Βικιπαίδεια

Γκέτο του Μπζέσκο

Το Γκέτο του Μπζέσκο ήταν ένα ναζιστικό γκέτο κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου στην κατεχόμενη Πολωνία.[1]

Γκέτο του Μπζέσκο
The map
Η τοποθεσία του Μπζέσκο κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος στην Πολωνία.
ΤοποθεσίαΜπζέσκο, Γερμανοκρατούμενη Πολωνία
Κατατρεγμόςφυλάκιση, καταναγκαστική εργασία, λιμοκτονία
ΟργανισμοίΣούτσσταφφελ (SS)
Στρατόπεδο εξόντωσηςΣτρατόπεδο εξόντωσης Μπέλζεκ
Στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς
Θύματα6.000
Επιζόντες200

Το γκέτο δημιουργήθηκε από το Τρίτο Ράιχ το 1941 στην πολωνική πόλη Μπζέσκο, που βρίσκεται περίπου 64 χλμ. από την Κρακοβία[2]. Το γκέτο ήταν ανοιχτό, όταν δημιουργήθηκε για πρώτη φορά. Το 1942, τοποθετήθηκαν τείχη και το γκέτο έγινε κλειστό[3][4].

Εκτιμάται ότι ζούσαν εκεί 4.000 Εβραίοι, αλλά άλλοι 2.000 μετακόμισαν εκεί το 1942, όταν έφτασαν πολλοί από το γκέτο της Κρακοβίας και τη γύρω περιοχή[5]. Οι Εβραίοι, που ζούσαν στο Μπζέσκο, στάλθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Μπέλζεκ και στο Άουσβιτς. Μετά τις εξοντώσεις, το στρατόπεδο έκλεισε στα τέλη του 1942.

Κύρια γκέτο στην Πολωνία και την Ανατολική Ευρώπη (1941-1942). Το Μπζέσκο βρίσκεται μεταξύ Κρακοβίας και Τάρνουφ

Ιστορικό Επεξεργασία

Πριν γίνει η πόλη του Μπζέσκο γκέτο, περίπου ο μισός πληθυσμός (2.119 κάτοικοι) ήταν Εβραίοι.[1] [3]

Όταν η Βέρμαχτ έφτασε στο Μπζέσκο στις 5 Σεπτεμβρίου 1939, πήραν ομήρους από τον εβραϊκό πληθυσμό και ζήτησαν χρήματα από την πόλη. Η συναγωγή καταστράφηκε επίσης τον ίδιο μήνα. Οι επιχειρήσεις της πόλης, που ανήκαν σε Εβραίους, αναγκάστηκαν επίσης να βάλουν σήματα, που ανέγραφαν ότι ανήκουν σε Εβραίους, εμποδίζοντας μελλοντικές συναλλαγές. Πολλοί Εβραίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους και να λάβουν νέες θέσεις εργασίας, που τους έδωσαν οι γερμανικές δυνάμεις, όπως πολλές εργασίες καθαρισμού. Στα άτομα που τέθηκαν σε καταναγκαστική εργασία περιλαμβάνονταν άντρες ηλικίας μεταξύ 15 και 60 ετών. Επιπλέον, οι Εβραίοι φορούσαν περιβραχιόνια, που έδειχναν το Αστέρι του Δαβίδ στο δεξί τους χέρι.[6]

Μετά τα περιβραχιόνια, ακολούθησε ο αποκλεισμός από πολλές επιχειρήσεις και δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων εστιατορίων, πάρκων και καταστημάτων. Αν και αντιμετώπισαν μεγάλες διακρίσεις στην πόλη τους, πολλοί από τους Εβραίους εξακολουθούσαν να θεωρούνται πολίτες της πόλης και εξακολουθούν να αισθάνονται υποχρεωμένοι να την βελτιώσουν. Επιπλέον, οι διαρρήξεις ήταν ένα πρόβλημα μέσα και γύρω από το Μπζέσκο, προτού γίνει γκέτο. [7]

Μετά την κατάληψη της πόλης, οι Γερμανοί έφταναν στην πόλη και πυροβολούσαν πολίτες. Αυτοί οι πολίτες στοχεύονταν και τυχαία και επισημαίνονταν από την Αστυνομία. Κάποιοι από τους εμπλεκόμενους αστυνομικούς ήταν οι Βίλχελμ Ρόμελμαν, Λαπς και Μπεκ[3]. Η γερμανική χωροφυλακή από το Μπζέσκο δολοφόνησε επίσης Εβραίους από το Μπζέσκο και την περιοχή και εθνοτικούς Πολωνούς.[8]

Μερικοί Εβραίοι από την Κρακοβία μετεγκαταστάθηκαν στο Μπζέσκο τον Μάρτιο του 1941. [3]

Ιστορία του Γκέτο Επεξεργασία

Όταν το γκέτο δημιουργήθηκε για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 1941, ήταν ανοιχτό γκέτο. [1] [3] Σηματοδοτήθηκε με πινακίδες, αλλά δεν ήταν περιφραγμένο για να κρατήσει τον εβραϊκό λαό μέσα στην πόλη.[4] Δεν επιτρεπόταν στους Εβραίους να φύγουν και παρακολουθούνταν οποιαδήποτε κίνηση εντός ή εκτός της πόλης. Το άνοιγμα του γκέτο επιτρεπόταν για λαθρεμπόριο τροφίμων από την κοντινή "άρια" κοινότητα. Όταν έκλεισε, αυτή η ευθύνη έπεσε στην Εβραϊκή Αστυνομία . Σε αυτό το τμήμα της εβραϊκής αστυνομίας ήταν επικεφαλής ο Ντίστλερ, πρώην στρατιώτης του Αυστριακού Στρατού. Οι συναλλαγές μεταξύ των Εβραίων κατοίκων και της Εβραϊκής Αστυνομίας λάμβαναν χώρα τη νύχτα. Οι Εβραίοι στο γκέτο είχαν επίσης έλλειψη σε χειμερινά ρούχα και προμήθειες, επειδή τα γερμανικά στρατεύματα τα πήραν για να εφοδιαστούν για την εισβολή στη Ρωσία. Τον Ιούνιο του 1941, 180 Εβραίοι πυροβολήθηκαν στους δρόμους και 560 Εβραίοι στάλθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης του Μπέλζεκ.[9]

Στα μέσα Ιουλίου 1942, το ανοιχτό γκέτο έγινε κλειστό, περιβαλλόμενο από φράχτη.[3][9] Απλώθηκε σε 3 περιοχές[1][10]. Αρχικά ζούσαν εκεί 3.000 Εβραίοι. Ωστόσο, 6.000 Εβραίοι έπρεπε να ζήσουν σε αυτό το μικρό μέρος της πόλης μέχρι το καλοκαίρι του 1942.

Ο υπερπληθυσμός έγινε πρόβλημα, όταν το γκέτο περιφράχθηκε. Το στρατόπεδο είχε περίπου δέκα άτομα ανά παράθυρο, γεγονός που χειροτέρεψε τις συνθήκες υγιεινής σε όλο το στρατόπεδο. Αυτό οδήγησε σε ένα ξέσπασμα τυφοειδούς.

Ο τυφοειδής πυρετός ήταν μια από τις κύριες αιτίες θανάτου στο γκέτο μαζί με την πείνα. Ένας από τους γιατρούς που βοήθησαν τους αρρώστους από τυφοειδή ήταν ο Μόρισι Γκρος. Ακόμη και με το ξέσπασμα του τυφοειδούς, η κύρια πηγή θανάτου στο γκέτο ήταν οι γερμανικές δυνάμεις. Όταν ένας Εβραίος πυροβολούνταν από κάποιον του Ναζιστικού Κόμματος, ανάγκαζαν άλλους Εβραίους μέσα στην κοινότητα να υπογράψουν ένα έγγραφο, που να δηλώνει ότι πέθανε από φυσικά αίτια.

Επιπλέον, οι Εβραίοι έπρεπε να πληρώνουν για τα πυρομαχικά, που χρησιμοποιούνταν για τον πυροβολισμό άλλων Εβραίων στο Μπζέσκο. Κατά τη διάρκεια του έτους 1942, τρεις επιχειρήσεις "ευθανασίας" έλαβαν χώρα στο γκέτο του Μπζέσκο και διεξήχθησαν από την αστυνομία του Τάγματος. Στις 18 Ιουνίου 1942, 180 Εβραίοι σκοτώθηκαν στους δρόμους και 560 απελάθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Μπέλζεκ για την τρίτη επιχείρηση. Τον Δεκέμβριο του 1942, δεκαπέντε Εβραίοι μεταφέρθηκαν από το Ζακλίτσιν και πυροβολήθηκαν στο νεκροταφείο.[11]

Απέλαση σε στρατόπεδα εξόντωσης Επεξεργασία

Στις 17 Σεπτεμβρίου 1942 (ή στις 12 [12] ), οι Ναζί εκκαθάρισαν το γκέτο[3]. Περίπου 2.000 Εβραίοι στάλθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης Μπέλζεκ. Άλλοι 4.000 Εβραίοι στάλθηκαν στο Άουσβιτς την ίδια χρονιά[2]. Για να επιτευχθεί η απέλαση, όλοι οι Εβραίοι, που ζούσαν στο Μπζέσκο, συγκεντρώθηκαν στην πλατεία της πόλης.[1] Καθ' όλη τη διαδικασία απέλασης στα στρατόπεδα εξόντωσης, κάθε πολίτης, που θεωρήθηκε πολύ αδύναμος για να ταξιδέψει, πυροβολήθηκε στην πλατεία της πόλης. Αυτό μπορεί να οφειλόταν σε ασθένεια, γηρατειά ή τραυματισμό. Όσοι έμειναν πίσω μετά την απέλαση στάλθηκαν στο γκέτο του Τάρνουφ ή δολοφονήθηκαν. Το νεκροταφείο Κιρκούτ ήταν ο τόπος πολλών εκτελέσεων από το Γκέτο του Μπζέσκο.

Καθ' όλη τη διάρκεια ζωής του γκέτο, οι Εβραίοι προσπάθησαν να ξεφύγουν. Μερικοί διέφυγαν στο κοντινό δάσος, όπου κρύβονταν, μέχρι να μπορέσουν να διαφύγουν, αλλιώς συλλαμβάνονταν.[13]

Άλλοι Εβραίοι προσπάθησαν να δραπετεύσουν χρησιμοποιώντας πλαστά "άρια" έγγραφα[3]. Η Πολίνα Τίντερ και η οικογένειά της ήταν μέρος της ομάδας, που εφοδιάστηκε με πλαστά "άρια" χαρτιά για να ξεφύγει από το Μπζέσκο.[14] Ο Ντοβ Λαντάου κατάφερε να δραπετεύσει με τον πατέρα του τον Ιούνιο του 1942.[15] Όποιος εντοπιζόταν έξω από τα όρια του γκέτο, συλλαμβανόταν από την Πολωνική Αστυνομία, που φρουρούσε το γκέτο, και παραδινόταν στην Γκεστάπο. Κατά τη διάρκεια της απέλασης, ο Δρ Γιαν Μπζέσκι βοήθησε μερικούς από τους Εβραίους, που είχαν δραπετεύσει, διατηρώντας τους υγιείς, έως ότου να μπορέσουν να βγουν από την κρυψώνα τους.

Εκτιμάται ότι 200 Εβραίοι από το Μπζέσκο επέζησαν.[3]

Μια Δικαία των Εθνών, η Χέλενα Σκρομπότοβιτς, έσωσε ένα παιδί από το γκέτο του Μπζέσκο.[16]

Εβραϊκό Συμβούλιο (Γιούντενρατ) του Μπζέσκο Επεξεργασία

Το Γιούντενρατ δημιουργήθηκε για να καλύψει τις απαιτήσεις των Γερμανών μέσω της καταναγκαστικής εργασίας.[3] Αν και το συμβούλιο αποτελούνταν από Εβραίους, που πίστευαν ότι κάνουν τη διαφορά, ο σκοπός του εξυπηρετούσε αποκλειστικά γερμανικές ανάγκες. Αυτό περιελάμβανε την απογραφή του Μπζέσκο, που έδειξε ότι 3.270 Εβραίοι ζούσαν στο Μπζέσκο στις 31 Μαΐου 1941. [6] Επικεφαλής του Συμβουλίου ήταν ο Γιάκουμπ Χέντλερ, ο οποίος επέβλεψε επίσης τις κομητείες Στσουρόβα και Μπορζέτσιν.

Πρόσθετες ομάδες στο Μπζέσκο περιελάμβαναν τον Κεντρικό Οργανισμό για τη Φροντίδα των Ορφανών (CENTOS), την Εβραϊκή Κοινωνική Αυτοβοήθεια (JSS) και την Επιτροπή Βοήθειας στους Πρόσφυγες και τους Φτωχούς.[3] [17]

Μετά τον πόλεμο Επεξεργασία

Το εβραϊκό νεκροταφείο εξακολουθεί να περιέχει τους τάφους όσων πέθαναν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.[18]

Το 1947, ένα μνημείο για την μαζική ταφή 200 Εβραίων, που πέθαναν στο Μπζέσκο στις 18 Ιουνίου 1942, χτίστηκε στο εβραϊκό νεκροταφείο.[2][5] [11] Μια αναμνηστική πλάκα εμφανίζεται επίσης σε έναν τοίχο της βιβλιοθήκης της πόλης, που βρίσκεται στο χώρο, όπου υψωνόταν κάποτε η συναγωγή. [10]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «History | Virtual Shtetl». sztetl.org.pl (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2018. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Michalczyk, John J. (2017). Nazi law : from Nuremberg to Nuremberg. London: Bloomsbury Publishing. σελ. 294. ISBN 9781350007239. 
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 Megargee, Geoffrey P. (2012). The United States Holocaust Memorial Museum Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. Volume II Ghettos in German-Occupied Eastern Europe. United States Holocaust Memorial Museum. Bloomington: Indiana University Press. σελίδες 491–492. ISBN 9780253003508. 
  4. ↑ 4,0 4,1 «Types of Ghettos». www.ushmm.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2018. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Crowe, David (2007). Oskar Schindler : the untold account of his life, wartime activities, and the true story behind the list. New York: Basic Books. σελίδες 110–111. ISBN 9780465008490. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Friedländer, Saul (2007). Nazi Germany and the Jews 1939-1945: The Years of Extermination. Mazal Holocaust Collection. (1st έκδοση). New York: HarperCollins. σελίδες 38–41. ISBN 978-0060190422. 
  7. ↑ «A RECORD OF POGROMS IN POLAND: Massacres Began in Lemberg, According to Documents Received Here, and Spread Over Country--Women Violated, Men Slain, Synagogues Ruined, Property Taken Lemberg a Starting Point. A Young Woman's Story. Riot at Przemysl. Copy of Polish Order. Projects Unheeded. RECORD OF POGROMS IN POLAND. Polish Strategy. "Indemnities" Demanded.». New York Times (1857-1922); New York, N.Y. [New York, N.Y]01 June 1919: 43.. 1919. 
  8. ↑ W. Curilla, Der Judenmord in Polen und die deutsche Ordnungspolizei 1939-1945, page 383
  9. ↑ 9,0 9,1 Vashem, Yad (2001). The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust: A-J (στα Αγγλικά). NYU Press. ISBN 978-0-8147-9376-3. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Getto w Brzesku | Wirtualny Sztetl». sztetl.org.pl. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2020. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Cmentarz żydowski w Brzesku - miejsce egzekucji i pochówku ofiar Zagłady (ul. Czarnowiejska) | Wirtualny Sztetl». sztetl.org.pl. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2020. 
  12. ↑ Vashem, Yad (2001). The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust: A-J (στα Αγγλικά). NYU Press. ISBN 978-0-8147-9376-3. 
  13. ↑ Leiter, Robert (2008). «The Sisters' Story». Jewish Exponent. 
  14. ↑ «Oral history interview with Paulina Tider - Collections Search - United States Holocaust Memorial Museum». collections.ushmm.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2018. 
  15. ↑ «Holocaust survivor Dov Landau gives first-hand account of the horrors of war». South China Morning Post (στα Αγγλικά). 27 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2020. 
  16. ↑ «The Righteous Among the Nations Database». The Righteous Among the Nations Database. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2020. 
  17. ↑ «Resistance in the Ghettos and Camps | Virtual Shtetl». sztetl.org.pl. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2020. 
  18. ↑ «Robert Kozłowski». www.cmentarze.gorlice.net.pl. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2018. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γκέτο_του_Μπζέσκο&oldid=9769862"