Γκίζελα Αγνή του Ρατ
Η Γκίζελα-Αγνή, γερμ.: Gisela Agnes von Rath (9 Οκτωβρίου 1669, στο Kλάινβυλκνιτς, τώρα μέρος του Κέτεν - 12 Μαρτίου 1740, στο Nήνμπουργκ) έγινε με τον γάμο της δούκισσα του Άνχαλτ-Κέτεν από το 1692. Το 1694 έγινε κόμισσα του Νήνμπουργκ. Από το 1704 έως το 1715 ήταν επίτροπος τού Άνχαλτ-Κέτεν, κατά την ανηλικιότητα τού γιου της.
| Γκίζελα Αγνή του Ρατ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Gisela Agnes von Rath (Γερμανικά) |
| Γέννηση | 9 Οκτωβρίου 1669[1][2][3] ή 1670[4] d:Q1756565 |
| Θάνατος | 12 Μαρτίου 1740[1][2] ή 1740[4] Nienburg (Saale) |
| Τόπος ταφής | ναός του Αγίου Ιακώβου στο Κέτεν |
| Χώρα πολιτογράφησης | Γερμανία |
| Θρησκεία | Λουθηρανισμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Γερμανικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Εμμανουήλ Λέμπρεχτ του Άνχαλτ-Κέτεν (από 1692)[5] |
| Τέκνα | Λέοπολντ, πρίγκιπας του Άνχαλτ-Κέτεν Ελεονώρα Βιλελμίνη του Άνχαλτ-Κέτεν Αύγουστος Λουδοβίκος του Άνχαλτ-Κέτεν[6] August Lebrecht von Anhalt-Köthen[7] Gisele Auguste von Anhalt-Köthen[7] Christine Charlotte von Anhalt-Köthen[7] |
| Γονείς | Balthazar Wilhelm Graf von Rath[7] και Magdalena Barbara von Wuthenau[6] |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Αντιβασιλέας |
| Θυρεός | |
.svg) | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Ήταν μέλος μίας παλαιάς αριστοκρατικής λουθηρανικής οικογένειας. Γονείς της ήταν ο Bαλτάσαρ-Γουλιέλμος του Ρατ-Κλάινβυλκνιτς και η Mαγδαληνή-Δωροθέα του Βύτεναου. Ο εκ πατρός πάππος της ήταν ο Γουλιέλμος του Ρατ, που είχε διοικήσει τον στρατό του Λουδοβίκου Α΄ πρίγκιπα του Άνχαλτ-Κέτεν κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου.
Ο διάδοχος-πρίγκιπας, ο νεαρός Εμμανουήλ-Λέμπρεχτ του Άνχαλτ-Κέτεν, την ερωτεύτηκε. Η μητέρα του Ελεονώρα προσπάθησε να λήξει αυτή τη σχέση, επειδή η Γκίζελα-Αγνή ανήκε σε κατώτερη αριστοκρατία, και ακατάλληλη για να παντρευτεί έναν πρίγκιπα που θα κυβερνούσε. Έστειλε τη Γκίζελα-Αγνή στην αδελφή της στο Στάτχαγκεν. Ωστόσο αμέσως μετά την ανάληψη τής διακυβέρνησης από τον Εμμανουήλ-Λέμπρεχτ, τη νυμφεύτηκε «ήσυχα» στις 30 Σεπτεμβρίου 1692.
Ο γάμος θεωρήθηκε μοργανατικός. Επιπλέον, ο πρίγκιπας Εμμανουήλ-Λέμπρεχτ ήταν Καλβινιστής, ενώ η Γκίζελα-Αγνή ήταν Λουθηρανή, έτσι ο γάμος πυροδότησε έντονη διαμαρτυρία τόσο από την Μεταρρυθμισμένη εκκλησία, όσο και από την πριγκιπική οικογένεια. Ωστόσο τα παιδιά από αυτόν τον γάμο αναγνωρίστηκαν επίσημα ως διάδοχοι του θρόνου από τους πρίγκιπες του Άνχαλτ το 1698 και από τον αυτοκράτορα της Γερμανίας το 1699. Όλοι οι μετέπειτα δούκες του Άνχαλτ-Κέτεν κατάγονται από αυτόν τον «άνισο» γάμο.
Επιτροπεία Επεξεργασία
Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο σύζυγός της είχε κανονίσει ότι μετά το τέλος του, αυτή θα ενεργούσε ως επίτροπος για τον ανήλικο γιο τους Λεοπόλδο. Έτσι, όταν ο Εμμανυήλ-Λέμπρεχτ απεβίωσε το 1704, η Γκίζελα-Αγνή ανέλαβε την επιτροπεία.
Υποστήριξε τους Λουθηρανούς στο πριγκιπάτο και ίδρυσε την εκκλησία του Αγίου Αγνού, την πρώτη λουθηρανική εκκλησία στο Κέτεν. Ένα μεγάλο πορτραίτο της από τον Aντουάν Πεσν εκτίθεται ακόμη στην εκκλησία. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Γιόχαν-Σεμπάστιαν Μπαχ θα γινόταν μέλος αυτής της εκκλησίας. Το 1711 η επίτροπος ίδρυσε το Ίδρυμα Γκίζελα-Αγνή, ένα κοσμικό μοναστήρι για ευγενείς κυρίες.
Το 1714 ιδρύθηκε μία Αυλική ορχήστρα, επίσημα από αυτήν, αλλά χρηματοδοτήθηκε από τον γιο της Λεοπόλδο. Αρχικά η ορχήστρα αποτελείτο κυρίως από πρώην μέλη της Αυλικής ορχήστρας του Βερολίνου, η οποία είχε διαλυθεί τον προηγούμενο χρόνο. Ο πρώτος μαέστρος ήταν ο συνθέτης οπερών Άουγκουστιν-Ράινχαρτ Στίκερ. Το 1717 αντικαταστάθηκε από τον Γιόχαν-Σεμπάστιαν Μπαχ.
Το 1694 ο αυτοκράτορας Λεοπόλδος Α΄ αναβίβασε τη Γκίζελα-Αγνή σε κόμισσα του Νήνμπουργκ. Το 1699 ο Εμμανουήλ-Λέμπρεχτ τής έδωσε το κάστρο, την πόλη και την περιοχή του Nήνμπουργκ ως προσωπική της ιδιοκτησία, ισόβια. Όταν η επιτροπεία έληξε το 1715, η Γκίζελα-Αγνή αποσύρθηκε στο Nήνμπουργκ, όπου συνέχισε να υποστηρίζει τον Λουθηρανισμό. Έγινε φίλη με τον θεολόγο και ποιητή Άουγκουστ-Χέρμαν Φράνκε, ο οποίος την επισκέφθηκε ακόμη και στην ιδιοκτησία της χηρείας της.
Στις 24 Ιανουαρίου 1716 η κόρη της Eλεονώρα-Βιλελεμίνη παντρεύτηκε στο Nήνμπουργκ με τον Eρνέστο-Αύγουστο Α΄ της Σαξονίας-Βαϊμάρης-Άιζεναχ. Πιστεύεται ευρέως ότι εκεί ο γιος της Λεοπόλδος γνώρισε για πρώτη φορά τον συνθέτη Μπαχ κατά τη διάρκεια των γαμήλιων αυτών εορτασμών.
Η Γκίζελα-Αγνή απεβίωσε στο Nήνμπουργκ στις 12 Μαρτίου 1740 και τάφηκε στην πριγκιπική εκκλησία του Αγίου Ιακώβου στο Kέτεν.
Οικογένεια Επεξεργασία
Η Γκίζελα-Αγνή και ο Εμμανουήλ-Λέμπρεχτ είχαν έξι παιδιά:
- Aύγουστος-Λέμπρεχτ (24 Μαΐου 1693 στο Kέτεν – 25 Οκτωβρίου 1693 στο Kέτεν), απεβ. νήπιο, πριν από την αναγνώριση τού γάμου των γονιών του ως ίσου και νόμιμου. Γι' αυτόν τον λόγο δεν αναγνωρίστηκε ποτέ ως διάδοχος πρίγκιπας του Άνχαλτ-Κέτεν.
- Λεοπόλδος (29 Νοεμβρίου 1694 στο Kέτεν - 29 Σεπτεμβρίου 1728 στο Kέτεν).
- Ελεονώρα-Βιλελεμίνη (7 Μαΐου 1696 στο Kέτεν - 30 Αυγούστου 1726 στη Βαϊμάρη), παντρεύτηκε πρώτα στις 15 Φεβρουαρίου 1714 με τον πρίγκιπα Φρειδερίκο-Έρντμαν της Σαξονίας-Μέρσενμπουργκ (1691-1714) και μετά στις 24 Ιανουαρίου 1716 με τον Ερνέστο-Αύγουστο Α΄ δούκα της Σαξονίας-Βαϊμάρης-Άιζεναχ.
- Aύγουστος-Λουδοβίκος (9 Ιουνίου 1697 στο Kέτεν - 6 Αυγούστου 1755 στο Kέτεν).
- Γκίζελα-Αυγούστα (24 Ιουλίου 1698 στο Kέτεν - 3 Σεπτεμβρίου 1698 στο Kέτεν), απεβ. νήπιο.
- Χριστιανή-Καρλόττα (12 Ιανουαρίου 1702 στο Kέτεν - 27 Ιανουαρίου 1745 στο Kέτεν).
Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία
- Paul Ehrhardt: Gisela Agnes — Bach. Bilder aus Köthens Vergangenheit, Köthen, 1935
- Thorsten Heese: Gisela Agnes von Anhalt-Köthen, geb. von Rath — die Fürstinmutter des Bach-Mäzens, σε: Cöthener Bach-Hefte, vol. 10, 2002, σελ. 141-180
- Friedrich Heine: Neues über Gisela Agnes, στη σειρά Beiträge zur Anhaltischen Geschichte, vol. 18, Köthen 1913
- Gottlieb Krause: Ein Brief des Fürsten Leopold zu Anhalt-Dessau an die verwitwete Fürstin Gisela Agnes zu Anhalt-Köthen, σε: Mitteilungen des Vereins für Anhaltische Geschichte, vol. 1, 1877, σελ. 482
- Katrin Rawert: Regentin und Witwe. Zeitliche Herrschaft und das Verhältnis zwischen Gisela Agnes von Anhalt-Köthen und ihren Kindern, σε: Eva Labouvie (επιμ. ): Adel στο Sachsen-Anhalt. Höfische Kultur zwischen Repräsentation, Unternehmertum und Familie, Κολωνία, 2007, σελ. 49-77.
Λογοτεχνία Επεξεργασία
- Friedrich Heine: Gisela Agnes, ein kulturhistorischer Roman, Schettler, Köthen, 1909
Παραπομπές σε πηγές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Απριλίου 2014.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p653.htm#i6529. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 15616382j.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 www
.genealogics .org /getperson .php?personID=I00023678&tree=LEO. - ↑ p653.htm#i6529. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.