Βικιπαίδεια

Γκόζο

Νησί της Μάλτας

Συντεταγμένες: 36°2′48″N 14°15′36″E / 36.04667°N 14.26000°E / 36.04667; 14.26000

Το Γκόζο (μαλτέζικα: Għawdex, αγγλικά: Gozo, αρχαία ελληνικά: Γαύλος), γνωστό και ως Γκότζο, είναι το δεύτερο σε μέγεθος και σε πληθυσμό νησί του αρχιπελάγους της Μάλτας.[1][2][3][4][5][6] Έχει έκταση 67 χλμ2 και 32.723 κατοίκους (το 2018), από τους οποίους 6.901 διαμένουν στην μεγαλύτερη πόλη του νησιού, την Βικτώρια.[7][8]

Γαύλος
Għawdex
Ο Γαύλος και το μικρότερο νησί, το Κομίνο
Γεωγραφία
ΤοποθεσίαΕυρώπη
ΑρχιπέλαγοςΜάλτας
Έκταση67 km²
Χώρα
ΠρωτεύουσαΒικτώρια (πληθ. 6.414)
Δημογραφικά
Πληθυσμός31.053
Πυκνότητα463,48 /χλμ2
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ιστορία Επεξεργασία

 
Σημαία του Γκόζο

Το Γκόζο εκτιμάται ότι κατοικήθηκε κατά τη Νεολιθική Εποχή (γύρω στο 5000 π.Χ.), όταν αγρότες από την κοντινή Σικελία κατέφθασαν διά θαλάσσης στο νησί.[9] Λόγω της ανακάλυψης κεραμικών που είναι παρόμοια με κεραμικά που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή του Ακράγαντα, έχει προταθεί ότι οι πρώτοι άποικοι προέρχονταν από την συγκεκριμένη περιοχή της Σικελίας. Εκτιμάται ότι αυτοί οι πρώτοι αγρότες κατοίκησαν αρχικά σε σπηλιές στα περίχωρα του σημερινού Αγίου Λαυρεντίου.[9]

Κατά τη νεολιθική περίοδο φαίνεται να χτίστηκαν οι ναοί Τζαντίγια, οι οποίοι αποτελούν κάποιες από τις παλαιότερες θρησκευτικές κατασκευές του κόσμου. Το όνομά τους στα μαλτέζικα σημαίνει ότι ανήκουν στους γίγαντες, επειδή ο θρύλος στη λαογραφία της Μάλτας θεωρεί ότι οι ναοί χτίστηκαν από γίγαντες.[10] Ένας άλλος σημαντικός αρχαιολογικός χώρος στο Γκόζο, ο οποίος επίσης χρονολογείται στη νεολιθική περίοδο, είναι το Υπόγειο του Σάγκρα. Επίσης, η τοπική παράδοση και ορισμένοι αρχαίοι Έλληνες ιστορικοί (όπως ο Ευήμερος ο Μεσσήνιος και ο Καλλίμαχος) ταυτίζουν το Γκόζο με το ομηρικό νησί Ωγυγία, στο οποίο κατοικούσε η Καλυψώ.[11] Σύμφωνα με την ιστορία αυτή, η νύμφη Καλυψώ, διέθετε μεγάλες υπερφυσικές δυνάμεις και ήταν ερωτευμένη με τον Οδυσσέα, τον οποίο κρατούσε αιχμάλωτο για αρκετά χρόνια, μέχρι να τον αφήσει τελικά να συνεχίσει το ταξίδι του για την Ιθάκη.[12] Ο Διόδωρος Σικελιώτης στην Ιστορική του Βιβλιοθήκη ανέφερε ότι η Γαύλος αποτέλεσε αποικία των Φοινίκων και ότι ήταν προικισμένη με καλούς λιμένες.[13][14]

Το Γκόζο καταλήφθηκε από τους Καρχηδόνιους, οι οποίοι έχτισαν στα νησιά ένα ναό προς τιμήν της θεάς Αστάρτης.[15] Tο 218 π.Χ. τα νησιά βρέθηκαν στον έλεγχο της Ρώμης και έγιναν μέρος της επαρχίας Σικελίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι διατήρησαν το δικαίωμα να κόβουν δικά τους νομίσματα με βάση τον ρωμαϊκό σταθμητικό κανόνα.[16] Σε νόμισμα του Γκόζο, που έχει διασωθεί, απεικονίζεται στην μία όψη η κεφαλή της θεάς Αστάρτης και μία ημισέληνος και στην άλλη όψη ένας πολεμιστής, ένα άστρο και η ελληνική επιγραφή ΓΑΥΛΙΤΩΝ.[15]

Τον Ιούλιο του 1551 οι Οθωμανοί, υπό τους Σινάν Πασά και τον Τουργκούτ Ρέις, εισέβαλαν και λεηλάτησαν το Γκόζο, αιχμαλωτίζοντας σχεδόν το σύνολο από τους 5.000 περίπου κατοίκους του. Τους ανθρώπους αυτούς τους μετέφεραν στα σκλαβοπάζαρα της Τριπολίτιδας. Το νησί Γκόζο ξανακατοικήθηκε μεταξύ των ετών 1565 και 1580, με κατοίκους που έφθασαν από το νησί της Μάλτας, το οποίο βρισκόταν υπό την κυριαρχία των Ιωαννιτών Ιπποτών.[17]

Η ιστορία του Γκόζο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του νησιού της Μάλτας, αφού το Γκόζο διοικείται ανέκαθεν από τη Μάλτα. Η μόνη γνωστή εξαίρεση αφορά την περίοδο 1798-1801, όταν το Γκόζο απέκτησε τοπική αυτονομία, αν και ουσιαστικά βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Βασιλιά των Δύο Σικελιών Φερδινάνδο Α΄. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1800 οι γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Βαλέτα παραδόθηκαν στους Βρετανούς, οι οποίοι την ίδια ημέρα απέκτησαν τόσο τη Μάλτα όσο και το Γκόζο ως προτεκτοράτο τους. Στις 23 Ιουλίου 1813 η Μάλτα έγινε επισήμως αποικία του βρετανικού Στέμματος.[17][18]

Στις 14 Απριλίου 1961 ιδρύθηκε το Αστικό Συμβούλιο του Γκόζο, που αποτέλεσε μία πρώτη μορφή τοπικής αυτοδιοίκησης. Ήταν το πρώτο πείραμα στην τοπική αυτοδιοίκηση της Μάλτας, μετά από τη σύντομη περίοδο της αυτονομίας του Γκόζο το διάστημα 1798-1800. Το 1973 η κυβέρνηση της Μάλτας διεξήγαγε ένα δημοψήφισμα για την κατάργηση του Συμβουλίου, υποστηρίζοντας ότι το Συμβούλιο είχε την εξουσία να επιβάλλει αυξήσεις σε φόρους. Το 76,97% των ψηφοφόρων του Γκόζο ψήφισε υπέρ της κατάργησης του Αστικού Συμβουλίου του Γκόζο.[19]

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 έγιναν προσπάθειες για μεγαλύτερη εκπροσώπηση του Γκόζο στην κυβέρνηση της Μάλτας. Έτσι, το 1987 θεσπίστηκε το Υπουργείου για το Γκόζο (υποβιβασμένο σε κοινοβουλευτική γραμματεία τα έτη 1996-1998). Η τοπική αυτοδιοίκηση αποκαταστάθηκε με την εισαγωγή του νόμου περί τοπικών συμβουλίων το 1993. Το Γκόζο, σύμφωνα με αυτό το νόμο, διαθέτει 14 Δήμους.[20]

Θρησκεία Επεξεργασία

 
Η Ροτόντα της Σεουκίγια στο Γκόζο.

Το νησί διαθέτει μία Ρωμαιοκαθολική επισκοπή, την Ρωμαιοκαθολική Επισκοπή του Γκόζο, η οποία υπάγεται διοικητικά στην Αρχιεπισκοπή της Μάλτας. Στο Γκόζο βρίσκονται πάνω από 45 Καθολικές εκκλησίες.[21] Η Ροτόντα της Σεουκίγια, στο χωριό Σεουκίγια, έχει χωρητικότητα 3.000 ατόμων και χωράει το σύνολο του πληθυσμού του χωριού. Ο τρούλος του είναι μεγαλύτερος από εκείνον του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο. Η πιο διάσημη εκκλησία του νησιού είναι η Βασιλική της Παναγίας του Ταπίνου, κοντά στο χωριό Γκαρμπ, στα βορειοδυτικά του Γκόζο.[22][23]

Γεωγραφία Επεξεργασία

 
Άποψη υπαίθριου τοπίου του Γκόζο.

Το Γκόζο φημίζεται για τα αξιοθέατά του. Μερικά από αυτά περιλαμβάνουν την σπηλιά της Καλυψούς και τους νεολιθικούς ναούς Τζαντίγια.[24]

Το Γκόζο περιλαμβάνει μία έκταση 67 χλμ2, περίπου την ίδια έκταση με το νησί Μανχάταν της Νέας Υόρκης. Βρίσκεται 2,2 ναυτικά μίλια (4 χλμ) βορειοδυτικά του νησιού της Μάλτας, έχει ωοειδή μορφή και έχει μήκος περίπου 14 χλμ και πλάτος περίπου 7 χλμ.[25]

Δύο από τις πιο γνωστές παραλίες του Γκόζο είναι η Σαν Μπλας και η Ράμλα.[26]

Το Γκόζο είναι ένα πολύ λοφώδες νησί, καθώς υπάρχουν 31 λόφοι και λοφίσκοι. Το υψηλότερο σημείο στο νησί βρίσκεται κοντά στο χωριό Άγιος Λαυρέντιος, όπου βρίσκεται ο λόφος Τα Ντμπέγκι με υψόμετρο 190 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.[27][28][29]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ "Gozo" (US) and «Gozo». Gozo. Oxford University Press. http://www.lexico.com/definition/Gozo.  «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2023. 
  2. ↑ Grenville Temple (1836). "Excursions in the Mediterranean". p. 200.
  3. ↑ Πρότυπο:Cite Merriam-Webster
  4. ↑ Gaulos (island) – pleiades.stoa.org
  5. ↑ Gaulos (Gozo) Αρχειοθετήθηκε 25 December 2016 στο Wayback Machine. – trismegistos.org
  6. ↑ https://topostext.org/place/360143IGau
  7. ↑ https://clean-energy-islands.ec.europa.eu/countries/malta
  8. ↑ https://www.eumonitor.eu/9353000/1/j4nvhdfcs8bljza_j9vvik7m1c3gyxp/vl2khk1plvzg
  9. ↑ 9,0 9,1 «History of Gozo». islandofgozo.org. Gozo Tourism Association. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2014. 
  10. ↑ «Ġgantija Temples». Heritage Malta. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιανουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2015. 
  11. ↑ Ltd, Allied Newspapers. «Gozo's encounter with the greatest Homeric hero: The final chapter». timesofmalta.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2018. 
  12. ↑ «Calypso's Cave». VisitGozo.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2015. 
  13. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2023. 
  14. ↑ Diodorus Siculus, Library, 5.12.3
  15. ↑ 15,0 15,1 Head & al. (1911).
  16. ↑ Cassar 2000, σελίδες 56–57
  17. ↑ 17,0 17,1 «The Gozo Citadel: The pride of Gozo island with a tragic past!». maltabulb.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2018. 
  18. ↑ Schiavone, Michael J. (2009). Dictionary of Maltese Biographies A-F. Malta: Publikazzjonijiet Indipendenza. σελίδες 533–534. ISBN 9789993291329. 
  19. ↑ «Local Government 1773 – 1993». wordpress.com. 16 Αυγούστου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2018. 
  20. ↑ Marie, Caruana, Abigail (2 May 2018). The Gozo Civic Council : an experiment of devolution in Gozo. https://www.um.edu.mt/library/oar/handle/123456789/2703. Ανακτήθηκε στις 2 May 2018. 
  21. ↑ https://uphotomalta.com/ever-asked-many-churches-malta/
  22. ↑ «Jever Steam Laundry – 98 Sqn personnel Bebe Sharman 005». www.rafjever.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2018. 
  23. ↑ https://www.responsibletravel.com/holidays/gozo/travel-guide/religion-on-gozo
  24. ↑ Pier, Meg (26 July 2009). «A magnificent island for many an odyssey». Boston.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 March 2016. https://web.archive.org/web/20160305070459/http://www.boston.com/travel/getaways/europe/articles/2009/07/26/on_malta_discover_ancient_salt_pans_and_the_stuff_of_legends/. Ανακτήθηκε στις 2 May 2018. 
  25. ↑ «#Gozo ~ 1st Day ~ Winding Down in Westworld! – Georgia Rose Books». georgiarosebooks.com. 5 Ιουλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2018. 
  26. ↑ «Malta Beaches – Ramla Bay in Gozo». perfectbay.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2018. 
  27. ↑ https://www.responsibletravel.com/holidays/gozo/travel-guide/gozo-history-geography
  28. ↑ Attard, Geoffrey (Fr) (18 Μαρτίου 2018). «Gozo's green pastures». Times of Malta. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2022. 
  29. ↑ Xuereb, Matthew (22 Φεβρουαρίου 2018). «Gozo and its 31 hills». Times of Malta. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Gozo στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γκόζο&oldid=10082519"