Η Βαλέτα αποτελεί την πρωτεύουσα της Μάλτας, γνωστή ως Il-Belt (Η Πόλη) στα μαλτέζικα. Τοποθετείται γεωγραφικά στο κεντροανατολικό τμήμα της νήσου της Μάλτας, ενώ η ιστορική πόλη διαθέτει πληθυσμό 6.966 κατοίκων.[3]
Η Βαλέτα, η οποία περιλαμβάνει κτιριακές κατασκευές που ανάγονται στον 16ο αιώνα, κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της κατοχής της Μάλτας από το Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών της Ιερουσαλήμ, τα μέλη του οποίου είναι γνωστά και με τον τίτλο των Οσπιταλιέρων. Η πόλη είναι κυρίως Μπαρόκ αρχιτεκτονικού ρυθμού, με στοιχεία Αναγεννησιακού, Νεοκλασικού και Σύγχρονης αρχιτεκτονικής σε συγκεκριμένους χώρους, αν και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε τεράστια σημάδια στην πόλη. Η Πόλη της Βαλέτας αναγνωρίστηκε επίσημα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1980.[4]
Η πόλη οφείλει την ονομασία της στον Μεγάλο Μάγιστρο Ζαν Παριζό ντε Λα Βαλέτ, ο οποίος πέτυχε στη διεύθυνση της άμυνας του νησιού απέναντι στην επιδρομή των Οθωμανών το 1565. Η επίσημη ονομασία που δόθηκε από το Τάγμα των Ιωαννιτών ήταν Humilissima Civitas Valletta — Η Ταπεινοτάτη Πόλη της Βαλέτας, ή Città Umilissima στα Ιταλικά. Τα φρούρια, τα αμυντικά τείχη, καθώς και οι τάφροι μαζί με την ομορφιά των Μπαρόκ αρχιτεκτονικής παλατιών, κήπων και εκκλησιών της, οδήγησαν τους μεγαλύτερους των Οίκων των ευγενών της Ευρώπης να αποκαλούν την πόλη Superbissima — 'Λαμπρότατη'.
Την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2012, η Βαλέτα ψηφίστηκε καθολικά ως Πόλη του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού (ECoC) για το 2018, από μια επιτροπή ειδικών, μετά από μια σχετική παρουσίαση του Valletta 2018 Foundation. Η επίσημη ανακοίνωση του τίτλου αυτού αναμένεται για το επόμενο συμβούλιο των Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θα λάβει χώρα, περίπου, κατά τον Μάιο του 2013. Ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής του ECoC, Μάνφρεντ Γκάουλχοφερ, στη διάρκεια μιας τηλεοπτικής συνέντευξης τύπου στο ορατόριο του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ιωάννη, δήλωσε πως οι κριτές πείστηκαν πως η Βαλέτα είχε τη θέληση, το κίνητρο και την απαιτούμενη φιλοδοξία για να λάβει τον σχετικό τίτλο.
Ο Αλεξιέι Ντίνγκλι είναι Δήμαρχος της Βαλέτας από το 2008. Εκλέχτηκε ως υποψήφιος του Εθνικιστικού Κόμματος(PN), το οποίο υπάγεται στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, με το πρώτο να διαθέτει και την πλειοψηφία των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου.
Η οικοδόμηση μιας πόλης στη χερσόνησο του Σιμπέρρας προτάθηκε από τους Ιωαννίτες Ιππότες (1524).[5] Το μόνο κτίσμα που υπήρχε μέχρι τότε στη χερσόνησο ήταν ένα παρατηρητήριο, το είχε οικοδομήσει ο Έρασμος της Φόρμιας ή Άγιος Ερασμος (1488) και ήταν αφιερωμένο στον ίδιον.[6][7] Το Αραγωνέζικο παρατηρητήριο κατεδαφίστηκε (1522), στη θέση του οικοδομήθηκε το μεγάλο κάστρο του Αγίου Εράσμου. Στη Μεγάλη Πολιορκία της Μάλτας (1565) το κάστρο έπεσε στους Οθωμανούς αλλά το νησί σώθηκε την τελευταία στιγμή χάρη στη βοήθεια που ήρθε από τη Σικελία. Ο Μέγας Μάγιστρος των Ιπποτών Ζαν Παριζό ντε Λα Βαλέτ αποφάσισε να οικοδομήσει μια οχυρωμένη πόλη στη χερσόνησο Σιμπέρρας ώστε να μην βρεθούν πάλι σε κίνδυνο τα νησιά, η πόλη πήρε το όνομα του και ονομάστηκε Λα Βαλέτ.[8]
Ο Μέγας Μάγιστρος ζήτησε βοήθεια από τους Ευρωπαίους ηγέτες επειδή η πείνα είχε θερίσει το Τάγμα λόγω της πολιορκίας. Ο Πάπας Πίος Ε΄ έστειλε τον στρατιωτικό αρχιτέκτονα Φραντσέσκο Λαπαρέλι να σχεδιάσει τη νέα πόλη, ο Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας έστειλε χρηματική υποστήριξη. Τον θεμέλιο λίθο τοποθέτησε ο ίδιος ο Μέγας Μάγιστρος (28 Μαρτίου 1566), στη θέση του αργότερα οικοδομήθηκε η Εκκλησία της Παναγίας των Νικών.[9]
Στο έργο του με τίτλο Dell’Istoria della Sacra Religione et Illustrissima Militia di San Giovanni Gierosolimitano (Η Ιστορία του Ιερού Θρησκεύματος και της Ενδόξου Φρουράς του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ), το οποίο γράφτηκε μεταξύ του 1594 και του 1602, ο Τζιάκομο Μπόσιο αναφέρει πως όταν τοποθετήθηκε ο θεμέλιος λίθος της Βαλέτας, μία ομάδα ηλικιωμένων Μαλτέζων αναφώνησε "Iegi zimen en fel wardia col sceber raba iesue uquie", (το οποίο στα σύγχρονα Μαλτέζικα διαβάζεται ως, "Jiġi żmien li fil-Wardija [l-Għolja Sciberras] kull xiber raba’ jiswa uqija," και στα Ελληνικά, "Θα έρθει κάποτε καιρός, όπου κάθε κομμάτι γης στον Λόφο του Σκιμπέρας θα αξίζει το βάρος του σε χρυσό").[10]
Ο Μεγάλος Μάγιστρος Λα Βαλέτ πέθανε στις 21 Αυγούστου 1568, σε ηλικία 74 ετών από εγκεφαλικό και χωρίς να δει την ολοκλήρωση των εργασιών ανέγερσης της πόλης. Αρχικά θαμμένος στην Εκκλησία της Παναγίας των Νικών, το σώμα του βρίσκεται πλέον στον Καθεδρικό του Αγίου Ιωάννη, ανάμεσα στους τάφους των υπόλοιπων Μεγάλων Μάγιστρων των Ιπποτών της Μάλτας.[11] Ο Φραντσέσκο Λαπαρέλι ήταν ο κύριος αρχιτέκτονας της πόλης και τα σχέδια του βασίστηκαν στη μεσαιωνική αρχιτεκτονική της Μάλτας, η οποία προϋπέθετε απίστευτα δαιδαλώδη σοκάκια και δρόμους. Σχεδίασε τη νέα πόλη με ορθογώνια μορφή, και χωρίς κανένα collacchio (χώρο που χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για την κατασκευή σημαντικών κτιρίων). Οι δρόμοι σχεδιάστηκαν ώστε να είναι φαρδιοί και ευθύγραμμοι, με το επίκεντρό τους να είναι η Πύλη της Πόλης και το τέλος τους το Φρούριο του Αγίου Έλμο, το οποίο βρισκόταν πάνω από τη Μεσόγειο. Ορισμένα φρούρια που ανεγέρθηκαν, είχαν ύψος μέχρι και 153 μέτρα. Ο Μαλτέζος αρχιτέκτονας Τζερολάμο Κασάρ ήταν υπεύθυνος για την κατασκευή ενός σημαντικού αριθμού των κτισμάτων μετά τον θάνατο του Φραντσέσκο Λαπαρέλι (1570).[12] Η πόλη της Βαλέτας ολοκληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1570, έγινε επίσημα πρωτεύουσα της Μάλτας όταν ο Μέγας Μάγιστρος Πιέτρο ντελ Μόντε μετακινήθηκε από την έδρα του στο κάστρο του Σαίντ Άντζελο στο Μπίργκου στο Μεγάλο Παλάτι των Μαγίστρων στη Βαλέτα. Με τις διαταγές του Μαγίστρου οικοδομήθηκαν τη δεκαετία του 1580 επτά Πανδοχεία, ολοκληρώθηκαν από ένα όγδοο τον 18ο αιώνα.[13][14][15]
Ο Μέγας Μάγιστρος Αντουάν ντε Πόλα αποφάσισε να ενισχύσει τις οχυρώσεις της πόλης οικοδομήθηκαν τα "Τείχη Φλοριάνι", πήραν το όνομα του αρχιτέκτονα που τα κατασκεύασε Πιέτρο Πάολο Φλοριάνι.[16] Την εποχή που ήταν Μέγας Μάγιστρος ο Μάνοελ ντι Βιλχένα οικοδομήθηκε μια νέα πόλη ανάμεσα στα αρχικά τείχη της Βαλέτας και τα "Τείχη Φλοριάνι", έγινε το νέο προάστειο της Βαλέτας Φλοριάνι.[17]
Μια θανατηφόρα έκρηξη σε εργοστάσιο είχε σαν αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο 22 άνθρωποι.[18] Οι Μουσουλμάνοι δούλοι ήθελαν να δολοφονήσουν τον Μέγα Μάγιστρο Μανουέλ Πίντο ντα Φονσέκα και να καταλάβουν τη Βαλέτα (1749), τα σχέδια τους απέτυχαν επειδή η συνομωσία διέρρευσε στο Τάγμα.[19] Την ίδια χρονιά ο Μανουέλ Πίντο ντα Φονσέκα αποφάσισε να εκσυγχρονίσει την πόλη, οικοδόμησε πολλά κτίσματα σε μορφή Μπαρόκ ή ανακαίνησε τα παλιότερα με τη νέα αρχιτεκτονική μορφή.[20] Την εποχή του Μαγίστρου Φρανσίσκο Χιμένεθ ντι Τεχάδα ακολούθησε η νέα "Εξέγερση των Ιερέων" (1775), οι επαναστάτες κατέλαβαν τα δύο μεγάλα κάστρα της πόλης αλλά τελικά υποτάχθηκαν.[21]
Τα Γαλλικά στρατεύματα κατέλαβαν τη Μάλτα και έδιωξαν το Τάγμα των Ιπποτών την ίδια εποχή που καταλήφθηκε η Δημοκρατία της Βενετίας (1798).[22] Σε δύο χρόνια οι Μαλτέζοι επαναστάτησαν εναντίον των Γάλλων, τα στρατεύματα τους εξακολουθούσαν να κατέχουν τη Βαλέτα μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1800 που εκδιώχθηκαν από τους Άγγλους. Στις αρχές του 19ου αιώνα ο Βρετανός στρατηγός Χένρι Πίγκοτ πρότεινε να κατεδαφίσουν τις οχυρώσεις της Βαλέτας.[23] Η πρόταση αυτή έγινε ξανά την περίοδο 1870-1890 αλλά δεν πραγματοποιήθηκε, οι περισσότερες οχυρώσεις παραμένουν και σήμερα.[24] Οι Βρετανοί προχώρησαν σε νέα μεγάλα έργα, οικοδόμησαν νέες πύλες, κατεδάφισαν παλιά κτίσματα για να οικοδομήσουν μεγαλύτερα μαζί με άλλες κατασκευές. Την ίδια εποχή κατασκευάστηκε ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της Μάλτας που ένωνε την πρωτεύουσα Βαλέτα με τη Μντίνα, λειτούργησε επίσημα (1883).[25] Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός έκλεισε όταν το λεωφορείο έγινε το δημοφιλέστερο μέσο μεταφορά στο νησί (1931). Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τη Βαλέτα που κατείχαν οι Άγγλοι χρησιμοποίησαν ως βάση οι Σύμμαχοι για τις εκτεταμένες πολεμικές επιχειρήσεις τους στην Ιταλία και τη Γερμανία. Στην Πολιορκία της Μάλτας που ακολούθησε από τις δυνάμεις του Άξονα οι Γερμανοί προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές στη Βαλέτα με βομβαρδισμούς. Η Βασιλική Όπερα της Βαλέτας, η οποία κατασκευάστηκε στην είσοδο της πόλης κατά τον 19ο αιώνα, ήταν ένα από τα πολλά κτίρια που καταστράφηκαν στη διάρκεια αυτών των επιδρομών. Το 1980, η 24η Σκακιστική Ολυμπιάδα έλαβε χώρα στη Βαλέτα.
Η χερσόνησος της Βαλέτας διαθέτει δύο φυσικά λιμάνια, το Μάρσαμξετ και το Μεγάλο Λιμάνι. Το Μεγάλο Λιμάνι αποτελεί και το μεγαλύτερο λιμάνι της Μάλτας, με βάθρες εκφόρτωσης στο Μάρσα. Ένας τερματικός σταθμός για επιβατηγά πλοία, επίσης, βρίσκεται κατά μήκος του παλιού θαλάσσιου τείχους της Προκυμαίας της Βαλέτας, το οποίο κατασκεύασε ο Μεγάλος Μάγιστρος Μανουέλ Πίντο ντε Φονσέκα.
Η Βαλέτα διαθέτει μεσογειακό κλίμα με θερμά, ξηρά καλοκαίρια και ήπιους, υγρούς χειμώνες. Η Βαλέτα βιώνει μια έλλειψη βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και ισχυρές βροχοπτώσεις στη διάρκεια των χειμερινών. Οι χειμερινές θερμοκρασίες είναι ήπιες λόγω της κοντινής απόστασης της πόλης από τη θάλασσα. Ως αποτέλεσμα, η Βαλέτα διαθέτει ήπιους χειμώνες. Η μέση υψηλή θερμοκρασία είναι μεταξύ, περίπου, 15 °C τον Ιανουάριο και 30 °C τον Αύγουστο, ενώ η μέση χαμηλή θερμοκρασία είναι μεταξύ, περίπου, 10 °C τον Ιανουάριο και 22 °C τον Αύγουστο.
Πανδοχείο της Καστίλλης Αρχιτέκτονας Τζιρόλαμο Κασάρ 1740Πανδοχείο της Καστίλλης (Σήμερα το Γραφείο του Πρωθυπουργού της Μάλτας), Αρχιτέκτονας Τζιρόλαμο Κασάρ 1740
↑«Population statistics»(PDF). Malta Government Gazette. mjha.gov.mt. 9 Αυγούστου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο(PDF) στις 22 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2012.
↑Armstrong, Gary; Mitchell, Jon P. (2008). Global and Local Football: Politics and Europeanization on the Fringes of the EU. Routledge. σ. 44
↑Spiteri, Stephen C. (2012). "Hospitaller Gunpowder Magazines". Arx – International Journal of Military Architecture and Fortification. Occasional Papers (2): 6
↑Eltis, David; Bradley, Keith; Cartledge, Paul (2011). The Cambridge World History of Slavery: Volume 3: AD 1420-AD 1804. Cambridge University Press. σ. 144
↑Mifsud Bonnici, Carmelo (August 1936). "Fr. Emanuel Pinto de Fonseca" (PDF). Malta Letteraria. 11 (8): 230
↑Borg Muscat, David (2005). "Reassessing the September 1775 Rebellion: a Case of Lay Participation or a 'Rising of the Priests'?"
↑Zammit, Andre (1986). "Valletta and the system of human settlements in the Maltese Islands". Ekistics. Athens Center of Ekistics. 53 (316/317): 89–95
↑Bonello, Giovanni (18 November 2012). "Let's hide the majestic bastions"
Armstrong, Gary; Mitchell, Jon P. (2008). Global and Local Football: Politics and Europeanization on the Fringes of the EU
Badger, George Percy (1869). Historical Guide to Malta and Gozo. Calleja.
Blouet, Brian W. (October 1964). "Town Planning in Malta, 1530–1798". Town Planning Review. Liverpool University Press. 35 (3): 183
Gugliuzzo, Carmelina (9 December 2011). "Building a Sense of Belonging. The Foundation of Valletta in Malta". Foundation, Dedication and Consecration in Early Modern Europe
Graff, Philippe (1994). "La Valette: une ville nouvelle du XVIe siècle et son évolution jusqu'à nos jours"
Manley, Deborah (10 February 2012). Malta: A Traveller's Anthology. Andrews UK Limited.
Rudolf, Uwe Jens; Berg, Warren G. (2010). Historical Dictionary of Malta
.jpg)
Σχετικά πολυμέσα
