Γλαύκος ΙΙ (υποβρύχιο)

Το Γλαύκος ΙΙ (Υ6) ήταν υποβρύχιο του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού με τον κωδικό "Y6" που έδρασε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για το δεύτερο σκάφος και το πρώτο υποβρύχιο του βασιλικού πολεμικού ναυτικού με την ονομασία Γλαύκος, που προέρχεται από το όνομα μυθολογικού ημίθεου. Ναυπηγήθηκε μεταξύ 1927–1930 μετά από παραγγελία τεσσάρων υποβρυχίων της Ελληνικής κυβέρνησης. Τα υπόλοιπα τρία όμοιου τύπου υποβρύχια ήταν τα Νηρεύς Ι, Πρωτεύς Ι και Τρίτων, τα οποία ναυπηγήθηκαν στη Ναντ, ενώ το Γλαύκος ΙΙ στα ναυπηγεία του Γαλλικού πολεμικού ναυτικού Chantiers Navals Francais στη Blainville της Γαλλίας. Στις 17 Νοεμβρίου 1930 πραγματοποιήθηκε η ύψωση της Ελληνικής σημαίας στη Βρέστη της Γαλλίας. Την ίδια μέρα τέθηκε σε υπηρεσία, σύμφωνα με το διάταγμα της 19ης Δεκεμβρίου 1930. Παρελήφθη την 1 Δεκεμβρίου του 1930 από τον πλωτάρχη Α. Ζάγκα και με ύπαρχο τον υποπλοίαρχο Γ. Λαμπρινόπουλο.

Το Β.Π. Υ/Β Γλαύκος ΙΙ (Υ6) με το πλήρωμά του παραταγμένο στο κατάστρωμα
Καριέρα (Ελλάδα)
Παραγγέλθηκε:	Ελληνική κυβέρνηση το 1927
Κατασκευαστής:	Chantiers Navals Francais, Blainville, France
Αρχή ναυπήγησης:	1927
Καθελκύστηκε:	1929
Τέθηκε σε υπηρεσία:	17 Νοεμβρίου 1930
Μοίρα:	Βύθιση στις 4 Απριλίου 1942
Γενικά χαρακτηριστικά
Τύπος:	Πρωτεύς
Εκτόπισμα:	790 τόνων (ή 960 τόνων εν καταδύσει)
Μήκος:	68,6 μέτρα
Πλάτος:	5,7 μέτρα
Βύθισμα:	4,1 μέτρα
Εγκατεστημένη ισχύς:	2 κινητήρες Diesel, τύπου Sulzer, ισχύος 1.420 hp για κίνηση στην επιφάνεια και 2 ηλεκτροκινητήρες ισχύος 1.200 hp για κίνηση εν καταδύσει
Ταχύτητα:	14 κόμβοι στην επιφάνεια και 8,5 κόμβους εν καταδύσει
Εμβέλεια:	3.500 ναυτικά μίλια με ταχύτητα 10 κόμβους στην επιφάνεια και 100 ν.μ. με ταχ. 5 κόμβους εν καταδύσει
Πλήρωμα:	41 άνδρες
Οπλισμός:	8 τορπιλοσωλήνες των 533 χιλ. (6 στην πλώρη, 2 στην πρύμνη), 1 πυροβόλο των 100 χιλ. και 1 πολυβόλο των 40 χιλ.

Χαρακτηριστικά

Το σκάφος είχε διαστάσεις 68,6 x 5,7 x 4,1 μέτρα και εκτόπισμα 790 τόνων (ή 960 τόνων σε βύθιση) και κινείτο με δυο προπέλες. Το σύστημα πρόωσης αποτελείτο από 2 κινητήρες ντίζελ, τύπου Sulzer, ισχύος 1.420 hp για κίνηση στην επιφάνεια και 2 ηλεκτροκινητήρες ισχύος 1.200 hp για κίνηση εν καταδύσει. Η ταχύτητα του υποβρυχίου ανερχόταν σε 14 κόμβους στην επιφάνεια και 8,5 κόμβους σε κατάδυση. Το σκάφος επανδρωνόταν από πλήρωμα 41 ανδρών. Ο οπλισμός του αποτελείτο από 8 τορπιλοσωλήνες των 533 χιλ. (6 στην πλώρη και 2 στην πρύμνη), 1 πυροβόλο των 100 χιλ. και 1 πολυβόλο των 40 χιλ.

Δράση

Όντας το νεότερο υποβρύχιο που διέθετε ο στόλος κατά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το ΓΛΑΥΚΟΣ είχε πλέον φτάσει τα σχεδόν 10 έτη ενεργού υπηρεσίας, το όριο δηλαδή της επιχειρησιακής του δράσης σύμφωνα με τον κατασκευαστή του. Παρόλα αυτά ο παροπλισμός του, όπως και των υπόλοιπών πέντε υποβρυχίων του στόλου, και μάλιστα σε πολεμική περίοδο, κρίθηκε αδύνατος καθώς δεν υπήρχε δυνατότητα προμήθειας νέων σκαφών. Η έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου βρήκε τα ελληνικά υποβρύχια ετοιμοπόλεμα, εκτός από το ΓΛΑΥΚΟΣ, το οποίο βρισκόταν σε μακροχρόνια ακινησία εξαιτίας γενικής επισκευής και αλλαγής της συστοιχίας, η οποία αναμένονταν από το εξωτερικό.

Την 6η Απριλίου 1941 εκδηλώθηκε η γερμανική επίθεση κατά της Ελλάδας. Καθώς τα γερμανικά στρατεύματα προήλαυναν ακάθεκτα, η διοίκηση του Ελληνικού Βασιλικού Ναυτικού αποφάσισε τη μεταστάθμευση του στόλου στη Μέση Ανατολή όπου θα είχε τη δυνατότητα να δράσει σε συνεργασία με το Βρετανικό βασιλικό ναυτικό. Στο ανώτατο ναυτικό συμβούλιο της 10ης Απριλίου 1941 κατά το οποίο συζητήθηκε η επικείμενη μεταστάθμευση, ο αρχηγός του ΓΕΝ, υποναύαρχος Σακελλαρίου κατέθεσε υπόμνημα στο οποίο μαζί με άλλα ανέφερε ότι το Υ/Β ΓΛΑΥΚΟΣ θα μπορούσε να είναι έτοιμο έπειτα από οχτώ ημέρες για πλου επιφανείας, χωρίς προηγουμένως να έχει εκτελέσει δοκιμή καταδύσεως. Οι συνεχόμενες όμως δυσάρεστες ειδήσεις που έφθαναν από το μέτωπο, οδήγησαν τους αξιωματικούς και τα πληρώματα των υποβρυχίων στο να εκφράσουν διαφωνίες σχετικά με τη σκοπιμότητα της συνέχισης του αγώνα στη Μέση Ανατολή. Προς αποφυγή της αυξάνουσας ηττοπάθειας και των με αυτήν συνδεόμενων προβλημάτων, ο τότε ΑΣ (αρχηγός στόλου), υποναύαρχος Καββαδίας, μετέβη το πρωί της 17ης Απριλίου στη βάση υποβρυχίων ώστε σε συνεργασία με τον ανώτερο διοικητή υποβρυχίων (ΑΔΥ) πλοίαρχο Αθανάσιο Ξηρό και με τη συμμετοχή του βρετανού αντιπλοιάρχου Baker, να ρυθμίσει τον άμεσο απόπλου των υποβρυχίων. Στη σύσκεψη αυτή αποφασίστηκε το ΓΛΑΥΚΟΣ να αποπλεύσει αμέσως μόλις περάτωνε την επισκευή του. Την 18η Απριλίου 1941 το ΓΛΑΥΚΟΣ μαζί με τα ΝΗΡΕΥΣ και ΤΡΙΤΩΝ απέπλευσε από τον ναύσταθμο της Σαλαμίνας προς τη Μέση Ανατολή. Τη νύχτα της 20ης Απριλίου 1941 εντάχθηκε μαζί με το Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ στην νηοπομπή η οποία, αποτελούμενη από 19 φορτηγά πλοία και συνοδευόμενη από το βρετανικό καταδρομικό HMS CARLISLE (D67) και δυο βρετανικά αντιτορπιλικά είχε ξεκινήσει την 19η Απριλίου από τον Πειραιά με προορισμό την Κρήτη. Στις 21.4.1941 και μετά την προσθήκη των ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΒΕΡΩΦ, ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ, ΑΣΠΙΣ και ΝΙΚΗ, η νηοπομπή ξεκίνησε από τη Σούδα με προορισμό την Αλεξάνδρεια όπου και έφτασε στις 16:00 της 23ης Απριλίου 1941.

Μετά τον κατάπλου του ελληνικού στόλου στην Αλεξάνδρεια, το Β.Π. Υ/Β ΓΛΑΥΚΟΣ εντάχθηκε στη δύναμη του συμμαχικού στόλου με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Βασίλειο Ασλάνογλου. Κατά τη διάρκεια της πρώτης πολεμικής του περιπολίας (12.-27.07.1941), υπό τον πλωτάρχη Β. Αρσλάνογλου, βύθισε με το πυροβόλο του στις 21.07.1941 το ιταλικό πετρελαιοκίνητο SAN NICOLA (21 ΚΟΧ) τέσσερα ναυτικά μίλια βορειοδυτικά της Ρόδου. Την επόμενη ημέρα, στις 22.07.1941, βύθισε, επίσης με το πυροβόλο του, ένα από τον γερμανικό στρατό κατοχής επίτακτο ελληνικό πετρελαιοκίνητο (40 ΚΟΧ) κοντά στο Καστελόριζο.

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης πολεμικής του περιπολίας (05.11.-19.11.1941), υπό τον πλωτάρχη Β. Αρσλάνογλου, με τελικό προορισμό τη Μάλτα, επιτέθηκε στις 10.11.1941 με δυο τορπίλες ενάντια του ιταλικού ρυμουλκού HERCULES (632 ΚΟΧ) το οποίο βρισκόταν σε νηοπομπή μαζί με την πλωτή δεξαμενή καυσίμων SHELL 17. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε βόρεια του Ηρακλείου Κρήτης στο στίγμα 35° 25´ Β και 25° 03´ Α. Οι τορπίλες δεν βρήκαν τον στόχο τους και η μια εκ των δυο ανατινάχθηκε στην ακτή. Η τορπίλη βρέθηκε από τον γερμανικό στρατό κατοχής και η ανάλυση της έδειξε ότι προερχόταν από ελληνικό υποβρύχιο. Η καταχώρηση στην ιστοσελίδα του Πολεμικού Ναυτικού, που αφορά τη βύθιση φορτηγού πλοίου 3.000 ΚΟΧ βόρεια της Κρήτης, κατά τη διάρκεια της δεύτερης πολεμικής περιπολίας του Υ/Β Γλαύκος (05.11.-19.11.1941), είναι λανθασμένη. Σύμφωνα με την καταχώρηση της “Υπηρεσίας Ιστορίας Ναυτικού – Τμήμα Ιστορικού Αρχείου“ το ως από το Υ/Β Γλαύκος θεωρούμενο βυθισμένο πλοίο φέρεται το γερμανικό ατμόπλοιο NORBURG (2.932 ΚΟΧ). Το NORBURG όμως είχε ήδη βληθεί με τορπίλες στις 10.09.1941 από το βρετανικό Υ/Β HMS TORBAY και παρέμενε αμέτοχο σε επιχειρήσεις στο λιμάνι του Ηρακλείου μέχρι τη μεταφορά του στην Τεργέστη της Ιταλίας όπου και δηλώθηκε ως ολοκληρωτική τεκμαρτή απώλεια παραμένοντας ανενεργό μέχρι το τέλος του πολέμου.

Στις 27 Φεβρουαρίου 1942 το Υ/Β Γλαύκος δέχτηκε επίθεση από τη γερμανική Luftwaffe στο λιμάνι της Βαλέτα της Μάλτας, όπου είχε καταπλεύσει για γενική επισκευή. Κατά την επίθεση αυτή σκοτώθηκαν ο κυβερνήτης του υποβρυχίου πλωτάρχης Β. Αρσλάνογλου και ο ανθυποπλοίαρχος Ιωάννης Κωστάκος. Στις 4 Απριλίου 1942 το Υ/Β Γλαύκος δέχτηκε και πάλι επίθεση από αεροσκάφη τύπου Junkers Ju 87, της γερμανικής Luftwaffe, με αποτέλεσμα να βυθιστεί στο λιμάνι της Βαλέτα μέσα σε δυο λεπτά. 18 μέλη του πληρώματος του Υ/Β Γλαύκος μεταφέρθηκαν στις 21.05.1942 στην Αλεξάνδρεια από το Υ/Β Τρίτων (υποπλοίαρχος Επαμεινώνδας Κοντογιάννης).

Πηγές

• Ημερολόγιο Πολέμου 1940-1944, Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού
• ADM 199/1150 British Admiralty War Diaries WWII
• Δαμβέργης, Νικόλαος: (1995) Ο Σιωπηλός Πόλεμος - Η δράση των Ελληνικών Υποβρυχίων 1940-1944, Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος, Αθήνα
• Μασούρας, Τιμόθεος: (2007). "Υ/Β ΤΡΙΤΩΝ (Υ-5)", στο Περίπλους Ναυτικής Ιστορίας, Αφιέρωμα Η δράση των ελληνικών υποβρυχίων, Τεύχος 60, σσ. 24 30, Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2007, έκδ. Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος
• Alliierte U-Boot-Angriffe in Europa, Das Historische Marinearchiv
• Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό - Υ-6 "Γλαύκος"
• Πολεμικό Ημερολόγιο της 10.09.1941 της Νοτιοανατολικής Διοίκησης της Wehrmacht (βλ. μικροφίλμ NARA KTB Wm. Bfh. Südost (AOK 12)
• Verluste der griechischen Marine im Zweiten Weltkrieg
• Fontenoy Paul E. (2007). Submarines: an illustrated history of their impact (Weapons and Warfare), εκδ. ABC-CLIO, Σάντα Μπάρμπαρα Καλιφόρνια.
• Φακάλου, Αικατερίνη: Τα πλοία του Πολεμικού Ναυτικού 1828-2000, Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού, Τμήμα Ιστορικού Αρχείου
• Φωκάς, Δημήτριος: (1953). Έκθεσις επί της δράσεως του Β. Ναυτικού κατά τον πόλεμον 1940-1944, Τόμος Α΄: Από της προπολεμικής περιόδου μέχρι της καταλήψεως της Ελλάδος (27 Απριλίου 1941), Εκδόσεις Ιστορικής Υπηρεσίας του Β.Ν.
• Φωκάς, Δημήτριος: (1954). Έκθεσις επί της δράσεως του Β. Ναυτικού κατά τον πόλεμον 1940-1944, τόμος Β΄: Από της αποδημίας του στόλου μέχρι της απελευθερώσεως της Ελλάδος (Απρίλ. 1941-Οκτώβρ. 1944), Εκδόσεις Ιστορικής Υπηρεσίας του Β.Ν.
• War Sailors Forum
• War Diary HMS TORBAY στο Tesapsides, Byron: Allied Submarine Operations in Greece during World War Two (1941-1944), 2012
• Les Chantiers Naval
• Παΐζης–Παραδέλλης, Κωνσταντίνος: (1980) Τα πλοία του Ελληνικού πολεμικού ναυτικού 1830 - 1979, Εκδόσεις ΓΕΝ, Αθήνα
• Στεφανάδης Αδάμ (2005). "Υ6 ΓΛΑΥΚΟΣ. Η ιστορία του ατυχέστερου ελληνικού υποβρυχίου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο", περιοδικό Πόλεμος και Ιστορία, τεύχος 84, Μάιος 2005, σσ. 60-69, εκδ. Επικοινωνίες α.ε.