Ο Γραμματισμος στα Μέσα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Γραμματισμούς στη σύγχρονη εποχή [1]. Ο γραμματισμός αυτός αναδύθηκε τη δεκαετία του '70 στις Η.Π.Α., με τον όρο "Γραμματισμός στην τηλεόραση" (television literacy). Αργότερα εμφανίστηκε με τον όρο "Εκπαίδευση στα Μέσα" (media education) αλλά και με τον όρο "Γραμματισμός στα Μέσα" (media literacy). Η χρήση του όρου "Γραμματισμός" έγινε με σκοπό την ενσωμάτωση της μιντιακής εκπαίδευσης στη διδασκαλία των αγγλικών[2] . Στην ελληνική βιβλιογραφία συναντώνται  οι όροι «επικοινωνιακή εκπαίδευση» ή «επικοινωνιακός αλφαβητισμός»[3] , ο όρος «αλφαβητισμός στα Μέσα επικοινωνίας» [4] καθώς και ο όρος «αγωγή στα Μέσα επικοινωνίας»[5] . Όπως αναδεικνύεται από την ποικιλία των όρων, ο Γραμματισμός στα Μέσα είναι δύσκολο να ερμηνευθεί λόγω της πολυεπιστημονικής του διάστασης[6].

Η βασική παραδοχή που επικρατεί σχετικά με τον ορισμό του Γραμματισμού στα Μέσα και η οποία προέκυψε το 1992 στο Διεθνές Συνέδριο για το Γραμματισμό στα Μέσα (National Leadership Conference on Media Literacy), είναι ότι αυτός αναφέρεται στην «ικανότητα πρόσβασης, ανάλυσης, αξιολόγησης και παραγωγής περιεχομένου με ποικίλες μορφές»[7] . Το άτομο το οποίο μπορεί να αποκωδικοποιεί, να αναλύει, να αξιολογεί και να παράγει περιεχόμενο τόσο σε έντυπα όσο και σε ηλεκτρονικά Μέσα θεωρείται μιντιακά εγγράμματο (media literate[8]).

O Buckingham επεκτείνει την ιδέα του Γραμματισμού στα Μέσα για να προσαρμοστεί στη σύγχρονη εποχή, χρησιμοποιώντας τον όρο ψηφιακός Γραμματισμός ή Γραμματισμός στα ψηφιακά Μέσα[9][10] . Προβαίνει δηλαδή στην αναπλαισίωση του ορισμού του μιντιακού Γραμματισμού με βάση τα σύγχρονα Μέσα. Με τους όρους «ψηφιακός Γραμματισμός» ή «Γραμματισμός στα ψηφιακά Μέσα» αφενός ενσωματώνονται στον μιντιακό γραμματισμό Μέσα όπως ταινίες, βιντεοπαιχνίδια, αναζήτηση, κινητά τηλέφωνα και ίντερνετ και αφετέρου αναγνωρίζονται και οι ιδιαίτεροι γραμματισμοί που σχετίζονται με συγκεκριμένα Μέσα[11] . O Buckingham ορίζει το μιντιακό γραμματισμό χρησιμοποιώντας τον αγγλικό ορισμό που δόθηκε από την Ofcom (2004). Σύμφωνα με αυτόν, ο Γραμματισμός στα Μέσα «είναι η ικανότητα πρόσβασης, κατανόησης και δημιουργίας επικοινωνιών σε μια ποικιλία πλαισίων».

O όρος πρόσβαση περιλαμβάνει τις ικανότητες που είναι απαραίτητες για τον εντοπισμό μιντιακού περιεχομένου με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών και προγραμμάτων. Παράλληλα περιλαμβάνει την ικανότητα του ατόμου να προστατεύεται από πιθανούς κινδύνους κατά την πρόσβασή του, με τη βοήθεια συστημάτων καθοδήγησης και ρυθμιστικών μηχανισμών. Η κατανόηση περιλαμβάνει την ικανότητα αποκωδικοποίησης ή ερμηνείας των Μέσων έχοντας υπόψη τις συμβάσεις και τα σχεδιαστικά στοιχεία του κάθε Μέσου. Επίσης, περιλαμβάνει τη γνώση για τις διαδικασίες παραγωγής, τον έλεγχο των θεσμών και την ικανότητα κριτικής των Μέσων αναφορικά με την ακρίβεια και την αξιοπιστία τους στον τρόπο που αναπαριστούν τον πραγματικό κόσμο. Τέλος, ο όρος δημιουργία αναφέρεται στην ικανότητα χρήσης στα Μέσα για παραγωγή και επικοινωνία μηνυμάτων που έχουν στόχο την προσωπική έκφραση ή την αλληλεπίδραση με άλλους.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Τσιτσανούδη–Μαλλίδη, Νικολέττα (2012). Η γλώσσα των ΜΜΕ στο σχολείο: μια γλωσσολογική προσέγγιση για την (προ)σχολική εκπαιδευτική διαδικασία. Αθήνα. 
  2. Buckingham, David (2003). Media education and the end of the critical consumer. London. σελ. 309-327. 
  3. Τσιτσανούδη-Μαλλίδη, Νικολέττα (2011). Η γλώσσα των ΜΜΕ στο σχολείο: μια γλωσσολογική προσέγγιση για την (προ)σχολική εκπαιδευτική διαδικασία. Αθήνα. 
  4. Ντάβου, Μπετίνα (2008). Συζητώντας για το παιδί και την τηλεόραση. Στο Παιδιά και ΜΜΕ: Οι ανήλικοι στον Κόσμο της Επικοινωνίας. Αθήνα. σελ. 23-29. 
  5. Κωνσταντινίδου, Χριστίνα (2006). Το ζήτημα της αγωγής στα ΜΜΕ σε ιστορική προοπτική. Από τον παθητικό αποδέκτη στον ενεργό επιτελεστή. Αθήνα. σελ. 18-40. 
  6. Ανδριοπούλου, Ειρήνη (2010). Παιδεία στα Μέσα & Πολτική ατζέντα. σελ. 50-57. 
  7. Aufderheide, Patricia (1993). Media literacy: A report of the national leadership conference on media literacy. Aspen. 
  8. Aufderheide, Patricia (1997). Media literacy: From a report of the national leadership conference on media literacy. New Brunswick. σελ. 79. 
  9. Hobbs, Reree (2008). Debates and challenges facing new literacies in the 21st century. London. σελ. 431-447. 
  10. Buckingham, David (2007). Digital media literacies: Rethinking media education in the age of the internet. σελ. 43-55. 
  11. Livingstone, Sonia (2014). «Developing social media literacy: How children learn to interpret risky opportunities on social network sites». Communications: The European Journal of Communication Research,.