Γρηγόριος Αλεξάνδρου Γκίκας

Ηγεμόνας της Μολδαβίας

Ο Γρηγόριος Αλεξάνδρου Γκίκας (1803 ή 1807 - 24 Αυγούστου 1857) από τον Οίκο των Γκίκα ήταν πρίγκιπας της Μολδαβίας (1849-53, 54-56). Σύζυγός του ήταν η Ελένη Στούρτζα, κόρη του Ιωάννου πρίγκιπα της Μολδαβίας.

Γρηγόριος Αλεξάνδρου Γκίκας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Григоре Александру Гика (Moldovan)
Γέννηση27  Αυγούστου 1807 ή 1803
Μποτοσάνι
Θάνατος24  Αυγούστου 1857
Λε Με-συρ-Σεν
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
Χώρα πολιτογράφησηςΗγεμονία της Μολδαβίας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
Οικογένεια
ΤέκναIoan Grigore Ghica
Constantin Ghica
Natalia Ghica
ΟικογένειαΟικογένεια Γκίκα
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαβοεβόδας της Μολδαβίας (1849–1853)
βοεβόδας της Μολδαβίας (1854–1856)
Minister of Foreign Affairs of Romania
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Νεανική ζωή και πρώτη θητεία Επεξεργασία

Η Οικογένειά του καταγόταν από το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, αλλά είχε εγκατασταθεί στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες. Ο Γρηγόριος σπούδασε στη Γαλλία και στη Γερμανία και όταν επέστρεψε, συμμάχησε με τους εθνικιστές-φιλελεύθερους αντιπολιτευόμενος τον πρίγκιπα Μιχαήλ Στούρτζα (1834-49)[1]. Μετά την επανάσταση του 1848 το υπουργικό συμβούλιο όρισε τον Γρηγόριο ως ηγεμόνα για 7 έτη[1]. Η Ρωσία και οι Οθωμανοί έδωσαν τη συγκατάθεσή τους.

Ο Γρηγόριος έκανε ήπιες μεταρρυθμίσεις και ετοιμάστηκε για πιο ριζικές[1]. Ίδρυσε Αστυνομικό Σώμα το 1850[2]. Το 1851 έθεσε τον διανοούμενο Ωγκύστ Τρεμπόνιου Λωριάν, υποστηρικτή του Ρουμανικού εθνικισμού, επιθεωρητή των Σχολείων της Μολδαβίας[3]. Χαλάρωσε τη λογοκρισία και αυτό επέφερε την αύξηση της λογοτεχνικής δραστηριότητας[4]. Το πρόγραμμά του διακόπηκε από τον Κριμαϊκό Πόλεμο, όπου η Ρωσία κατέλαβε στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες (1853-54) για να επιτεθεί στους Οθωμανούς[1]. Ο Γρηγόριος εκτοπίστηκε και μετέβη στη Βιέννη[1], από όπου επέστρεψε όταν οι Ρώσοι αναγκάστηκαν να αποσυρθούν[4] για να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις του[1].

Η δεύτερη θητεία του Επεξεργασία

Ο προκάτοχός του Μιχαήλ Στούρτζα είχε καταργήσει το 1844 τους δούλους Ρομά της Πολιτείας και της Εκκλησίας. Ο Γρηγόριος ζήτησε να προεκταθεί αυτό και στους δούλους των ιδιωτών[5]: το νομοσχέδιο που συνέταξε ο Πέτρος Μαυρογένης ψηφίστηκε ομόψυχα από τη Βουλή το 1855[6]. Θέλησε να τους αποζημιώσει[5][5]. Τότε ελευθρώθηκαν 10.000[6]-20.000[5] Ρομά.

Ο νόμος είχε αφορμή ένα σκάνδαλο[6], που είχε απασχολήσει την κοινωνία του Ιασίου: ο Δημήτριος Καντακουζηνός-Πασκάνου λογοθέτης της Μολδαβίας, είχε ένα εκτός γάμου τέκνο με μία σκλάβα Ρομά, τον Ντίνκα. Η χήρα του Προφίρα τον υιοθέτησε και τον ανέθρεψε· έγινε ο μάγειρας του μεγάρου[6] . Από την ανατροφή του ζούσε χειραφετημένος και συνόδευσε την Προφίρα στο Παρίσι[6], όπου αγάπησε την καμαριέρα Κλιμεντίνη και την αρραβωνιάστηκε[6]. Όταν επέστρεψαν, του αποκαλύφθηκε ότι ήταν σκλάβος και δεν μπορεί να νυμφευτεί μία ελεύθερη γυναίκα. Ο Γρηγόριος πρότεινε την ελευθέρωσή του, αλλά η Προφίρα αρνήθηκε, λέγοντας ότι της θυμίζει τον άνδρα της και δεν θα τον αφήσει μακριά της[6]. Ο Ντίνκα συγκλονισμένος από τα νέα αυτοκτόνησε, αφού πρώτα πυροβόλησε την Κλημεντίνη.

Η ανοικτή στήριξη του Γρηγορίου στους εθνικιστές, που ζητούσαν την ένωση με τη Βλαχία[1], προκάλεσε την αντίδραση της Αυστρίας και των Οθωμανών[1][7]. Διόρισε εθνικιστές στην Κυβέρνηση[7]. Το 1856 έληξε τη λογοκρισία, αφήνοντας ελεύθερο τον Τύπο[4]. Οι αντίπαλοι της ένωσης προέβαλαν ένα χειρόγραφο, το Χρονικό Χούρου που αναφερόταν στην ιστορία της Μολδαβίας[8]. Ο Γρηγόριος σύστησε επιτροπή εμπειρογνωμόνων, που αποφάνθηκαν ότι είναι πλαστό[8][9].

Τα τελευταία έτη του Επεξεργασία

Όταν έληξε η 7ετία του μετέβη στο Παρίσι, στην ιδιοκτησία του Λε Μεέ-συρ-Σέιν[1][6]. Οι Οθωμανοί διόρισαν τον αντίθετο με την ένωση[7] Θεόδωρο Μπάλτς ως κυβερνήτη (kaymakam) (1856-57)[7]. Ο Γρηγόριος συνέχιζε να υποστηρίζει την ένωση. Οι Οθωμανοί έστειλαν νέο κυβερνήτη τον Νικόλαο Βογορίδη που έκανε εκλογές[6]. Ο Γρηγόριος κατήγγειλε τη νοθεία τους και έπεισε τον Ναπολέοντα Γ΄ της Γαλλίας να απαιτήσει διαφανείς, νέες εκλογές. Τότε οι ανθενωτικοί άρχισαν να γράφουν υπερβολικές κατηγορίες εναντίον του Γκίκα, δυσφημώντας τον[6]. Ο Γρηγόριος προσβεβλημένος και απογοητευμένος από την άρνηση του Ναπολέοντα Γ΄ να του επιτρέψει να μιλήσει δημόσια[6] αυτοκτόνησε στο σπίτι του[6], αφού έγραψε τη διαθήκη του που άρχιζε ως εξής: "είμαι θύμα μίας λάθος συμφωνίας και δεν μπορώ να ζω, αν και είμαι αθώος. Η αλήθεια θα φανεί· περιμένω τους εχθρούς μου ενώπιον του Θεού"[6]. Δύο ημέρες μετά οι Οθωμανοί ακύρωσαν τις εκλογές που έκανε ο Βογορίδης[6]. Το 1859 εκλέχθηκε ο Αλέξανδρος Ιωάννης Α΄ Κούζας πρίγκιπας της Βλαχίας και της Μολδαβίας ταυτόχρονα και το 1862 έγινε κυβερνήτης (domnitor) του νέου κράτους της Ρουμανίας. Ο νόμος του για την ελευθερία του Τύπου[4] και το Αστυνομικό Σώμα έγιναν πρότυπο για όλη τη χώρα[10].

Ο εγγονός του, ο Βλαντινίρ Γκίκα αρχιεπίσκοπος των Καθολικών, έπεσε θύμα βιαιοπραγιών των Κομμουνιστών το 1954[6].

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 "Ghika, Grégoire", in Nouvelle biographie générale depuis les temps les plus reculés jusqu'à nos jours, Tome 20, Firmin Didot, Paris, 1857, p. 394
  2. (Ρουμανικά) "Repere istorice" Αρχειοθετήθηκε 2007-04-12 στο Wayback Machine., at the Romanian Gendarmerie site
  3. "Lauriano, Augustin-Tribonius", in Nouvelle biographie générale depuis les temps les plus reculés jusqu'à nos jours, Tome 29, Firmin Didot, Paris, 1859, p. 939
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Alex Drace-Francis, The Making of Modern Romanian Culture: Literacy and the Development of National Identity, I. B. Tauris, London, 2006, p. 160
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Viorel Achim, The Roma in Romanian History, Central European University Press, Budapest, 2004, pp. 111–112
  6. 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 Neagu Djuvara, Între Orient şi Occident. Ţările române la începutul epocii moderne, Humanitas, Bucharest, 1995, pp. 275–278, 355–356
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 William Miller, The Ottoman Empire and Its Successors, 1801–1927, Routledge, London, 1966, p. 244
  8. 8,0 8,1 Lucian Boia, History and Myth in Romanian Consciousness, Central European University Press, Budapest, 2001, pp. 47–49
  9. (Ρουμανικά) Gheorghe Adamescu, Istoria literaturii române. Literatura istorică Αρχειοθετήθηκε 2007-07-21 στο Wayback Machine.
  10. Şcoala Militară de Subofiţeri Jandarmi Drăgăşani (official site) Αρχειοθετήθηκε 2016-03-03 στο Wayback Machine.; accessed 20 June 2015.(Ρουμανικά)