Διάδοχος Φωτικής
Ο Άγιος Διάδοχος, επίσκοπος Φωτικής (5ος αιώνας) ήταν ασκητής, συγγραφέας, ιεράρχης και ομολογητής του Χριστιανισμού, του οποίου τα έργα συμπεριλαμβάνονται στη Φιλοκαλία.
| Άγιος Διάδοχος | |
|---|---|
 | |
| Όσιος, ομολογητής | |
| Γέννηση | περ. 400 Ελλάδα |
| Κοίμηση | περ. 485 βόρεια Αφρική |
| Τιμάται από | Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Εορτασμός | 29 Μαρτίου |
| δεδομένα () | |
Σήμερα αναγνωρίζεται η μεγάλη επίδραση του Διαδόχου σε μεταγενέστερους Βυζαντινούς θεολογικούς συγγραφείς, όπως ο Μάξιμος ο Ομολογητής, ο Ιωάννης της Κλίμακος, ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος, αλλά και στο κίνημα του Ησυχασμού εννέα αιώνες αργότερα. Ο Διάδοχος άσκησε σημαντική επίδραση ακόμα και στη Δύση, μέσα από το έργο του Ιουλιανού Πομερίου (†498) De vita contemplativa.
Η μνήμη του ως αγίου τιμάται στις 29 Μαρτίου.
Βίος Επεξεργασία
Λιγοστές είναι οι πληροφορίες για τη ζωή του Διαδόχου. Γεννήθηκε περί το 400 μ.Χ. και απεβίωσε κάποια χρόνια πριν το 486. Γνωρίζουμε ότι κάποιο έτος, μάλλον το 451, έγινε επίσκοπος της Φωτικής, μιας μικρής πόλεως στη βυζαντινή επαρχία της Παλαιάς Ηπείρου (είναι η σημερινή Παραμυθιά Θεσπρωτίας). Το 451 έλαβε μέρος ως επίσκοπος στην Δ΄ Οικουμενική σύνοδο της Χαλκηδόνος.
Το πιθανότερο είναι ότι περιλαμβανόταν σε μία ομάδα διακεκριμένων Ηπειρωτών που αιχμαλωτίσθηκαν κατά τη διάρκεια μιας επιδρομής των Βανδάλων μεταξύ των ετών 467 και 474. Αργότερα η ομάδα απελευθερώθηκε στη Βόρεια Αφρική, κάπου στην περιοχή της αρχαίας Καρχηδόνας, αλλά από εκεί και πέρα τα ίχνη όλων τους χάθηκαν για πάντα. Για τον λόγο αυτόν, η χρονολογία και ο ακριβής τόπος θανάτου του αγίου είναι άγνωστα, αν και γίνεται αποδεκτό ότι απεβίωσε πριν το 486.[1]
Τα έργα του Επεξεργασία
Τόσο το γραπτό έργο, όσο και η ασκητική πρακτική του Διαδόχου επηρεάσθηκαν πολύ από τον Ευάγριο τον Ποντικό και τον Άγιο Μακάριο της Αιγύπτου τον Μέγα, ενσωματώνοντας τις ιδέες τους περί ἡσυχίας ως πνευματικής εμπειρίας και την ένταση του αγώνα τους κατά των δαιμόνων.
Τα Κεφάλαια γνωστικά εκατόν Επεξεργασία
Σε όλα τα έργα του ο Διάδοχος εμφανίζεται ως σθεναρός υποστηρικτής του δόγματος της Χαλκηδόνος. Το γνωστότερο έργο του, το Περί πνευματικής γνώσεως και διακρίσεως, που αναφέρεται συνήθως με τον τίτλο Κεφάλαια γνωστικά εκατόν, γράφτηκε για τους μοναχούς του ως αντίδραση στα παράδοξα δόγματα των Ευχιτών ή Μεσσαλιανών, αιρετικών της Μεσοποταμίας.
Στα Κεφάλαια εκατόν ο Διάδοχος αναδεικνύεται ως ένας επίσκοπος που ανησυχεί για την ορθόδοξη πίστη του ποιμνίου του και ως ενεργότατος στους πνευματικούς αγώνες της εποχής του. Στα κεφάλαια 13 και 91 του έργου αποκαλύπεται στον αναγνώστη ως ένας αληθινός Χριστιανός της προσευχής, ενωμένος με τον Θεό, που ανακαλύπτει την «εν Χριστώ ζωή» και επιθυμεί να μοιρασθεί τα καλά της με τους αναγνώστες του.
Το επίθετο «γνωστικά» στον τίτλο του έργου μπορεί να είναι παραπλανητικό, καθώς στην περίπτωση αυτή έχει τη σημασία της θεωρίας, της γνώσεως του Θεού, όπως στη βιβλική χρήση του, και όχι στην πρωτοχριστιανική αίρεση του γνωστικισμού, στην οποία ο Διάδοχος αντιτάχθηκε εντόνως και ενεργά: οι προαναφερθέντες Ευχίτες εντάσσονταν στο ρεύμα της αιρέσεως του γνωστικισμού.
Απόσπασμα από το Κεφάλαιο 12:
Οποιοσδήποτε αγαπά τον εαυτό του δεν μπορεί να αγαπήσει τον Θεό. Αλλά εάν, εξαιτίας του «ὑπερβάλλοντος πλοῦτου τῆς χάριτος αὐτοῦ» (Εφεσ. β΄ 7), κάποιος δεν αγαπά τον εαυτό του, τότε πραγματικά αγαπά τον Θεό. Τέτοιοι άνθρωποι δεν αποζητούν ποτέ τη δική τους δόξα, αλλά τη δόξα του Θεού. Ο άνθρωπος που αγαπά τον εαυτό του ζητεί τη δική του δόξα, ενώ εκείνος που αγαπά τον Θεό αγαπά τη δόξα του Δημιουργού του. Είναι ίδιον της ψυχής που συνειδητώς αισθάνεται την αγάπη του Θεού, να επιθυμεί τη δόξα του Θεού σε κάθε Εντολή που υπακούει και να ευφραίνεται στην ταπεινοφροσύνη της. Επειδή η δόξα αρμόζει στον Θεό εξαιτίας της μεγαλωσύνης του, ενώ η ταπεινοφροσύνη αρμόζει στον άνθρωπο, επειδή μάς ενώνει με τον Θεό. Αν το συνειδητοποιήσουμε αυτό αγαλλόμενοι στη δόξα του Θεού, τότε και εμείς, όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, θα αρχίσουμε να λέμε ακατάπαυστα: «Εκείνος πρέπει να υψωθεί, ενώ εμείς να μικρύνουμε».
Τα Κεφάλαια εκδόθηκαν στη Φλωρεντία το 1578 και στη Λειψία το 1912.
Τα άλλα έργα του Επεξεργασία
Από τα άλλα έργα του Διαδόχου Φωτικής σώζονται μόνο τα εξής δύο:
- `Ορασις: Είναι ένα μικρό έργο, αποτελούμενο από 29 ερωταποκρίσεις που αναφέρονται στα προβλήματα της ουσίας του Θεού. Οι απαντήσεις δίνονται από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, με τον οποίο ο συγγραφέας συνδιαλέγεται «εν ονείρω». Εκδόθηκε από τον αρχιμανδρίτη Ιουστίνο από το Τερέκιοϊ Νικομηδείας στο περιοδικό Νέα Σιών[2] το 1909, καθώς και από τον E. des Places στο Diadoque de Photicé[3].
- Λόγος εις την Ανάληψιν του Κυρίου: Εκδόθηκε στην Ελληνική Πατρολογία του Μιν[4] και από τον E. des Places[5]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ The Philokalia: The Complete Text, I, Λονδίνο: Faber and Faber Ltd., 1979, σελ. 251, ISBN 0-571-13013-5, https://archive.org/details/philokaliacompl00gehp/page/251
- ↑ Τόμος 9, σσ. 247-254
- ↑ E. des Places: Diadoque de Photicé, συλλογή Sources Chrétiennes, νο. 5, Παρίσι 1955, σσ. 169-179
- ↑ Jacques Paul Migne: Patrologia Graeca, τόμ. 66, στίχοι 1147-1167
- ↑ Diadoque de Photicé, συλλ. Sources Chrétiennes, νο. 5, Παρίσι 1955, σσ. 84-163
Πηγές Επεξεργασία
- Το λήμμα «Διάδοχος» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 10, σελ. 785
- Jacques Paul Migne: Patrologia Graeca
- E. des Places: Diadoque de Photicé, συλλογή Sources Chrétiennes, νο. 5, Παρίσι 1955 (2η έκδ., ανατύπωση με προσθήκες: Παρίσι 1966)
- Following the Footsteps of the Invisible: The Complete Works of Diadochus of Photike, μετάφρ. Cliff Ermatinger, Cistercian Studies - Cistercian Publications, Collegeville (MN) των ΗΠΑ 2010
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Αποφθεγμα: Περί σιωπής (Orthodox America)
- Και άλλα αποσπάσματα
- Quote : On the perception of God's Love (Greek Orthodox Metropolis of San Francisco)
- Ο Άγιος Διάδοχος στο saint.gr