Βικιπαίδεια

Ειδικές Διοικητικές Περιοχές της Κίνας

Μία Ειδική Διοικητική Περιοχή της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας είναι ένα ιδιαίτερο είδος διοικητικής διαίρεσης στην Κίνα. Οι περιοχές αυτές απολαμβάνουν έναν υψηλό βαθμό αυτονομίας ενώ ταυτόχρονα αποτελούν αναπόσπαστες περιοχές της χώρας. Ωστόσο, παρά τη σχετική αυτονομία που προσφέρει η Κεντρική Λαϊκή Κυβέρνηση στις ειδικές διοικητικές περιοχές, το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο παραμένει ικανό να επιβάλλει νόμους στις ειδικές διοικητικές περιοχές.[1]

Οι δύο Ειδικές Διοικητικές Περιοχές του Χονγκ Κονγκ και του Μακάο

Το νομικό υπόβαθρο για τη δημιουργία των Ειδικών Διοικητικών Περιοχών (ΕΔΠ), σε αντίθεση με τις άλλες διοικητικές διαιρέσεις της Κίνας, προβλέπεται από το άρθρο 31 και όχι από το άρθρο 30, του Συντάγματος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, του 1982. Το άρθρο 31 ορίζει: «Το κράτος μπορεί να θεσπίζει ειδικές διοικητικές περιφέρειες όταν είναι απαραίτητο. Τα συστήματα που θα θεσπιστούν σε ειδικές διοικητικές περιφέρειες θα καθορίζονται από νόμο που θεσπίζεται από το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο υπό το φως των ειδικών συνθηκών».[2][3][4][5]

Επί του παρόντος, υπάρχουν δύο ΕΔΠ που έχουν θεσπιστεί έπειτα από εφαρμογή του άρθρου 31 του Συντάγματος. Αυτές είναι η Ειδική Διοικητική Περιοχή του Χονγκ Κονγκ και η Ειδική Διοικητική Περιοχή του Μακάο. Και οι δύο αποτελούσαν αποικίες ευρωπαϊκών χωρών, και παραδόθηκαν στην Κίνα το 1997 (το Χονγκ Κονγκ) και το 1999 (το Μακάο).[6][7] Γενικά, οι δύο ΕΔΠ δεν θεωρούνται ότι αποτελούν μέρος της ηπειρωτικής Κίνας.

Η διάταξη για τη δημιουργία ειδικών διοικητικών περιοχών εμφανίστηκε στο σύνταγμα το 1982, εν όψει των συνομιλιών με το Ηνωμένο Βασίλειο για το ζήτημα της κυριαρχίας στο Χονγκ Κονγκ. Οραματίστηκε ως το πρότυπο για την τελική ένωση με την Ταϊβάν και άλλα νησιά, όπου η Δημοκρατία της Κίνας κατοικεί από το 1949.

Οι ειδικές διοικητικές περιφέρειες δεν πρέπει να συγχέονται με τις ειδικές οικονομικές ζώνες. Οι τελευταίες είναι περιοχές στις οποίες ισχύουν ειδικοί οικονομικοί νόμοι για την προώθηση του εμπορίου και των επενδύσεων. Η Ειδική Διοικητική Περιοχή Γουολόνγκ στην επαρχία Σιτσουάν είναι φυσικό καταφύγιο και όχι μία ΕΔΠ όπως το Χονγκ Κονγκ ή το Μακάο.

Χαρακτηριστικά Επεξεργασία

Οι δύο ειδικές διοικητικές περιοχές του Χονγκ Κονγκ και του Μακάο (που δημιουργήθηκαν το 1997 και το 1999 αντίστοιχα) έχουν η καθεμία ένα τοπικό σύνταγμα που ονομάζεται Βασικός Νόμος.[6] Ο νόμος παρέχει στις περιοχές υψηλό βαθμό αυτονομίας, ξεχωριστό πολιτικό σύστημα και καπιταλιστική οικονομία σύμφωνα με την αρχή «μία χώρα, δύο συστήματα» που πρότεινε ο Τενγκ Σιαοπίνγκ.[6]

Υψηλός βαθμός αυτονομίας Επεξεργασία

Επί του παρόντος, οι κυβερνήσεις των Ειδικών Διοικητικών Περιοχών είναι υπεύθυνες για όλα τα ζητήματα, με εξαίρεση αυτά που αφορούν τις εξωτερικές υποθέσεις και την εθνική άμυνα.[8] Κατά συνέπεια, το Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο εξουσιοδοτεί τις ΕΔΠ να ασκούν αυτόν τον υψηλό βαθμό αυτονομίας και να διαθέτουν εκτελεστικές, νομοθετικές και ανεξάρτητες δικαστικές εξουσίες.[9][10]

Νόμισμα Επεξεργασία

  • Ρενμίνμπι: Το νόμισμα συνήθως συντομογραφείται ως CNY¥. Είναι το επίσημο νόμισμα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, που κυριαρχεί κυρίως στην Ηπειρωτική Κίνα. Έχει υιοθετήσει μια σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία.
  • Δολάριο Χονγκ Κονγκ: Το νόμισμα συνήθως συντομογραφείται ως HK$. Είναι το νόμισμα της ΕΔΠ του Χονγκ Κονγκ. Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι συνδεδεμένη με το δολάριο ΗΠΑ.
  • Πατάκα: Το νόμισμα συνήθως συντομεύεται ως MOP$. Είναι το νόμισμα της ΕΔΠ του Μακάου. Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι συνδεδεμένη με το δολάριο Χονγκ Κονγκ .

Εξωτερικές υποθέσεις Επεξεργασία

Οι Ειδικές Διοικητικές Περιοχές (ΕΔΠ), αν και έχουν περιορισμένες διεθνείς σχέσεις αφού αποτελούν μέρος της Κίνας, εξουσιοδοτούνται να συνάπτουν ένα ευρύ φάσμα συμφωνιών με άλλες χώρες και εδάφη, όπως η αμοιβαία κατάργηση της βίζας, η αμοιβαία νομική συνδρομή, οι αεροπορικές υπηρεσίες, η έκδοση υπόπτων, ο χειρισμός της διπλής φορολογίας και άλλες, χωρίς ανάμειξη της Κεντρικής Κινεζικής Κυβέρνησης. Ωστόσο, σε ορισμένες διπλωματικές συνομιλίες που περιλαμβάνουν μία ΕΔΠ, η ενδιαφερόμενη ΕΔΠ μπορεί να επιλέξει να στείλει αξιωματούχους για να συμμετάσχουν στην αντίστοιχη κινεζική αντιπροσωπεία. Για παράδειγμα, όταν η πρώην Υπουργός Υγείας του Χονγκ Κονγκ, Μάργκαρετ Τσαν έγινε Γενική Διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), υπηρέτησε στον οργανισμό ως εκπρόσωπος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, και όχι του Χονγκ Κονγκ.

Παράλληλα είναι μέλη διαφόρων διεθνών οργανισμών όπως του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου, της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού κλπ.

Η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ και η κυβέρνηση του Μακάο έχουν ιδρύσει Οικονομικά και Εμπορικά γραφεία σε κάποια κράτη σε όλο τον κόσμο. Οι αποστολές του Χονγκ Κονγκ ονομάζονται Hong Kong Economic and Trade Offices (HKETOs), ενώ οι αποστολές του Μακάο ονομάζονται Delegação Económica e Comercial de Macaus (DECM). Τα γραφεία αυτά προστατεύουν μερικώς τα συμφέροντα των ΕΔΠ. Για περιοχές χωρίς Οικονομικά και Εμπορικά γραφεία, οι κινεζικές διπλωματικές αποστολές αναλαμβάνουν την προστασία των συμφερόντων που σχετίζονται με το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο.

Από την άλλη μεριά, ορισμένες χώρες που έχουν διπλωματικές σχέσεις με την κεντρική κινεζική κυβέρνηση διατηρούν Γενικά Προξενεία στο Χονγκ Κονγκ και στο Μακάο.

 
Οικονομικό και Εμπορικό Γραφείο στο Λονδίνο
 
Οικονομικό και Εμπορικό Γραφείο του Μακάο στην Πορτογαλία

Ολυμπιακοί Αγώνες Επεξεργασία

Σε αθλητικές εκδηλώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες ή οι Ασιατικοί Αγώνες, οι ΕΔΠ μπορούν να συμμετέχουν ως διαφορετικές οντότητες, με τις δικές τους ανεξάρτητες ομάδες. Ωστόσο, πρέπει να συμμετέχουν με τα ονόματα «Χονγκ Κονγκ, Κίνα» ή «Μακάο, Κίνα».[11] Εξάλλου, και υπό αποικιακό έλεγχο το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο μπορούσαν να διαγωνίζονται σε διεθνείς αθλητικές εκδηλώσεις.

Άμυνα και στρατός Επεξεργασία

Ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός διαθέτει φρουρές και στις δύο ΕΔΠ. Οι αρχές της Κίνας έχουν πει ότι ο κινεζικός στρατός δεν θα επιτρέπεται να παρεμβαίνει στις τοπικές υποθέσεις του Χονγκ Κονγκ και του Μακάο και θα συμμορφώνεται με τους νόμους των ΕΔΠ.[12] Το 1988, ο μελετητής Chen Fang της Ακαδημίας Στρατιωτικών Επιστημών προσπάθησε μάλιστα να προτείνει την έννοια «Ένας στρατός, δύο συστήματα» για να διαχωρίσει την αμυντική λειτουργία και τις δημόσιες λειτουργίες στο στρατό.[12] Ο κινεζικός στρατός που εδρεύει στις ΕΔΠ δεν συμμετέχει στη διακυβέρνηση της ΕΔΠ, αλλά η κυβέρνηση της περιοχής μπορεί να τους ζητήσει βοήθεια από την φρουρά σε περιόδους έκτακτης ανάγκης, όπως έπειτα από φυσικές καταστροφές. Η άμυνα του Χονγκ Κονγκ και του Μακάο από εξωτερικές απειλές είναι αποκλειστικά ευθύνη της κυβέρνησης της Κίνας.[8]

Ένα σχέδιο νόμου της ΛΔΚ του 1996 απαγόρευσε επιχειρηματικές δραστηριότητες του κινεζικού στρατού στο Χονγκ Κονγκ, αλλά νομικά κενά επιτρέπουν επιχειρήσεις να λειτουργούν ενώ τα κέρδη αυτών διοχετεύονται πίσω στον στρατό.[12] Υπάρχουν πολλές εταιρείες που διευθύνονται από τον κινεζικό στρατό στο Χονγκ Κονγκ. ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός έχει επίσης σημαντικές εκτάσεις στο Χονγκ Κονγκ αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.[12]

Μετανάστευση και εθνικότητα Επεξεργασία

Κάθε μία Εδική Διοικητική Περιοχή εκδίδει από μόνη της διαβατήρια στους μόνιμους κατοίκους της, που είναι ταυτόχρονα και Κινέζοι πολίτες. Οι πολίτες της Κίνας για να κατέχουν διαβατήριο μία ΕΔΠ, πρέπει επίσης να πληρούν μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

Εκτός από το ότι παρέχουν στον κάτοχο προξενική προστασία από το Υπουργείο Εξωτερικών της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, αυτά τα διαβατήρια διευκρινίζουν επίσης ότι ο κάτοχος έχει δικαίωμα διαμονής στην ΕΔΠ που εκδόθηκε.

Λόγω του αποικιακού παρελθόντος τους, πολλοί κάτοικοι των ΕΔΠ έχουν κάποια μορφή μη κινεζικής υπηκοότητας (π.χ. Καθεστώς βρετανικής (υπερπόντιας) υπηκοότητας, βρετανική υπηκοότητα, ή πορτογαλική υπηκοότητα). Ωστόσο, οι κάτοικοι των ΕΔΠ που είναι κινεζικής καταγωγής θεωρούνταν πάντα ως Κινέζοι πολίτες από τις αρχές της Κίνας, με εξαίρεση βέβαια το Μακάο, όπου οι κάτοικοι κινεζικής καταγωγής μπορούν να επιλέξουν την κινεζική ή την πορτογαλική υπηκοότητα. Αν και ο Κινεζικός Νόμος περί Ιθαγένειας δεν αναγνωρίζει την διπλή υπηκοότητα, ειδική ερμηνεία του νόμου επέτρεψε στους Κινέζους πολίτες να διατηρήσουν το ξένο «δικαίωμα διαμονής» τους και να χρησιμοποιούν ταξιδιωτικά έγγραφα που εκδίδονται από την ξένη χώρα. Ωστόσο, τέτοια ταξιδιωτικά έγγραφα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ταξίδια στην ηπειρωτική Κίνα και τα ενδιαφερόμενα άτομα πρέπει να χρησιμοποιήσουν Άδειες Επιστροφής. Επομένως, ισχύει ο κανόνας της κύριας ιθαγένειας, ώστε ο κάτοχος να μην απολαμβάνει προξενική προστασία ενώ βρίσκεται στην ηπειρωτική Κίνα. Οι Κινέζοι πολίτες που έχουν επίσης ξένη υπηκοότητα μπορούν να δηλώσουν αλλαγή ιθαγένειας στο Τμήμα Μετανάστευσης των αντίστοιχων ΕΔΠ και, κατόπιν έγκρισης, δεν θα θεωρούνται πλέον Κινέζοι πολίτες.

Οι μόνιμοι κάτοικοι των ΕΔΠ που δεν είναι Κινέζοι πολίτες (συμπεριλαμβανομένων των απάτριδων) δεν είναι επιλέξιμοι για τα διαβατήρια των ΕΔΠ. Τα άτομα που έχουν μη κινεζική υπηκοότητα πρέπει να λάβουν διαβατήρια από ξένες διπλωματικές αποστολές που αντιπροσωπεύουν τις χώρες ιθαγένειάς τους. Για όσους είναι απάτριδες, κάθε ΕΔΠ μπορεί να εκδώσει τη δική του μορφή πιστοποιητικών ταυτότητας, π.χ έγγραφο ταυτότητας, αντί εθνικών διαβατηρίων για τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα. Οι Κινέζοι πολίτες που είναι μη μόνιμοι κάτοικοι δύο ΕΔΠ δεν δικαιούνται επίσης τα ειδικά διαβατήρια των περιοχών αυτών, αλλά μπορούν να αποκτήσουν πιστοποιητικά ταυτότητας, όπως και οι απάτριδες.

Σύγκριση Επεξεργασία

Οντότητα   Χονγκ Κονγκ   Μακάου   Κίνα (μόνο για την κεντρική κυβέρνηση)
Συνταγματικό Έγγραφο Βασικός Νόμος του Χονγκ Κονγκ (βασισμένο στην Κοινή Σινοβρετανική Διακήρυξη) Βασικός Νόμος του Μακάο (βασισμένο στην Κοινή Σινοπορτογαλική Διακήρυξη) Σύνταγμα της Κίνας
Σώμα για την Συνταγματική Ερμηνεία & Αναθεώρηση Μόνιμη Επιτροπή του Εθνικού Λαϊκού Κογρέσσου Μόνιμη Επιτροπή του Εθνικού Λαϊκού Κογρέσσου Μόνιμη Επιτροπή του Εθνικού Λαϊκού Κογρέσσου
Ανώτατος ηγέτης Κράτους / Επικράτειας Διευθύνων Σύμβουλος του Χονγκ Κονγκ Διευθύνων Σύμβουλος του Μακάο Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας
Αρχηγός Κράτους / Επικράτειας Πρόεδρος της Κίνας
Επικεφαλής της κυβέρνησης Πρωθυπουργός της Κίνας
Εκτελεστική εξουσία Εκτελεστικό Συμβούλιο του Χονγκ Κονγκ Εκτελεστικό Συμβούλιο του Μακάο Κρατικό Συμβούλιο
Νομοθετική εξουσία Νομοθετικό Συμβούλιο Νομοθετική Συνέλευση Εθνικό Λαϊκό Κογκρέσο και η Μόνιμη Επιτροπή αυτού
Δικαστική εξουσία Τελικό Εφετείο του Χονγκ Κονγκ Τελικό Εφετείο του Μακάο Ανώτατο Λαϊκό Δικαστήριο
Νομική Εποπτεία
ή Δίωξη 		Υπουργείο Δικαιοσύνης Γενικός Εισαγγελέας Ανώτατη Λαϊκή Εισαγγελία
Αστυνομία Αστυνομία του Χονγκ Κονγκ (μέρος των Πειθαρχικών Υπηρεσιών του Χονγκ Κονγκ) Αστυνομία του Μακάο Λαϊκή Αστυνομία (της Δημόσιας Ασφάλειας, Κρατικής Ασφάλειας, Δικαιοσύνης, Δικαστηρίου και Εισαγγελίας).
Λαϊκή Ένοπλη Αστυνομία [en]
Στρατός Φρουρά του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού στο Χονγκ Κονγκ Φρουρά του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού στο Μακάο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (PLA)
Λαϊκή Ένοπλη Αστυνομία
Πολιτοφυλακή
Νόμισμα Δολάριο Χονγκ Κονγκ Μακανέζικη πατάκα Ρενμίνμπι (Κινέζικο Γουάν)
Επίσημες γλώσσες) Κινέζικα, Αγγλικά Κινέζικα, Πορτογαλικά Κινέζικα
Εξωτερικές σχέσεις περιορισμένες υπό το «Χονγκ Κονγκ, Κίνα» περιορισμένες υπό το «Μακάο, Κίνα» πλήρη διακαιώματα για διεθνείς σχέσεις
Κύριος Οργανισμόςστις Εξωτερικές Υποθέσεις Γραφείο Επιτρόπου του Υπουργείου Εξωτερικών στο Χονγκ Κονγκ Γραφείο Επιτρόπου του Υπουργείου Εξωτερικών στο Μακάο Υπουργείο Εξωτερικών
Ιθαγένεια Κινεζική Κινεζική Κινεζική
Αποδεικτικό Κατοικίας Δικαίωμα διαμονής Δικαίωμα διαμονής Χουκόου [en]
Διαβατήριο Διαβατήριο της ΕΔΠ του Χονγκ Κονγκ Διαβατήριο της ΕΔΠ του Μακάο Κινεζικό διαβατήριο
Αρχές Έκδοσης Διαβατηρίων Τμήμα Μετανάστευσης Τμήμα Ταυτοποίησης Εθνική Διοίκηση Μετανάστευσης· Υπουργείο Εξωτερικών·Διπλωματικές αποστολές
Τελωνειακές αρχές Τμήμα Τελωνείων Τελωνειακή Υπηρεσία του Μακάο ( zh ) Γενική Διοίκηση Τελωνείων

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Regan, Helen (29 June 2020). «China passes sweeping Hong Kong national security law». CNN. https://www.cnn.com/2020/06/29/china/hong-kong-national-security-law-passed-intl-hnk/index.html. Ανακτήθηκε στις 29 July 2020. 
  2. ↑ Administrative divisions of the People's Republic of China (中华人民共和国行政区划; Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó Xíngzhèng Qūhuà), 15 June 2005, http://www.gov.cn/test/2005-06/15/content_18253.htm, ανακτήθηκε στις 5 June 2010 
  3. ↑ Chapter II: Relationship between the Central Authorities and the Hong Kong Special Administrative Region, Article 12, http://www.basiclaw.gov.hk/en/basiclawtext/chapter_2.html, ανακτήθηκε στις 5 June 2010 
  4. ↑ Chapter II Relationship between the Central Authorities and the Macau Special Administrative Region, Article 12, http://bo.io.gov.mo/bo/i/1999/leibasica/index_uk.asp#c2, ανακτήθηκε στις 5 June 2010 
  5. ↑ Lauterpacht, Elihu.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Ghai, Yash P. (2000).
  7. ↑ Article 12, Basic Law of Hong Kong and Article 12, Basic Law of Macau
  8. ↑ 8,0 8,1 Zhang Wei-Bei. [2006] (2006).
  9. ↑ Chan, Ming K. Clark, David J. [1991] (1991).
  10. ↑ Oliveira, Jorge.
  11. ↑ English.eastday.com.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Gurtov, Melvin.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ειδικές_Διοικητικές_Περιοχές_της_Κίνας&oldid=9713830"