Φτερικούδι
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Συντεταγμένες: 34°56′35.55200″N 33°4′8.90965″E / 34.9432088889°N 33.0691415694°E
Το Φτερικούδι είναι κοινότητα της επαρχίας Λευκωσίας στην Κύπρο. Είναι κτισμένο στην καταπράσινη πλαγιά του Τροόδους, περί τα 48 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας. Συνιστά ένα από τα πιο όμορφα και γραφικά χωριά της Πιτσιλιάς και συνάμα ένα από τα 20 ψηλότερα χωριά της Κύπρου, μια και βρίσκεται σε υψόμετρο 1050 μέτρων.
| Φτερικούδι | |
|---|---|
| Κοινότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας | |
 Η τοποθεσία του χωριού Φτερικούδι στην Επαρχία Λευκωσίας. | |
  Φτερικούδι | |
| Χώρα | Κύπρος[1][2] |
| Διοικητική μονάδα | Επαρχία Λευκωσίας[1][2] |
| Γεωγραφική περιφέρεια | Πιτσιλιά |
| • Μέλος του/της | Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου[3] |
| Έκταση | 13,743 km²[4][5] |
| Υψόμετρο | 925 μέτρα[6] |
| Πληθυσμός | 90 (2011)[7][8] |
| Γ.Κ. | 1303[2][1] |
| Ζώνη ώρας | UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα) |
| Ιστοσελίδα | Επίσημος ιστότοπος |
| δεδομένα | |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Το Φτερικούδι συνεστήθη λίγο μετά το 1570, όταν καταστράφηκε η γειτονική Καλαμιθάσα, η οποία μάλιστα μνημονεύεται από τον ντε Μας Λατρί (Louis de Mas Latrie, Γάλλος ιστορικός του 19ου αιώνα) ως ένα από τα βασιλικά κτήματα της λουζινιανο-ενετικής περιόδου. Συγκεκριμένα, η παράδοση αναφέρει πως το Φτερικούδι ιδρύθηκε από όσους κατοίκους της Καλαμιθάσας επέζησαν από την καταστροφική μανία των Τούρκων. Σήμερα, στην περιοχή όπου ήταν κτισμένη η Καλαμιθάσα βρίσκονται το ξωκλήσι και ο τάφος του θαυματουργού Οσίου και Προφήτη Αββακούμ.
Αξιοσημείωτο είναι πως πρόσφατες ανασκαφές στο χωριό έφεραν στο φως έναν αρχαίο βωμό και μια είσοδο τάφου που πιθανότατα ανάγονται στη μυκηναϊκή περίοδο.
Ονομασία Επεξεργασία
Το φυτό φτέρη ή αλλιώς «φτερίτζιν» ή «φτερικούδιν» ή «φτερίκια» χάρισε το όνομά του στο χωριό. Η φτέρη φύεται σε αφθονία στο Φτερικούδι και αυτό εύκολα το διαπιστώνει κανείς περπατώντας στο χωριό.
Υπάρχουν όμως μερικοί που υποστηρίζουν πως το όνομα του χωριού συνδέεται με τη θέση που είναι κτισμένο: το χωριό βρίσκεται στη «φτέρη» του βουνού, δηλαδή στην πλάγια μεριά του.
Πληθυσμός Επεξεργασία
Το Φτερικούδι είναι ένα από τα χωριά της επαρχίας Λευκωσίας με μικρό πληθυσμό, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί σημαντικά. Ο κυριότερος λόγος εγκατάλειψης του χωριού είναι η εργοδότηση στην πρωτεύουσα. Το καθημερινό πήγαινε-έλα για δουλειά είναι δυσβάστακτο και ωθεί όλο και περισσότερους σε μόνιμη εγκατάσταση στην πρωτεύουσα. Αξίζει να αναφερθεί πως μετά την τουρκική εισβολή ήταν δεκάδες οι εργάτες που πηγαινοέρχονταν στη Λευκωσία. Παρατηρώντας τον ακόλουθο πίνακα, διαπιστώνουμε ότι έγιναν πολλές αυξομειώσεις πληθυσμού από το 1881 έως σήμερα.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται ο πληθυσμός του χωριού όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.
| Χρονολογία | Πληθυσμός | Χρονολογία | Πληθυσμός | ||
| 1881 | 150 | 1960 | 294 | ||
| 1891 | 220 | 1973 | 261 | ||
| 1901 | 211 | 1976 | 303 | ||
| 1911 | 257 | 1982 | 230 | ||
| 1921 | 273 | 2001 | 142 | ||
| 1931 | 318 | σήμερα | περίπου 90 | ||
| 1946 | 385 | ||||
Εκκλησίες Επεξεργασία
Εκκλησία Αγίου Νικολάου Επεξεργασία
Η κύρια εκκλησία της Κοινότητας είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο και βρίσκεται στον οικιστικό της πυρήνα.
Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου ανεγέρθηκε το 1818, εγκαινιάστηκε το 1853 και ανακαινίστηκε το 1992. Συγκεκριμένα, κατά την ανακαίνισή της, αντικαταστάθηκαν η στέγη και τα εξωτερικά υποστηρίγματά της. Επιπρόσθετα, για την επιδιόρθωση της στέγης, χρησιμοποιήθηκαν στη βόρεια πλευρά τα παλιά της κεραμίδια ενώ στη νότια πλευρά καινούρια κεραμίδια του ιδίου τύπου, τα οποία μεταφέρθηκαν από τον Άγιο Θεόδωρο Σολέας. Αξίζει να αναφερθεί πως τα κεραμίδια της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου είναι ίδια με αυτά της εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Αγιασμάτι.
Η εκκλησία έχει διαστάσεις 22 περίπου μέτρα μήκος και 6 περίπου μέτρα πλάτος. Το τέμπλο της φιλοτεχνήθηκε το 1910 από τον Στυλιανό Παπαπέτρου και επί επιτροπείας των Κ. Χατζηγιάννη και Ξ. Παπαδημητρίου. Η Σταύρωση και τα Λυπητερά που βρίσκονται στο άνω μέρος του τέμπλου είναι επίχρυσα, όπως ακριβώς ήταν και το παλαιότερο τέμπλο της εκκλησίας, το οποίο δυστυχώς δεν σώζεται. Υπάρχει μάλιστα η πληροφορία ότι το τέμπλο αυτό βρίσκεται σε μουσείο της Αμερικής. [9]
Ξωκλήσι Οσίου και Προφήτη Αββακούμ Επεξεργασία
Το ξωκλήσι του θαυματουργού Οσίου και Προφήτη Αββακούμ βρίσκεται στο δυτικό άκρο της κοινότητας. Εκεί παλαιότερα ήταν κτισμένο ένα χωριό που ονομαζόταν Καλαμιθάσα. Το χωριό αυτό καταστράφηκε το 1575 από τους Τούρκους, οι κάτοικοί του εκδιώχθηκαν, και στη συνέχεια μετοίκησαν στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται το Φτερικούδι.
Το ξωκλήσι του Οσίου Αββακούμ κτίστηκε το 1989 από τον οικονόμο Ανδρέα Πουμπουρή και πολλούς άλλους δωρητές που συνεισέφεραν μεγάλα και μικρότερα ποσά. Σημαντική οικονομική συνεισφορά χάρισαν οι εξής δωρητές: Αλέξανδρος και Ντόροθυ Ελισσαίου (£35 000), Σάββας Παπανικόλα εκ Πλατανιστάσας (£9000), Ανδρέας Οδυσσέως (£5000) και Σοφία Χατζηγιάννη Καγιά (£5000). Την ίδια χρονιά, και συγκεκριμένα στις 15 Ιουλίου 1989, βρέθηκαν το ασκητήριο και ο τάφος με το λείψανο του Αγίου. Αξίζει να γνωρίζουν οι προσκυνητές πως η πρόσβαση στον τάφο του Αγίου είναι εύκολη και είναι ανοιχτός καθημερινά. Η εκκλησία του Οσίου Αββακούμ ακολουθεί την αρχιτεκτονική της εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού του Αγιασματίου. Κάτω από τη σημερινή εκκλησία βρίσκονται τα ερείπια της παλιάς εκκλησίας του Οσίου που καταστράφηκε το 1575 από τους Τούρκους. Περισσότερα για τον βίο και τα θαύματα του Αγίου στον σύνδεσμο «Όσιος Αββακούμ».[9]
Ξωκλήσι Παναγίας Χρυσογαλούσας (Γαλακτοτροφούσας) Επεξεργασία
Στο Φτερικούδι υπάρχει ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία Χρυσογαλούσα (Γαλακτοτροφούσα), το οποίο βρίσκεται περί το ένα χιλιόμετρο δυτικά της κοινότητας, στην τοποθεσία «Βαρτακλής» της Πάνω Μονής, δηλαδή ανάμεσα στην κοινότητα Φτερικουδίου και στο ξωκλήσι του Οσίου Αββακούμ.
Το ξωκλήσι της Παναγίας οικοδομήθηκε το 1998 και ακολουθεί την αρχιτεκτονική της εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού του Αγιασματίου. Στη θέση όπου βρίσκεται η σημερινή εκκλησία της Παναγίας της Χρυσογαλούσας υπήρχε και παλαιότερα εκκλησία, η οποία όμως καταστράφηκε το 1575 από τους Τούρκους. Η παλαιότερη εκκλησία ήταν αφιερωμένη επίσης στην Παναγία τη Χρυσογαλούσα, για να βοηθά τις μητέρες να έχουν γάλα.
Η αρχαία εικόνα της Παναγίας βρίσκεται στον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου στην Άλωνα. Παραμένουν άγνωστοι οι λόγοι μεταφοράς της εικόνας στην Άλωνα.[9]
Ερείπια ναού του Αγίου Ευσταθίου Επεξεργασία
Στην κοινότητα υπάρχουν ερείπια του ναού του Αγίου Ευσταθίου, προστάτη των κυνηγών. Προγραμματίζεται η αναστήλωση του ναού.[9]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «STATISTICAL CODES OF MUNICIPALITIES/COMMUNITIES AND QUARTERS OF CYPRUS, 2015». (Αγγλικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». (Ελληνικά) Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ «Ένωση Κοινοτήτων Επαρχίας Λευκωσίας». (Ελληνικά) Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2018.
- ↑ 4,0 4,1 «ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ». (Ελληνικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ 5,0 5,1 «CLASSIFICATION FOR THE DEGREE OF URBANISATION IN CYPRUS». (Αγγλικά) Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 1 Μαΐου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2018.
- ↑ 6,0 6,1 «Κατάλογος κοινοτήτων επιλέξιμων μειονεκτικών περιοχών». (Ελληνικά, Αγγλικά) Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2018. σελ. 3.
- ↑ «Απογραφή πληθυσμού 2011». (Ελληνικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 11 Ιανουαρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2018.
- ↑ «Census of population 2011». (Αγγλικά) Απογραφή Πληθυσμού 2011. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. 11 Ιανουαρίου 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2018.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Πάτερ Ανδρέας Πουμπουρής
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία