Εκατό σχολές σκέψης
Οι εκατό σχολές σκέψης (κινεζικά: 諸子百家, πινγίν: zhūzǐ bǎijiā) ήταν φιλοσοφίες και σχολές που άκμασαν από τον 6ο αιώνα π.Χ. έως το 221 π.Χ. κατά την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου και την περίοδο των εμπόλεμων κρατών της αρχαίας Κίνας.[1]
Μια εποχή μεγάλης πολιτιστικής και πνευματικής επέκτασης στην Κίνα,[2] ήταν γεμάτη χάος και αιματηρές μάχες, αλλά ήταν επίσης γνωστή ως η Χρυσή Εποχή της κινεζικής φιλοσοφίας επειδή ένα ευρύ φάσμα σκέψεων και ιδεών αναπτύχθηκε και συζητήθηκε ελεύθερα.[3] Το φαινόμενο έχει ονομαστεί διαμάχη των εκατό σχολών σκέψης (百家争鸣 / 百家争鸣, bǎijiā zhēngmíng).[4][5] Οι σκέψεις και οι ιδέες που συζητήθηκαν και βελτιώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου έχουν επηρεάσει βαθιά τον τρόπο ζωής και την κοινωνική συνείδηση των χωρών της Ανατολικής Ασίας και την ανατολική ασιατική διασπορά σε όλο τον κόσμο.
Και οι εκατό σχολές σκέψης προέκυψαν ως απάντηση στις πρακτικές συνθήκες. Οι φιλόσοφοί τους ήταν είτε κυβερνητικοί αξιωματούχοι είτε λόγιοι, που ταξίδευαν από το ένα φεουδαρχικό κράτος στο άλλο και πρόσφεραν ιδέες για κοινωνική μεταρρύθμιση. Εξέφραζαν τις ιδέες τους σε συνομιλίες, επίσημα έγγραφα ή σύντομες πραγματείες, κι έθεσαν τις βάσεις για τους μεταγενέστερους φιλοσόφους.[1]
Αυτή η περίοδος έληξε με την άνοδο της αυτοκρατορικής δυναστείας Τσιν και την επακόλουθη εκκαθάριση της διαμάχης (焚書坑儒, fénshū kēngrú), μέσω της εικαζόμενης καύσης των βιβλίων και εκτέλεσης των μελετητών.[6]
Σχολές που αναφέρονται στο Σιτζί (Shiji) Επεξεργασία
Μια παραδοσιακή πηγή για αυτήν την περίοδο είναι το Σιτζί, ή τα Αρχεία του Μεγάλου Ιστορικού του Σίμα Τσιεν. Το αυτοβιογραφικό τμήμα του Σιτζί, ο "Πρόλογος του Ταϊσι Γκονγκ" (太史公自序, Tàishǐ gōng zìxù), αναφέρεται στις σχολές σκέψης που περιγράφονται παρακάτω.
Κομφουκιανισμός Επεξεργασία
Ο κομφουκιανισμός είναι μια φιλοσοφία και ένα σύστημα πεποιθήσεων από την αρχαία Κίνα, που έθεσε τα θεμέλια για μεγάλο μέρος του κινεζικού πολιτισμού. Ο Κομφούκιος ήταν φιλόσοφος και δάσκαλος που έζησε από το 551 έως το 479 π.Χ. Οι σκέψεις του για την ηθική, την καλή συμπεριφορά και τον ηθικό χαρακτήρα καταγράφηκαν από τους μαθητές του σε πολλά βιβλία, με το πιο σημαντικό να είναι το Λουνιού. Ο κομφουκιανισμός πιστεύει στη λατρεία των προγόνων και στις ανθρωποκεντρικές αρετές για μια ειρηνική ζωή. Ο χρυσός κανόνας του κομφουκιανισμού είναι "μην κάνεις στους άλλους αυτό που δεν θα ήθελες να κάνουν οι άλλοι σε σένα".[7] Εξαπλώθηκε σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ασίας υπό την επίδραση του κινεζικού εγγράμματου πολιτισμού και έχει ασκήσει βαθιά επιρροή στην πνευματική και πολιτική ζωή. Τόσο η θεωρία όσο και η πρακτική του κομφουκιανισμού έχουν σημαδέψει ανεξίτηλα τα πρότυπα της κυβέρνησης, της κοινωνίας, της εκπαίδευσης και της οικογένειας της Ανατολικής Ασίας.[8]
Νομικισμός Επεξεργασία
Ο νομικισμός στην αρχαία Κίνα ήταν μια φιλοσοφική πεποίθηση ότι τα ανθρώπινα όντα είναι περισσότερο διατεθειμένα να κάνουν το λάθος παρά το σωστό επειδή υποκινούνται αποκλειστικά από το προσωπικό τους συμφέρον και απαιτούν αυστηρούς νόμους για τον έλεγχο των παρορμήσεων τους. Αναπτύχθηκε από τον φιλόσοφο Χαν Φεϊζί (περ. 280 - 233 π.Χ.) κατά τη διάρκεια της δυναστείας Τσιν.[9][10][11]
Ταοϊσμός Επεξεργασία
Ο ταοϊσμός είναι μια θρησκεία και μια φιλοσοφία από την αρχαία Κίνα που έχει επηρεάσει τη λαϊκή και την εθνική πίστη. Ο ταοϊσμός έχει συνδεθεί με τον φιλόσοφο Λάο Τσε, ο οποίος γύρω στο 500 π.Χ. έγραψε το κύριο βιβλίο του ταοϊσμού, το Τάο Τε Τσινγκ. Ο ταοϊσμός υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι και τα ζώα πρέπει να ζουν σε ισορροπία με το τάο, ή το σύμπαν. Οι ταοϊστές πιστεύουν στην πνευματική αθανασία, όπου το πνεύμα του σώματος ενώνεται με το σύμπαν μετά το θάνατο.[12]
Μοχισμός Επεξεργασία
Ο μοχισμός, γράφεται επίσης ως μοϊσμός, είναι σχολή κινεζικής φιλοσοφίας που ιδρύθηκε από τον Μόζι τον 5ο αιώνα π.Χ. Αυτή η φιλοσοφία αμφισβήτησε την κυρίαρχη κομφουκιανή ιδεολογία μέχρι περίπου τον 3ο αιώνα π.Χ. Ο Μόζι δίδαξε την ανάγκη για ατομική ευσέβεια και υποταγή στο θέλημα του ουρανού, ή σάνγκντι (ο Κύριος στα Υψηλά), και αποδοκίμασε την έμφαση που έδινε ο κομφουκιανισμός στις τελετές και τελετουργίες ως σπατάλη των κρατικών πόρων. Σε αντίθεση με το κομφουκιανικό ηθικό ιδεώδες του ρεν ("ανθρωπιά" ή "καλοπροαίρεση"), το οποίο διαφοροποιούσε την ιδιαίτερη αγάπη για τους γονείς και την οικογένεια από τη γενική αγάπη προς τους συνανθρώπους, οι μοχιστές υποστήριζαν την πρακτική της αγάπης χωρίς διακρίσεις (jianai).[13]
Σχολή Γιν Γιάνγκ Επεξεργασία
Η έννοια του Γιν και του Γιανγκ και η ιδέα των συμπληρωματικών δυνάμεων έγιναν δημοφιλή με το έργο της κινεζικής σχολής του Γινγιάνγκ σχετικά με τη φιλοσοφία και την κοσμολογία του 3ο αιώνα π.Χ. Ο κύριος εισηγητής της θεωρίας ήταν ο φιλόσοφος Τσόου Γιαν που πίστευε ότι η ζωή περνούσε από πέντε φάσεις (wuxing) - φωτιά, νερό, μέταλλο, ξύλο, γη - οι οποίες συνεχώς εναλλάσσονταν σύμφωνα με την αρχή του Γιν και του Γιανγκ.[14]
Σχολή των ονομάτων Επεξεργασία
Η σχολή των ονομάτων είναι η παραδοσιακή κινεζική ονομασία για μια διαφορετική ομάδα στοχαστών της περιόδου των εμπόλεμων κρατών (479–221 π.Χ.) που μοιράζονταν το ενδιαφέρον τους για τη γλώσσα, τις αμφισβητήσεις και τη μεταφυσική. Ήταν διαβόητοι για τα πολύπλοκα επιχειρήματα, εννοιολογικά παζλ και παράδοξα όπως "σήμερα πήγαινε στο Γιου αλλά φτάσε χθες" και "ένα λευκό άλογο δεν είναι άλογο".[15]
Σχολές που αναφέρονται στο Χάνσου (Hanshu) Επεξεργασία
Εκτός από τις παραπάνω έξι κύριες φιλοσοφικές σχολές εντός των εκατό σχολών σκέψης, η "Πραγματεία για τη Λογοτεχνία" (Yiwenzhi) του Χάνσου προσθέτει άλλες τέσσερις στις δέκα σχολές (十家, Shijia).[16][17]
Σχολή διπλωματίας Επεξεργασία
Η σχολή διπλωματίας, όπως υποδηλώνει το όνομα, επικεντρωνόταν στην εκπαίδευση στη διπλωματική πολιτική ως μέσο βελτίωσης του χαρακτήρα και βελτίωσης του κράτους. Μέσω της εκπαίδευσης στη διπλωματία, κάποιος μάθαινε πώς να αντιμετωπίζει τους άλλους με ευγένεια, ενώ παράλληλα να τους πείθει για τη δική του ανώτερη θέση ή πολιτική. Αυτή η σχολή τελικά απορροφήθηκε από τον κομφουκιανισμό.[16]
Αγροτικισμός Επεξεργασία
Ο αγροτικισμός, του οποίου ο κύριος υποστηρικτής ήταν ο φιλόσοφος Σου Σινγκ (περ. 372-289 π.Χ.), υποστήριζε ότι οι κοινωνικές τάξεις οδηγούσαν φυσικά στην καταπίεση και όλοι, από αγρότες μέχρι βασιλιάδες, έπρεπε να δουλεύουν τη γη ισότιμα και να επωφελούνται από την εργασία. Μέσω αυτής της πράξης, όλοι θα αναγνώριζαν τη σύνδεση μεταξύ τους και θα βοηθούσαν ο ένας τον άλλον όπως θα ήθελαν να βοηθηθούν και οι ίδιοι.[16]
Συγκρητισμός Επεξεργασία
Ο συγκρητισμός επιχείρησε να συνδυάσει τις έννοιες του κομφουκιανισμού, του ταοϊσμού, του νομικισμού και του μοχισμού σε ένα συνεκτικό φιλοσοφικό σύστημα. Ο μεγαλύτερος υποστηρικτής αυτής της σχολής ήταν ο κομφουκιανός λόγιος Ντονγκ Τζόνγκσου (περ. 179-104 π.Χ.) ο οποίος ουσιαστικά ενσωμάτωσε στο κομφουκιανικό σύστημα στοιχεία από τα άλλα τρία συστήματα. Ο κομφουκιανισμός του Ντονγκ Τζόνγκσου θα αποτελέσει τελικά τη βάση για τον νεο-κομφουκιανισμό, ο οποίος εξακολουθεί να παρατηρείται στην Κίνα, και σε όλο τον κόσμο, στη σύγχρονη εποχή.[16]
Σχολή των μικροσυζητήσεων Επεξεργασία
Η σχολή των μικροσυζητήσεων αναπτύχθηκε από την πρακτική της πολιτικής της αποστολής κυβερνητικών αξιωματούχων στους δρόμους για να ακούσουν και να αναφέρουν τι έλεγε ο κόσμος. Αυτό αποτέλεσε τελικά τη βάση της φιλοσοφίας, ουσιαστικά, των σκέψεων των απλών ανθρώπων. Αυτή η φιλοσοφία δεν απέκτησε ποτέ ευρύ κοινό και λίγα είναι γνωστά για το ποιος την ίδρυσε ή πώς παρατηρήθηκε. Οι οπαδοί του αναφέρονταν ως "μυθιστοριογράφοι", πιθανώς, επειδή δεν υπήρχε τρόπος να εξακριβωθεί εάν αυτά που ανέφεραν ότι είχαν ακουστεί ήταν αυτά που είχαν ακούσει στην πραγματικότητα.[16]
Μικρότερες σχολές Επεξεργασία
Εκτός από τις παραπάνω σχολές, υπήρχαν μικρότερες σχολές που προσέλκυσαν οπαδούς αλλά δεν ιδρύθηκαν ποτέ επίσημα[16]:
Σχολή των στρατιωτικών Επεξεργασία
Μια άλλη ομάδα είναι η σχολή των στρατιωτικών που συχνά μελετούσε και συζητούσε για αυτό που οι δυτικοί αποκαλούσαν φιλοσοφία του πολέμου. Μερικοί λόγιοι σπούδασαν πόλεμο και στρατηγική, άλλοι επικεντρώθηκαν σε είδη και δεξιότητες όπλων. Μερικά από τα διάσημα έργα είναι Η Τέχνη του Πολέμου του Σουν Τσου και Η Τέχνη του Πολέμου του Σουν Μπιν. Οι θεωρίες τους επηρέασαν αργότερα την Κίνα και ακόμη και την Ανατολική Ασία ευρύτερα.
Σχολή ιατρικών δεξιοτήτων Επεξεργασία
Η σχολή αυτή συσχετίζεται με την ιατρική και την υγεία. Εκπρόσωποί της ήταν ο Μπιαν Τσιουό και ο Τσίμπο. Δύο από τα πρώτα κινεζικά ιατρικά έργα είναι το Huangdi Neijing και το Shanghan Lun.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «Chinese philosophy». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ Graham, A. C (1989). Disputers of the Tao: philosophical argument in ancient China. La Salle, Ill.: Open Court. ISBN 978-0-8126-9087-3. 19554332.
- ↑ Ebrey, Patricia Buckley· Liu, Kwang-Ching (25 Ιανουαρίου 2010). The Cambridge Illustrated History of China. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-12433-1.
- ↑ You, Zhuran· Rud, A. G. (2018). You, Zhuran, επιμ. The Contention of a Hundred Schools of Thought: The Philosophy of Moral Education in the Spring and Autumn and Warring States Periods. New York: Palgrave Macmillan US. σελίδες 65–84. ISBN 978-1-137-56434-4.
- ↑ Zehua, Liu (2013-12-01). «The Contention of "A Hundred Schools of Thought" and Development of the Theory of Monarchism During the Warring States Period». Contemporary Chinese Thought 45 (2-3): 32–54. doi:. ISSN 1097-1467. https://doi.org/10.2753/CSP1097-1467450202.
- ↑ Yao, Xinzhong (11 Μαΐου 2015). The Encyclopedia of Confucianism: 2-volume set. Routledge. ISBN 978-1-317-79348-9.
- ↑ Society, National Geographic (19 Αυγούστου 2020). «Confucianism». National Geographic Society (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «Confucianism | Meaning, History, Beliefs, & Facts». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «Legalism». World History Encyclopedia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ Pines, Yuri (2018). Zalta, Edward N., επιμ. Legalism in Chinese Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University.
- ↑ «Legalism | Chinese philosophy». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ Society, National Geographic (31 Αυγούστου 2020). «Taoism». National Geographic Society (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «Mohism | Chinese philosophy». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ «Yin and Yang». World History Encyclopedia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ Fraser, Chris (2020). Zalta, Edward N., επιμ. School of Names. Metaphysics Research Lab, Stanford University.
- ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 «Ancient Chinese Philosophy». World History Encyclopedia (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021.
- ↑ Carr, Dr Brian· Carr, Brian (11 Σεπτεμβρίου 2002). Companion Encyclopedia of Asian Philosophy. Routledge. ISBN 978-1-134-96058-3.