Επεισόδια στον Έβρο το 2020

Τα επεισόδια στον Έβρο το 2020 ξεκίνησαν στις 28 Φεβρουαρίου 2020 όταν η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι σε αντίδραση για τον θάνατο 33 Τούρκων στρατιωτών στο Ιντλίμπ, προχωράει μονομερώς στο άνοιγμα των συνόρων της προς την Ελλάδα για να περάσουν οι πρόσφυγες και μετανάστες που επιδιώκουν να φτάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες μετανάστες έφθασαν στα ελληνοτουρκικά σύνορα κατά μήκος του ποταμού Έβρου. Η διακίνηση έγινε μέσω λευκών λεωφορείων και ταξί. Ο εφοδιασμός τους με τούρκικα πυρομαχικά. Η προσπάθεια διάρρηξης του φράγματος με τούρκικο τεθωρακισμένο αυτοκίνητο ευρωπαϊκής προέλευσης δεν επέφερε το ποθητό αποτέλεσμα. Οι ελληνικές αστυνομικές δυνάμεις με την βοήθεια των πολιτών κατάφεραν με πυροσβεστήρες, φωταγωγία, μεγάφωνα καθώς και με την επισκευή του φράχτη να εμποδίσουν την άτακτη εισβολή. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τελικά έκλεισε τα σύνορα λόγω κορωνοϊού. Η συνέχεια έγινε με την ερευνητική επιχείρηση του Ορούτς Ρέις.

Επεισόδια στον Έβρο το 2020
Μεταναστευτικό
Ημερομηνία	Φεβρουάριος 2020 - Απρίλιος 2020
Τόπος	Παζάρκουλε, Καστανιές
Αίτια	Αντίποινα για τον θάνατο 33 Τούρκων στρατιωτών στο Ιντλίμπ
Στόχοι	Πίεση Ερντογάν στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Μέθοδοι	Μεταφορά χιλιάδων μεταναστών από την τουρκική πλευρά στα σύνορα
Κατάσταση	Επέμβαση της Ελληνικής Αστυνομίας και προσωρινή αδρανοποίηση των επεισοδίων
Εμπλεκόμενες πλευρές
Ελληνική Αστυνομία, Frontex Μετανάστες, Τουρκική Στρατοφυλακή
Αριθμός
δεκάδες χιλιάδες μετανάστες
δεδομένα ()

Χρονικό

Μικρή ομάδα μεταναστών στο τουρκικό έδαφος μπροστά στα ελληνικά σύνορα.

Φεβρουάριος

Ως αντίδραση στους δεκάδες νεκρούς Τούρκους στρατιώτες από την επίθεση συριακών και ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή της Ιντλίμπ, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι ανοίγει μονομερώς τα σύνορά της προς την Ευρώπη στους πρόσφυγες και μετανάστες, δίνοντας εντολή στις δυνάμεις ασφαλείας που βρίσκονται στα σύνορα με την Ελλάδα, να μην εμποδίζουν τη διέλευσή τους. Μέσα σε λίγες ώρες πολυπληθείς ομάδες μεταναστών άρχισαν να φτάνουν στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα, με την Τουρκία να ανακοινώνει επίσημα την φανταστική διέλευση 80 χιλιάδων μεταναστών στην Ελλάδα και την ανακοίνωση διακοσίων χιλιάδων που ακολουθούν.

Άμεσα η ελληνική κυβέρνηση διέκοψε τη λειτουργία του τελωνείου των Καστανεών Έβρου, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτροπή ανεξέλεγκτης εισόδου ατόμων στο ελληνικό έδαφος.

Το πρωί του Σαββάτου 29 Φεβρουαρίου ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε ότι τα σύνορα της Τουρκίας προς την Ευρώπη είναι ανοιχτά, σημειώνοντας: «Δεν θα κλείσουμε τις πύλες στους πρόσφυγες. Περίπου 18.000 πρόσφυγες έχουν ήδη περάσει και σήμερα ο αριθμός θα είναι 25.000 με 30.000 και δεν θα κλείσουμε τις πόρτες μας, διότι η Ε.Ε. πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της».

Χιλιάδες άτομα συνωστίζονται στην περιοχή των Καστανιών Έβρου, με την επιδίωξη να περάσουν στην ελληνική πλευρά, ενώ μονάδες των ΜΑΤ καταφθάνουν από διάφορες περιοχές της Ελλάδας προς ενίσχυση της ελληνικής αποτρεπτικής δύναμης. Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, σε επίσκεψή του στον Έβρο δήλωσε: «Χιλιάδες δυστυχισμένοι άνθρωποι στοιβάζονται στα σύνορά μας. Δεν έχουν έρθει εδώ από μόνοι τους. Τους διώχνει, τους απωθεί και τους χρησιμοποιεί η γείτονα χώρα, η Τουρκία. Θέλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση, oτι δεν πρόκειται να αφήσουμε να περάσει κανείς χωρίς νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα. Η Ελλάδα έχει σύνορα. Η Ευρώπη έχει σύνορα».

Μάρτιος

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έδωσε συνέντευξη στο αμερικανικό δίκτυο CNN και στον δημοσιογράφο Ρίτσαρντ Κουέστ. Αναφερόμενος στην ελληνοτουρκική κρίση δήλωσε: «Αυτό που αντιμετωπίζουμε αυτή τη στιγμή δεν είναι ουσιαστικά το μεταναστευτικό ή προσφυγικό πρόβλημα. Είναι μια συνειδητή απόπειρα της Τουρκίας να χρησιμοποιήσει μετανάστες και πρόσφυγες ως γεωπολιτικά πιόνια για την προώθηση των δικών της συμφερόντων. Οι άνθρωποι που προσπαθούν να περάσουν στην Ελλάδα δεν προέρχονται από τη Συρία, δεν προέρχονται από το Ιντλίμπ. Ζούσαν στην Τουρκία για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι περισσότεροι μιλούν άπταιστα την τουρκική γλώσσα. Λαμβάνουν την πλήρη υποστήριξη της τουρκικής κυβέρνησης, καθώς τους παρέχει μέσα για τη μεταφορά τους στα σύνορα και βεβαίως η Ελλάδα κάνει αυτό που κάθε κυρίαρχο κράτος έχει το δικαίωμα να κάνει: να προστατέψει τα σύνορά της για κάθε παράνομη είσοδο. Αυτό κάνουμε και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε.»

Την ίδια μέρα, στη θαλάσσια περιοχή της Λέσβου σημειώθηκε επεισόδιο ανάμεσα σε σκάφος της ελληνικής και της τουρκικής ακτοφυλακής, όταν το τελευταίο επιχείρησε να εμβολίσει το ελληνικό με προφανή κίνδυνο σύγκρουσης. Σε δηλώσεις του για το περιστατικό, ο υπουργός Ναυτιλίας της Ελλάδας, Γιάννης Πλακιωτάκης, ανέφερε ότι οι άνδρες και οι γυναίκες του Λιμενικού ενεργούν με βάση το Διεθνές Δίκαιο, ενώ υπογράμμισε την αποφασιστηκότητα της Ελλάδας ως προς την προστασία και φύλαξη των θαλασσίων συνόρων της.

Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, σε δηλώσεις του παρακίνησε πρόσφυγες και μετανάστες να μεταβούν στην Ελλάδα μέσω του ποταμού Έβρου, λέγοντας τα εξής: «Αυτό είναι μόνο η αρχή. Σε κάποια μέρη (του Έβρου) η στάθμη από τη βροχή έπεσε στα 40 με 45 εκατοστά. Αυτό τι σημαίνει; Ότι με τα πόδια σας εύκολα μπορείτε να περάσετε. Ο Μητσοτάκης δεν έχει την ικανότητα να τους συγκρατήσει στα σύνορα. Να δείτε τι έχει να γίνει μετά. Δεν είναι μόνο ό,τι έχει γίνει μέχρι τώρα, αλλά και τι θα γίνει μετά».

Το πρωί, αλλά και το μεσημέρι του Σαββάτου, στην περιοχή έγινε ρίψη αβολίδωτων πυρών και χημικών και από τις δύο πλευρές. Σύμφωνα με πληροφορίες και βίντεο που μετέδωσαν ελληνικά μέσα ενημέρωσης, τουρκικό τεθωρακισμένο όχημα επιχείρησε να γκρεμίσει μέρος του φράκτη στις Καστανιές χωρίς να το πετύχει.

Στην τουρκική μεριά εμφανίστηκε τουρκικό τεθωρακισμένο που επί μέρες προσπαθούσε να ρίξει τον φράχτη.

Νομική εκτίμηση

Η αποτροπή της εισόδου στην επικράτεια, στην προκειμένη περίπτωση στην Ελληνική επικράτεια δεν ισοδυναμεί με επαναπροωθήσεις που απαγορεύονται από το διεθνές δίκαιο. Σύμφωνα με τον καθηγητή διεθνών σχέσεων στο Πάντειο Άγγελο Συρίγο, τα επεισόδια στον Έβρο αποτελούν μια νέα παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Η κατευθυνόμενη μαζική είσοδος ανθρώπων στο έδαφος ενός άλλου κράτους με σκοπό αυτό να οδηγήσει στην μη εκτέλεση των νόμων περί ασύλου αποτελεί εργαλειοποίηση αυτών των ανθρώπων και έγκλημα κατά το διεθνές δίκαιο.

Διεθνείς Αντιδράσεις

Ευρωπαϊκή Ένωση ! Ευρωπαϊκή Ένωση

Στις 3 Μαρτίου έφθασε στην περιοχή του Έβρου η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι, οι οποίοι στήριξαν πλήρως την Ελλάδα και την προσπάθειά της να αναχαιτίσει τις προσπάθειες παράνομης εισόδου από το τουρκικό έδαφος.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε δήλωσή της ανέφερε ότι «οι ελληνικές ανησυχίες είναι δικές μας ανησυχίες, τα ελληνικά σύνορα είναι ευρωπαϊκά σύνορα. Δηλώνουμε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προς την Ελλάδα. Εμπιστευόμαστε την κυβέρνησή σας και για τον επιπλέον λόγο ότι αν και έχετε ένα πολύ σημαντικό έργο επιδοκιμάζουμε το ότι λειτουργείτε σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο».

 ΗΠΑ

Αξιωματούχος του Αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Ελλάδας να εφαρμόζει τους δικούς της νόμους πάνω στα σύνορα της. Καλούμε και τις δύο πλευρές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, καθώς αυτή η κατάσταση εξελίσσεται στα ελληνοτουρκικά σύνορα».

 Γερμανία

Η γερμανική κυβέρνηση απέφυγε να καταδικάσει το άνοιγμα των τουρκικών συνόρων, ενώ επικεντρώθηκε στη στήριξη της Συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας για το μεταναστευτικό. Σε δηλώσεις της σε δημοσιογράφους η καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, είπε πως κατανοεί ότι η Άγκυρα περίμενε περισσότερη υποστήριξη από την Ευρώπη για να αντιμετωπίσει την προσφυγική κρίση, σημειώνοντας όμως ότι ο Τούρκος πρόεδρος «δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες για να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του». Ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της γερμανικής βουλής, Νόρμπερτ Ρέτγκεν δήλωσε πως η Γερμάνια αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πρέπει να αντιδράσουν σκληρά. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του το άνοιγμα των τουρκικών συνόρων είναι ένα είδος «κραυγής βοήθειας» προς την Ευρώπη.