Εύδοξος ο Κυζικηνός

Έλληνας θαλασσοπόρος του 2ου αιώνα

Ο Εύδοξος από την Κύζικο (άκμασε π. 130 π.Χ.) ήταν Έλληνας θαλασσοπόρος, που εξερεύνησε την Αραβική Θάλασσα για τον Πτολεμαίο Η΄, βασιλιά της Ελληνιστικής Πτολεμαϊκής δυναστείας στην Αίγυπτο.

Εύδοξος ο Κυζικηνός
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση150 π.Χ. (περίπου)
Κύζικος
Θάνατος100 π.Χ. (περίπου)
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταεξερευνητής
Περίοδος ακμής2ος αιώνας π.Χ.

Ταξίδια στην Ινδία Επεξεργασία

 
Η οδός του μεταξιού εκτείνεται από τη νότια Ευρώπη μέσω της Αιγύπτου, της Σομαλίας, της Αραβίας, της Περσίας, της Ινδίας και της Ιάβας μέχρι να φτάσει στην Κίνα. Με κόκκινο η χερσαία οδός και με μπλε η θαλάσσια.

Σύμφωνα με τον Ποσειδώνιο, που αναφέρεται αργότερα στη Γεωγραφία του Στράβωνα, [1] το σύστημα ανέμων των μουσώνων του Ινδικού Ωκεανού οδήγησε για πρώτη φορά τον Εύδοξο τον Κυζικηνό το 118 ή το 116 π.Χ. Ο Ποσειδώνιος είπε ότι ένας ναυτικός από την Ινδία, που ναυάγησε στην Ερυθρά Θάλασσα, διασώθηκε και μεταφέρθηκε στον Πτολεμαίο Η΄ στην Αλεξάνδρεια. Ο ανώνυμος Ινδός προσφέρθηκε να καθοδηγήσει Έλληνες ναυσιπλόους στην Ινδία. Ο Πτολεμαίος διόρισε τον Εύδοξο από την Κύζικο, ο οποίος έκανε δύο ταξίδια από την Αίγυπτο στην Ινδία. Το πρώτο, το 118 π.Χ., καθοδηγείται από τον Ινδό ναυτικό. Αφού ο Εύδοξος επέστρεψε με ένα φορτίο αρωματικών καρπών και πολύτιμων λίθων, πραγματοποιήθηκε ένα δεύτερο ταξίδι το 116 π.Χ. Ο Εύδοξος πλοήγησε στο δεύτερο ταξίδι, πλέοντας χωρίς οδηγό.

Ο Στράβων, του οποίου η Γεωγραφία είναι η κύρια πηγή της ιστορίας που επιβίωσε, ήταν σκεπτικός για την αλήθεια της. Η σύγχρονη έρευνα τείνει να τη θεωρεί σχετικά αξιόπιστη. Κατά τη διάρκεια του 2ου αι. π.Χ. ελληνικά και ινδικά πλοία συναντιόταν για εμπόριο σε αραβικά λιμάνια, όπως το Άντεν (που ονομάζεται Ευδαίμων δηλ. Εύφορο από τους Έλληνες). Οι προσπάθειες να ταξιδέψουν πέρα από το Άντεν ήταν σπάνιες, αποθαρρύνοντο και περιλάμβαναν ένα μακρύ και επίπονο ταξίδι κατά μήκος της ακτής. Οι πλοηγοί γνώριζαν από καιρό τους ανέμους των μουσώνων. Τα ινδικά πλοία τούς χρησιμοποιούσαν για να ταξιδέψουν στην Αραβία, αλλά κανένα ελληνικό πλοίο δεν το είχε κάνει ακόμη. Για τους Έλληνες, το να αποκτήσουν την εμπειρογνωμοσύνη ενός Ινδού πλοηγού, σήμαινε την ευκαιρία να παρακάμψουν τα αραβικά λιμάνια και να δημιουργήσουν απευθείας εμπορικούς δεσμούς με την Ινδία. Ανεξάρτητα από το αν η ιστορία που είπε ο Ποσειδώνας για τον ναυαγό Ινδό πλοηγό, που δίδαξε τον Εύδοξο για τους ανέμους των μουσώνων είναι αλήθεια, στην πράξη τα ελληνικά πλοία χρησιμοποίησαν σύντομα τους ανέμους των μουσώνων για να ταξιδέψουν στην Ινδία. Μέχρι το 50 π.Χ. σημειώθηκε σημαντική αύξηση του αριθμού ελληνικών και ρωμαϊκών πλοίων, που έπλεαν στην Ερυθρά Θάλασσα για τον Ινδικό Ωκεανό.

Ένας άλλος Έλληνας πλοηγός, ο Ίππαλος, μερικές φορές πιστώνεται ότι εισήγαγε την Ευρώπη στην έννοια της αιολικής διαδρομής (με τους μουσώνες) στην Ινδία. Μερικοί μελετητές συμπεραίνουν, ότι ο Ίππαλος ήταν μέρος των αποστολών του Ευδόξου. [2]

Προσπάθειες περίπλου της Αφρικής Επεξεργασία

Όταν ο Εύδοξος επέστρεψε από το δεύτερο ταξίδι του στην Ινδία, ο άνεμος τον πήγε νότια του Κόλπου του Άντεν, στην ακτή της Αφρικής, για κάποια απόσταση. Κάπου κατά μήκος της ακτής της Ανατολικής Αφρικής, βρήκε τα ερείπια ενός πλοίου. Λόγω της εμφάνισης του πλοίου και της ιστορίας που τού είπαν οι ιθαγενείς, ο Εύδοξος κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πλοίο ήταν από τον Κάδιξ (το σημερινό Cádiz στην Ισπανία) και αυτό είχε ταξιδέψει νότια, περιπλέοντας την Αφρική. Αυτό τον ενέπνευσε να προσπαθήσει να περιπλεύσει την Αφρική. Οργάνωσε την αποστολή για λογαριασμό του, ξεκίνησε από τον Κάδιξ και άρχισε να πλέει νότια, κατά μήκος των αφρικανικών ακτών. Ωστόσο, οι δυσκολίες ήταν πολύ μεγάλες και αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ευρώπη. [3]

Μετά από αυτή την αποτυχία ξεκίνησε και πάλι να περιπλεύσει την Αφρική. Η τελική μοίρα του είναι άγνωστη. Αν και ορισμένοι, όπως ο Πλίνιος, ισχυρίστηκαν ότι ο Εύδοξος πέτυχε τον στόχο του, το πιο πιθανό συμπέρασμα είναι ότι χάθηκε στο ταξίδι. [4]

Στον λαϊκό πολιτισμό Επεξεργασία

Ο Εύδοξος (Eudoxos) είναι ο αφηγητής του ιστορικού μυθιστορήματος του L. Sprague de Camp Ο Χρυσός άνεμος .

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Strabo's Geography2 - Book II Chapter 3, LacusCurtius.
  2. For more on the establishment of direct sailing routes from Egypt to India, ancient knowledge of the monsoon winds, and details about Eudoxus and Hippalus, see: Hourani, George F. (1995). Arab Seafaring in the Indian Ocean in Ancient and Early Medieval Times. Princeton University Press. σελίδες 24–26. ISBN 0-691-00032-8. 
  3. Tozer, Henry F. (1997). History of Ancient Geography. Biblo & Tannen. σελίδες 189–190. ISBN 0-8196-0138-1. ; online at Google Books
  4. Tozer, Henry F. (1997). History of Ancient Geography. Biblo & Tannen. σελίδες xxiii. ISBN 0-8196-0138-1. ; online at Google Books