Ιερά Μητρόπολις Μετρών και Αθύρων
Η Ιερά Μητρόπολις Μετρών και Αθύρων ήταν μια επαρχία (Μητρόπολη) του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ανατολική Θράκη. Η επισκοπή υπήρχε έως το 1923 με έδρα της τις Μέτρες (σήμερα Çatalca). Ο τίτλος του Μετρών και Αθύρων, υπερτίμου και εξάρχου Θράκης παραλίας αποδίδεται πλέον σε τιτουλάριους επισκόπους του Πατριαρχείου[1] και είναι κενός από τις 22 Οκτωβρίου 2023, οπότε απεβίωσε ο τελευταίος Μητροπολίτης Δημήτριος (Γρόλλιος)[2].
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Οι Μέτρες (παλαιότερα Εργίσκη, σήμερα Çatalca), η οποία βρίσκεται 50 χλμ. δυτικά της Κωνσταντινούπολης, έγινε επισκοπή της Μητροπόλεως Ηρακλείας τον 9ο αιώνα. Τα Άθυρα (σήμερα Büyükçekmece), χτισμένα στην ακτή της θάλασσας του Μαρμαρά, 35 χλμ. δυτικά της Κωνσταντινούπολης, έγινε επίσης επισκοπή της Μητροπόλεως Ηρακλείας τον 12ο αιώνα[1].
Η περιοχή των δύο πόλεων είχε περιέλθει σε ρωμαϊκό έλεγχο ήδη από το 46 μ.Χ. Οι Μέτρες κατακτήθηκαν από τους Οθωμανούς το 1371 και τα Άθυρα το 1453. Κοινή Επισκοπή Μετρών και Αθύρων υπό την Μητρόπολη Ηρακλείας μαρτυρείται τον 16ο αιώνα. Ανυψώθηκε σε Μητρόπολη τον Οκτώβριο του 1909. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας το 1923 δεν έμεινε καθόλου Ορθόδοξος πληθυσμός στα εδάφη της Μητρόπολης[1].
Η Μητρόπολη Μετρών και Αθύρων συνόρευε βόρεια και ανατολικά με τη Μητρόπολη Δέρκων, νότια με τη Θάλασσα του Μαρμαρά και δυτικά με τις Μητροπόλεις Τυρολόης και Ηρακλείας[1]. Εκτός από τις Μέτρες και τα Άθυρα, περιελάμβανε τις κοινότητες Πετροχώρι, Δημοκράτεια ή Δημοκράνεια, Γαρδά, Καλλικράτεια, Νεοχώρι, Αρσού, Ελμπασάν, Τσακήλι, Φανασάκρες, Πετρομανδρί, Πλάγια και Λαγοθήρες.
Επισκοπικός κατάλογος Επεξεργασία
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Θεοδόσιος | ~ 432[3] | |
| Κωνσταντίνος ή Κώνστας | ~ 787[4] | συμμετείχε στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο |
| Γρηγόριος | ~ 879 | συμμετείχε στην Δ΄ Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης[4] |
| Ορέστης | 10ος αιώνας[5] | |
| Διονύσιος | ~ 1369[4] | |
| Θεοφάνης | ~ 1400[4] | |
| Προκόπιος | 1557 – 1578[4] | |
| Διονύσιος | 1577 – 1581[3] | |
| Γερμανός | 1582 – 1587[6] | |
| Θεωνάς | ~ 1590[4] | |
| Μαθουσάλας | ~ 1593[6] | |
| Μανασής | ~ 1598[6] | |
| Ιωσήφ ή Ιωάσαφ | 1600 – 1612[6] | |
| Μαθουσάλας | ~ 1613[6] | |
| Νεόφυτος | 1616[6] – 1621[4] | |
| Ιερόθεος | ~ 1637 ~ 1646[6] | |
| Νεόφυτος | ~ 1648[6] | |
| Ιγνάτιος | ~ 1650[6] | |
| Δανιήλ | ~ 1650[6] | |
| Παγκράτιος | ~ 1653[6] | |
| Τιμόθεος | 1649 – 1664[6] | |
| Ραφαήλ | ~ 1675[4] ~ 1676[6] | |
| Άνθιμος | ~ 1683[6] | |
| Διονύσιος | 1685 – 1691[6] | |
| Γεδεών | 1691 – 1695[6] | |
| Μακάριος | 1695 – 1697[6] | κατόπιν Ναυπάκτου |
| Νείλος | 1697 – 1711[6] | |
| Μακάριος | ~ 1702[6] | |
| Μητροφάνης | 1711 – 1723[6] | |
| Γεράσιμος | ~ 1720(;)[6] | |
| Γεδεών | ~ 1725[4] | |
| Σίλβεστρος | ~ 1725[7] ~ 1743[4] | |
| Δωρόθεος | 1744 – 1746[6] | |
| Μεθόδιος | 1746 – 1761[8] | κατόπιν Ηρακλείας |
| Γεράσιμος (Γημάρης) | 1761[8] – 20 Ιουνίου 1783 | κατόπιν Πατριάρχης Αλεξανδρείας |
| Σωφρόνιος (Γημάρης ή Γημαράκης ή Γηράρης) | 21 Σεπτεμβρίου 1783 – 1816 | παραιτήθηκε |
| Μελέτιος (Γημαράκης) | 1816 – Σεπτέμβριος 1822 | ανηψιός του προηγούμενου, παραιτήθηκε, αργότερα Αχαΐας |
| Γαβριήλ | Σεπτέμβριος 1822 – Ιούλιος 1832 | κατόπιν Σκοπίων |
| Θεόκλητος | 1832 – Φεβρουάριος 1853 | επαύθη κατ'απαίτηση της Υψηλής Πύλης, α΄ θητεία |
| Ζαχαρίας | 8 Φεβρουαρίου 1853 – 28 Ιουνίου 1861 | από Ερυθρών, κατόπιν Σηλυβρίας |
| Θεόκλητος | 28 Ιουνίου 1861 – Νοέμβριος 1864 † | β΄ θητεία |
| Άνθιμος (Σαράκογλου) | 14 Νοεμβρίου 1865 – 10 Ιουνίου 1874 † | |
| Δοσίθεος (Λαμπαδάριος) | 15 Ιουνίου 1874 – Οκτώβριος 1879 | από Συνάδων, παραιτήθηκε |
| Αθανάσιος (Μπίστης ή Νικολαϊδης) | 17 Νοεμβρίου 1879 – 23 Ιουνίου 1888 | από Αργυρουπόλεως, κατόπιν Κώου |
| Νεόφυτος (Καλογερίδης) | 18 Αυγούστου 1888 – Μάρτιος 1890 | από πρώην Ιεροσητείας, παραιτήθηκε |
| Άνθιμος (Αναστασιάδης) | 14 Απριλίου 1890 – 18 Μαρτίου 1899 | από Ερυθρών, κατόπιν Πρεσπών και Αχριδών |
| Ιωακείμ (Επασόγλου ή Σπάσογλου ή Παναγιωτόπουλος ή Λάμψης) | 20 Μαρτίου 1899 – 17 Σεπτεμβρίου 1909 | από Πολυανής, τέθηκε σε διαθεσιμότητα |
| Γρηγόριος (Παπαδόπουλος ή Παπαθανασίου) | 27 Σεπτεμβρίου 1909 – 26 Απριλίου 1914 | τέθηκε σε διαθεσιμότητα |
| Ιωακείμ (Αποστολίδης) | 4 Μαΐου 1914 – 14/27 Μαρτίου 1923 | κατόπιν Σερβίων |
| Θεόκλητος (Ρόκας) | 8 Ιουνίου 1993 – 22 Απριλίου 2004 † | από Αμφιπόλεως |
| Δημήτριος (Γρόλιος) | 31 Αυγούστου 2020 – 22 Οκτωβρίου 2023 † | από Θερμών |
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kiminas 2009, σελ. 60.
- ↑ «Εκοιμήθη ο μητροπολίτης Μετρών και Αθύρων Δημήτριος». Pontos News. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2024.
- ↑ 3,0 3,1 Σταμούλης 1940, σελ. 141.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 Δράκος 1892, σελ. 70.
- ↑ Gustave Léon Schlumberger, Sigillographie de l'empire byzantin, 1884, σελ. 161. (Γαλλικά)
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 6,20 6,21 Σταμούλης 1940, σελ. 142.
- ↑ Omont, H. Liste des métropolitains et évêques grecs du Patriarcat de Constantinople vers 1725. – Révue de l'Orient latin, 1, 1893, 314.
- ↑ 8,0 8,1 Σταμούλης 1940, σελ. 143.
Πηγές Επεξεργασία
- Kiminas, Demetrius (31 Μαρτίου 2009). The Ecumenical Patriarchate: A History of Its Metropolitanates with Annotated Hierarch Catalogs. Wildside Press LLC. ISBN 978-1434458766. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2024.
- Δράκος, Ευστράτιος Ι. (1892). Τα Θρακικά : ήτοι διάλεξις περί των εκκλησιαστικών επαρχιών Σηλυβρίας, Γάνου και Χώρας, Μετρών και Αθύρων, Μυριοφύτου και Περιστάσεως, Καλλιπόλεως και Μαδύτου. Αθήνησι. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2024.
- Σταμούλης, Μιλτιάδης (1940). «Συμβολή εις την ιστορίαν των εκκλησιών της Θράκης». Θρακικά 14. https://www.he.duth.gr/erg_laog/thrakika/Thrakika14.pdf. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2024.
Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία
- Βαλσαμίδης, Πασχάλης Ι. (2007). Η Μητρόπολη Μετρών και Αθύρων. Θεσσαλονίκη: Σταμούλης Αντ. ISBN 9789606713187.