Ιερά Μητρόπολις Σηλυβρίας

Η Μητρόπολη Σηλυβρίας είναι μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου με έδρα τη Σηλυβρία στην Ανατολική Θράκη.

Ιερά Μητρόπολις Σηλυβρίας
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση4ος αιώνας μ.Χ.
XώραΤουρκία
ΈδραΣηλυβρία
ΥπαγωγήΟικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΜάξιμος

Ιστορικά στοιχεία

Επεξεργασία

Τον 5ο αιώνα αναφέρεται ως Ευδοξιούπολη[1]. Η επαρχία της υπαγόταν στη δικαιοδοσία της Μητροπόλεως Ηρακλείας μέχρι τον 6ο αιώνα οπότε και ανυψώθηκε σε Αρχιεπισκοπή. Κατείχε την 19η θέση μεταξύ των Αυτοκεφάλων Αρχιεπισκοπών του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ενώ αργότερα προήχθη στην 11η θέση. Την εποχή του αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού, προήχθη σε Μητρόπολη και παρέμεινε καθ' όλη τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου.

Το 1912 περιελάμβανε τέσσερις κωμοπόλεις, τους Επιβάτες, το Φανάρι, το Εξάστερο, τους Δελλιώνες και οκτώ χωριά, τους Αιγιαλούς, το Οικονομείο, το Σινεκλή, το Μέγα Κιλίτς, το Σεϊμέν, το Καδηκιοϊ, την Κούρφαλη και το Άβρεν[2]. Ο Μητροπολιτικός Ναός ήταν αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου και εκεί φυλασσόταν η κάρα του Αγίου Αγαθόνικου, το ιερό λείψανο της Οσίας Ξένης και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Σηλυβριανής, που εικάζεται ότι φιλοτεχνήθηκε από τον ευαγγελιστή Λουκά. Αυτά τα κειμήλια μετά την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 μεταφέρθηκαν από τους πρόσφυγες στην Καβάλα, όπου και εγκαταστάθηκαν. Αξιοσημείωτος ήταν ο βυζαντινός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Σπυρίδωνα, ο οποίος βρισκόταν στο υψηλότερο σημείο της πόλεως, εντός των τειχών. Κατεδαφίστηκε μετά το 1922.

Από εκκλησιαστικής απόψεως, παραμένει σήμερα εν ενεργεία Μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της οποίας το ποίμνιο αναγκάστηκε να μεταφερθεί στην Ελλάδα, λόγω των γνωστών ιστορικών συνθηκών. Κάθε Μητροπολίτης Σηλυβρίας μέχρι και το 1922 προσφωνούνταν «Πανιερώτατος», ενώ από την ανταλλαγή των πληθυσμών και μετά καλείται «Σεβασμιώτατος» και Υπέρτιμος και Έξαρχος Θράκης.

Επισκοπικός κατάλογος

Επεξεργασία
 
Ο Μητροπολίτης Σηλυβρίας Διονύσιος Β΄ (1900-1913)
Όνομα Έτη Σχόλια
Ευδοξιουπόλεως
Σέργιος Α΄ ~ 325[3]
Θεόφιλος ή Θεοσέβιος 325 – 330; από Απαμείας, συμμετείχε στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο[4]
Σέργιος Β΄ ~ 381[5]
Ρωμανός 448 – 451 συμμετείχε στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο[6]
Αυξέντιος ~ 553 συμμετείχε στην Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο[6]
Σηλυβρίας
Σέργιος Γ΄ ~ 680 συμμετείχε στην ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδο[7]
Γεώργιος ~ 692 συμμετείχε στην Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο[6]
Επιφάνιος[6]
Συμεών[6] ~ 879
Ιάκωβος αρχές 10ου αιώνα[8]
Αντίπατρος[6] 1030 – 1038
Αρτέμιος[9] ~ 1090
Ιωάννης[9] ~ 1156
Θεόδουλος ~ 1166[10] ~ 1171
Θεόδωρος[9] ~ 1171
Νικηφόρος[9] ~ 1260
Θωμάς[9] ~ 1262
Ιλαρίων[9] πριν το 1283 – μετά τον Ιούνιο 1294[11]
Γρηγόριος 1315 – 1327 Δυρραχίου, πρόεδρος Σηλυβρίας[3]
Ιγνάτιος[9] ~ 1330
Μεθόδιος[9] ~ 1347
Ησαΐας πριν τον Φεβρουάριο 1347[12] – μετά τον Ιούλιο 1356[13]
Φιλόθεος (ή Θεόφιλος[14]) ; – μετά το 1389[15]
Μιχαήλ 1403 – ; από Ραιδεστού[16]
Ιγνάτιος Χορτασμένος 1431[17] – 1437; †
Ιωσήφ ~ 1474 ~ 1484[18]
Αθανάσιος ~ 1514[19] ~ 1541[20]
Άνθιμος[19] ~ 1564
Αθανάσιος πριν το 1576 – μετά το 1590[21]
Θεοφάνης[19] ~ 1608 ~ 1618 †
Ιάκωβος 18 Νοεμβρίου 1618 – ; από Πολυανής[22]
Ιερεμίας[19] 1618 – 1620
Μακάριος[19] 1623 – 29 Απριλίου 1624 από Γάνου και Χώρας, καθαιρέθηκε[23]
Λαυρέντιος 29 Απριλίου 1624[23] – ;
Δανιήλ[19] 1624 – 1626
Λαυρέντιος ~ 1628[24]
Παρθένιος[19] ~ 1632
Λαυρέντιος ~ 1631[25]; – Φεβρουάριος 1638 παύθηκε[19], κατόπιν Ικονίου
Σωφρόνιος Φεβρουάριος 1638[26] – 8 Οκτωβρίου 1645 παραιτήθηκε λόγω χρεών[27]
Μακάριος 20 Δεκεμβρίου 1645[28] – 1646[29] πνίγηκε[30]
Μελέτιος 14 Μαρτίου 1646[30] – 1654[29]
Μητροφάνης ~ 1665[29]
Ιάκωβος ~ 1671[29]
Λαυρέντιος ~ 1675[29]
Άνθιμος ~ 1677[29]
Μητροφάνης ~ 1680[29]
Νεκτάριος ~ 1681[29]
Γρηγόριος ~ 1684[29]
Μωυσής ~ 1688[29]
Αρσένιος πριν τον Νοέμβριο 1688[29] – τέλη 17ου αιώνα[31]
Μακάριος τέλη 17ου αιώνα[31] – μετά το 1702[29]
Λεόντιος 1701 – 1724
Αλέξιος Κύπριος ~ 1724[29]
Παρθένιος ~ 1725[29]
Λαυρέντιος ~ 1728[29]
Μακάριος Β΄ 1724[29] – 1744 από Βεροίας
Γρηγόριος ~ 1745[29]
Άνθιμος ~ 1762[32]
Θεόκλητος 1744 – 1764[29]
Παρθένιος Β' Αύγουστος 1764 – 1777[33] κατόπιν Χαλκηδόνος[29]
Κύριλλος Α' ~ 1769[34]
Χρύσανθος 1 Ιουνίου 1777 – 1790[34]
Καλλίνικος (Καλλιμάχης) 17 Νοεμβρίου 1790 – Ιούνιος 1816 παραιτήθηκε[35]
Βενιαμίν Ιούνιος 1816[36] – ;
Παΐσιος (Ασπροποταμίτης) 21 Αυγούστου 1816 – 15 Μαρτίου 1818 από πρώην Σταγών, κατόπιν Φιλιππουπόλεως
Ιωαννίκιος 15 Μαρτίου 1818 – 3 Φεβρουαρίου 1819 † από Φιλιππουπόλεως
Αγαθάγγελος 1819 προεδρικώς[37]
Μακάριος (Σούτσος) Φεβρουάριος 1819 – Οκτώβριος 1821 παραιτήθηκε, κατόπιν Μεθώνης
Διονύσιος Α΄ (Κωτάκης) Οκτώβριος 1821 – Ιούλιος 1826 κατόπιν Αμασείας[38]
Ιερόθεος Ιούλιος 1826 – Μάιος 1834 από Σάμου, κατόπιν Χαλκηδόνος
Ματθαίος (Αριστάρχης) Μάιος 1834 – 10 Νοεμβρίου 1838 κατόπιν Δημητριάδος
Σωφρόνιος Νοέμβριος 1838 – 11 Οκτωβρίου 1849 † από Σωτηριουπόλεως
Ιωαννίκιος 12 Οκτωβρίου 1849 – 23 Ιουνίου 1853 από Γρεβενών
Μελέτιος (Θεοφιλίδης) 23 Ιουνίου 1853 – 25 Μαΐου 1861[39] κατόπιν Σερρών
Ζαχαρίας 28 Ιουνίου 1861[40] – 1 Φεβρουαρίου 1877 † από Μετρών και Αθύρων
Κύριλλος (Κυριακίδης) 9 Φεβρουαρίου 1877 – 27 Οκτωβρίου 1881 † προεδρικώς[41], από Αδριανουπόλεως
Γερμανός (Αποστολίδης) 31 Οκτωβρίου 1881 – 8 Απριλίου 1892 † από Μογλενών
Κωνστάντιος (Ζαχαριάδης) 14 Απριλίου 1892 – 7 Σεπτεμβρίου 1900 από Κασσανδρείας, κατόπιν Μαρωνείας
Διονύσιος Β΄ (Σταυρίδης) 3 Οκτωβρίου 1900 – 29 Μαρτίου 1913 † από Ελευθερουπόλεως
Βενιαμίν (Κυριακού) 11 Ιουνίου 1913 – 10 Σεπτεμβρίου 1913 από Ρόδου, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης
Ευγένιος (Παπαθωμάς) 10 Σεπτεμβρίου 1913 – 20 Μαΐου 1926 από Αμφιπόλεως, κατόπιν Σερβίων
Ευγένιος (Παπαθωμάς) 26 Μαρτίου 1927 – 22 Ιουνίου 1934 † από Σερβίων
Αιμιλιανός (Τιμιάδης) 15 Νοεμβρίου 1977 – 21 Φεβρουαρίου 2008 †[42] από Καλαβρίας[43]
Μάξιμος (Βγενόπουλος) 27 Ιουλίου 2014 – σήμερα

Η Μητρόπολη σήμερα

Επεξεργασία

Στη Σηλυβρία έχει ανεγερθεί σήμερα Επισκοπείο, εντός του οποίου λειτουργεί παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Νεκτάριο και την Παναγία Σηλυβριανή[44].

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Τσιανικλίδης 2000, σελ. 159.
  2. Τσιανικλίδης 2000, σελ. 163.
  3. 3,0 3,1 Δράκος 1892, σελ. 23.
  4. Τσιανικλίδης 2000, σελ. 176.
  5. Τσιανικλίδης 2000, σελ. 177.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Τσιανικλίδης 2000, σελ. 165.
  7. Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta. Παρίσι. 1671. σελ. 711. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2021. 
  8. Laurent 1963, σελ. 646.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 Τσιανικλίδης 2000, σελ. 166.
  10. Χωνιάτης, Νικήτας (1865). Τα ευρισκόμενα πάντα. σελ. 256. 
  11. Failler, Albert (1993). «Un acte inédit du patriarche de Constantinople Jean XII (2 juin 1294)». Revue des études byzantines 51: 78. https://www.persee.fr/doc/rebyz_0766-5598_1993_num_51_1_1870. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2024. 
  12. Зборник радова Византолошког института. Научно дело. 1963. σελ. 224. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2021. 
  13. Βακαλοπούλου 1990, σελ. 49.
  14. Βακαλοπούλου 1990, σελ. 50.
  15. Preiser-Kapeller, Johannes (2007). «Die hauptstädtische Synode von Konstantinopel (Synodos endemusa). Zur Geschichte und Funktion einer zentralen Institution der (spät)byzantinischen Kirche». Historicum 96: 28. https://www.academia.edu/512045/Die_hauptst%C3%A4dtische_Synode_von_Konstantinopel_Synodos_endemusa_Zur_Geschichte_und_Funktion_einer_zentralen_Institution_der_sp%C3%A4t_byzantinischen_Kirche_The_Synod_of_Constantinopel_On_the_History_and_Function_of_a_central_Institution_of_the_Late_Byzantine_Church_. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2021. 
  16. Preiser-Kapeller 2008, σελ. XXIX.
  17. Preiser-Kapeller 2008, σελ. XXVI.
  18. Ζαχαριάδου 1996, σελ. 120.
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 19,6 19,7 Τσιανικλίδης 2000, σελ. 168.
  20. «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 225. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 
  21. Αγορίτσας 2017, σελ. 22.
  22. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Αθανάσιος (1963). Ιεροσολυμιτική Βιβλιοθήκη, ήτοι κατάλογος των εν ταις βιβλιοθήκαις του αγιωτάτου αποστολικού τε και καθολικού ορθοδόξου πατριαρχικού θρόνου των Ιεροσολύμων και πάσης Παλαιστίνης αποκειμένων ελληνικών κωδίκων, τόμος τέταρτος (1899) (PDF). Βρυξέλλες: Culture et Civilisation. σελίδες 7–8. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2023. 
  23. 23,0 23,1 Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 388-389.
  24. Μέρτζιος 1951, σελ. 47.
  25. Κουρίλας, σελ. 32.
  26. Αποστολόπουλος 1987, σελ. 418.
  27. Αποστολόπουλος 1987, σελ. 180.
  28. Αποστολόπουλος 1987, σελ. 181.
  29. 29,00 29,01 29,02 29,03 29,04 29,05 29,06 29,07 29,08 29,09 29,10 29,11 29,12 29,13 29,14 29,15 29,16 29,17 29,18 Τσιανικλίδης 2000, σελ. 169.
  30. 30,0 30,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 182.
  31. 31,0 31,1 Παπαδόπουλος Κεραμέως, Α. Τακτικόν των Ορθοδόξων Εκκλησιών της Ανατολής (PDF). σελ. 471. 
  32. Κουρίλας, σελ. 18.
  33. Ζευγαδάκης 1948, σελ. 520.
  34. 34,0 34,1 Τσιανικλίδης 2000, σελ. 170.
  35. Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 271. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2022. 
  36. Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 234. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA234#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022. 
  37. Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (Κ): 316. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA316#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2022. 
  38. Kiminas 2009, σελ. 63.
  39. Καλλίφρων, Βασίλειος Δ. (1867). Εκκλησιαστικά ή Εκκλησιαστικόν Δελτίον. Κωνσταντινούπολη. σελ. 195. 
  40. Καλλίφρων, Βασίλειος Δ. (1867). Εκκλησιαστικά ή Εκκλησιαστικόν Δελτίον. Κωνσταντινούπολη. σελ. 197. 
  41. «Νεκρολογία». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (Δ): 68. 1881. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&ots=ch0jdS98Cp&hl=el&pg=PA68#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2022. 
  42. Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σηλυβρίας κυρός Αιμιλιανός. (1916-2008)». Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2022. 
  43. Kiminas 2009, σελ. 64.
  44. Τό ὁδοιπορικό τῆς «Θρακικῆς Ἑστίας Δράμας» στήν Σηλυβρία τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης καί ἡ Πατριαρχική Θεία Λειτουργία