Ιερά Μητρόπολις Ιεραπύτνης και Σητείας
Η Ιερά Μητρόπολις Ιεραπύτνης και Σητείας είναι μία από τις οκτώ Μητροπόλεις, οι οποίες μαζί με την Αρχιεπισκοπή Κρήτης συναποτελούν την Εκκλησία της Κρήτης, ημιαυτόνομη Ορθόδοξη Εκκλησία υπαγόμενη στο Οικουμενικό Πατριαρχείο[1]. Η Μητρόπολη έχει έδρα της την Ιεράπετρα Λασιθίου και περιλαμβάνει τις άλλοτε επαρχίες Ιεράπετρας και Σητείας της περιφερειακής ενότητας Λασιθίου, ήτοι πόλεις και οικισμούς των δήμων Ιεράπετρας, Σητείας, καθώς και κάποιων οικισμών του Δήμου Αγίου Νικολάου και του Δήμου Βιάννου.
| Ιερά Μητρόπολις Ιεραπύτνης και Σητείας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Ίδρυση | 68 |
| Xώρα | Ελλάδα |
| Έδρα | Ιεράπετρα Λασιθίου |
| Υπαγωγή | Εκκλησία Κρήτης |
| Αρχιερατικές περιφέρειες | 6 |
| Ενορίες | 88 |
| Ναοί | 408 |
| Μονές | 4 |
| Μητροπολιτικός ναός | Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Γεωργίου Ιεράπετρας |
| Ιστοσελίδα | imis.gr |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Κύριλλος |
| Πρωτοσύγκελλος | Αρχιμανδρίτης Αμβρόσιος Σκαρβέλης |
| Ιεροκήρυκες | 3 |
| Εφημέριοι | 85 |
| Διάκονοι | 2 |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Το ακρωτήριο «Σαλμώνη», που αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων [α] πως πέρασε ο Απόστολος Παύλος πηγαίνοντας στη Ρώμη, πριν να αράξει το πλοίο που τον μετέφερε στους Καλούς Λιμένες, είναι το ακρωτήριο «Κάβο Σίδερο», το οποίο βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της Κρήτης, και συγκεκριμένα στην επαρχία Σητείας και στα γεωγραφικά όρια της Ιεράς Μονής Τοπλού. Σύμφωνα με άλλη παράδοση ο Απόστολος Παύλος, κατά την τέταρτη αποστολική περιοδεία του, αποβιβάστηκε για ανεφοδιασμό ανατολικά της Ιεράπετρας, όπου και κτίστηκε μία εκκλησία με 12 κολώνες[β] στο όνομά του, γεγονός που ενισχύει την επικρατούσα παράδοση ότι ο ίδιος ο Απόστολος των Εθνών μαζί με τον μαθητή του Τίτο ίδρυσαν την Εκκλησία της Ιεραπύτνης και της Σητείας.
Η Επισκοπή Ιεράπετρας είναι η αρχαιότερη ιστορικά στο Νομό Λασιθίου και θεωρείται μεταξύ των πρώτων που ιδρύθηκαν στην Κρήτη. Σύμφωνα με τον ιστορικό Φλαμίνιο Κορνήλιο στο έργο του Kreta Sacra και την αναφορά του Αθανασίου Παπαδοπούλου-Κεραμέως στο «Μαρτυρολόγιο των Αγίων Δέκα Μαρτύρων», η ίδρυση της χρονολογείται γύρω στο 68 μ.Χ. Η πρώτη ιστορικά επικυρωμένη αναφορά γίνεται το 343 μ.Χ. όταν ο Επίσκοπος Ιεραπύτνης Σύμφορος μετείχε στη Σύνοδο της Σαρδικής (Σόφιας). Το 457 μ.Χ. στην τοπική Σύνοδο Κρήτης μνημονεύει και υπογράφει ο Ευφρόνιος ως Επίσκοπος Ιεραπύτνης, ενώ κατά την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια το 787 αναφέρεται και η Επισκοπή Ιεραπύτνης.
Τον 7ο ή τον 8ο αιώνα τοποθετείται η ίδρυση της Επισκοπής της Σητείας. Οι ιστορικοί της εποχής αναφέρουν ότι η καταστροφική επιδρομή των πειρατών στις παράλιες πόλεις της Κρήτης ανάγκαζαν τη μεταφορά της έδρας τους σε μεγάλα χωριά στο εσωτερικό της Κρήτης που ακόμα φέρνουν το όνομα Επισκοπή, όπως π.χ. στην περιοχή Ιεράπετρας στο χωριό Επισκοπή και στην περιοχή της Σητείας η Επάνω και Κάτω Επισκοπή με υπάρχουσες μέχρι σήμερα κατοικίες Επισκόπων. Δηλαδή ορισμένες περιφέρειες κατά καιρούς αποτελούσαν ανεξάρτητες Επισκοπές όπως φαίνεται στο Παρισινό τακτικό 1555 Α΄ του Λέοντος Γ΄ και του Κωνσταντίνου Ε΄, που χρονολογείται μεταξύ των ετών 731-746 μ.Χ.
Κατά την Ενετοκρατία, μετά το 1204, οι Φράγκοι κατακτητές συγχώνευσαν τις Επισκοπές και αντί Ορθοδόξων τοποθετούσαν Λατίνους Επισκόπους ή Έλληνες που είχαν φραγκέψει. Ο πρώτος Λατίνος Επίσκοπος ήταν ο Αντώνιος από τη Βενετία (1317-1323). Ακολουθούν περί τους είκοσι (20) Λατίνους ή Λατινόφρονας Επισκόπους. Ο τελευταίος Γεώργιος Μινόττος (1634-1651) παραδίδει την Επισκοπή Σητείας στους Τούρκους. Στην περίοδο αυτή οι δύο επαρχίες άλλοτε ήταν ενωμένες και άλλοτε όχι, ανάλογα με τα συμφέροντα των κατακτητών, ο δε Επίσκοπος έφερε πάντα τον τίτλο «Ιεράπετρας», συμπεριλαμβανομένης και της Επισκοπής «Πέτρας». Η Ιερά Επισκοπή Ιεραπύτνης περιελάμβανε ολόκληρο το ανατολικό τμήμα της Νήσου, από την Σητεία έως την Βιάννο και την Χερρόνησο, δηλαδή την σημερινή Χερσόνησο του Νομού Ηρακλείου.
Κατά τον 12ο αιώνα μέρος της περιφέρειας της Επισκοπής Ιεραπύτνης ή Ιεράπετρας (επαρχίες Μεραμβέλλου, Λασιθίου και Βιάννου) αποσπάσθηκε από αυτήν και αποκόπηκε ο τίτλος της, παραμένουσα η πρώτη ως Επισκοπή Ιεράς και η δεύτερη ως Επισκοπή Πέτρας. Από τότε στην Επισκοπή Ιεράς ή Ιεράς και Σητείας ανήκουν οι Επαρχίες Ιεράπετρας και Σητείας και οι τέως Κοινότητες Καλού Χωριού Μεραμβέλλου και Κάτω Σύμης Βιάννου. Για ορισμένο μικρό διάστημα η Επαρχία Σητείας αποτέλεσε ιδιαίτερη Επισκοπή με τελευταίο Επίσκοπο τον μακαριστό Ζαχαρία, ο οποίος θανατώθηκε από τους Τούρκους κατακτητές στο Ηράκλειο το 1822 μ.Χ. Και πάλι όμως οι δύο επαρχίες Ιεράπετρας και Σητείας αποτέλεσαν μια ενιαία Μητροπολιτική περιφέρεια, την Ιερά Επισκοπή Ιεράς και Σητείας ή Ιεροσητείας.
Στην Τουρκοκρατία (1669-1898) επανιδρύθηκαν οι Επισκοπές στην Κρήτη και εγκαταστάθηκαν Ορθόδοξοι Επίσκοποι. Τότε υπήρχαν δύο Επισκοπές «Ιεράς» και «Σητείας» και από το 1832 συγχωνεύτηκαν σε μία με το όνομα «Ιεροσητείας». Πρώτος Επίσκοπος Ιεροσητείας μετά την τουρκική κατάληψη είναι ο Γεράσιμος Μαγγανάρης (1832-1841). Ονομαστός υπήρξε ο προκάτοχος του Αρτέμιος Παρδάλης (1810-1827), ο οποίος επέδειξε σημαντική εθνική δράση στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης και το 1845 εξελέγη από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Πατριάρχης Αλεξανδρείας.
Ονομαστοί και λόγιοι Ιεράρχες υπήρξαν ο Καλλίνικος (1841-1845), ο Ιλαρίων Κατσούλης (1846-1869), που οργάνωσε την εκπαίδευση ιδρύοντας εκπαιδευτικό φροντιστήριο, ο Νεόφυτος (1869-1878), ο Γρηγόριος Παπαδοπετράκης από τα Σφακιά (1880-1889) και ο Αμβρόσιος Σφακιανάκης (1890-1929) από το Ηράκλειο. Από το 1932 έως το 1936 οι Επισκοπές Ιεροσητείας και Πέτρας συγχωνεύτηκαν σε μια με τον τίτλο «Επισκοπή Νεαπόλεως» και με Επίσκοπο τον Πέτρας Διονύσιο Μαραγκουδάκη. Το 1936 επανασυστάθηκε η Επισκοπή Ιεράς και Σητείας στην οποία εξελέγη Επίσκοπος ο Φιλόθεος Μαζοκοπάκης από την Ποταμίδα Κισάμου (1936-1960).
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1962 προήγαγε την Επισκοπή Ιεροσητείας σε Μητρόπολη με τον τίτλο Ιεραπύτνης και Σητείας και πρώτο Μητροπολίτη τον Φιλόθεο Βουζουνεράκη (1961-1993). Το έτος 1993 η Αγία και Ιερά Σύνοδος ανύψωσε τις Μητροπόλεις της Εκκλησίας Κρήτης, και συνεπώς και την Μητρόπολη Ιεραπύτνης και Σητείας, σε εν ενεργεία Μητροπόλεις του Οικουμενικού Θρόνου.
Μητροπολίτης Επεξεργασία
Ο πλήρης τίτλος του εκάστοτε επισκόπου είναι «Μητροπολίτης Ιεραπύτνης και Σητείας, Υπέρτιμος και Έξαρχος[γ] Ανατολικής Κρήτης».
Tη θέση και τον τίτλο αυτό κατέχει σήμερα ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Κύριλλος (Διαμαντάκης), πρώην πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητροπόλεως και Αρχιγραμματέας της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης.
Επισκοπικός κατάλογος Επεξεργασία
| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Ευφρόνιος[3] | ~ 457 | |
| Αθανάσιος Καραβέλας | 1670 – 1684 | |
| Μελέτιος Τριβιζάς | 1684 – 1713[4] | |
| Γεδεών | ~ 1713[4] | |
| Αθανάσιος Ιερεμίας | 1763 – 1773 | |
| Φιλόθεος ο Κύπριος | 1773 – 1781[4] | |
| Γεδεών | 1781 – 1783 | |
| Αυξέντιος | 1783 – 1792/3 | |
| Γεδεών | ~ 1792/3 – 8 Οκτωβρίου 1810 † | ανηψιός του προκατόχου του |
| Αρτέμιος (Παρδαλάκης ή Παρδάλης) | 16 Οκτωβρίου 1810 – α΄ εξάμηνο 1826 | παύθηκε, μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας |
| Γεράσιμος (Μαγγανάρης) | 1826 – 24 Νοεμβρίου 1831 | |
| Γεράσιμος (Μαγγανάρης) | 24 Νοεμβρίου 1831 – 1841 † | |
| Καλλίνικος | 1841 – 1845[5] † | |
| Ιλαρίων (Κατσούλης) | 27 Ιανουαρίου 1846 – 10 Μαΐου 1869 | κατόπιν Ρεθύμνης[6] |
| Νεόφυτος (Καλογερίδης) | Μάιος 1869 – Φεβρουάριος 1878 | επαύθη[7] |
| Μισαήλ Πατέλλης ή Οικονόμου | Ιανουάριος 1879 – Οκτώβριος 1879 | δεν έγινε αποδεκτός και επαύθη[8] |
| Γρηγόριος (Παπαδοπετράκης) | 10 Φεβρουαρίου 1880 – 27 Σεπτεμβρίου 1889 †[9] | |
| Αμβρόσιος (Σφακιανάκης) | 28 Ιανουαρίου 1890 – 5 Ιανουαρίου 1929 †[10] | |
| Διονύσιος Μαραγκουδάκης | 1932 – 1936[11] | |
| Φιλόθεος (Μαζοκοπάκης) | 1 Ιουνίου 1936 – 6 Σεπτεμβρίου 1960 †[12] | |
| Φιλόθεος (Βουζουνεράκης) | 2 Ιουλίου 1961 – 15 Δεκεμβρίου 1993 † | Μητροπολίτης από το 1962 |
| Ευγένιος (Πολίτης) | 14 Ιουνίου 1994 – 15 Σεπτεμβρίου 2016 † | |
| Κύριλλος (Διαμαντάκης) | 17 Οκτωβρίου 2016 – σήμερα | |
Μητροπολιτικός και Καθεδρικός Ναός Επεξεργασία
Μητροπολιτικός Ναός της εν λόγω Ιεράς Μητρόπολης είναι ο ιστορικός Ι. Ναός του Αγίου Γεωργίου της Ιεράπετρας, πολιούχου της πόλεως, που ανεγέρθηκε και εγκαινιάστηκε το 1856, επί οθωμανοκρατίας, στη θέση παλαιότερου ομώνυμου Ναού στην παλιά πόλη. Οι κίονες του μητροπολιτικού Ναού φέρουν κιονόκρανα εξαιρετικής τέχνης.
Καθεδρικός Ναός είναι ο νεόδμητος Ι. Ναός της Αγίας Φωτεινής Ιεράπετρας (1993), ο οποίος βρίσκεται στον προαύλιο χώρο των γραφείων της ιεράς Μητροπόλεως.
Εκκλησιαστική περιφέρεια, Ενορίες - Ναοί Επεξεργασία
Η Εκκλησιαστική περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως χωρίζεται σε έξι αρχιερατικές περιφέρειες που φέρουν κεφαλαιογράμματη αρίθμηση στις οποίες υφίστανται συνολικά 88 ενοριακοί ναοί, 210 παρεκκλήσια, 408 εξωκλήσια, 70 ναοί κοιμητηρίων, και που υπηρετούνται συνολικά από 83 περίπου κληρικούς.
Η αυτή εκκλησιαστική περιφέρεια περιλαμβάνει επίσης πλήθος ιστορικών Ιερών Μονών και Βυζαντινών Ναών με μεγάλο αριθμό περίπυστων εικόνων.[13]
| Αρχιερατική περιφέρεια | Ενορία | Κοινότητα | Δήμος | Επαρχία |
|---|---|---|---|---|
| Α΄ Αρχιερατική Περιφέρεια | Ιεράπετρα - Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Γεωργίου | Ιεράπετρας | Ιεράπετρας | Ιεράπετρας |
| Ιεράπετρα - Καθεδρικός Ναός Αγίας Φωτεινής | ||||
| Ιεράπετρα - Ενορία Μεταμορφώσεως του Σωτήρος | ||||
| Ιεράπετρα - Ενορία Παναγίας Ελεούσης | ||||
| Ιεράπετρα - Ενορία Τιμίου Σταυρού | ||||
| Άγιος Ιωάννης - Ενορία Αγίων Πάντων | Αγίου Ιωάννου | |||
| Βαϊνιά - Ενορία Αγίου Μηνά | Ιεράπετρας | |||
| Βασιλική - Ενορία Αγίας Τριάδος | Παχείας Άμμου | |||
| Επάνω Χωρίον - Ενορία Ζωοδόχου Πηγής | Κάτω Χωρίου | |||
| Επισκοπή - Ενορία Αγίου Δημητρίου | ||||
| Καβούσιον - Ενορία Αγίας Τριάδος | Καβουσίου | |||
| Κάτω Χωρίον - Ενορία Αγίας Τριάδος | Κάτω Χωρίου | |||
| Κεντρίον - Ενορία Αγίας Τριάδος | Ιεράπετρας | |||
| Κουτσουνάριον - Ενορία Αγίων Τεσσαράκοντα | Αγίου Ιωάννου | |||
| Μοναστηράκιον - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Παχείας Άμμου | |||
| Παχεία Άμμος - Ενορία Αγίου Νικολάου | ||||
| Φέρμα - Ενορία Αγίου Παύλου | Αγίου Ιωάννου | |||
| Β΄ Αρχιερατική Περιφέρεια | Ανατολή - Ενορία Αγίων Πάντων | Ανατολής | ||
| Γδόχια - Ενορία Ευαγγελισμού | Γδοχίων | |||
| Γρα-Λυγιά - Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου | Ιεράπετρας | |||
| Καλαμαύκα - Ενορία Αγίου Αντωνίου | Καλαμαύκας | |||
| Καλόγεροι - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Ανατολής | |||
| Καλόν Χωρίον Μιραμπέλλου - Ενορία Αγίου Χαραλάμπους | Καλού Χωρίου Μιραμπέλλου | Αγίου Νικολάου | Μιραμπέλλου | |
| Κάτω Σύμη - Ενορία Μεταμορφώσεως του Σωτήρος | Κάτω Σύμης | Βιάννου | Βιάννου | |
| Μακρυλιά - Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου | Μακρυλιάς | Ιεράπετρας | Ιεράπετρας | |
| Μάλαι - Ενορία Μεταμορφώσεως του Σωτήρος | Μαλών | |||
| Μεσελέροι - Ενορία Τιμίου Προδρόμου | Μεσελέρων | |||
| Μεταξοχώριον (Παρσάς) - Ενορία Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης | Μεταξοχωρίου | |||
| Μουρνιαί - Ενορία Αγίου Χαραλάμπους | Μουρνιών | |||
| Μύθοι - Ενορία Αγίας Ζώνης | Μύθων | |||
| Μύρτος - Ενορία Αγίου Αντωνίου | Μύρτου | |||
| Νέα Ανατολή - Ενορία Αγίου Ιωάννου Θεολόγου | Ανατολής | |||
| Νέος Μύρτος - Ενορία Αγίου Τρύφωνος | Μύρτου | |||
| Ρίζα - Ενορία Αγίου Σπυρίδωνος | Ρίζης | |||
| Σταυρός (Καπίστριον) - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Ιεράπετρας | |||
| Χριστός - Ενορία Μεταμορφώσεως του Σωτήρος | Χριστού | |||
| Γ΄ Αρχιερατική Περιφέρεια | Σητεία - Καθεδρικός Ναός Αγίας Αικατερίνης | Σητείας | Σητείας | Σητείας |
| Σητεία - Ενορία Αγίου Γεωργίου | ||||
| Σητεία - Ενορία Ευαγγελισμού Θεοτόκου | ||||
| Αχλάδια - Ενορία Αγίου Χαραλάμπους | Αχλαδίων | |||
| Μαρωνία - Ενορία Αγίας Τριάδος | Μαρωνιάς | |||
| Νέα Πραισός (Βαβέλοι) - Ενορία Αγίου Χαραλάμπους | Πραισού | |||
| Πισκοκέφαλον - Ενορία Αγίας Άννης | Πισκοκεφάλου | |||
| Σκορδύλον - Ενορία Μεταμορφώσεως | Κρυών | |||
| Δ΄ Αρχιερατική Περιφέρεια | Αγία Φωτιά - Ενορία Αναλήψεως | Σητείας | ||
| Ζάκρος - Ενορία Υπαπαντής του Κυρίου | Ζάκρου | |||
| Καρύδιον - Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου | Καρυδίου | |||
| Κατσιδώνιον - Ενορία Εισοδίων της Θεοτόκου | Κατσιδωνίου | |||
| Κελλάρια - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Ζάκρου | |||
| Κρυονέριον - Ενορία Αγίας Παρασκευής | Μητάτου | |||
| Παλαίκαστρον - Ενορία Αγίας Τριάδος | Παλαικάστρου | |||
| Ρούσσα Εκκλησία - Ενορία Αγίας Τριάδος | Ρούσσας Εκκλησίας | |||
| Σίτανος - Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου | Κατσιδωνίου | |||
| Σταυρωμένος - Ενορία Τιμίου Σταυρού | Σταυρωμένου | |||
| Ε΄ Αρχιερατική Περιφέρεια | Αγία Τριάς - Ενορία Αγίας Τριάδος | Αγίας Τριάδος | ||
| Άγιος Γεώργιος (Τουρτούλοι) - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Αγίου Γεωργίου (Τουρτούλων) | |||
| Απίδια - Ενορία Μεταμορφώσεως | Απιδίων | |||
| Αρμένοι - Ενορία Αγίου Νικολάου | Αρμένων | |||
| Γούδουρας - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Απιδίων και Αρμένων | |||
| Ζίρος - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Ζίρου | |||
| Καλόν Χωρίον Ζίρου - Ενορία Κοιμήσεως Θεοτόκου | ||||
| Λιθίναι - Ενορία Αγίας Τριάδος | Λιθίνων | |||
| Παππαγιαννάδες - Ενορία Αγίου Νικολάου | Παππαγιαννάδων | |||
| Περιβολάκια - Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου | Περιβολακίων | |||
| Συκιά - Ενορία Αγίου Στεφάνου | Παππαγιαννάδων | |||
| Χανδράς - Ενορία Τιμίου Σταυρού | Χανδρά | |||
| ΣΤ΄ Αρχιερατική Περιφέρεια | Άγιος Στέφανος - Ενορία Αγίου Στεφάνου | Αγίου Στεφάνου | Ιεράπετρας | |
| Δάφνη - Ενορία Αγίου Ιωάννου Προδρόμου | Κρυών | Σητείας | ||
| Κουτσουράς - Ενορία Αγίου Αντωνίου | Σταυροχωρίου | Ιεράπετρας | ||
| Κρυά - Ενορία Αγίου Ιωάννου Θεολόγου | Κρυών | Σητείας | ||
| Λάπιθος - Ενορία Κοιμήσεως της Θετόκου | Σταυροχωρίου | Ιεράπετρας | ||
| Μακρυγιαλός - Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου | Αγίου Στεφάνου | |||
| Μαύρος Κόλυμπος - Ενορία Αγίου Παντελεήμονος | Ορεινού και Σχινοκαψάλων | |||
| Ορεινόν - Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου | Ορεινού | |||
| Πεύκοι - Ενορία Αγίου Κωνσταντίνου | Πεύκων | Σητείας | ||
| Σταυροχώριον - Ενορία Αγίας Τριάδος | Σταυροχωρίου | Ιεράπετρας | ||
| Σχινοκάψαλα - Ενορία Αγίου Νικολάου | Σχινοκαψάλων | |||
| Χρυσοπηγή (Ρουκάκα) - Ενορία Εισοδίων Θεοτόκου | Χρυσοπηγής (Ρουκάκας) | Σητείας | ||
| Ζ΄ Αρχιερατική Περιφέρεια | Έξω Μουλιανά - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Έξω Μουλιανών | ||
| Λάστρος - Ενορία Αγίας Τριάδος | Λάστρου | |||
| Μέσα Μουλιανά - Ενορία Αγίου Ιωάννου Θεολόγου | Μέσα Μουλιανών | |||
| Μυρσίνη - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Μυρσίνης | |||
| Σκοπή - Ενορία Αγίου Γεωργίου | Σκοπής | |||
| Σφάκα - Ενορία Τιμίου Σταυρού | Σφάκας | |||
| Τουρλωτή - Ενορία Κοιμήσεως της Θεοτόκου | Τουρλωτής | |||
| Χαμέζιον - Ενορία Αγίου Παντελεήμονος | Χαμεζίου |
Ιερές Μονές Επεξεργασία
Στην περιφέρεια της Ιεράς Μητρόπολης Ιεραπύτνης και Σητείας υπάγονται και φέρονται οι ακόλουθες "εν ενεργεία" Ιερές Μονές:
Ανδρώες Μονές Επεξεργασία
- 1. Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Παναγίας Ακρωτηριανής και Ιωάννου του Θεολόγου Τοπλού Σητείας, όπου υπηρετούν 9 μοναχοί. Ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα.
- 2. Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Ιεράπετρας. Η αρχαιότερη της εκκλησιαστικής περιφέρειας, ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα. Σ΄ αυτήν υπηρετούν 4 μοναχοί.
- 3. Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Καψά Σητείας. Ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα, όπου και υπηρετούν σήμερα 3 μοναχοί.
Γυναικείες Μονές Επεξεργασία
- 1. Ιερά Μονή Παναγίας Εξακουστής Μαλλών Iεράπετρας. Ιδρύθηκε τον 18ο αιώνα. Σ΄ αυτήν υπηρετούν σήμερα 4 μοναχές.
- 2. Ιερά Μονή Αγίων Πάντων Αγιασμένου Ιεράπετρας, όπου υπηρετούν 3 μοναχές.
Ιερά Ησυχαστήρια Επεξεργασία
- 1. Ιερό Ησυχαστήριο Αναστάσεως του Κυρίου, γνωστότερο ως "Άξιον Εστί", Ιεράπετρας.
Διαλυμένες Μονές Επεξεργασία
Στην ίδια περιφέρεια διέλαμψαν παλαιότερα εννέα ακόμη Ι. Μονές που σήμερα, (2017), αν και φέρονται "διαλελυμέναι", χαρακτηρίζονται ενοριακές, οι οποίες και είναι:
- 1. Μονή "Παναγίας Παπλινού" Βαϊνιάς Ιεράπετρας
- 2. Μονή "Αγίας Σοφίας Αρμένων" της Σητείας
- 3. Μονή "Παναγίας Φανερωμένης Τράχυλα" Σητείας
- 4. Μονή "Υπεραγίας Θεοτόκου Αρμού", στη θέση "Αρμός", Μαλλών Ιεράπετρας
- 5. Μονή "Παναγίας Βρυωμένης" Μεσελέρων Ιεράπετρας
- 6. Μονή "Αγίου Γεωργίου Άσσαρης", Φανερωμένης
- 7. Μονή "Κερά Γραμμένης" (Παναγίας) παρά το χωριό Σταυρός Ιεράπετρας
- 8. Μονή "Παναγίας Καρυδιανής" Ιεράπετρας
- 9. Μονή "Παναγίας Διχαλά" Σητείας.
Αγιολογία Επεξεργασία
Βασικές τοπικές εορτές και προσκυνήματα στην περιφέρεια της εν λόγω Ιεράς Μητρόπολης είναι:
- Παναγίας Φανερωμένης (15 Αυγούστου)
- Παναγίας Εξακουστής (8 Σεπτεμβρίου)
- "Άξιον Εστί" (11 Ιουνίου)
- Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καψά (26 Αυγούστου)
- Αγίου Γεωργίου Ιεράπετρας (23 Απριλίου)
- Αγίας Αικατερίνης Σητείας (25 Νοεμβρίου)
- Αγίου Νίκωνος Ιεράπετρας (26 Νοεμβρίου)
- Αγίου Ιωσήφ του εξ Αζωκεράμου Σητείας (22 Ιανουαρίου)
- Οσίου Ιωσήφ του Θαυματουργού, Ιερά Μονή Καψά (8 Αυγούστου)
- Οσίου Ιωάννου του Ερημίτη (στο παρεκκλήσιο της Μητροπόλεως) Ιεράπετρα (7 Οκτωβρίου)
- Αγίων Πάντων "Αγιασμένων" Ιεράπετρας
- Γέννησης Θεοτόκου Λιθινών (8 Σεπτεμβρίου)
- Αγίου νέου ιερομάρτυρος Ιακώβου Αρχατζικάκη και πάντων των Μικρασιατών Νεομαρτύρων (Σεπτέμβριος - Κυριακή προ της Υψώσεως του Τ. Σταυρού)[14]
Περιοδικές εκδόσεις Επεξεργασία
Επί αρχιεροσύνης του μακαριστού Φιλοθέου Βουζουνεράκη (1961-1993) η εν λόγω Ιερά Μητρόπολις εξέδιδε το μηνιαίο περιοδικό "Η Αγία Φωτεινή η ισαπόστολος" με ποικίλα θρησκευτικά θέματα. Από το έτος 1998 ξεκίνησε η κυκλοφορία του εντύπου Άγκυρα ελπίδος, το οποίο εκδίδεται σε διμηνιαία βάση. Από του έτους 1999 εκδίδονται επίσης τα νεανικά έντυπα Κοντά στο Χριστό και Νεανικά αγκυροβολήματα με ποικίλο κατηχητικό περιεχόμενο καθώς και το κατ΄ έτος Εκκλησιαστικό Ημερολόγιο.
Υποσημειώσεις και παραπομπές Επεξεργασία
Υποσημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ «(...) ἐν ἱκαναῖς δὲ ἡμέραις βραδυπλοοῦντες καὶ μόλις γενόμενοι κατὰ τὴν Κνίδον, μὴ προσεῶντος ἡμᾶς τοῦ ἀνέμου, ὑπεπλεύσαμεν τὴν Κρήτην κατὰ Σαλμώνην[2]».
- ↑ Ο ναός δεν διασώζεται σήμερα, όμως περιγράφεται το 1687 από τον Randolph τις περιηγήσεις του στην Κρήτη που γράφει: «Ανατολικά της Ιεράπετρας περίπου 10 μίλια, επισκέφτηκα ένα μοναστήρι μέσα σε μια σπηλιά δίπλα σε ένα βουνό. Εκεί όπου λέγεται ότι ο Απόστολος Παύλος κήρυξε. Σ’ αυτή την σπηλιά είναι μια εκκλησία με 12 κολώνες κομμένες από το βράχο και είναι γεγονός ότι οι χριστιανοί την έκτισαν νύκτα και σε διάστημα μηνός». Η ανασκαφική έρευνα από τον Συλλογο «Βιτσέντζος Κορνάρος» Σητείας, έφερε στην επιφάνεια σημαντικά στοιχεία, με τα οποία μπορεί να υποστηριχτεί ότι αυτός ο δωδεκακίονος σπηλαιώδης ναός, ο οποίος ήταν καθολικό γυναικείας Μονής και κτίστηκε τον πρώτο μ.Χ. αιώνα, βρίσκεται στην περιοχή του Μακρύ Γιαλού. Ακόμη η έρευνα αυτή στην περιοχή του Μακρύ Γυαλού, έφερε σε φως σπηλιά με κτίσματα καθώς και τον χαρακτηριστικά κομμένο βράχο που περιγράφει ο Randolph.
- ↑ Τον τίτλο «Υπέρτιμος και Έξαρχος» συμπληρούμενο με κάποια γεωγραφική περιφέρεια έφεραν στην Ελλάδα μόνο οι μητροπολίτες των λεγομένων «Νέων Χωρών», των 36 Μητροπόλεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Θράκη, Μακεδονία και νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια και οι οποίες συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ο τίτλος δόθηκε στους Μητροπολίτες της Εκκλησίας Κρήτης το 1993[1].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «Άρθρο: Οι Σχέσεις εκκλησίας Κρήτης και Οικουμενικού Πατριαρχείου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2015.
- ↑ Πράξεις, 27 ζ΄
- ↑ Ψαρουδάκης 1999, σελ. 6.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ψαρουδάκης 1999, σελ. 21.
- ↑ Ψαρουδάκης 1999, σελ. 22.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος πρώην Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κυρός Ιλαρίων. (1808-1884)». Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος πρώην Μετρών και Αθύρων κυρός Νεόφυτος. (;-1898)». Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Σεβασμιώτατος Επίσκοπος Φαναρίου και Θεσσαλιώτιδος κυρός Μισαήλ. (1836-1900)». Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2021.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ιεροσητείας κυρός Γρηγόριος. (1812-1889)». Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ιεράς και Σητείας κυρός Αμβρόσιος. (1856-1929)». Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Πέτρας κυρός Διονύσιος. (;-1953)». Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ιεράς και Σητείας κυρός Φιλόθεος. (1892-1960)». Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ «Ενορίες Ιεράς Μητροπόλεως Ιεραπύτνης και Σητείας». www.imis.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022.
- ↑ Οι Άγιοι Μικρασιάτες Νεομάρτυρες - Ένωση Μικρασιατών Φοιτητών
Πηγές Επεξεργασία
- Κονιδάρης Γ. Ι., Αι επισκοπαί της Κρήτης μέχρι του ι΄ αιώνος, Κρητικά Χρονικά, τόμος 7 (1953), σελίδες 462-478.
- Παπαγεωργίου Κωνσταντίνος, Δικαιϊκές πηγές του καθεστώτος της Εκκλησίας Κρήτης, εκδ. Επέκταση, Κατερίνη, 2004.
- Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος 1992 - Κανοναρίου Επετηρίς, Εκδ. Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.
- Ψαρουδάκης, Γ. (1999). Εκκλησίες και Μοναστήρια της Ιεράπετρας (PDF). Ιεράπετρα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2022. (pdf)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία