Καρύδι Σητείας Λασιθίου
Συντεταγμένες: 35°7′58.8″N 26°10′15.6″E / 35.133000°N 26.171000°E
Το Καρύδι είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Σητείας, της περιφερειακής ενότητας (πρώην νομού) Λασιθίου, στην ανατολική Κρήτη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, έχει 43 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 600 μέτρων και απέχει 23,5 χιλιόμετρα από τη Σητεία.[2]
| Καρύδι | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Λασιθίου |
| Δήμος | Σητείας |
| Δημοτική Ενότητα | Ιτάνου |
| Δημοτική Κοινότητα | Καρυδίου Σητείας |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Λασιθίου |
| Υψόμετρο | 600 |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Το χωριό δεν αναφέρεται στις ενετικές απογραφές, αλλά ο Στέργιος Σπανάκης αναφέρει ότι υπήρχε, καθώς αναφέρεται στην οθωμανική απογραφή του 1671, ως Karidi, με 17 χαράτσια. Στην απογραφή του 1834, η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους και διασώθηκε από τον Ρόμπερτ Πάσλεϊ, στο Καρύδι κατοικούσαν 15 χριστιανικές και μια μουσουλμανική οικογένεια.[2]
Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται ότι είχε αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, με 228 κατοίκους, και είχε οριστεί έδρα ομώνυμου δήμου. Στην απογραφή του 1900 είχε 228 κατοίκους.[2] Το 1925 το Καρύδι ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας, η οποία διατηρήθηκε μέχρι την Καποδιστριακή διοικητική μεταρρύθμιση το 1997, όταν προσαρτήθηκε στο τέως δήμο Ιτάνου.[3] Η Κοινότητα αποκατατάθηκε μέσω του Προγράμματος Καλλικράτης το 2011.
Απογραφές πληθυσμού Επεξεργασία
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[2] | 228 | 214 | 291 | 358 | 302 | 282 | 257 | 142 | 51 | 43 |
Σημεία ενδιαφέροντος Επεξεργασία
Το χωριό παρουσιάζει δύο πόλους ανάπτυξης, οι οποίοι χωρίζονται μεταξύ τους με μικρή χαράδρα, και έχει περίπου κυκλικό σχήμα. Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται η πλατεία με την εκκλησία, το καφενείο και παραδοσιακά καταστήματα, δηλαδή το μπακάλικο, το ραφείο και το σαγματοποιίο. Η δόμηση του χωριού είναι πυκνή, με λιθόστρωτους δρόμους πλάτους 0,8 με 2,5 μέτρων, οι οποίοι ακολουθούν το φυσικό ανάγλυφο. Υπάρχουν και κάθετοι δρόμοι, οι οποίοι όμως παρουσιάζουν έντονη κλίση και έχουν σκαλοπάτια.[4]
Τα σπίτια του χωριού είναι μικρά μονόχωρα, κλασικά δείγματα της λαϊκής αγροτικής κρητικής αρχιτεκτονικής, με εμβαδόν 25 με 35 τετραγωνικά μέτρα, και τα διώροφα σπίτια είναι λίγα. Τα σπίτια έχουν ελάχιστα ανοίγματα και επικοινωνούν εσωτερικά μεταξύ τους. Η εξωτερική σειρά σπιτιών έχει σκαρπωτούς τοίχους, δηλαδή έχουν στη βάση κτισμένη μια ενίσχυση από λαξευτή πέτρα με μικρή κλίση. Αυτά τα χαρακτηριστικά υποδεικνύουν ότι ο οικισμός έχει αμυντικό χαρακτήρα. Οι είσοδοι των σπιτιών είναι τοξωτές και τα υπόλοιπα ανοίγματα έχουν είτε ευθύ είτε τοξωτό ανώφλι, απηχώντας την βενετσιάνικη παράδοση. Τα τόξα διαθέτουν κλειδιά στην κορυφή τους, που μπορεί να είναι διακοσμημένα με φυτικά μοτίβα. Οι πέτρινοι τοίχοι είναι κτισμένοι από αργολιθοδομή και έχουν πάχος 0,5 με 0,7 μέτρα. Οι οροφές είναι επίπεδες και έχουν τρύπα για τη καμινάδα διακοσμημένη με αγγείο. Μπορεί να διαθέτουν παράσπιτα, όπου βρισκόταν ο φούρνος και πατητήρι στην αυλή.[4]
Το παλιό δημοτικό σχολείο του χωριού πλέον στεγάζει το κέντρο ενημέρωσης του γεωπάρκου Σητείας. Το κέντρο προσφέρει και χώρο φιλοξενίας-διαμονής.[5]
Κοντά στο Καρύδι βρίσκεται το σπήλαιο Άνω Περιστεράς, ένα από τα μεγαλύτερα ποτάμια σπήλαια στην Ελλάδα, με χαρτογραφημένο μήκος περίπου 7 χιλιόμετρα.[6]
Διοικητικά στοιχεία Επεξεργασία
Δείτε: Κοινότητα Καρυδίου Σητείας
Το Καρύδι αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[7] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίηση του Κλεισθένης Ι, μαζί με τους οικισμούς Καμάρα και Λαγκάδα αποτελούν την κοινότητα Καρυδίου που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Ιτάνου του δήμου Σητείας ενώ σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 43 κατοίκους.[8][9]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (Ελληνικά) Βάση δεδομένων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 371.
- ↑ «Καρύδι (Λασιθίου)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ 4,0 4,1 «Λασιθιώτικοι οικισμοί». Αρχαιολογία και Τέχνες. 20 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ «Καρύδι: Κέντρο Ενημέρωσης». www.sitia-geopark.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Τα σπήλαια και τα υπόγεια ποτάμια του Παγκόσμιου Γεωπάρκου UNESCO της Σητείας». sitia-geopark.gr. 28 Σεπτεμβρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2022.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2017-11-24 στο Wayback Machine.», σελ. 10879 (σελ. 405 του pdf)
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2022.