Βικιπαίδεια

Πατριαρχείο Αλεξανδρείας

Αυτοκέφαλη Ανατολική Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 23/11/2018.

Τρίτο τη τάξει μετά τα Πατριαρχεία Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως, το Παλαίφατο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, απετέλεσε στα χρόνια της ακμής του μία από τις λαμπρότερες χριστιανικές εκκλησίες της Ανατολής.

Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής
Patriarchate of Alexandria logo.png
Ο Θυρεός του Πατριαρχείου
ΙδρυτήςΕυαγγελιστής Μάρκος
ΑνεξαρτησίαΑποστολική Εποχή
ΑναγνώρισηΟρθόδοξη Εκκλησία
ΠροκαθήμενοςΘεόδωρος Β΄
ΈδραΑταρίν, Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος
ΕπικράτειαΌλη η Αφρικανική Ήπειρος (Αίγυπτος, Νουβία, Σουδάν, Πεντάπολις, Λιβύη, Αιθιοπία, Ερυθραία, Ουγκάντα, Κένυα, Τανζανία, Ζάμπια, Ζιμπάμπουε, Μποτσουάνα, Νότια Αφρική, Νιγηρία, Καμερούν, Γκάνα κτλ.).
ΓλώσσαΕλληνική, Αραβική, Αγγλική, Γαλλική
Πιστοί~250.000 στην Αίγυπτο, ~ 5.000.000 σε όλη την Αφρική
Δικτυακός τόποςpatriarchateofalexandria.com

Σήμερα ο Πατριαρχικός Θρόνος του Αγίου Μάρκου, κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των ορθοδόξων ανά τον κόσμο Εκκλησιών, στην Ιεραποστολική δράση, πορεία και μαρτυρία, με 25 Ιεραποστολικές Ιερές Μητροπόλεις και 6 Ιεραποστολικές Επισκοπές ανά την Αφρικανική Ήπειρο. Αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο των Ελλήνων της Αιγύπτου που έχουν απομείνει.

Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας είναι δεύτερος στα πρεσβεία τιμής των πατριαρχών μετά τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και κατέχει τον τίτλο «Πάπας και Πατριάρχης της μεγάλης πόλεως Αλεξανδρείας, Λιβύης, Πενταπόλεως, Αιθιοπίας, πάσης γης Αιγύπτου και πάσης Αφρικής, Πατήρ Πατέρων, Ποιμήν Ποιμένων, Αρχιερεύς Αρχιερέων, τρίτος και δέκατος των Αποστόλων και Κριτής της Οικουμένης».

Το Πατριαρχείο εδρεύει στην συνοικία του Αταρίν της Αλεξάνδρειας, κοντά στο σημείο όπου ζούσε κάποτε ο Κωνσταντίνος Καβάφης.

Η ιστορία της Αλεξανδρινής ΕκκλησίαςΕπεξεργασία

Η ιστορία της εκκλησίας της Αλεξάνδρειας μπορεί να διαιρεθεί στις επόμενες περιόδους: Οι πρώτοι τρεις αιώνες (δηλαδή από την ίδρυση της από τον Απόστολο Μάρκο έως την πρώτη Οικουμενική Σύνοδο το 325 μ.Χ.) από την πρώτη Οικουμενική Σύνοδο στην αραβική κατάκτηση της Αιγύπτου το 642.

Από την αραβική κατάκτηση της Αιγύπτου στο σχίσμα του 867.

Από το σχίσμα του 867 έως το 1517 (όταν βρέθηκε η Αίγυπτος κάτω από τον ζυγό των οθωμανών Τούρκων). Από την τουρκική κατάκτηση στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό το 1821 και από το 1821 μέχρι σήμερα.

Περίοδος πρώτης εκκλησίας και διωγμώνΕπεξεργασία

 
Ο Άγιος Μάρκος ένθρονος - Tiziano 1510 (Church of Santa Maria della Salute, Venice)

Ο χριστιανισμός έκανε νωρίς την εμφάνισή του στην Αλεξάνδρεια, μέσω των Εβραίων της Διασποράς, οι οποίοι είχαν από καιρό μια ακμάζουσα κοινότητα στην περιοχή.

Ιδρυτής της αλεξανδρινής εκκλησίας θεωρείται ο Απόστολος Μάρκος.Η εκκλησιαστική παράδοσή θέλει το Μάρκο να ήρθε στην Αλεξάνδρεια το έτος 42 οπότε και ίδρυσε την εκκλησία της Αλεξάνδρειας, και ήταν ο πρώτος επίσκοπός της για 22 έτη. Ο Μάρκος πέθανε ενώ σερνόταν μέσω των οδών της Αλεξάνδρειας από τον ειδωλολατρικό όχλο, και θάφτηκε σε ένα κοντινό χωριό. Το έτος 828, Ενετοί έμποροι μετέφεραν τα λείψανά του στη Βενετία, και από τότε θεωρείται ως προστάτης της πόλης.

Ο Ανιανός, συνοδός του Μάρκου και δεύτερος επίσκοπος της Αλεξάνδρειας ήταν σε θέση να επεκτείνει τις χριστιανικές βάσεις που έθεσε ο Μάρκος και να παραγάγει σημαντικά πνευματικά επιτεύγματα στην καθιέρωση του χριστιανικού λόγου.

Ο χριστιανισμός βρήκε θετική ανταπόκριση μεταξύ των Εβραίων, και επίσης μεταξύ των Ελλήνων. Ο τοπικός πληθυσμός της Αιγύπτου, αφ' ετέρου, δεν φαίνεται να είναι πολύ ενθουσιώδης για το νέο μήνυμα που είχε φθάσει στα εδάφη του, ή να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διοίκηση και την οργάνωση της πρώτης χριστιανικής κοινότητας στη χώρα της Αιγύπτου.

Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ως προς το εάν Αιγύπτιοι κατέλαβαν σημαντική θέση στην πρώτη χριστιανική κοινότητα της Αλεξάνδρειας, δεδομένου ότι τα αιγυπτιακά ονόματα δεν εμφανίζονται στους καταλόγους επισκόπων μέχρι το δεύτερο αιώνα.

Το γεγονός είναι, εντούτοις, ότι ακόμη και στα πρώτα έτη της η εκκλησία της Αλεξάνδρειας επέκτεινε τις δραστηριότητές της για να καλύψει όχι μόνο την Αίγυπτο, τη Λιβύη και τις πόλεις της Κυρηναϊκής Πενταπόλεως αλλά και τις υποσαχάριες χώρες της Αφρικής. Ο πρώτος των επισκόπων της εκκλησίας της Αλεξάνδρειας ήταν ο επίσκοπος της Λιβύης.

Κατά τη διάρκεια των πρώτων δύο αιώνων της χριστιανικής εποχής, η Αλεξάνδρεια υπέφερε από τις διώξεις που βιώθηκαν από όλες τις εκκλησίες στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Μεγάλος αριθμός Χριστιανών στην κοινωνία της Αλεξάνδρειας υπέφερε τρομερά, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα του Ωριγένη Λεωνίδη, ο οποίος μαρτύρησε για τις χριστιανικές πεποιθήσεις του. Πολλοί Χριστιανοί οδηγήθηκαν στο θάνατο και η πόλη της Αλεξάνδρειας δοκίμασε για μεγάλο διάστημα τη φρίκη και το φόβο.

Βυζαντινή περίοδος και αραβοκρατίαΕπεξεργασία

Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας είχε τους πιο πολλούς πιστούς έπειτα από το Πατριαχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Με τις μονοφυσιτικές έριδες ελαττώθηκε ο πληθυσμός του και οι Κόπτες (Αιγύπτιοι) χωρίστηκαν από τους Ορθοδόξους, τους οποίους ονόμασαν Μελχίτες, γιατί ακολουθούσαν την πίστη του βασιλιά (μέλεχ) της Κωνσταντινουπόλεως. Στο χωρισμό αυτό συνετέλεσαν και φυλετικά αίτια, γιατί το μονοφυσιτισμό ακολούθησαν οι εντόπιοι.

Στην αραβοκρατία (642-1254) η κατάσταση για τους Ορθοδόξους ήταν χειρότερη, γιατί οι Άραβες καταδίωκαν τους χριστιανούς παρόλο που κάποιοι χριστιανοί έδειξαν παθητική στάση στις αραβικές επιδρομές και την κατάληψη της χώρας.

Ο ορθόδοξος Πατριάρχης Πέτρος Γ' έφυγε το 651 και πήγε στην Κωνσταντινούπολη και ο θρόνος έμεινε κενός επί 76 χρόνια μέχρι το 727.Αυτό είχε δυσάρεστες συνέπειες για το Πατριαρχείο καθώς πολλοί χριστιανοί εξισλαμίστηκαν. Τότε τα εκκλησιαστικά ιδρύματα και τους ναούς, εκτός από του Αγίου Σάββα στην Αλεξάνδρεια, τα πήραν οι Κόπτες.

Ο Λέων Ίσαυρος έστειλε στην Αλεξάνδρεια Πατριάρχη τον Κοσμά το 727 που κατάφερε να ξαναπάρουν οι Ορθόδοξοι τους ναούς και τα δικαιώματα τους.

Στα μέσα του Η' αιώνα ο εμίρης Χαφίζ καταδίωξε τους χριστιανούς και τότε εξισλαμίστηκαν 40.000. Στα μέσα του Θ' αιώνα νέος διωγμός ξέσπασε εναντίον των Ορθοδόξων και των Κοπτών σκότωσαν πολλούς Χριστιανούς, κατέστρεψαν τις εκκλησίες και τους ανάγκασαν να εξισλαμιστούν.

Από τον Ι' αιώνα οι Έλληνες άρχισαν να εξαφανίζονται από το προσκήνιο και γίνονται αραβόφωνοι Πατριάρχες· οι κάτοικοι έπαιρναν αραβικό χαρακτήρα και ο εξαραβισμένος πληθυσμός ενισχύονταν από τους Σύρους αποίκους.

Το 933 πρώτος αραβόφωνος Πατριάρχης έγινε ο Ευτύχιος που έγραψε χρονικό στην αραβική γλώσσα από την κτίση του κόσμου ως την εποχή του.

Το 1015 όταν ήταν ηγεμόνας ο Χακήμ έγινε διωγμός εξοντωτικός εναντίον των Χριστιανών. Τότε σκότωσαν τον Ορθόδοξο Πατριάρχη Διονύσιο, πολλοί Χριστιανοί αναγκάστηκαν με τη βία να εξισλαμιστούν και καταστράφηκαν χιλιάδες εκκλησίες.

Σταυροφορίες και έλευση των τουρκικών φύλωνΕπεξεργασία

Την εποχή της Δ' Σταυροφορίας υπάρχει πληροφορία ότι ο Πατριάρχης Νικόλαος Γ' ζήτησε με γράμμα τη φιλία του Πάπα Ιννοκεντίου Γ' για να ελαφρώσει από τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε.

Δυτικοί ιστορικοί λένε ότι στην Δ' Σύνοδο του Λατερανού παραβρέθηκε και απεσταλμένος του Πατριάρχη. Αυτά όμως δεν τον ωφέλησαν. Οι Σταυροφόροι έκαναν μονάχα μια επιδρομή στην Αίγυπτο (1365) χωρίς να μείνουν εκεί, επηρέαζαν όμως την κατάσταση, γιατί κυριαρχούσαν στις χώρες κοντά στην Αίγυπτο.

Στις αρχές του ΙΔ' αιώνα εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια Λατίνος Πατριάρχης για τους λίγους Ρωμαιοκαθολικούς που υπήρχαν εκεί.

Η θέση των Χριστιανών είχε γίνει ακόμη χειρότερη όταν κυριάρχησαν οι Μαμελούκοι Τούρκοι (1254-1517) οι οποίοι καταδίωκαν τους Χριστιανούς και ανάγκασαν πολλούς σε εξισλαμισμό. Έτσι με τους διωγμούς αυτούς ο χριστιανικός πληθυσμός ελαττώθηκε και ο ακμαίοςελληνισμός της Αιγύπτου εξαφανίστηκε.

Όταν κυριάρχησαν στην Αίγυπτο οι Οθωμανοί Τούρκοι τα πράγματα άλλαξαν προς το καλύτερο.

Δεν είναι γνωστό πότε εγκαταστάθηκαν πάλι Έλληνες Πατριάρχες στην Αλεξάνδρεια, αφού από την Άλωση έμεναν στην Κωνσταντινούπολη. Στα πρακτικά της Συνόδου της Φλωρεντίας υπογράφει ο Φιλόθεος, Τοποτηρητής του Θρόνου Αλεξανδρείας.

Αρχή αναγέννησηςΕπεξεργασία

Το ΙΔ' αιώνα καλυτέρεψε κάπως η κατάσταση γιατί οι Πατριάρχες της Κωνσταντινουπόλεως και οι Φαναριώτες μπορούσαν να επηρεάζουν ευνοϊκά τις τουρκικές αρχές για τον χριστιανισμό της Αιγύπτου.

Έτσι άρχισαν να εκλέγονται Πατριάρχες Αλεξανδρείας που φρόντισαν να αναδιοργανώσουν την εκκλησία τους. Σημαντικές υπηρεσίες πρόσφεραν οι πατριάρχες Μελέτιος Πηγάς, Κύριλλος Λούκαρης, Γεράσιμος Σπαρταλιώτης και ο Μητροφάνης Κριτόπουλος.

Ο δέκατος ένατος αιώνας θα μπορούσε να περιγραφεί, ως περίοδος στην οποία το Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας δοκίμασε μια αναγέννηση. Εν πολλοίς, αυτή η επιτυχία μπορεί να αποδοθεί στην προσωπικότητα του Μεχμέτ Αλί Πασάς (1806 - 1848), του οποίου τα φιλελληνικά αισθήματα τον οδήγησαν να ενθαρρύνει Έλληνες να εγκατασταθούν στην Αίγυπτο.

Η αύξηση του μεγέθους του ποιμνίου του, ήταν μια μεγάλη βοήθεια στο Πατριαρχείο. Οι Έλληνες που άρχισαν σύντομα να φθάνουν στην Αίγυπτο δεν ήταν απλά ευκαιριακοί μετανάστες. Περιελάμβαναν πολλούς ανθρώπους των γραμμάτων, αλλά προ πάντων αφιερώθηκαν στις επιχειρήσεις και το εμπόριο.

Περίοδος ακμήςΕπεξεργασία

Για πολλά έτη, τα εσωτερικά προβλήματα, τα οποία προέκυπταν όποτε ένας Πατριάρχης έπρεπε να εκλεγεί, δημιουργούσαν δυσκολίες για το Πατριαρχείο.

Στα 1870, με την εκλογή στο θρόνο του Σωφρονίου, ενός πρώην Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, η ειρήνη επιβλήθηκε στην εκκλησία.

Το Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας επανέκτησε το προηγούμενο ανάστημά του και την χαμένη αίγλη του. Με την ίδρυση εκπαιδευτικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, λαμβάνοντας υπόψη τη γρήγορη αύξηση του αριθμού των Ελλήνων στην Αίγυπτο και με την παρουσία μεγάλων ευεργετών όπως ο Γεώργιος Αβέρωφ, η ελληνική κοινότητα στην Αίγυπτο και το Πατριαρχείο βίωσαν μια περίοδο ανόδου και γοήτρου.

Ελληνικές κοινότητες στην Αίγυπτο ιδρύθηκαν και σε άλλα μέρη, ο αριθμός φιλανθρωπικών ιδρυμάτων αυξάνονταν, οι πρώτες ελληνικές εφημερίδες δημοσιεύθηκαν, και τα πρώτα ελληνικά βιβλία τυπώθηκαν. Νέες εκκλησίες ιδρύθηκαν και χτίστηκαν.

Το 1872, ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας Σωφρόνιος συμμετείχε, με τους άλλους Πατριάρχες της ανατολής στη Σύνοδο που συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη,η οποία καταδίκασε τον Εθνοφυλετισμό και τη Βουλγαρική Εκκλησία ως σχισματική.

Κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, η πνευματική αναγέννηση του Πατριαρχείου της Αλεξάνδρειας έφθασε στο απόγειο της. Ο αριθμός Ελλήνων στην Αίγυπτο ήταν υψηλότερος απ'ό,τι σε οποιαδήποτε προηγούμενη περίοδο.

20ός αιώναςΕπεξεργασία

Ο πρώτος Πατριάρχης του εικοστού αιώνα, Φώτιος Πέρογλου (1900 - 1925), προσπάθησε να αυξήσει το γόητρο Πατριαρχείου με την ίδρυση επτά νέων επισκοπών και την επιλογή υψηλής μόρφωσης κληρικών για να καλυφθούν οι κενές θέσεις.

Το 1926, ο Μελέτιος Μεταξάκης, ένας ξεχωριστός και ιδιοφυής ιεράρχης, εξελέγη Πατριάρχης Αλεξανδρείας.

Γνώστης και υπέρμαχος του Συνοδικού Συστήματος, το επέβαλε στη διοίκηση του Πατριαρχείου, με την σύνταξη και την δημοσίευση των κανονισμών του Πατριαρχείου της Αλεξανδρείας, στις 15 Μαΐου 1930. Επιτέλους, η οφειλόμενη προσοχή δόθηκε στη ζωή των Μητροπόλεων και των κοινοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του τελετουργικού, των μυστηρίων και ακόμη και των δικαστικών πτυχών της ζωής του κλήρου.

Ο Μελέτιος ίδρυσε επίσης τη Σχολή του Αγίου Αθανασίου. Στα χρόνια του, το Πατριαρχείο επόπτευε δέκα μητροπολιτικές επαρχίες, 90 εκκλησίες, 5 μοναστήρια και 107 ιερείς κοινοτήτων. Με πρωτοβουλία του, ένας οργανικός νόμος του ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας συντάχτηκε, καθορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο Πατριάρχης θα εκλεγόταν και τα δικαιώματα, τα οποία θα ασκούσε.

Η πατριαρχεία του Χριστοφόρου (1939-1967) θα περιγραφόταν καλύτερα ως περίοδος με μεγάλης κλίμακας προγράμματα ανακαίνισης και αναδιάρθρωσης. Συνδέεται με την ανάληψη της εξουσίας από το στρατηγό Νάσερ και τις πολιτικές εξελίξεις που επακολούθησαν στην Αιγυπτιακή Δημοκρατία. Επακολούθησε σημαντική μείωση του ελληνικού πληθυσμού. Γεγονός που έφερε σε δυσχερή θέση το Πατριαρχείο.

Στην προσπάθεια διασώσεως του ελληνορθόδοξου κέντρου νέες επισκοπές οργανώθηκαν σε όλη τη μαύρη ήπειρο και επίσημη αναγνώριση χορηγήθηκε στις αφρικανικές ορθόδοξες κοινότητες. Αυτή η κίνηση βοήθησε τις ιεραποστολικές δραστηριότητες του Πατριαρχείου.

Οι επόμενοι δύο Πατριάρχες, ο Νικόλαος ΣΤ΄(1968-1986) και ο Παρθένιος Γ΄ (1987-1996) προσπάθησαν επιτυχώς να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες. Πολλά προγράμματα εκτελέσθηκαν, και ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στις ιεραποστολικές προσπάθειες στο εξωτερικό.

Ο Πατριάρχης Πέτρος Ζ΄ (1996-2004), εργάσθηκε με ζήλο για την διάδοση του Ευαγγελικού μηνύματος στην Αφρικανική ήπειρο. Ασχολήθηκε ιδιαιτέρως με την διοικητική αναδιοργάνωση της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας, συνέταξε την «Πατριαρχική Διάταξη της 16ης Σεπτεμβρίου 2002» περί του τρόπου εκλογής του Πατριάρχου από την Ιερά Σύνοδο, αποκλειστικώς,. Εκείνος ξεκίνησε τις ανακαινιστικές εργασίες του Πατριαρχικού Μεγάρου, της Μονής του Οσίου Σάββα Αλεξανδρείας, της Πατριαρχικής Επιτροπείας Καΐρου και της Μονής του Αγίου Γεωργίου Παλαιού Καΐρου. Ίδρυσε τις Επισκοπές Νιγηρίας, Μαδαγασκάρης, Γκάνας, Μπουκόμπας και Ζάμπιας. Στις 11 Σεπτεμβρίου 2004 ο Αλεξανδρείας Πέτρος Ζ' έχασε τη ζωή του σε αεροπορικό δυστύχημα πάνω από την Αθωνική Πολιτεία, μαζί με Ιεράρχες και κληρικούς του Θρόνου και στενούς συνεργάτες του.

Το Πατριαρχείο σήμεραΕπεξεργασία

 
Ο Πατριάρχης Θεόδωρος Ζ'

Την 9η Οκτωβρίου 2004 εξελέγη παμψηφεί από την Ιεραρχία του Αλεξανδρινού Θρόνου Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, ο από Ζιμπάμπουε Θεόδωρος Β΄ (Χορευτάκης).

Η Ενθρόνισή Του ετελέσθη την 24η Οκτωβρίου 2004 στον Ιερό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Αλεξανδρείας, με την υψηλή παρουσία Μακαριωτάτων Προκαθημένων και Αντιπροσωπειών όλων των Εκκλησιών, των Πολιτειακών και Πολιτικών Αρχών της Ελλάδος και της Αιγύπτου και χιλιάδων Χριστιανών. 

Η εν γένει ιεραποστολική δράση του Μακαριωτάτου, αλλά και το μειλίχιο του χαρακτήρος Του, αποτελούν την αιτία της αγάπης όλων των Αφρικανών αδελφών στο πρόσωπό του, ως και των Ελλήνων και των Αράβων της Αιγύπτου και ολοκλήρου της Αφρικής

Ιεραρχία του Αλεξανδρινού ΘρόνουΕπεξεργασία

Της Αγίας και Ιεράς Σύνοδου του Πατριαρχικού Θρόνου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής, προεδρευομένης υπό της Α.Θ. Μακαριότητος του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ Β΄, μετέχουν οι κάτωθι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες και Θεοφιλέστατοι Επαρχιούχοι Επίσκοποι:

ΜητροπολίτεςΕπεξεργασία

Μητροπολίτης Τιμητικός Τίτλος Έδρα Ημερομηνία Χειροτονίας
Μητροπολίτης Γέρων Ναϊρόμπης Μακάριος Υπέρτιμος και Έξαρχος Κένυας Ναϊρόμπι 25 Ιουλίου 1992
Μητροπολίτης Γέρων Λεοντοπόλεως Γαβριήλ Υπέρτιμος και Έξαρχος δευτέρας Αυγουσταμνικής και Ερυθράς Θαλάσσης Ισμαηλία 4 Νοεμβρίου 2006
Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Υπέρτιμος και Έξαρχος Νοτιωτέρας Αφρικής Χαράρε 28 Σεπτεμβρίου 1997
Μητροπολίτης Νιγηρίας Αλέξανδρος Υπέρτιμος και Έξαρχος Κόλπου Γουϊνέας Λάγος 24 Νοεμβρίου 1997
Μητροπολίτης Τριπόλεως Θεοφύλακτος Υπέρτιμος και Έξαρχος Λιβύης Τρίπολη 26 Νοεμβρίου 1999
Μητροπολίτης Καλής Ελπίδος Σέργιος Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Νατάλης και Περιχώρων Κέιπ Τάουν 27 Νοεμβρίου 1999
Μητροπολίτης Κυρήνης Αθανάσιος Υπέρτιμος και Έξαρχος Λιβυκού Πελάγους Μάρσα Ματρούχ 28 Νοεμβρίου 1999
Μητροπολίτης Καμπάλας Ιερώνυμος Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Ουγκάντας Καμπάλα 11 Δεκεμβρίου 1999
Μητροπολίτης Γουϊνέας Γεώργιος Υπέρτιμος και Έξαρχος Παραθαλασσίας Αφρικής Κονακρί 4 Μαρτίου 2001
Μητροπολίτης Ερμουπόλεως Νικόλαος Υπέρτιμος και Έξαρχος πρώτης Αιγύπτου Τάντα 18 Μαρτίου 2001
Μητροπολίτης Ειρηνουπόλεως Δημήτριος Υπέρτιμος και Έξαρχος Ανατολικής Τανζανίας και Σεϋχελλών Νταρ ες Σαλάμ 6 Οκτωβρίου 2002
Μητροπολίτης Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας Δαμασκηνός Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Νοτίου Αφρικής Γιοχάνεσμπουργκ 30 Οκτωβρίου 2004
Μητροπολίτης Ανταναναρίβο και Βορείου Μαδαγασκάρης Ιγνάτιος Υπέρτιμος και Έξαρχος Νήσων Ινδικού Ωκεανού Ανταναναρίβο 14 Νοεμβρίου 2004
Μητροπολίτης Πτολεμαΐδος Εμμανουήλ Υπέρτιμος και Έξαρχος Άνω Αιγύπτου Μίνια 14 Νοεμβρίου 2004
Μητροπολίτης Καμερούν Γρηγόριος Υπέρτιμος και Έξαρχος Κεντρικής Αφρικής Γιαουντέ 25 Νοεμβρίου 2004
Μητροπολίτης Μέμφιδος Νικόδημος Υπέρτιμος και Έξαρχος Αιγύπτου Νέο Κάιρο 12 Νοεμβρίου 2006
Μητροπολίτης Κατάγκας Μελέτιος Υπέρτιμος και Έξαρχος Χερσαίας Αφρικής Λουμπουμπάσι 25 Νοεμβρίου 2006
Μητροπολίτης Μποτσουάνας Γεννάδιος Υπέρτιμος και Έξαρχος Καλαχάρι Γκαμπορόνε 26 Νοεμβρίου 2006
Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως Θεόδωρος Υπέρτιμος και Έξαρχος Μέσης Αιγύπτου Ηλιούπολη Καΐρου 27 Νοεμβρίου 2006
Μητροπολίτης Νουβίας Σάββας Υπέρτιμος και Έξαρχος παντός Σουδάν και Ερυθραίας Χαρτούμ 11 Οκτωβρίου 2009
Μητροπολίτης Ζάμπιας Ιωάννης Υπέρτιμος και Έξαρχος Μέσης Αφρικής Λουσάκα 17 Οκτωβρίου 2010
Μητροπολίτης Ναυκράτιδος Παντελεήμων Υπέρτιμος και Έξαρχος πρώτης Αυγουσταμνικής και Μεσημβρίας Πόρτ Σάιδ 2 Δεκεμβρίου 2012
Μητροπολίτης Μπουρούντι και Ρουάντας Ιννοκέντιος Υπέρτιμος και Έξαρχος Εσωτέρας Αφρικής Μπουζουμπούρα 6 Δεκεμβρίου 2012
Μητροπολίτης Πηλουσίου Νάρκισσος Υπέρτιμος και Έξαρχος πρώτης Αυγουσταμνικής και Μεσημβρίας Πορτ Σάιντ 1 Δεκεμβρίου 2013
Μητροπολίτης Καρθαγένης Μελέτιος Υπέρτιμος και Έξαρχος Βορείου Αφρικής Τύνιδα 5 Δεκεμβρίου 2014
Μητροπολίτης Αξώμης Δανιήλ Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Αιθιοπίας Αντίς Αμπέμπα 5 Δεκεμβρίου 2018
Μητροπολίτης Κινσάσας Θεοδόσιος Υπέρτιμος και Έξαρχος Κεντρώας Αφρικής Κινσάσα 6 Δεκεμβρίου 2018
Μητροπολίτης Άκκρας Πέτρος Υπέρτιμος και Έξαρχος Δυτικής Αφρικής Άκκρα 6 Δεκεμβρίου 2019
Μητροπολίτης Κανάγκας Χαρίτων Υπέρτιμος και Έξαρχος Ισημερινής Αφρικής Κανάγκα 2 Φεβρουαρίου 2022
Μητροπολίτης Μουάνζας Υπέρτιμος και Έξαρχος Δυτικής Τανζανίας Μουάνζα Εν χηρεία
Μητροπολίτης Μπραζαβίλ και ΓκαμπόνΠατριαρχικός Επίτροποςː Επίσκοπος Κωνσταντιανής Κοσμάς Υπέρτιμος και Έξαρχος Ατλαντικής Αφρικής Μπραζαβίλ Εν χηρεία

Επαρχιούχοι ΕπίσκοποιΕπεξεργασία

Επίσκοπος Έδρα Ημερομηνία Χειροτονίας
Επίσκοπος Έλντορετ Νεόφυτος Έλντορετ 21 Δεκεμβρίου 2014
Επίσκοπος Αρούσας και Κεντρικής Τανζανίας Αγαθόνικος Αρούσα 11 Δεκεμβρίου 2016
Επίσκοπος Τζίντζας και Ανατολικής Ουγκάντας Σίλβεστρος Τζίντζα 16 Δεκεμβρίου 2018
Επίσκοπος Μαλάουϊ Φώτιος Λιλόνγκουε 23 Δεκεμβρίου 2018
Επίσκοπος Τολιάρας και Νοτίου Μαδαγασκάρης Πρόδρομος Τολιάρα 13 Ιανουαρίου 2019
Επίσκοπος Κισούμου και Δυτικής Κένυας Μάρκος Κισούμο 5 Δεκεμβρίου 2019
Επίσκοπος Γκούλου και Βορείου Ουγκάντας Νεκτάριος Γκούλου 13 Φεβρουαρίου 2022
Επίσκοπος Μπουκόμπας και Δυτικής Τανζανίας Χρυσόστομος Μπουκόμπα 20 Φεβρουαρίου 2022
Επισκοπή Μοζαμβίκης (Εν χηρεία)Τοποτηρητήςː Μητροπολίτης Ζάμπιας Ιωάννης Μαπούτο
Επισκοπή Γκόμας (Εν χηρεία) Γκόμα
Επισκοπή Κισανγκάνι (Εν χηρεία) Κισανγκάνι
Επίσκοπος Νιέρι και Όρους Κένυας Νυέρι

Τιτουλάριοι ΜητροπολίτεςΕπεξεργασία

Επίσκοπος Ημερομηνία Χειροτονίας Σημειώσεις
Μητροπολίτης Θηβαίδος Πορφύριος 17 Ιουνίου 1990 Από Τιτουλάριος Επίσκοπος Συήνης
Μητροπολίτης Ταμιάθεως Γερμανός 25 Δεκεμβρίου 2019 Από Τιτουλάριος Επίσκοπος Ταμιάθεως

Τιτουλάριοι ΕπίσκοποιΕπεξεργασία

Επίσκοπος Ημερομηνία Χειροτονίας Σημειώσεις
Επίσκοπος Νιτρίας Νικόδημος 27 Μαρτίου 2016 Πατριαρχικός Έξαρχος στην Κύπρο
Επίσκοπος Βαβυλώνος Θεόδωρος 18 Δεκεμβρίου 2016 Βοηθός Επίσκοπος του Πατριάρχου
Επίσκοπος Κωνσταντιανής Κοσμάς 30 Ιανουαρίου 2022 Βοηθός Επίσκοπος της Ιεράς Μητροπόλεως Κατάγκας -

Πατριαρχικός Επίτροπος Μπραζαβίλ και Γκαμπόν

Επίσκοπος Νικοπόλεως Θεμιστοκλής 06 Φεβρουαρίου 2022 Βοηθός Επίσκοπος της Ιεράς Μητροπόλεως Γουϊνέας
Επίσκοπος Νειλουπόλεως Νικόδημος 17 Φεβρουαρίου 2022 Βοηθός Επίσκοπος του Πατριάρχου
Επίσκοπος Βερενίκης Χρυσόστομος 18 Δεκεμβρίου 2022 Βοηθός Επίσκοπος του Πατριάρχου

Σχολάζοντες ΑρχιερείςΕπεξεργασία

  • Ο Μητροπολίτης Αντινόης κ. Παντελεήμων. (30.11.1999)
  • Ο Επίσκοπος Αρσινόης κ. Βασίλειος. (30.11.2014)

Κεντρική Πατριαρχική ΔιοίκησηΕπεξεργασία

Πατριαρχικές Κεντρικές Υπηρεσίες
Γενικός Πατριαρχικός Επίτροπος Μητροπολίτης Γέρων Λεοντοπόλεως Γαβριήλ
Αρχιγραμματεία της Αγίας και Ιεράς Συνόδου Αρχιγραμματέας Μητροπολίτης Ναυκράτιδος Παντελεήμων
Κωδικογράφος Μητροπολίτης Ταμιάθεως Γερμανός
Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας Μητροπολίτης Πηλουσίου Νάρκισσος
Πατριαρχικός Επίτροπος Καΐρου Μητροπολίτης Mέμφιδος Νικόδημος
Πατριαρχικός Επίτροπος επί των Αραβοφώνων Μητροπολίτης Ερμουπόλεως Νικόλαος
Πατριαρχικό Γραφείο Εκπροσωπήσεως στην Αθήνα Μητροπολίτης Γουινέας Γεώργιος
Πατριαρχική Εξαρχία στην Κύπρο Επίσκοπος Νιτρίας Νικόδημος
Πατριαρχική Εξαρχία στην Ουκρανία -

Ιερές Μητροπόλεις του Πατριαρχικού ΘρόνουΕπεξεργασία

  1. Ιερά Μητρόπολις Ναϊρόμπης. Έδρα: Ναϊρόμπι. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  2. Ιερά Μητρόπολις Ζιμπάμπουε και Αγκόλας (περιλαμβάνει τα κράτη της Ζιμπάμπουε, Αγκόλα). Έδρα: Χαράρε. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  3. Ιερά Μητρόπολις Νιγηρίας (περιλαμβάνει τα κράτη Νιγηρία, Νίγηρα, Μπενίν και Τόγκο). Έδρα: Λάγος. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  4. Ιερά Μητρόπολις Τριπόλεως (περιλαμβάνει το κράτος της Λιβύης). Έδρα: Τρίπολη.
  5. Ιερά Μητρόπολις Καλής Ελπίδος (περιλαμβάνει τα κράτη Ναμίμπια, Εσουατίνι, Λεσότο και τις περιοχές Ακρωτηρίου (Δυτικού και Ανατολικού), Πορτ Ελίζαμπεθ, Νατάλ, East London, Μπλοεμφοντέιν, Ουέλκομ, Τζορτζ, Κνύσνα, Κίμπερλεϊ και Πιτερμάριτσμπεργκ) Έδρα: Κέιπ Τάουν. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  6. Ιερά Μητρόπολις Μουάνζας. Έδρα: Μουάνζα της Τανζανίας. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  7. Ιερά Μητρόπολις Γουινέας (περιλαμβάνει τα κράτη Γουινέα, Γουινέα Μπισάο,Σενεγάλη,Γκάμπια, Σιέρα Λεόνε, Λιβερία,Πράσινο Ακρωτήριο).Έδρα: Κονάκρι της Γουινέας. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  8. Ιερά Μητρόπολις Ερμουπόλεως. Έδρα: Τάντα-Αίγυπος.
  9. Ιερά Μητρόπολις Ειρηνουπόλεως (περιλαμβάνει τα κράτη της Τανζανίας και των Σεϋχελλών νήσων). Έδρα: Νταρ ες Σαλάμ (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  10. Ιερά Μητρόπολις Ιωαννουπόλεως και Πρετορίας (περιλαμβάνει τις Επαρχίες του Γιοχάνεσμπουργκ, της Πρετόρια της Δημοκρατίας της Νοτίου Αφρικής). Έδρα: Γιοχάνεσμπουργκ.
  11. Ιερά Μητρόπολις Ανταναναρίβο και Βορείου Μαδαγασκάρης (περιλαμβάνει τις Επαρχίες Ανταναναρίβο, Αντσιρανάνα, Μαχατζάνγκα, Τοαμασίνα της Μαδαγασκάρης). Έδρα: Ανταναναρίβο. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  12. Ιερά Μητρόπολις Πτολεμαΐδος (περιλαμβάνει τις επαρχίες Λούξορ, Ασουάν, Μίνια, Φαγιούμ, Ασιούτ και Μπένι Σουέφ της Αιγύπτου) Έδρα: Μίνια Αιγύπτου.
  13. Ιερά Μητρόπολις Καμερούν (περιλαμβάνει τα κράτη Καμερούν,Τσαντ, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Ισημερινή Γουινέα και τας νήσους Σαν Τόμας και Πρίγκιπος). Έδρα: Γιαουντέ. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  14. Ιερά Μητρόπολις Λεοντοπόλεως (περιλαμβάνει τις περφέρειες Ισμαηλίας, Σουέζ και Ζαγαζίκ της Αιγύπτου). Έδρα: Ισμαηλία Αιγύπτου.
  15. Ιερά Μητρόπολις Μέμφιδος. Έδρα: Νέο Κάιρο.
  16. Ιερά Μητρόπολις Κατάγκας (περιλαμβάνει τμήμα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό). Έδραː Λουμπουμπάσι.
  17. Ιερά Μητρόπολις Μποτσουάνας (περιλαμβάνει το κράτος της Μποτσουάνα και τμήμα της Δημοκρατίας της Νοτίου Αφρικής). Έδρα: Γκαμπορόνε
  18. Ιερά Μητρόπολις Νουβίας (περιλαμβάνει το κράτος του Σουδάν). Έδρα: Χαρτούμ.
  19. Ιερά Μητρόπολις Ζάμπιας. Έδρα: Λουσάκα. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  20. Ιερά Μητρόπολις Μπραζαβίλ και Γκαμπόν (περιλαμβάνει τα κράτη της Δημοκρατίας του Κονγκό και της Γκαμπόν). Έδρα: Μπραζαβίλ
  21. Ιερά Μητρόπολις Μπουρούντι και Ρουάντας (περιλαμβάνει τα κράτη του Μπουρούντι, της Ρουάντας και μεγάλο μέρος της Ανατολικής Επαρχίας της Λαϊκής Δημοκρατία του Κονγκό). Έδραː Μπουζουμπούρα
  22. Ιερά Μητρόπολις Καρθαγένης (περιλαμβάνει τα κράτη Μαρόκο, Τυνησία, Αλγερία,Μαυριτανία).Έδρα: Τύνιδα.
  23. Ιερά Μητρόπολις Αξώμης (περιλαμβάνει τα κράτη της Αιθιοπίας, Ερυθραίας, Τζιμπουτί και Σομαλία). Έδρα: Αδδίς Αμπέμπα
  24. Ιερά Μητρόπολις Κινσάσας (περιλαμβάνει το κράτος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό πλην των Επαρχιών Κατάγκας και Κανάγκας) Έδρα: Κινσάσα
  25. Ιερά Μητρόπολις Άκκρας (περιλαμβάνει τα κράτη Γκάνα, Ακτή Ελεφαντοστού, Μάλι και Μπουρκίνα Φάσο). Έδρα: Άκκρα της Γκάνας. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  26. Ιερά Μητρόπολις Πηλουσίου (περιλαμβάνει την περιφέρεια του Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου). Έδρα: Πορτ Σάιντ.
  27. Ιερά Μητρόπολις Καμπάλας. Έδρα: Καμπάλα. (Ιεραποστολική Μητρόπολη)
  28. Ιερά Μητρόπολις Κανάγκας (περιλαμβάνει τις επαρχίες Κεντρικό Κασάι, Ανατολικό Κασάι, Κασάι, Λοµάµι και Σανκουρού της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό). Έδραː Κανάγκα.
  29. Ιερά Μητρόπολις Κυρήνης. Έδρα: Μάρσα Ματρούχ.
  30. Ιερά Μητρόπολις Ηλιουπόλεως. Έδρα: Ηλιούπολη Καΐρου.

Ιερές Επισκοπές του Πατριαρχικού ΘρόνουΕπεξεργασία

  1. Ιερά Επισκοπή Νιέρι και Όρους Κένυας. Έδραː Νυέρι.
  2. Ιερά Επισκοπή Αρούσας και Κεντρικής Τανζανίας. Έδραː Ιρίνγκα, Τανζανία
  3. Ιερά Επισκοπή Τζίντζας και Ανατολικής Ουγκάντας. Έδραː Τζίντζα, Ανατολική Ουγκάντα
  4. Ιερά Επισκοπή Μαλάουι. Έδραː Λιλόνγκουε, Μαλάουι
  5. Ιερά Επισκοπή Τολιάρας και Νοτίου Μαδαγασκάρης. Έδραː Τολιάρα
  6. Ιερά Επισκοπή Κισούμου και Δυτικής Κένυας. Έδραː Κισούμο
  7. Ιερά Επισκοπή Γκόμας. Έδραː Γκόμα
  8. Ιερά Επισκοπή Κισανγκάνι. Έδραː Κισανγκάνι
  9. Ιερά Επισκοπή Μπουκόμπας. Έδραː Μπουκόμπα
  10. Ιερά Επισκοπή Έλντορετ. Έδραː Ελντορέτ
  11. Ιερά Επισκοπή Μοζαμβίκης. Έδρα: Μαπούτο.

Ιεροί Ναοί της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής ΑλεξανδρείαςΕπεξεργασία

  • Ιερός Πατριαρχικός Ναός Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου εντός της Ιεράς Πατριαρχικής Μονής Αγίου Σάββα.
  • Ιερός Καθεδρικός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας.
  • Ιερός Πατριαρχικός Ναός Αγίου Νικολάου Ιμβραημίας
  • Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου
  • Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών
  • Ιερός Ναός Προφήτου Ηλιού
  • Ιερός Πατριαρχικός Ναός Αγίας Παρασκευής Σίντι Μπίσρ
  • Ιερός Ναός Αγίου Αντωνίου
  • Ιερός Πατριαρχικός Ναός Αγίων Αναργύρων Αμπουκίρ
  • Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Αντωνιαδείου – Κανισκερείου
  • Ιερός Ναός Αγίας Αικατερίνης Γενικού Ελληνικού Προξενείου Αλεξανδρείας
  • Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου εντός του Κοιμητηρίου της Ελληνικής Κοινότητας
  • Ιερός Ναός Ιωσήφ του από Αριμαθαίας εντός του Κοιμητηρίου της Κοινότητας Αραβοφώνων
  • Ιερό Παρεκκλήσιο Αγίων Θεοδώρων, εντός του Πατριαρχικού Μεγάρου
  • Ιερό Παρεκκλήσιο Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου και Αγίου Νεκταρίου εντός της Ιεράς Πατριαρχικής Μονής Αγίου Σάββα.

Ιεροί Ναοί Πατριαρχικής Επιτροπείας ΚαΐρουΕπεξεργασία

  • Ιερός Πατριαρχικός και Καθεδρικός Ναός του Αγίου Νικολάου Καίρου.
  • Ιερός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Ελληνικής Κοινότητος Καϊρου.
  • Ιερός Ναός των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ Κοινότητος ’Αραβοφώνων Καΐρου.
  • Ιερός Πατριαρχικός Ναός των Αγίων Αναργύρων,Σούμπρας.
  • Ιερός Καθεδρικός Ναός Θεοτόκου εν Ηλιουπόλει (Η φυγή εις Αίγυπτο)
  • Ιερός Ναός της Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτικό Μετόχιον.
  • Ιερός Πατριαρχικός Ναός του Αγίου Σπυρίδωνος Χελουάν.
  • Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου, Ζεϊτούν Μετόχιον Πατριαρχείου Μόσχας.
  • Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Γηροκομείου Αραβοφώνων Καΐρου
  • Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κοιμητηρίoυ της Ιεράς Μονής ‘Αγίου Γεωργίου Παλαιού Καΐρου.
  • Ιερός Ναός του Αγίου Παντελεήμονος Ελληνικού Νοσοκομείου Καϊρου.
  • Ιερός Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, Σπετσεροπουλείου Ορφανοτροφείου Ηλιουπόλεως Καΐρου.

Ιερές Πατριαρχικές Μονές και ΙδρύματαΕπεξεργασία

  • Ιερά Πατριαρχική Μονή Σάββα του Ηγιασμένου Αλεξανδρείας. Προϊστάμενος: Μητροπολίτης Ταμιάθεως Γερμανός
  • Ιερά Πατριαρχική Μονή Αγίου Νικολάου Καΐρου. Καθηγούμενος: Μητροπολίτης Μέμφιδος Νικόδημος.
  • Ιερά Πατριαρχική Μονή Αγίου Γεωργίου Παλαιού Καΐρου. Καθηγούμενος: Αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός.

Εξαρχίες Πατριαρχείου ΑλεξανδρείαςΕπεξεργασία

Πατριαρχική Εξαρχία στην ΕλλάδαΕπεξεργασία

  • Μετόχιον εις Άνω Κυψέλη - Ιερός Ναός Αγίων Αθανασίου, Νικολάου και Φωτίου. Αρχιερατικός Προϊστάμενος ο Μητροπολίτης Γουϊνέας Γεώργιος.
  • Ιερά Πατριαρχική Μονή Αγίου Νεκταρίου Γαργηττού Αττικής. Διακονείται υπό αδελφότητας μοναζουσών.
  • Ιερός Πατριαρχικός Ναός Αγίου Πνέυματος Ροδιάς Ηρακλείου Κρήτης

Πατριαρχική Εξαρχία στην ΚύπροΕπεξεργασία

  • Μετόχιον στην Λευκωσία - Ιερός Ναός Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου

Χρονολογικός πίνακας Παπών και Πατριαρχών ΑλεξανδρείαςΕπεξεργασία

ΒιβλιογραφίαΕπεξεργασία

  • Σπυρίδων Λάμπρος, «Ο Πατριαρχικός θρόνος Αλεξανδρείας από Σαμουήλ Καπασούλη μέχρι και Ματθαίου», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ.Γ, σελ.560-578

Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πατριαρχείο_Αλεξανδρείας&oldid=9912743"