Ο Κύρος Αλεξανδρείας (αραβικά: المقوقس‎‎ αλ-Muqawqis) ήταν ένας Μελχίτης πατριάρχης της έδρας της Αλεξανδρείας τον 7ο αιώνα, ένας από τους συγγραφείς του Moνοθελιτισμού [1] και ο τελευταίος Ρωμαίος έπαρχος (prefectus) της Αιγύπτου. Απεβίωσε στην Αλεξάνδρεια στις 21 Μαρτίου 642. [2]

Κύρος Αλεξανδρείας
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος21  Μαρτίου 642
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιερέας
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής

Επίσκοπος Φάσιδος Επεξεργασία

Το 620 διορίστηκε επίσκοπος Φάσιδος στην Κολχίδα. Το 626 ο Αυτοκράτορας των Ρωμαίων Ηράκλειος, κατά τη διάρκεια της Περσικής του κστρατείας, τον συμβούλευσε σχετικά με ένα σχέδιο για την επιστροφή των Μιαφυσιτών της Αιγύπτου στην Εκκλησία και την υποστήριξη της Αυτοκρατορίας. Το μονοενεργητικό σχέδιο, που πρότεινε ο Σέργιος Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, συνίστατο στη συμφωνία για το δόγμα της Χαλκηδόνας ότι υπήρχαν δύο φύσεις του Χριστού, ενώ ουσιαστικά την ακύρωνε λέγοντας ότι είχε μόνο μία ενέργεια: έν θέλημα και μία ενέργεια. [3] Ο Κύρος υποστήριξε αυτόν τον τύπο, αφού ο Σεργιος τον διαβεβαίωσε ότι είχε εγκριθεί από τον Ονώριο Α΄ πάπα της Ρώμης [4] και ότι δεν αντιτασσόταν ούτε στους Πατέρες ούτε στη Δ΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Χαλκηδόνα, και προοριζόταν να επιτύχει μεγάλο αποτέλεσμα. Σε αντάλλαγμα, ανήλθε από τον Ηράκλειο στην έδρα της Αλεξάνδρειας το 630 σε αντίθεση με τον Κόπτη πατριάρχη Μιαφυσίτη.

Πατριάρχης της Αλεξάνδρειας Επεξεργασία

Μόλις έγινε πατριάρχης, ο Κύρος συνέχισε να προσπαθεί να ενώσει τους Μιαφυσίτες και τους Χαλκηδόνιους με τη μονοενέργεια, που εξελισσόταν σε μονοθελητισμό, την ιδέα της μίας θέλησης. Σε μία Σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στην Αλεξάνδρεια τον Ιούνιο του 633, πρότεινε αυτό που είναι γνωστό ως "Σύμφωνο της Ένωσης", "Πληροφορία" ή "Satisfactio", μία συμφωνία σε εννέα άρθρα, το 7ο από τα οποία είναι ένας τολμηρός ισχυρισμός του μονοθελητισμού. [3] Οι Μιαφυσίτες (που ονομάζοντο επίσης Θεοδόσιοι ή Σεβηριανοί) χαιρέτισαν τη συμφωνία, αλλά παρατήρησαν ότι η Χαλκηδόνα (τα δόγματα της Δ΄ Συνόδου) ερχόταν σε αυτούς, δεν πήγαιναν αυτοί στη Χαλκηδόνα. Χιλιάδες κληρικοί, στρατιώτες και απλοί άνθρωποι μεταστράφηκαν με τον Κύρο μακριά από τη θέση της μίας φύσης, αλλά η αλλαγή δεν κράτησε. [4]

Ελπιζόταν ότι ο Ονώριος Α΄ θα κερδιζόταν στη θέση του μονοθελητισμού. Ο Κύρος παρευρέθηκε σε άλλη Σύνοδο στην Κύπρο υπό τον επίσκοπο Αρκάδιο Β΄ το 636, μαζί με 45 άλλους ανώτερους κληρικούς [4], στην οποία υπηρέτησε ως συντονιστής και επέτρεψε στους Μονοθελητές αντιπάλους να υποβάλουν την υπόθεσή τους στον Αυτοκράτορα. Όταν ο Κύρος έλαβε την απάντηση του Μονοθελητή Αυτοκράτορα, την Έκθεση, την υπέγραψε το 637. Τελικά ο μονοθελητικός συμβιβασμός αποδείχθηκε αναποτελεσματικός, καθώς καταδικάστηκε στο Συμβούλιο του Λατερανού του 649 και σύντομα έπεσε σε δυσπιστία αποκαλώντας την οι Ρωμαίοιπεριφρονητικά ένωσις υδροβαφής (νερωμένη, που ξεθώριασε).

Στρατιωτικός νομάρχης Επεξεργασία

Όταν ο στρατηγός του Ουμάρ, ο Αμρ ιμπν αλ-Ας, γνωστός στους Ρωμαίους ως Αμρού, απείλησε την επαρχία της Αιγύπτου, ο Κύρος έγινε έπαρχος (prefectus) και του ανατέθηκε η διεξαγωγή του πολέμου. Ορισμένες ταπεινωτικές προϋποθέσεις, τις οποίες προσυπόγραψε για χάρη της ειρήνης, εξόργισαν τον Αυτοκράτορα τόσο πολύ, που ανακλήθηκε και κατηγορήθηκε σκληρά για συνάφεια με το Χαλιφάτο του Ρασιντούν. Ωστόσο σύντομα επανήλθε στην προηγούμενη εξουσία του, λόγω της επικείμενης πολιορκίας της Αλεξάνδρειας, αλλά δεν μπόρεσε να αποτρέψει την πτώση της μεγάλης πόλης το 640. Υπέγραψε μία συνθήκη ειρήνης, που παραδόθηκε στην Αλεξάνδρεια και την Αίγυπτο στις 8 Νοεμβρίου 641, πριν αποβιώσει το 642. [5]

Γραπτά Επεξεργασία

Από τον Κύρο υπάρχουν τρεις επιστολές για τον Σέργιο και η «Satisfactio», όλα διατηρημένα στις πράξεις της Συνόδου του Λατερανού στη Ρώμη και της ΣΤ΄ Οικουμενικής Συνόδου (Mansi, X 1004 και XI 560, 562, 964).

Η πρώτη επιστολή είναι μία αποδοχή της Έκθεσης. Στη δεύτερη, ο Κύρος περιγράφει την αμηχανία του ανάμεσα στον πάπα Λέοντα Α΄ και τον Σέργιο. Η μεταστροφή των Θεοδοσιανών περιγράφεται στην τρίτη επιστολή.

Το έβδομο άρθρο του "Satisfactio" -τα άλλα είναι άσχετα- έχει ως εξής: "Ο ένας και ίδιος Χριστός, ο Υιός, εκτελεί τα έργα που είναι κατάλληλα για τον Θεό και για τον άνθρωπο με μία θεανδρική λειτουργία, σύμφωνα με τον Άγιο Διονύσιο".

Οι επικεφαλής αντίπαλοι του Κύρου, ο Άγιος Σωφρόνιος Α΄, απεβ. 638 (Epistola synodica, Mansi, XI 480) και ο Άγ. Μάξιμος ο Ομολογητής, απεβ. 662 ( Epistola ad Nicandrum; disputatio cum Pyrrho, PG, XCI 101, 345), κατηγόρησε αυτόν για παραποίηση του τότε σεβαστού κειμένου του Διονύσιου και αντικατάστασή του με νέο. Έδειξαν, εξάλλου, το άτοπο τού ισχυρισμού του για την υποστήριξη των Πατέρων, και εξηγούσαν πώς οι δύο φύσεις του Χριστού, η θεϊκή και η ανθρώπινη, επειδή ανήκουν στο ίδιο πρόσωπο και εργάζονται σε τέλεια αρμονία, δεν μπορούν πλέον φυσικά να προσδιοριστούν περισσότερο από τις φύσεις από τις οποίες προέρχονται. Οι ιστορικοί δεν συμφωνούν για το πώς ο Κύρος αντιμετώπισε αυτό. Μερικοί πιστεύουν ότι ήταν από την αρχή ένας Μονοφυσίτης στην καρδιά. Άλλοι, με περισσότερα επιχειρήματα, υποστηρίζουν ότι ο Σέργιος και ο Ηράκλειος τον οδήγησαν σε αυτή την πίστη.

Ο Κύρος καταδικάστηκε μετά το τέλος του ως αιρετικός στο Συμβούλιο του Λατερανού του 649 ( Denzinger, Εγχειρίδιον, 217, 219) και το 680 στην ΣΤ΄ Οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη (Denzinger, 238; Mansi, XI, 554).

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  1. Abba Cyrus Jean and Alexander Heard Library, Vanderbilt University, 2007. Retrieved 15 November 2013.
  2. Bierbrier, Morris (2008). Historical Dictionary of Ancient Egypt. σελ. 56. ISBN 9780810862500. 
  3. 3,0 3,1 Neil, Bronwen (2010). «Review of Sophronius of Jerusalem and Seventh-Century Heresy. The Synodical Letter and Other Documents». The Catholic Historical Review 96 (2): 321–322. ISSN 0008-8080. 
  4. 4,0 4,1 4,2 TANNOUS, JACK (2014). «In Search of Monotheletism». Dumbarton Oaks Papers 68: 29–67. ISSN 0070-7546. 
  5. Bierbrier, Morris L. (2008). Historical Dictionary of Ancient Egypt (στα Αγγλικά). Scarecrow Press. σελ. 56. ISBN 9780810862500. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2019. 

Πηγές Επεξεργασία

  • «Cyrus (631–641)». Official web site of the Greek Orthodox Patriarchate of Alexandria and All Africa. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2011. 
  • Herbermann, Charles, ed. (1913). Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company