Για τo ομώνυμο ακρωτήριο, δείτε: Πράσινο Ακρωτήριο (ακρωτήριο).

Συντεταγμένες: 15°55′00″N 24°05′00″W / 15.9167°N 24.0833°W / 15.9167; -24.0833

Το Πράσινο Ακρωτήριο (πορτογαλικά: Cabo Verde, προφέρεται: ˈkaβu ˈveɾðɨ), επισήμως Δημοκρατία του Πράσινου Ακρωτηρίου (πορτογαλικά: República de Cabo Verde, καθώς από τον Οκτώβριο του 2013 η χώρα ανακοίνωσε στον ΟΗΕ πως το επίσημο όνομα της δεν θα μεταφράζεται[4]), είναι μια νησιωτική χώρα της Δυτικής Αφρικής, δυτικά της Σενεγάλης, με έκταση 4.033 τ.χλμ. και πληθυσμό 491.233[1] κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2021.

Δημοκρατία του Πράσινου Ακρωτηρίου
República de Cabo Verde

Σημαία

Εθνόσημο
Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο
Η θέση του Πράσινου Ακρωτηρίου (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόληΠράγια
14°55′N 23°31′W / 14.917°N 23.517°W / 14.917; -23.517 (Πράγια)
Πορτογαλικά1
Δημοκρατία
Ζοζέ Μαρία Νέβες
Ουλίσες Κορέια ε Σίλβα
Ανεξαρτησία
• Από την Πορτογαλία
• Ισχύον Σύνταγμα

5 Ιουλίου 1975

25 Σεπτεμβρίου 1992, αναθεωρήθηκε το 1995 και το 1999.
 • Σύνολο
 • % Νερό
Ακτογραμμή

4.033 km2 (174η)
αμελητέο
965 km
Πληθυσμός
 • Απογραφή 2021 
 • Πυκνότητα 

491.233[1] (174η) 
121,8 κατ./km2 (94η) 
ΑΕΠ (ΙΑΔ)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 

4,323 δισ. $[2]  
7.728 $[2]  
ΑΕΠ (ονομαστικό)
 • Ολικό  (2019)
 • Κατά κεφαλή 

2,042 δισ. $[2]  
3.651 $[2]  
ΔΑΑ (2021)Σταθερό 0,662[3] (128η) – μεσαίος
ΝόμισμαΕσκούδο του Πράσινου Ακρωτηρίου (CVE)
CVT (UTC -1)
Internet TLD.cv
Οδηγούν σταδεξιά
Κωδικός κλήσης+238
1 Ομιλείται και η τοπική γλώσσα Κρεολική του Πράσινου Ακρωτηρίου

Το όνομα της πρωτεύουσας είναι Πράια (αναφέρεται επίσημα Πράγια[5]). Το νησί βρίσκεται στην περιοχή Μακαρονησία (αποτελείται από δέκα νησιά και άλλα πιο μικρά νησιά) στα βόρεια του Ατλαντικού Ωκεανού. Τα μέχρι πρότινος ακατοίκητα νησιά ανακαλύφθηκαν και εποικίστηκαν από τους Πορτογάλους τον 15ο αιώνα. Η χώρα πήρε την ονομασία της από το Cap-Vert (που σημαίνει Πράσινο Ακρωτήριο), σήμερα στη Σενεγάλη, στο δυτικότερο άκρο της ηπειρωτικής Αφρικής.

Γεωγραφία Επεξεργασία

Τα νησιά Επεξεργασία

 
Χάρτης.

Τα δέκα μεγαλύτερα νησιά είναι: Μπράβα, Φόγκο, Σαντιάγο, Μάιο, Μπόα Βίστα, Σαλ, Σάο Νικολάου, Σάο Βισέντε, Σάντο Αντάο και Σάντα Λουσία. Τα νησιά έχουν τραχιά μορφολογία και είναι ηφαιστειογενή. Το Φόγκο αποτελεί ενεργό ηφαίστειο και είναι το μοναδικό στο αρχιπέλαγος. Ο ηφαιστειακός κώνος στο Φόγκο φθάνει σε ύψος τα 2.829μ. στην Πίκο ντο Κάνου. Δέκα κύρια νησιά και γύρω στις οκτώ νησίδες απαρτίζουν το αρχιπέλαγος. Τα κυριότερα νησιά είναι:

Οι νησίδες είναι οι Branco και Razo.

Κλίμα Επεξεργασία

Το κλίμα των νησιών είναι τροπικό και επηρεάζεται από τους ζεστούς και ξηρούς αληγείς ανέμους. Η ξηρασία αποτελεί σημαντικό πρόβλημα στο νησί σε αρκετά σημεία του αρχιπελάγους. Η βλάστηση επίσης είναι φτωχή.

Ετήσιες Κλιματολογικές Συνθήκες
Θερμοκρασία
Βροχοπτώσεις σε mm
Ιανουάριος
75 °F
24 °C
5.3mm
Φεβρουάριος
75 °F
24 °C
3.8mm
Μάρτιος
77 °F
25 °C
1.3mm
Απρίλιος
77 °F
25 °C
0.0mm
Μάιος
78 °F
25 °C
0.0mm
Ιούνιος
79 °F
26 °C
0.0mm
Ιούλιος
81 °F
27 °C
0.8mm
Αύγουστος
84 °F
29 °C
14.1mm
Σεπτέμβριος
85 °F
29 °C
33.6mm
Οκτώβριος
83 °F
29 °C
6.5mm
Νοέμβριος
81 °F
27 °C
2.5mm
Δεκέμβριος
77 °F
25 °C
1.6mm

Περιβάλλον Επεξεργασία

 
Δορυφορική φωτογραφία της νησιωτικής χώρας.

Η απομόνωση των ειδών στο Πράσινο Ακρωτήριο, καθώς η απόστασή του είναι 500 χιλιόμετρα από την υπόλοιπη Αφρική είχε αποτέλεσμα την ύπαρξη ενδημικών ειδών χλωρίδας και πανίδας, πολλών από αυτά να απειλούνται με εξαφάνιση. Στα ενδημικά πτηνά συμπεριλαμβάνονται το Alexander's Swift (Apus alexandri), Raso Lark (Alauda razae), Cape Verde Warbler (Acrocephalus brevipennis) και Iago Sparrow (Passer iagoensis),[6] ενώ στα ερπετά συμπεριλαμβάνεται το γιγάντιο γκέκο (σαύρα) του Πρασίνου Ακρωτηρίου (Tarentola gigas).

Ο Κάρολος Δαρβίνος καταγράφει τη γεωλογική σύσταση του εδάφους, του κλίματος, της πανίδας και της χλωρίδας των νησιών στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του The Voyage of the Beagle (Το Ταξίδι του Μπιγκλ).

Ιστορία Επεξεργασία

Το νησί ήταν ακατοίκητο (χρησιμοποιείτο από αλιείς της Σενεγάλης) όταν έφτασαν οι Πορτογάλοι το 1456 και έγινε τμήμα της Αυτοκρατορίας τους (η προσάρτηση έγινε το 1495). Σημαντική υδάτινη οδός, εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης του, το Πράσινο Ακρωτήριο αποτέλεσε επίσης τόπο με φυτείες ζαχαροκάλαμου και έπειτα σημαντικό κέντρο δουλεμπορίου. Η δουλεία καταργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1951 η χώρα έγινε υπερπόντια επαρχία της Πορτογαλίας.

Το 1975, χάρη στις προσπάθειες εν μέρει του Αφρικανικού Κόμματος για την Ανεξαρτησία της Γουινέας και του Πράσινου Ακρωτηρίου (Partido Africano da Independência da Guiné e Cabo Verde, PAIGC), ήρθε η πολυπόθητη ανεξαρτησία, στις 5 Ιουλίου. Πρώτος πρόεδρος ανέλαβε ο Αριστίντες Περέιρα, ο οποίος επέβαλε μονοκομματικό σύστημα διακυβέρνησης. Έπειτα από την ανεξαρτησία, το PAIGC επεχείρησε να ενοποιήσει το Πράσινο Ακρωτήριο με τη Γουινέα-Μπισσάου. Οι προσπάθειες αυτές ανακόπηκαν από το στρατιωτικό πραξικόπημα στη δεύτερη χώρα, το 1980.

Το PAICV (προσκείμενο στο PAIGC) κυβέρνησε στο νησιωτικό κράτος μέχρι τη διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών, το 1991, οι οποίες είχαν αποτέλεσμα την κυβερνητική αλλαγή. Την αλλαγή του καθεστώτος είχαν ζητήσει οι ίδιοι οι εκλογείς, οι οποίοι ενέκριναν τροποποίηση του Συντάγματος σε δημοψήφισμα, το 1990. Το Κίνημα για τη Δημοκρατία (Movimento para a Democracia)(MPD) κέρδισε σε εκείνες τις εκλογές και επανεξελέγη το 1996, με αρχηγό τον Κάρλος Βέιγκα στην πρωθυπουργία και τον Αντόνιο Μοντέιρο στην προεδρία του κράτους. Το PAICV επέστρεψε στην εξουσία το 2001, για να επανεκλεγεί το 2006.

Το 2011 εξελέγη νέος πρόεδρος ο Ζόρζε Κάρλος Φονσέκα, ο οποίος επανεξελέγη το 2016.

Δημογραφία Επεξεργασία

Οι απόγονοι των εποίκων Ευρωπαίων, που ήταν οι Πορτογάλοι, απαρτίζουν τον σημερινό πληθυσμό των νησιών, αλλά και οι απόγονοι των δούλων, οι οποίοι είχαν μεταφερθεί από τη Γουινέα και κυρίως κατάγονται από τη Σενεγάλη, τη Γκάμπια και τη Γουινέα-Μπισσάου. Το 70% του πληθυσμού είναι Κρεολοί και το υπόλοιπο είναι Αφρικανοί. Πολύ μικρό ποσοστό είναι Ευρωπαίοι (Ολλανδοί, Άγγλοι, Γάλλοι κ.λπ.). Στον πληθυσμό συμπεριλαμβάνονται Άραβες, Εβραίοι και Κινέζοι (του Μακάο), όπως επίσης και Αφροβραζιλιάνοι. Αξιοσημείωτο είναι ότι μεγάλος αριθμός κατοίκων της χώρας ζουν στο εξωτερικό, όπως οι ΗΠΑ (μισό εκατομμύριο), η Πορτογαλία (80.000), η Ανγκόλα (45.000), το Σάο Τομέ και Πρίνσιπε και άλλες χώρες. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 74,0 χρόνια (69,9 χρόνια οι άνδρες και 77,9 οι γυναίκες).[7]

Θρησκεία Επεξεργασία

Οι περισσότεροι κάτοικοι είναι Χριστιανοί. Η θρησκεία τους είναι Ρωμαιοκαθολική (90%), με αρκετούς να ανήκουν στο προτεσταντικό δόγμα και μία μερίδα να ακολουθεί τις ανιμιστικές δοξασίες. Επίσης, υπάρχουν 2.030 Μάρτυρες του Ιεχωβά[8] και 10.796 Μορμόνοι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών[9]. Λίγοι ακολουθούν την Πίστη Μπαχάι, τον Βουδισμό και το Ισλάμ.[10]

Γλώσσα Επεξεργασία

Η επίσημη γλώσσα είναι η πορτογαλική, ενώ ομιλείται ως εθνική γλώσσα η Κρεολική (κριούλο), η οποία αποτελεί κράμα πορτογαλικών και δυτικοαφρικανικών στοιχείων.

Οι ηφαιστειακές εκρήξεις του Φόγκο (όπως αυτή του 1680) και οι επιδημίες, δεν άφησαν περιθώρια για αύξηση του πληθυσμού. Ωστόσο, το προσδόκιμο ζωής είναι σήμερα ένα από τα υψηλότερα της Αφρικής.

Οι σημαντικότερες πόλεις της χώρας, εκτός από την Πράια, είναι η Μιντέλο (στο Σάο Βισέντε) και η Σάο Φιλίπε.

Διοικητική Διαίρεση Επεξεργασία

Το Πράσινο Ακρωτήρι διαιρείται σε 22 δήμους (concelhos) και περαιτέρω σε 32 ενορίες (freguesias).

Δήμος Πρωτεύουσα Έκταση km² Πληθυσμός
Ριμπέιρα Γκράντε Ριμπέιρα Γκράντε 167 21.735
Παούλ Πόμπας 54.26 8.383
Πόρτο Νόβο Πόρτο Νόβο 558 18.335
Σάο Βισέντε Μιντέλο 262 74.136
Ριμπέιρα Μπράβα Ριμπέιρα Μπράβα 258 13.664
Ταρραφάλ ντε Σάο Νικολάου Ταρραφάλ ντε Σάο Νικολάου 121.5 5.039
Μπόα Βίστα Σαλ Ρέι 620 6.233
Σαλ Εσπάργκος 216 29.110
Πράια Πράια 258 113.664
Σάο Ντομίνγκος Σάο Ντομίνγκος 137.6 13.305
Σάντα Καταρίνα Ασσομάδα 243 49.829
Σάντα Κρουζ Πέδρα Μπαντέχο 150 32.965
Σάο Λουρένσο ντος Οργκάος Τζοάο Τέβες 39 8.533
Σάο Σαλβαδόρ ντο Μούντο Πίκος 31 10.044
Ριμπέιρα Γκράντε ντε Σαντιάγο Βέλια 164 9.679
Σάο Μιγκέλ Καλέτα ντε Σάο Μιγκέλ 91 16.104
Ταρραφάλ Ταρραφάλ 112.4 18.000
Σάο Φιλίπε Σάο Φιλίπε 394 27.826
Μάιο Μάιο 269 5.435
Σάντα Καταρίνα ντο Φόγκο Κόβα Φιγκέιρα 15.350
Μοστέιρος Μοστέιρος 82 17.449
Μπράβα Νέα Σίντρα 67 6.426

Διακυβέρνηση Επεξεργασία

Το πολίτευμα της χώρας είναι Προεδρική Δημοκρατία. Δικαίωμα ψήφου χορηγείται στους πολίτες από την ηλικία των 18 ετών και άνω.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι Αρχηγός Κράτους και έχει δικαίωμα να διεκδικήσει μέχρι και δεύτερη θητεία. Η νομοθετική εξουσία ασκείται τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την Εθνοσυνέλευση της χώρας, η οποία αποτελείται από 72 μέλη, τα οποία εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία για πενταετή θητεία. Η Δικαιοσύνη ασκείται ανεξάρτητα.

Διεθνείς σχέσεις Επεξεργασία

Η χώρα ασκεί παραδοσιακά αδέσμευτη εξωτερική πολιτική και διατηρεί καλές σχέσεις με όλες τις χώρες. Για το λόγο αυτό η χώρα έχει επιλεγεί για διεξαγωγή σημαντικών διεθνών συνεδρίων.

Άμυνα Επεξεργασία

Η στρατιωτική θητεία στη χώρα δεν είναι υποχρεωτική, ωστόσο υπάρχει η υποχρέωση για παροχή υπηρεσιών και στρατολόγηση επί 14μηνο. Οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν την ονομασία Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις του Λαού (FARP). Ηλικία στράτευσης είναι τα 18 χρόνια. Υπάρχουν Στρατός και Ακτοφυλακή (με πτέρυγες στην Αεροπορία).

Οικονομία Επεξεργασία

 
Ψαράδες στο Πράσινο Ακρωτήριο

Η ανεπάρκεια πλουτοπαραγωγικών πηγών έχει αρνητικό αντίκτυπο στη χώρα. Έτσι, η οικονομία στηρίζεται εν μέρει στον τουρισμό και στις υπεράκτιες εταιρείες, αλλά και στην εξωτερική βοήθεια. Επίσης, οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν μεγάλο μερίδιο στο εισόδημα. Το 2000, το 30% του πληθυσμού ζούσε υπό το όριο της φτώχειας. Οι κάτοικοι καλλιεργούν πατάτες, φασόλια, μανιόκα, ζαχαροκάλαμο, καφέ, κακάο, κίκι και καπνό. Η ξηρασία αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για τη χώρα. Η εκτροφή βοοειδών και η αλιεία είναι λιγότερο ανεπτυγμένες στο κράτος. Στα νησιά Σαλ και Μάιο εξορύσσεται αλάτι, ενώ ο βιομηχανικός τομέας περιορίζεται στην κατάψυξη των ψαριών και την κατασκευή πορσελάνης.

Το Πράσινο Ακρωτήριο έχει εμπορικούς εταίρους την Πορτογαλία, τη Γερμανία, την Ισπανία και την Ολλανδία. Εισάγει κυρίως καύσιμα και βιομηχανικά προϊόντα. Νομισματική μονάδα της χώρας είναι το εσκούδο. Ως το 1999 ήταν συνδεδεμένο με το εσκούδο Πορτογαλίας και στη συνέχεια με το Ευρώ.

Τα τελευταία χρόνια η οικονομία του νησιού παρουσίασε σημάδια ανάκαμψης ώστε σήμερα κατατάσσεται στις χώρες με μεσαία ανάπτυξη και ο ΟΗΕ την κατατάσσει στις αναπτυσσόμενες χώρες. Από την εποχή της ανεξαρτησίας, η ανάπτυξη είναι σταθερή.[11][12] To 2007 έγινε χώρα με μεσαία ανάπτυξη, αφήνοντας την κατηγορία των λιγότερο αναπτυσσόμενων κρατών. Ήταν η δεύτερη φορά που έγινε αυτό σε ένα κράτος.[13] Σήμερα είναι σε υψηλή κατάταξη σε σχέση με τις υπόλοιπες αφρικανικές χώρες στον κατάλογο (125η το 2017).

Στις 18 Δεκεμβρίου του 2007 εγκρίθηκε η αίτηση για εισδοχή του Πράσινου Ακρωτηρίου στον ΠΟΕ. Με βάση το πακέτο ένταξης η χώρα υποχρεώνεται να εισαγάγει νέο Τελωνειακό Κώδικα και να θεσπίσει νομοθεσία για την παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς επίσης και νομοθεσία για διπλώματα ευρεσιτεχνίας.[14]

Το Πράσινο Ακρωτήριο έγινε το 153ο μέλος του ΠΟΕ, στις 23 Ιουλίου του 2008.[15]

Μεταφορές και επικοινωνίες Επεξεργασία

Η χώρα έχει 10 αεροδρόμια (εκτ. 2008), με ένα διεθνές αεροδρόμιο να βρίσκεται στο Σαλ. Η πρωτεύουσα αποτελεί το σημαντικότερο λιμάνι. Ο εμπορικός στόλος αριθμεί 8 πλοία, εκ των οποίων τα δύο είναι ξένης ιδιοκτησίας. Η χώρα δε διαθέτει σιδηροδρομικό δίκτυο. Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

Σε ό,τι αφορά τις τηλεπικοινωνίες, λειτουργούν 22 ραδιοφωνικοί σταθμοί (όλοι στα FM) και ένας τηλεοπτικός. Το 2007 το νησιωτικό κράτος διέθετε 344 παροχείς υπηρεσιών Διαδικτύου. Οι χρήστες του Διαδικτύου υπολογίζονταν το 2005 σε 29.000.

Πολιτισμός και τουριστικά αξιοθέατα Επεξεργασία

Οι παραλίες του Σάο Τιάγκο προσελκύουν πολλούς τουρίστες, ενώ από το 1997 λειτουργεί στην πρωτεύουσα Εθνογραφικό Μουσείο. Σε πολλά κτήρια της χώρας η αφρικανική παράδοση έχει εξοβελιστεί από την αποικιοκρατική επιρροή. Στην παλιά πρωτεύουσα, τη Σιδάδε Βέλια, ο επισκέπτης μπορεί να δει τα ερείπια της Μονής του Αγίου Φραγκίσκου, τον καθεδρικό ναό και πάνω από την πόλη το Βασιλικό Φρούριο του Αγίου Φιλίππου (χρονολογείται από το 1593).

Στον τομέα του πολιτισμού η χώρα μπορεί να καυχιέται για τη μουσική της παράδοση, η οποία επηρεάστηκε από τα πορτογαλικά "φάντος". Έτσι, το είδος της μελαγχολικής μουσικής μόρνα εκφράζει την έντονη μελαγχολία, γνωστή ως "Sodade". Το ομώνυμο τραγούδι της "ξυπόλητης ντίβας" Σεζάρια Έβορα, μαζί με την Ελευθερία Αρβανιτάκη καταδεικνύει αυτό το μουσικό είδος. Η Έβορα αποτέλεσε την καλύτερη πρέσβειρα για τη μουσική και τον πολιτισμό της νησιωτικής χώρας, καθώς από το 1988 έως το θάνατό της το 2011, έκανε διεθνή καριέρα.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Συλλογικό έργο, Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας, εκδόσεις ΔΟΜΗ, 2006.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Απογραφή 2021
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Πράσινο Ακρωτήριο». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2019. 
  3. Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. 
  4. Tanya Basu (12 Δεκεμβρίου 2013). «Cape Verde Gets New Name: 5 Things to Know About How Maps Change». National Geographic. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2013. 
  5. Υπηρεσία Εκδόσεων — Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων — Παράρτημα A5
  6. «Endemic Bird Areas: Cape Verde Islands». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2007. 
  7. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
  8. Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014, Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 184
  9. "Facts and Statistics", mormonnewsroom.org
  10. Πράσινο Ακρωτήριο - Θρησκείες
  11. Cape Verde HDI Trend Αρχειοθετήθηκε 2008-05-28 στο Wayback Machine. - από το 2007 Human Development Report
  12. «country fact sheet». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2008. 
  13. "UN advocate salutes Cape Verde’s graduation from category of poorest States", UN News Centre, 14 Ιουνίου 2007.
  14. Δελτίο Τύπου του ΠΟΕ
  15. WTO News, 23 Ιουλίου 2008

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία