Ιερομνήμη Ιωαννίνων

Το χωριό Ιερομνήμη ή αλλιώς Γερομνήμη ανήκει στον Δήμο Πωγωνίου, της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων, και βρίσκεται βορειοδυτικά των Ιωαννίνων σε απόσταση 40 χιλιομέτρων. Έδρα του δήμου είναι το Καλπάκι και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Ηπείρου. Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο «Καποδίστριας», μέχρι το 2010, η Ιερομνήμη ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Ιερομνήμης, του πρώην Δήμου Άνω Καλαμά του Νομού Ιωαννίνων. Η Ιερομνήμη έχει υψόμετρο 457 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 39,7700586969 και γεωγραφικό μήκος 20,5752367982.

Ιερομνήμη Ιωαννίνων
Map
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ηπείρου
Δήμος	Πωγωνίου
Γεωγραφία
Νομός	Ιωαννίνων
Πληθυσμός
Μόνιμος	110
Έτος απογραφής	2021

Η επίσημη ονομασία είναι “η Ιερομνήμη”.

Η κτίση του χωριού ανάγεται στον 14ο μ. Χ. αιώνα ενώ φαίνεται πως η περιοχή κατοικούνταν ήδη από τα πανάρχαια χρόνια, αφού πάνω από το χωριό υψώνονταν οι λόφοι Στσέλυμς (Γυμνόλοφος 812μ. υψόμετρο) και Καστρί όπου υπάρχουν ακόμη ερείπια από αρχαία πόλη και κυκλώπεια τείχη. Η Ιερομνήμη έχει τις ρίζες της στη βυζαντινή εποχή όταν πιστεύεται πως αποτελούσε ιδιοκτησία κάποιου "Ιερομνήμονος" (Ιερομνήμων είναι αξίωμα (βαθμός) της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το αξίωμα καθιερώθηκε κατά τους Βυζαντινούς χρόνους και το κυριότερο καθήκον του ήταν να τηρεί τον κώδικα της εκκλησίας και να συντάσσει έγγραφα σχετικά με δικαιοπραξίες, ενώ κάποιες φορές εκτελούσε και χρέη Αρχειοφύλακα. Επίσης ήταν και αναπληρωματικό μέλος του Επισκοπικού δικαστηρίου). Φαίνεται πως οφείλει το όνομά της στην γνωστή οικογένεια των Ιερομνημόνων των Ιωαννίνων.

Το χωριό είναι γεμάτο βυζαντινές εκκλησίες και ξωκλήσια όπως είναι η Αγία Τριάδα, η Παναγίτσα ή Παναγιά, η Κακαβίτσα (Κοίμησης της Θεοτόκου) παλιό μοναστήρι χτισμένο τον 17ο αιώνα, η Αγία Μαρίνα, ο Άη Γιώργης, κτισμένος  το 1880, ο Άη Δημήτρης και το Κοιμητήριο στην ψηλότερη άκρη του χωριού. Ιδιαίτερη ιστορική αξία έχει η κεντρική εκκλησία του χωριού, η Αγία Τριάδα, η οποία είναι μια τρίκλιτη βασιλική με νάρθηκα, ανακαινισμένη το 1770.

Από άποψη φυσικής ομορφιάς πρόκληση για τον επισκέπτη, αποτελούν οι δύο ιστορικές πηγές που τα νερά τους πότιζαν τον κάμπο του χωριού. Η πηγή «Νήστικος», η οποία είναι μία από τις μεγαλύτερες πηγές του ποταμού Καλαμά, είναι γεμάτη σκιερά πλατάνια και η «Νεροτριβιά», που το όνομά της δείχνει ότι εκεί λειτουργούσε πριν αιώνες νεροτριβή, αποτελούν μοναδικά φυσικά αξιοθέατα. Με τα νερά του Νήστικου λειτουργούσε ο νερόμυλος του χωριού, κτίσμα του 19ου αιώνα, και το 1945 λειτουργούσε το μοναδικό στην περιοχή υδροηλεκτρικό εργοστάσιο για τις ανάγκες του χωριού. Εκεί υπάρχουν και δυο μικρά γεφύρια. Το συγκρότημα «μύλος- νεροτριβή- μαντάνια» και τα γεφύρια τα οποία χαρακτηρίστηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού, ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού μπορεί κανείς να δει διάφορα εργαλεία καθημερινής οικιακής χρήσης του περασμένου αιώνα, παραδοσιακές φορεσιές, υφαντά και έναν αργαλειό καθώς και μια αναπαράσταση εσωτερικού χώρου ενός παραδοσιακού σπιτιού του χωριού.

Στην περιπλάνηση του στο χωριό, ο επισκέπτης θα ανακαλύψει στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής όπως το παλιό καφενείο, που βρίσκεται κάτω από την εκκλησία του χωριού, τις λαξευμένες πέτρινες γωνίες, τις αρχοντικές αυλόπορτες, τους μαντρότοιχους από ξερολιθιά και προπαντός τα αρχοντικά σπίτια του.

Το κοινοτικό παραδοσιακό καφενείο του χωρίου λειτουργεί ακόμη με το όνομα "Το Καφέ της Ιερομνήμης" , όπου στεγάζεται και ξενώνας με ενοικιαζόμενα δωμάτια για τους επισκέπτες.

Το χωριό, πλούσιο σε παραδόσεις κι έθιμα, διοργανώνει διάφορες εκδηλώσεις ανάμεσα στις οποίες είναι οι ακόλουθες: τις αποκριές (Πράντζα) ανάβουν φωτιές με τούφες από πουρνάρια και κέδρα στην πλατεία του χωριού, στις 17 Αυγούστου στο χώρο του δημοτικού σχολείου διοργανώνεται το πανηγύρι του χωρίου, στο οποίο προσφέρεται το παραδοσιακό φαγητό που δεν είναι άλλο από το γιαχνί. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού διοργανώνει τον ξέφλο και τα μπόλια, παραδοσιακό έθιμο ξεφλουδίσματος και βράσιμο καλαμποκιών.

Ιστορικά αξίζει να αναφερθεί πως η Ιερομνήμη, χτισμένη στους πρόποδες της οροσειράς Σιούτιστας (Κασιδιάρης), αποτελεί και την γενέτειρα του επαναστάτη και αγωνιστή Καπετάν Σπύρου Κρομμύδα, προτομή του οποίου υπάρχει στην είσοδο του χωριού.