Ιλαρίων Μακαριουπόλεως
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Ιλαρίων Μακαριουπόλεως ή Μακαριοπόλσκι (βουλγ. Иларион Макариополски, 1812-1875) ήταν Βούλγαρος επίσκοπος, από τους αρχικούς πρωτεργάτες των προσπαθειών για την ίδρυση αυτόνομης εθνικής Βουλγαρικής Εκκλησίας.
| Ιλαρίων Μακαριουπόλεως | |
|---|---|
.jpg) Ο Ιλαρίων Μακαριουπόλεως από τον Τόμα Χίτροφ | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Иларион Макариополски (Βουλγαρικά) |
| Γέννηση | 6ιουλ. / 18 Σεπτεμβρίου 1812γρηγ. Elena |
| Θάνατος | 4ιουλ. / 16 Ιουνίου 1875γρηγ. Κωνσταντινούπολη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βουλγαρία |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Βουλγαρικά |
| Σπουδές | Μεγάλη του Γένους Σχολή |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | κληρικός |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μητροπολίτης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Ο Ιλαρίων γεννήθηκε στη μικρή πόλη Ελένα της Βουλγαρίας με το κατά κόσμο όνομα Στογιάν Στογιάνοβ Μιχαηλόφσκι (βουλγαρικά: Стоян Стоянов Михайловски). Οι Μιχαηλόφσκι ήταν εξέχουσα οικογένεια της περιοχής και φρόντισαν ο γιος τους να λάβει ευρεία για την εποχή μόρφωση, στέλνοντάς τον στο ελληνικό σχολείο στο Αρμπανάσι. Ο Στόγιαν έγινε μοναχός σε ηλικία είκοσι ετών στη σερβική Μονή Χιλανδαρίου στο Άγιον Όρος, ωστόσο μετά συνέχισε τις σπουδές του: στη σχολή του διαφωτιστή Θεόφιλου Καΐρη στην Άνδρο, και αργότερα επί δύο χρόνια στην Αθήνα. Επιστρέφοντας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, γνώρισε και έγινε στενός φίλος του Γκεόργκι Ρακόφσκι, μετά την απόδραση του οποίου στη Γαλλία εξαιτίας επαναστατικών δραστηριοτήτων, το 1841, ο Ιλαρίων αποφάσισε να συνεχίσει τον αγώνα του στο εκκλησιαστικό πεδίο. Από το 1844 άρχισε να προπαγανδίζει στην Κωνσταντινούπολη την ίδρυση ανεξάρτητης Βουλγαρικής Εκκλησίας μαζί με τον Νεόφυτο Μποζβέλι, έναν παλαιότερο μοναχό στο Χιλανδάρι επηρεασμένον από τον σερβικό διαφωτισμό, αναγκαζόμενος να καταφύγει στο Άγιο Όρος από το 1845 μέχρι το 1850. Το 1858 ωστόσο χειροτονήθηκε επίσκοπος, με τον τίτλο της πάλαι ποτέ διαλαμψάσης επισκοπής Μακαριουπόλεως.
Στις 3 Απριλίου 1860, κατά την πασχαλινή Θεία Λειτουργία στην Κωνσταντινούπολη, ο Ιλαρίων σκοπίμως δεν μνημόνευσε το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη Κυρίλλου Ζ΄, κάτι που, σύμφωνα με το Κανονικό Δίκαιο, συνιστά άρνηση της εξουσίας του όταν γίνεται στο έδαφος της επισκοπής του. Μετά από λίγο καιρό, μία απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου εξόρισε τον Ιλαρίωνα στο Άγιο Όρος, από το 1861 ως το 1864, μαζί με τους επισκόπους που τόλμησαν να τον υποστηρίξουν, τον Βελεσσών Αυξέντιο και τον Φιλιππουπόλεως Παΐσιο (Παΐσιι Πλοβντίβσκι).
Ωστόσο, μετά από έντονη παρασκηνιακή δραστηριότητα του Ρώσου πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη Νικολάι Ιγνάτιεφ, που ασκούσε μεγάλη επιρροή στον Σουλτάνο Αμπντούλ Αζίζ, ένα σουλτανικό φιρμάνι στις 28 Φεβρουαρίου (παλ. ημερολ.) 1870, αγνοώντας το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ίδρυσε την αυτόνομη «Βουλγαρική Εξαρχία» με έδρα την Κωνσταντινούπολη, της οποίας όμως ο εκάστοτε εκλεγόμενος έξαρχος θα διοριζόταν μετά από οθωμανικό βεράτιο, και με επικύρωση του οικουμενικού πατριάρχη. Ο Ιλαρίων έγινε τότε μέλος του «Προσωρινού Μεικτού Εξαρχικού Συμβουλίου» και της πρώτης Συνόδου της αντι-κανονικής αυτής Εκκλησίας. Ως πρώτος έξαρχός της ορίσθηκε το 1872 ο Ιλαρίων Α΄ (κατά κόσμο Ιβάν Ιβάνοφ), μητροπολίτης Λόβετς, που δεν πρέπει να συγχέεται με τον Ιλαρίωνα Μακαριουπόλεως, δεν έγινε όμως αποδεκτός από τον Σουλτάνο και έτσι παραιτήθηκε μετά 4 ημέρες. Κατά την επαναληπτική εκλογή που ακολούθησε, ως έξαρχος επιλέχθηκε ο τότε μητροπολίτης του Βιντίμ, Άνθιμος Α΄ (Αντίμ, κατά κόσμο Ατανάς Σακαλόφ), ένας ιδιαίτερα μορφωμένος ιεράρχης με σπουδές στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, ο οποίος ήταν μοναχός μαζί με τον Ιλαρίωνα Μακαριουπόλεως στη Μονή Χιλανδαρίου.
Τρεις μόλις μήνες μετά, τον Μάιο του 1872, ο Άνθιμος Α΄, πιθανώς υπό τις προτροπές του Ιλαρίωνα Μακαριουπόλεως, ανεκήρυξε μονομερώς, κατά παράβαση των Ιερών Κανόνων, την πλήρη ανεξάρτησία της Εξαρχίας ως αυτοκέφαλης Εκκλησίας (Μάιος 1872). Σε αυτό ίσως να είχε επηρεάσει τους ελληνομαθείς αυτούς αρχιερείς το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ελλάδος, που αναγνωρίσθηκε το 1850 και από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. `Ομως, αντίθετα με την Ελλάδα, η Βουλγαρία δεν ήταν ακόμα ανεξάρτητο κράτος, αλλά απλό τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τον κανόνα 36 της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου, προϋπόθεση για ύπαρξη ανεξάρτητης Εκκλησίας είναι η ύπαρξη προηγουμένως πολιτικής ανεξαρτησίας. Τότε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Άνθιμος ΣΤ΄, στις 13 Μαΐου, «εν μεγάλη συνόδω», προέβη στην καθαίρεση του Εξάρχου Ανθίμου και των συνεργατών αυτού επισκόπων και άλλων κληρικών της Εξαρχίας, και επιπλέον ειδικότερα αναθεμάτισε τον Μακαριουπόλεως Ιλαρίωνα, ανακοινώνοντας την πράξη αυτή προς όλες τις Εκκλησίες. Οι τότε αυτοκέφαλες εκκλησίες αναγνώρισαν όλες την ορθότητα και την κανονικότητα της πράξεως του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εκτός βέβαια από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ρωσίας. Η ύπαρξη αυτής της σχισματικής «Βουλγαρικής Εκκλησίας», της Εξαρχίας, στάθηκε ο σημαντικότερος παράγοντας για την εθνική συνειδητοποίηση των Βουλγάρων και ο πυρήνας για τη δημιουργία του βουλγαρικού εθνικισμού, που οδήγησε στον Μακεδονικό Αγώνα.
Μετά από αυτό, ο Ιλαρίων διορίσθηκε από τη σχισματική Εξαρχία μητροπολίτης Ταρνόβου στις 25 Μαΐου 1872, ωστόσο απεβίωσε στην Κωνσταντινούπολη, στις 4 Ιουνίου 1875, και τάφηκε στο προαύλιο του Βουλγαρικού Ναού του Αγίου Στεφάνου στο Φανάρι.
Ονομάσθηκαν προς τιμή του Επεξεργασία
- Η λοφοσειρά Ιλαρίωνος (Ilarion Ridge) στη Νήσο Γκρήνουιτς του συμπλέγματος των Νοτίων Σέτλαντ, στην Ανταρκτική.
- Η κεντρική λεωφόρος που διασχίζει τη γενέτειρά του Ελένα, και δρόμοι στη Φιλιππούπολη και άλλες πόλεις της Βουλγαρίας
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Πηγές Επεξεργασία
- Цацов, Борис: Архиереите на Българската православна църква. Σόφια 2003.
- Радивоев, М.: Време и живот на Търновския митрополит Илариона (Макариополски). С., 1912; https://web.archive.org/web/20101106075617/http://pravoslavie.domainbg.com/03/imak/01.html.
- Арнаудов, М.: Иларион Макариополски и българският църковен въпрос. – В: Иларион Макариополски, митрополит Търновски. С., 1925, 3-384 (отд. отп. С., 1925, 384 с.).
- Радев, Ив.: Митрополит Иларион Макариополски-Търновски. - В: Същият. История на Велико Търново. XVIII-XIX век. Велико Търново 2000.
- Минчев, Й., Пл.Павлов: Иларион Макариополски.- В: Бележити българи (под ред. на Пл.Павлов), том 5. С., 2012.
- Цветков, Жоро, "Атанас Буров. Живот за България", изд. на БАН, Σόφια 1992, ISBN 954–430–164–Х
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Πληροφορίες στον ιστοτόπο της ιστορίας της Ελένα (στη βουλγαρική)