Κάνδαλος Φαρρών Αχαΐας
Συντεταγμένες: 38°07′40″N 21°47′12″E / 38.12778°N 21.78667°E
- Για οικισμούς με ίδιο όνομα στην Αχαΐα, δείτε: Κάνδαλος Αχαΐας
Ο Κάνδαλος ή Κάνταλος[1] είναι ορεινό εγκαταλελειμμένο χωριό του Νομού Αχαΐας, ευρισκόμενο ως θέση στην Τοπική Κοινότητα Χαλανδρίτσης του «καλλικρατικού» Δήμου Ερυμάνθου, του οποίου σώζονται σήμερα ερείπια.
| Κάνδαλος | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Ελλάδας |
| Δήμος | Ερυμάνθου |
| Δημοτική Ενότητα | Φαρρών |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοποννήσου |
| Νομός | Αχαΐας |
| Υψόμετρο | 770-830 μ. |
Τοποθεσία Επεξεργασία
Τα χαλάσματά του, ορατά και σήμερα, είναι κτισμένα σε ορεινή τοποθεσία, σε υψόμετρο 770-830 μ. περίπου, στις νοτιοανατολικές πλαγιές των Βουνών της Χαλανδρίτσας, σε ύψωμα βορείως της Χαλανδρίτσας[2][3]. Οδηγεί εκεί δύσβατος ανηφορικός χωματόδρομος από τη δυτική είσοδο της Χαλανδρίτσας, ο οποίος καταλήγει στο χωριό της Κρυσταλλόβρυσης.
Στην περιοχή του Κανδάλου υπάρχει ξωκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Δημήτριο[2].
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Η πιθανή ετυμολογία της ονομασίας «Κάνδαλος», σύμφωνα με τον Ησύχιο, ίσως να σημαίνει κοίλωμα και «σκαντάλοι» είναι η λίθινες λεκάνες «προς ύδρευση ανθρώπων και ζώων»[1]. Ο ιστορικός Κ.Ν. Τριανταφύλλου αναφέρει ότι το βουνό της Χαλανδρίτσας ονομάζεται Κάνδαλος και ότι η κορυφή του ονομάζεται Τοπόλοβα[1].
Πρόκειται για οικισμό για τον οποίο υπάρχουν ιστορικές αναφορές ήδη από τον 17ο αιώνα, ο οποίος ερημώθηκε τη δεκαετία του 1920[4]. Αναφέρεται σε βενετική κατάσταση χωριών του 1699, ενώ τότε αποτελούσε κοινή ενορία με τη Χαλανδρίτσα και το γειτονικό χωριό Μίραλι[1]. Το χωριό αναφέρεται σε δικαιοπρακτικά έγγραφα του 1757 και του 1764[1]. Το 1830 αναφέρεται ως ενορία της Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών[1].
Κάτοικοι του χωριού δημιούργησαν τον ομώνυμο πεδινό οικισμό στη Δυτική Αχαΐα[4].
Διοικητική εξέλιξη Επεξεργασία
Αναγνωρίστηκε επίσημα ως οικισμός στις 20 Απριλίου 1835 και υπήχθη στον τότε Δήμο Φαρών[5][6]. Με το ΦΕΚ 256Α της 28/08/1912, και τη διάλυση των δήμων, προσαρτήθηκε στην τότε Κοινότητα Μπαρδικώστα[5][6][7]. Με το ΦΕΚ 28Α της 08/02/1916 αποσπάστηκε από την τότε Κοινότητα Μπαρδικώστα και προσαρτήθηκε στην τότε Κοινότητα Χαλανδρίτσης[5][7][8]. Στις 16/05/1928, όταν είχε ήδη εγκαταλειφθή, διαπιστώθηκε η ερήμωσή του και καταργήθηκε ως οικισμός[5][7][9].
Δημογραφική εξέλιξη Επεξεργασία
Αναφέρεται το 1700 στην βενετική καταγραφή «Grimani» με την ονομασία Candalos, στην οποία βρέθηκε να κατοικείται από 55 κατοίκους αποτελούμενο συνολικά από 11 οικογένειες[1][4][7]. Στα 1816 ο Πουκεβίλ αναφέρεται στο χωριό, ότι κατοικείτο από 15 οικογένειες[1].
Συγκεντρωτικά, η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές[10][11] είναι η εξής:
| 1830 | 1835 | 1844 | 1848-1851 | 1861 | 1879 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Δ/Α[12] | 4 οικογ. - 21 κατ.[7][13] |
Δ/Α[7] | Δ/Α[7] | 44 κατ.[7] | 42[7] | 37[7] | 31[7] | 44[7][14] | 45[7] |
Παραπομπές και υποσημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Κάνδαλος.
- ↑ 2,0 2,1 Ο Κάνδαλος στο χάρτη. topoguide.gr. Ανακτήθηκε: 16/06/2018.
- ↑ Ο Κάνδαλος στο χάρτη. pezoporia.gr. Ανακτήθηκε: 16/06/2018.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Λουλούδης 2010, σελ. 256.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κανδάλου Αχαιοήλιδος. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/06/2018.
- ↑ 6,0 6,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Φαρών (1835-1912). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/06/2018.
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 Λουλούδης 2010, σελ. 254.
- ↑ ΚΕΔΚΕ-ΕΕΤΑΑ, Λεξικό, τ.Β΄, σελ. 160.
- ↑ ΚΕΔΚΕ-ΕΕΤΑΑ, Λεξικό, τ.Β΄, σελ. 552.
- ↑ Ψηφιακή βιβλιοθήκη της Ε.Σ.Υ.Ε./ΕΛ.ΣΤΑΤ.. dlib.statistics.gr. Ανακτήθηκε: 16/06/2018.
- ↑ Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές στην Τ.Α. - Δημοσιεύματα απογραφών. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/06/2018.
- ↑ Αναφέρεται χωρίς πληθυσμό. Λουλούδης 2010, σελ. 254 [υποσημείωση 4].
- ↑ Αναφέρεται οικισμός Candalos, ο οποίος απείχε 15 λεπτά από τη Χαλανδρίτσα. Λουλούδης 2010, σελ. 254 [υποσημείωση 6].
- ↑ Αναφέρεται στην ίδια απογραφή και για τον ίδιο δήμο, οικισμός με ονομασία Κάνδαλα που είχε 146 κάτοικους. Λουλούδης 2010, σελ. 254 [υποσημείωση 11].
Πηγές Επεξεργασία
- Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΚΕ) - Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ), Λεξικό Διοικητικών Μεταβολών των Δήμων και Κοινοτήτων (1912-2001), Τόμοι Α΄-Β΄, Επιμέλεια έκδοσης: Γιάννης Μπαχάρας, Εκδόσεις ΕΕΤΑΑ, Αθήνα 2002. ISBN 960-7509-47-1. ISBN (SET) 960-7509-46-3.
Βιβιογραφία Επεξεργασία
- Θεόδωρος Η. Λουλούδης, Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση, Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010.
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Α΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Κάνδαλος.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Κανδάλου Αχαιοήλιδος. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/06/2018.
- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Φαρών (1835-1912). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 16/06/2018.