Κάρολος ΙΓ΄ της Σουηδίας
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Κάρολος ΙΓ΄ (σουηδικά: Karl XIII, 7 Οκτωβρίου 1748 - 5 Φεβρουαρίου 1818[1]) ήταν βασιλιάς της Σουηδίας (1809-1818) και, ως Κάρολος Β΄, βασιλιάς και της Νορβηγίας (1814-1818). Η αρίθμησή του ως ΙΓ΄ βασίζεται στη μυθική ιστορία της χώρας· στην πραγματικότητα είναι ο Κάρολος Ζ΄.
Κάρολος ΙΓ' / Β' | |
---|---|
βασιλιάς της Σουηδίας | |
Περίοδος | 1809 - 1818 |
Προκάτοχος | Γουσταύος Δ΄ Χόλσταϊν-Γκότορπ |
Διάδοχος | Κάρολος ΙΔ΄ Μπερναντότ |
βασιλιάς της Νορβηγίας | |
Περίοδος | 1814 - 1818 |
Προκάτοχος | Χριστιανός Δ΄ της Δανίας |
Διάδοχος | Κάρολος Γ' Μπερναντότ |
Γέννηση | 7 Οκτωβρίου 1748 |
Θάνατος | 5 Φεβρουαρίου 1818 (69 ετών) |
Σύζυγος | Χεδβίγη Ελισάβετ του Χόλσταϊν-Γκόττορπ |
Επίγονοι | (νόθος) Κάρολος του Λέβενχηλμ |
Οίκος | Οίκος του Σ.Χ.Γκότορπ |
Πατέρας | Αδόλφος Φρειδερίκος της Σουηδίας |
Μητέρα | Λουίζα-Ουλρίκα της Πρωσίας |
Θρησκεία | Λουθηρανός Χριστιανός |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα ( ) |
Ήταν ο δεύτερος γιος του Αδόλφου Φρειδερίκου της Σουηδίας και της Λουίζας Ουλρίκας των Χοεντσόλλερν, κόρης του Φρειδερίκου Γουλιέλμου Α΄ της Πρωσίας και αδελφής του Φρειδερίκου του Μεγάλου.[2]
Αν και γνωστός ως Κάρολος ΙΓ΄ στη Σουηδία, ήταν στην πραγματικότητα ο έβδομος Σουηδός βασιλιάς με αυτό το όνομα, καθώς ο Κάρολος Θ΄ (βασίλευσε το διάστημα 1604-1611) υιοθέτησε το αριθμητικό του έχοντας μελετήσει μια πλασματική ιστορία της Σουηδίας.[3]
Ο πρίγκιπας Κάρολος τέθηκε υπό την κηδεμονία της Χέντβιγκ Ελίσαμπετ Στρέμφελτ και στη συνέχεια της Ούλρικα Σένστρεμ. Διορίστηκε αρχιναύαρχος όταν ήταν μόλις λίγων ημερών. Χαρακτηριζόταν καλός χορευτής στο ερασιτεχνικό θέατρο της βασιλικής αυλής. Σύμφωνα με πληροφορίες δεν ήταν πολύ κοντά με τη μητέρα του, που προτιμούσε τα μικρότερα παιδιά της, Σοφία Αλβερτίνα και Φρειδερίκο Αδόλφο.[4]
Ο Κάρολος ήταν, ωστόσο, αγαπημένος του πατέρα του και παρόμοιος με αυτόν σαν προσωπικότητα.[5] Αναφέρεται επίσης ως κοντά με τον αδελφό του Γουσταύο στα παιδικά του χρόνια [4].
Λόγω της θέσης του ως κληρονόμου του θρόνου μετά το μεγαλύτερο αδελφό του Γουσταύο, έγινε στόχος νωρίς ως χρήσιμο εργαλείο κατά του αδελφού του: ήδη από τη δεκαετία του 1760, το Καπς (κόμμα) προσπάθησε να τον χρησιμοποιήσει εναντίον του αδελφού του πρίγκιπα του στέμματος μέσω της αρραβωνιαστικιάς του Μπρίτα Χορν, κόρης του πολιτικού των Καπς Ανταμ Χορν.[5] Ο Γουσταύος πάντως ήταν πάντα προσεκτικός για να αποτρέψει τη χρήση του Καρόλου από την αντιπολίτευση, πράγμα που δοκιμάστηκε για πρώτη φορά στην Κρίση του Δεκέμβρη (1768), όταν τελικά ο Κάρολος δεν άφησε τον εαυτό του να χρησιμοποιηθεί από το κόμμα των Καπς [5]. Το 1770 έκανε ένα ταξίδι μόνος του στη Γερμανία και τη Γαλλία.
Μετά τον θάνατο του πατέρα του το 1771, όταν ο αδελφός του, πρίγκιπας του στέμματος, ήταν στο εξωτερικό, το Καπς επιχείρησε και πάλι να τον χρησιμοποιήσει εναντίον του αδελφού του, τώρα Γουσταύου Γ΄ της Σουηδίας, και η μητέρα του Λουίζα Ουλρίκα το χρησιμοποίησε με τη σειρά της για να γίνουν δεκτά από τους Καπς τα δικαιώματά της ως χήρας-βασίλισσας[5]. Με την αποχώρηση της μητέρας του στην Πρωσία και την επιστροφή του αδελφού του, ο Γουσταύος Γ΄ κατάφερε να τον πάρει με το μέρος του.
Βασιλεία του Γουσταύου Γ΄
ΕπεξεργασίαΚατά την Επανάσταση του 1772 συνεργάστηκε με τον μεγαλύτερο αδελφό του, βασιλιά Γουσταύο. Του ανατέθηκε να χρησιμοποιήσει τις σχέσεις του με το κόμμα των Καπς για να το εξουδετερώσει και να εξασφαλίσει τις νότιες επαρχίες με τη χρήση του στρατού, έργα που επιτέλεσε με επιτυχία [5] και για τα οποία ο βασιλιάς τον αντάμειψε με τον τίτλο του Δούκα του Σέντερμανλαντ.
Ο δούκας Κάρολος στα πρώτα χρόνια έγινε αντικείμενο των σχεδίων της μητέρας του να κανονίσει πολιτικούς γάμους για τα παιδιά της. Με την επιθυμία της μητέρας του, επρόκειτο να παντρευτεί την ανιψιά της, εξαδέλφη του Φιλιππίνη του Βρανδεμβούργου-Σβετ, ένα σχέδιο στο οποίο είχε συμφωνήσει το 1770. Ωστόσο η κυβέρνηση αρνήθηκε να αρχίσει σχετικές διαπραγματεύσεις λόγω του μεγάλου κόστους.[4] Μετά την ανάρρηση του Γουσταύου Γ΄ και το πραξικόπημα που εισήγαγε απόλυτη μοναρχία ο αδελφός του τερμάτισε αυτά τα σχέδια ενάντια στη βούληση της μητέρας τους τον Οκτώβριο του 1772 και άρχισε διαπραγματεύσεις για γάμο με την εξαδέλφη του Χεδβίγη Ελισάβετ του Χόλσταϊν-Γκόττορπ. Καθώς ο βασιλιάς Γουσταύος δεν είχε oλοκληρώσει τον δικό του γάμο, ήθελε να εξασφαλίσει κληρονόμο του θρόνου μέσω του αδελφού του. Ο Κάρολος συμφώνησε τον Αύγουστο του 1773 με τον γάμο, που έλαβε χώρα το επόμενο έτος. Μετά από μια λανθασμένη ένδειξη εγκυμοσύνης της Χεδβίγης Ελισάβετ το 1775 ο Βασιλιάς ολοκλήρωσε τελικά τον δικό του γάμο. Το βασιλικό ζεύγος έζησε ξεχωριστή ιδιωτική ζωή και είχαν και οι δύο εξωσυζυγικές σχέσεις.[4] Κατά το μεγάλο σκάνδαλο της διαδοχής του 1778, όταν η βασίλισσα Λουίζα Ουλρίκα αμφισβήτησε την πατρότητα του Γουσταύου Γ΄, ο Κάρολος πήρε το μέρος του βασιλιά αδερφού του εναντίον της μητέρας τους, παρά το γεγονός ότι ήταν στην πραγματικότητα αυτός που την ενημέρωσε για φήμες σχετικά με τη γνησιότητα, κάτι που απέκρυψε από τον βασιλιά.[5]
Ο Κάρολος περιγραφόταν ως εξαρτώμενος και ευεπηρέαστος [6]. Οι πολλές του ερωτικές σχέσεις του έδωσαν τη φήμη του ελευθεριάζοντος.[4] Ήταν φημισμένος για το "χαρέμι" ερωμένων του, από τις οποίες οι πιο γνωστές ήταν οι Αουγκούστα φον Φέρσεν, η Σαρλότ Έκερμαν, η Φρανσουάζ-Ελεονόρ Βιγέν, η Μαριάννα Κοσκούλ και η Σαρλότ Σλότσμπεργκ, η τελευταία φημολογείτο ότι είχε πολιτική επιρροή πάνω του. Φλέρταρε ανεπιτυχώς τη Μαγκνταλένα Ρούντενσελντ και η άρνησή της στις προτάσεις του έχει επισημανθεί ως η αιτία της σκληρής μεταχείρισης που της επέβαλε ως αντιβασιλέας κατά τη συνωμοσία του Άρμφελτ. Μετά τα τέλη της δεκαετίας του 1790, όταν η υγεία του επιδεινώθηκε ως αποτέλεσμα μιας σειράς ρευματικών κρίσεων, βελτιώθηκε η σχέση του με τη σύντροφό του, που κέρδισε μεγαλύτερη επιρροή πάνω του.[7]
Ο Δούκας ήταν γνωστός για το ενδιαφέρον του για το υπερφυσικό και τον μυστικισμό και ασχολήθηκε με πολλές μυστικές αδελφότητες. Ήταν μέλος των Ελευθεροτεκτόνων. Υποστηρίχθηκε ότι ήταν πελάτης της μάντισσας Ούλρικα Αρφβιντσον και ευνόησε επίσης το μέντιουμ Χένρικ Γκούσταφ Ούλφβενκλου. Το 1811 ίδρυσε το Τάγμα του Καρόλου ΙΓ΄, ένα Σουηδικό ιπποτικό τάγμα, που περιλάμβανε μόνο ένα μέγιστο αριθμό 33 ιπποτών, με την προϋπόθεση να ομολογούν την Ευαγγελική Λουθηρανική Θρησκεία και να είναι Ελευθεροτέκτονες. Όλοι οι πρίγκιπες και οι βασιλείς του Οίκου των Μπερναντότ, του βασιλικού οίκου της Σουηδίας, είναι από το βάπτισμά τους, ενσωματωμένα μέλη του βασιλικού τάγματος των ιπποτών και των ελευθεροτεκτόνων. Επιπλέον η τάξη της τιμής απονέμεται στα μέλη των ξένων Μεγάλων Στοών που συνδέονται με το λεγόμενο Σουηδικό Σύστημα,[8], όπως η Μεγάλη Εθνική Γαλλική Στοά [9], αν έχουν βασιλική ιεραρχία. Όταν η Σουηδική τάξη των Ελευθεροτεκτόνων αναφέρει ότι «ο Ελευθεροτεκτονισμός στη Σουηδία έχει συνεχίσει να αναπτύσσεται υπό την ηγεσία των Μεγάλων Δασκάλων του, που όλοι τους ανήκουν στον Βασιλικό Οίκο για περισσότερα από 200 χρόνια» [10], η αρχή των οποίων φτάνει σε μεγάλο βαθμό στον βασιλιά Κάρολο Β΄ της Νορβηγίας, ΙΓ΄ της Σουηδίας.
Στον Δούκα Κάρολο ανατέθηκαν πολλά πολιτικά καθήκοντα κατά τη θητεία του ως δούκα. Το 1777 υπηρέτησε ως αντιβασιλέας κατά την παραμονή του Γουσταύου Γ΄ στη Ρωσία. Το 1780 υπηρέτησε ως επίσημος γενικός διοικητής κατά την παραμονή του Βασιλιά στο Σπα. Την ίδια χρονιά ο Γουσταύος Γ΄ τον ονόμασε αντιβασιλέα για τον γιο του, αν έπρεπε να τον διαδεχτεί ενώ ήταν ακόμα ανήλικος [5]. Ωστόσο δεν διορίστηκε αντιβασιλέας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του βασιλιά στην Ιταλία και τη Γαλλία το 1783-84, και τα επόμενα χρόνια, πέρασε υπό την επιρροή του Γκούσταφ Αντολφ Ρόιτερρχολμ, που αντιπολιτευόταν τον μονάρχη, και ο Γουσταύος Γ΄ τον εμπιστευόταν πλέον λιγότερο.[5]
Το 1785 του προσφέρθηκε το Δουκάτο της Κουρλάνδης από τους ευγενείς του δουκάτου και είχε και την υποστήριξη του Γουσταύου Γ΄.[11] Αυτό όμως δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Όταν ξέσπασε ο Ρωσοσουηδικός Πόλεμος του 1788 διακρίθηκε ως ναύαρχος του στόλου, ειδικά στις ναυμαχίες του Χόγκλαντ (7 Ιουνίου 1788) και του Έλαντ (26 Ιουλίου 1789). Στην τελευταία αυτή περίπτωση θα είχε κερδίσει μια σημαντική νίκη, πράγμα που δεν έγινε από αμέλεια του δεύτερου κυβερνήτη του, Ναύαρχου Λίλιεχορν.
Ο Κάρολος ήταν σε στενή σχέση με την αντιπολίτευση εναντίον του Γουσταύου Γ΄ και είναι άγνωστο αν γνώριζε και υποστήριζε τα σχέδια δολοφονίας του Βασιλιά. [12]
Βασιλεία του Γουσταύου Δ΄ Αδόλφου
ΕπεξεργασίαΜετά τη δολοφονία του Γουσταύου Γ΄ το 1792 ο Κάρολος ενεργούσε μέχρι το 1796 ως αντιβασιλέας της Σουηδίας, για λογαριασμό του ανηψιού του, Γουσταύου Δ΄ Αδόλφου, που ήταν ανήλικος όταν ο πατέρας του πυροβολήθηκε στη όπερα της Στοκχόλμης. Ο Γουσταύος Γ΄ είχε ορίσει τον αντιβασιλέα στην πρώτη του διαθήκη. Όταν ήταν ετοιμοθάνατος άλλαξε τη διαθήκη και ενώ, πάλι όριζε τον Κάρολο αντιβασιλέα του μικρού του γιου, δεν μπορούσε πλέον να κυβερνά άνευ όρων, αλλά περιοριζόταν από μια κυβέρνηση αποτελούμενη από τους υποστηρικτές του Γουσταύου Γ΄.[5] Μετά τον θάνατο του μονάρχη όμως ο Κάρολος αμφισβήτησε επιτυχώς τη διαθήκη και απέκτησε απεριόριστη εξουσία ως μοναδικός αντιβασιλέας [5].
Ο Δούκας-Αντιβασιλέας στην πράξη δεν ήταν πρόθυμος ή ικανός να διαχειριστεί τις κρατικές υποθέσεις, σύμφωνα με πληροφορίες, λόγω της έλλειψης ενεργητικότητας διατήρησης της ισχύος του.[5] Αντ 'αυτού εμπιστεύθηκε την κυβέρνηση στον ευνοούμενο και σύμβουλό του Γκούσταφ Αντολφ Ρόιτερρχολμ, του οποίου η επιρροή πάνω του ήταν μέγιστη. Αυτά τα τέσσερα χρόνια έχουν θεωρηθεί ίσως η πιο άθλια και ταπεινωτική περίοδος της Σουηδικής ιστορίας, μια Μολυβένια Εποχή που διαδέχθηκε μια Χρυσή Εποχή, όπως έχει ονομαστεί, και μπορεί να περιγραφεί σύντομα ως εναλλαγή μεγάλου ιακωβινισμού και αδίστακτου δεσποτισμού. Ο Ρόιτερρχολμ κυβέρνησε ως ο αδιαμφισβήτητος de facto αντιβασιλέας σε όλη τη θητεία της αντιβασιλείας, "σπάνια ενοχλούμενος από άλλες επιρροές ή οποιαδήποτε προσωπική βούληση του Κάρολου" [5]. Εντύπωση προκάλεσαν οι απροσδόκητα ήπιες ποινές των εμπλεκόμενων στη βασιλοκτονία του Γουσταύου Γ΄[5]. Οι διαπραγματεύσεις για τον γάμο του νεαρού Βασιλιά διατάραξαν τη σχέση με τη Ρωσία και η συμμαχία με την επαναστατική Γαλλία προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια στις άλλες δυνάμεις [5].
Ο Γουσταύος Δ΄ Αδόλφος της Σουηδίας ενηλικιώθηκε τον Νοέμβριο του 1796 και η αντιβασιλεία του δούκα τερματίστηκε. Η σχέση του με τον Γουσταύο Δ΄ Αδόλφο ήταν εγκάρδια, αν και ποτέ στενή, και κατά διάρκεια της διακυβέρνησης του ανηψιού του δεν του ανατέθηκαν σοβαρές αρμοδιότητες.[5] Το 1797 και το 1798 απέκτησε τα πρώτα τους παιδιά, αν και κανένα δεν έζησε. Μετά από αυτό ο Δούκας και η Δούκισσα έκαναν ένα ταξίδι στη Γερμανία και την Αυστρία το 1798-99.[5]
Το 1803 η υπόθεση Μπόεμαν προκάλεσε μια σοβαρή σύγκρουση μεταξύ του Γουσταύου Δ΄ Αδόλφου και του ζεύγους του Δούκα. Ο μυστικιστής Καρλ Αντολφ Μπόεμαν (1764-1831) συστήθηκε στο ζευγάρι από τον Κόμη Μάγκνους Στένμποκ το 1793 και απέκτησε μεγάλη επιρροή πάνω τους, υποσχόμενος να τους αποκαλύψει επιστημονικά μυστικά για τα μεταφυσικά. Ο Μπόεμαν τους στρατολόγησε στη μυστική εταιρεία Κίτρινο Τριαντάφυλλο το 1801, όπου γίνονταν δεκτά και τα δύο φύλα, όπου έγιναν δεκτοί επίσης ο Κόμης και η Κόμισα Ρουθ και Μπράχε καθώς και η μητέρα της Βασίλισσας. Ο Μπόεμαν συνελήφθη μετά από μια προσπάθεια να στρατολογήσει τον μονάρχη, που τον κατηγόρησε για επαναστατικά σχέδια και τον έδιωξε. Το ζευγάρι του Δούκα υποβλήθηκε σε ανεπίσημη έρευνα από τον μονάρχη και η Δούκισσα ανακρίθηκε παρουσία του βασιλικού συμβουλίου. Το 1807 η Ρωσία υπέγραψε στο Τιλσίτ ειρήνη με τον Ναπολέοντα, έτσι η Βρετανία έμεινε μόνο με τη Σουηδία και την Πορτογαλία. Το 1808 Κάρολος τέθηκε και πάλι επικεφαλής διοικητής κατά τη διάρκεια της παραμονής του Γουσταύου Δ΄ Αδόλφου στη Φινλανδία. Την ίδια χρονιά ο Αλέξανδρος Α΄ εισέβαλε στη Φινλανδία, αποσπώντας την από τη Σουηδία. Με τη συνθήκη του 1809 που έληξε τον πόλεμο, η Ρωσία κράτησε τη Φινλανδία. Η δυσαρέσκεια των Σουηδών κορυφώθηκε με ένα πραξικόπημα, που καθαίρεσε τον Γουσταύο Δ΄ και η Συνέλευση των Τάξεων έδωσε το στέμμα στον θείο του Κάρολο ΙΓ΄. Θεωρείται ότι ήταν εν γνώσει, αν και δεν ενεπλάκη σε αυτά, των σχεδίων για την εκθρόνιση του Γουσταύου Δ΄ Αδόλφου το 1809.[5] Δεν αντέδρασε κατά το Πραξικόπημα του 1809 και αποδέχτηκε τη θέση του αντιβασιλέα από το κόμμα που επικράτησε, αφού τον διαβεβαίωσε ότι ο εκθρονισμένος μονάρχης δεν βρισκόταν σε θανάσιμο κίνδυνο. Ο Κάρολος αρχικά δεν ήταν διατεθειμένος να δεχτεί το στέμμα, εντούτοις, εξαιτίας του γιου του πρώην βασιλιά [5].
Βασιλεία
ΕπεξεργασίαΣτις 13 Μαρτίου 1809 αυτοί που είχαν εκθρονίσει τον Γουσταύο Δ΄ Αδόλφο διόρισαν αντιβασιλέα τον Κάρολο, που τελικά εξελέγη βασιλιάς από το Συμβούλιο των Τάξεων. Όταν έγινε βασιλιάς ήταν 60 ετών και πρόωρα γερασμένος. Τον Νοέμβριο του 1809 υπέστη καρδιακή προσβολή και δεν μπορούσε να συμμετέχει στην κυβέρνηση. Το νέο σύνταγμα επίσης δυσκόλεψε τη συμμετοχή του στην πολιτική. Μια προγραμματισμένη προσπάθεια να διευρυνθεί η βασιλική εξουσία το 1809-10 δεν τέθηκε σε ισχύ λόγω της αναποφασιστικότητας και της κατάστασης της υγείας του.[5]
Η ανικανότητά του πυροδότησε αναζήτηση ενός κατάλληλου διαδόχου. Η αρχική επιλογή ήταν ένας Δανός πρίγκιπας, ο Χριστιανός Αύγουστος, που πήρε το όνομα Κάρολος Αύγουστος όταν υιοθετήθηκε από τον Κάρολο. Ωστόσο ο Κάρολος Αύγουστος πέθανε μόνο λίγους μήνες μετά την άφιξή του στη Σουηδία. Στη συνέχεια επιλέχθηκε ως διάδοχος του ένας από τους στρατηγούς του Ναπολέοντα, ο Ζαν Μπατίστ Μπερναντότ. Ο νέος Πρίγκιπας του Στέμματος ανέλαβε την κυβέρνηση αμέσως μόλις αποβιβάσθηκε στη Σουηδία το 1810. Η κατάσταση του Καρόλου επιδεινωνόταν κάθε χρόνο, ειδικά μετά το 1812, και τελικά κατέληξε βουβός μάρτυρας κατά τη διάρκεια των κυβερνητικών συμβουλίων υπό την προεδρία του πρίγκιπα και ανίκανος πλέον να επικοινωνεί.[5]
Με την Ένωση Σουηδίας-Νορβηγίας στις 4 Νοεμβρίου 1814 ο Κάρολος έγινε βασιλιάς της Νορβηγίας με το όνομα Κάρολος Β΄ της Νορβηγίας. Μετά από οκτώ χρόνια ως βασιλιάς μόνο κατ' όνομα ο Κάρολος πέθανε χωρίς φυσικό διάδοχο στις 5 Φεβρουαρίου 1818 και ο Μπερναντότ τον διαδέχτηκε ως Κάρολος ΙΔ΄ Ιωάννης [13].
Ο Κάρολος ήταν ο 872ος Ιππότης του Τάγματος του Χρυσόμαλλου Δέρατος της Ισπανίας.
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΝυμφεύτηκε την εξαδέλφη του Χεδβίγη Ελισάβετ του Χόλσταϊν-Γκόττορπ, κόρη του Φρειδερίκου Αυγούστου Α΄ του Ολδεμβούργου, στις 7 Ιουλίου 1774 στη Στοκχόλμη. Έκαναν δύο τέκνα, που απεβίωσαν νεογέννητα:
- Λουίζα Χεδβίγη (1797), θνησιγενής.
- Κάρολος Αδόλφος (4 - 10 Ιουλίου 1798).
Με την Αουγκούστα φον Φέρσεν είχε έναν εξώγαμο γιο:
Υιοθετημένοι γιοί:
- Κάρολος Αύγουστος, Πρίγκιπας του Στέμματος της Σουηδίας[15] (1768 - 1810).
- Κάρολος ΙΔ΄ Ιωάννης της Σουηδίας[16] (1763 - 1844).
Πρόγονοι
ΕπεξεργασίαΟικόσημα
Επεξεργασία-
Οικόσημο
ως Πρίγκιπα της Σουηδίας,
Δούκα του Σέντερμανλαντ -
Οικόσημο ως
-
Οικόσημο ως
Βασιλιάς Κάρολου ΙΓ΄
της Σουηδίας και της Νορβηγίας, 1814-1818 -
Βασιλικό Μονόγραμμα του
Κάρολος ΙΓ΄ της Σουηδίας
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Bain, Robert Nisbet (1911) «Charles XIII.» στο: Chisholm, Hugh, επιμ. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 5 (11η έκδοση) Cambridge University Press
- ↑ Karl 2 – utdypning (Store norske leksikon)
- ↑ Article Karl in Nordisk familjebok
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Alma Söderhjelm (1945). Gustav III:s syskon (The siblings of Gustav III) Stockholm: Albert Bonniers Förlag. pp. 28–29. 23033 (Swedish)
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 Karl XIII, urn:sbl:12358, Svenskt biografiskt lexikon (art av Olof Jägerskiöld), hämtad 2015-02-09.
- ↑ Alma Söderhjelm (1945). Gustav III:s syskon (The siblings of Gustav III) Stockholm: Albert Bonniers Förlag. p. 28-29. 23033 (Swedish)
- ↑ Alma Söderhjelm (1945). Gustav III:s syskon (The siblings of Gustav III) Stockholm: Albert Bonniers Förlag. 23033 (Swedish)
- ↑ Lobkowicz, František (1995). Encyklopedie řádů a vyznamenání (στα Τσεχικά). Prague: Libri. σελ. 171. ISBN 80-901579-9-8.
- ↑ «Svenska Frimurare Orden». www.frimurarorden.se. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ «Svenska Frimurare Orden». www.frimurarorden.se. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2018.
- ↑ Hedwig Elizabeth Charlotte, Queen Consort of Charles XIII of Sweden (1903). C. C. Bonde, επιμ. Hedvig Elisabeth Charlottas dagbok II 1783–1788 (The diaries of Hedvig Elizabeth Charlotte II) (στα Σουηδικά). P. A. Norstedt & Söners förlag. σελ. 96. 412070.
- ↑ Nationalencyklopedin accessed online 2 January 2007, article Karl XIII
- ↑ Halvdan Koht: biografi (Karl XIII), i NBL1Πρότυπο:Clarify, bd. 7, 1936
- ↑ «Carl A Löwenhielm» (στα Swedish). Svenskt biografiskt lexikon. 24, σελ. 605. https://sok.riksarkivet.se/sbl/Presentation.aspx?id=10110.
- ↑ Mykland, Knut. «Christian August». Στο: Helle, Knut, επιμ (στα Norwegian). Norsk biografisk leksikon. Oslo: Kunnskapsforlaget. http://www.snl.no/.nbl_biografi/Christian_August/utdypning. Ανακτήθηκε στις 24 June 2009.
- ↑ Bain, Robert Nisbet (1911) «Charles XIV.» στο: Chisholm, Hugh, επιμ. Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 5 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σσ. 931–932
Πηγές
Επεξεργασία- Cronholm, Neander N. (1902). A History of Sweden from the Earliest Times to the Present Day, ch 38, pp 221–48.