Άνοιγμα κυρίου μενού
Βικιπαίδεια

Κωνσταντίνος Καβάφης

Έλληνας ποιητής
(Ανακατεύθυνση από Καβάφης)

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης (Αλεξάνδρεια, 17 Απριλίου 1863 (π.ημ.) / 29 Απριλίου 1863 Αλεξάνδρεια, 29 Απριλίου 1933) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής.[12] Γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια, γι' αυτό και αναφέρεται συχνά ως «ο Αλεξανδρινός».[13][14][15][16] Δημοσίευσε ποιήματα, ενώ δεκάδες παρέμειναν ως προσχέδια. Τα σημαντικότερα έργα του τα δημιούργησε μετά την ηλικία των 40 ετών.

Κωνσταντίνος Καβάφης
Konstantinos Kavafis.jpg
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης το 1929
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Κωνσταντίνος Καβάφης (Ελληνικά)
Γέννηση29  Απριλίου 1863[1][2][3][4][5]
Αλεξάνδρεια[6]
Θάνατος29  Απριλίου 1933[1][2][3][4][7][5]
Αλεξάνδρεια[8]
Αιτία θανάτουκαρκίνος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
ΚατοικίαΑλεξάνδρεια[9]
ΕθνικότηταΈλληνες της Αιγύπτου
Χώρα πολιτογράφησηςΟθωμανική Αυτοκρατορία
Αίγυπτος
Ελλάδα[10]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΕλληνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
Ελληνικά
Γαλλικά
Νέα ελληνική γλώσσα[11]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής
Αξιοσημείωτο έργοOι Kαβαφικές Eκδόσεις (1891-1932)
Οικογένεια
ΓονείςΠέτρος - Ιωάννης Καβάφης και Xαρίκλεια Φωτιάδη
Υπογραφή
C-p-cavafy-signature.svg
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

ΒιογραφίαΕπεξεργασία

Οικογενειακή καταγωγήΕπεξεργασία

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια, όπου οι γονείς του, εγκαταστάθηκαν εγκαταλείποντας την Κωνσταντινούπολη το 1850[17]. Ήταν το ένατο παιδί του Πέτρου - Ιωάννη Καβάφη (1814-1870), μεγαλέμπορου βαμβακιού, και της Xαρίκλειας Φωτιάδη, που ανήκε σε παλιά φαναριώτικη οικογένεια μεγαλεμπόρων και κοινοτικών επιτρόπων της Κωνσταντινούπολης.[18] Και τα δυο αυτά στοιχεία, η εμπορική ιδιότητα του πατέρα και η αρχοντιά της μητέρας συντέλεσαν σημαντικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του ποιητή.

Στην ΑίγυπτοΕπεξεργασία

Η οικογένεια Καβάφη νοικιάζει μεγάλη οικία που ανήκει στο Στέφανο Ζηζίνια κοντά στον Ανατολικό Λιμένα και πάνω στην Πλατεία των Προξένων κατοπινή Μωχάμετ Άλυ.[19] Ο Πέτρος Καβάφης εισάγει υφάσματα από το Μάντσεστερ ενώ ίσως έκανε εξαγωγή σιτηρών, μπαμπακιού, και ακατέργαστων βουβαλοδερμάτων. Στα Μίνια της Άνω Αιγύπτου ιδρύει κλάδο της επιχείρησής του όπου αξιοποιεί τα σιτηρά της περιοχής.[20] Κατά την παραμονή στην Αίγυπτο η οικογένεια αποκτά και άλλα παιδιά. Το 1851 γεννιέται ο δεύτερος γιος ο Πέτρος Ιωάννης, το 1853 ο Αριστείδης, το 1855 η Ελένη, η μόνη κόρη της οικογένειας, η οποία πεθαίνει οκτώ μηνών. Ακολουθούν ο Αλέξανδρος, ο Παύλος που πεθαίνει έντεκα μηνών, στα 1860 άλλο αγόρι το οποίο επίσης θα ονομάσουν Παύλο, στα 1861 ο Τζων, και στα 1863 ο Κωνσταντίνος.[21] Στα 1860 μετακομίζουν στην οδό Σερίφ[22] στον αριστοκρατικό δρόμο των βαμβακάδων.[23] Το βιωτικό επίπεδο της οικογένειας είναι υψηλό: «Εζούσεν ο Πέτρος Ιωάννου Καβάφης μεγάλα[...] Τα έπιπλά του, τ' αμάξια, τ'ασημικά, τα υαλικά ήσαν με λούσο σπάνιο τότε μεταξύ των Γραικών».[24] Για τον Τσίρκα ο εμπορικός οίκος Καβάφη μεταξύ 1864 και 1870 ήταν μέσα στους τέσσερις-πέντε πρώτους σε κύκλο εργασιών.[25] Το 1869 ο Πέτρος Ι. Καβάφης παρασημοφορείται με το Μετζιδιέ 3ης Τάξεως για τη συμβολή στην ανάπτυξη του εμπορίου και της βιομηχανίας.[26] Στις 10 Αυγούστου 1870 πεθαίνει ο πατέρας του ποιητή σε ηλικία πενήντα έξι ετών.[27] Στην Αλεξάνδρεια ο Kαβάφης διδάχτηκε Αγγλικά, Γαλλικά και Ελληνικά με οικοδιδάσκαλο και συμπλήρωσε τη μόρφωσή του για ένα-δύο χρόνια στο Ελληνικό Εκπαιδευτήριο της Αλεξάνδρειας.

Μετάβαση στην ΑγγλίαΕπεξεργασία

Μετά το θάνατο του πατέρα του και τη σταδιακή διάλυση της οικογενειακής επιχείρησης, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αγγλία (Λίβερπουλ και Λονδίνο) όπου έμεινε μέχρι το 1876. Πριν εγκαταλείψουν την Αίγυπτο μεταφέρουν την κινητή περιουσία τους σε ένα διαμέρισμα της οδού Ραμλίου με προσιτότερο ενοίκιο.[28] Το 1877 γίνεται η οριστική εκκαθάριση της εταιρείας.[29] Κατά την διαμονή του εκεί, δεν γνωρίζουμε αν φοίτησε σε κάποιο σχολείο ή αν έλαβε τη μόρφωσή του με ιδιαίτερα μαθήματα.[30]

Επιστροφή και μετάβαση στην ΚωνσταντινούποληΕπεξεργασία

Το 1879 γυρίζει από την Αγγλία και εγκαθίσταται στο διαμέρισμα της οδού Ραμλίου.[31] Φοιτά στην Εμπορική-Πρακτική Σχολή ο Ερμής του Κωνσταντίνου Πανταζή.[32]

Στο Παρίσι και στην ΑθήναΕπεξεργασία

Το 1897 ταξίδεψε στο Παρίσι και το 1903 στην Αθήνα, χωρίς από τότε να μετακινηθεί από την Αλεξάνδρεια για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Ο Καβάφης αρχίζει να εργάζεται, όχι ακόμη συστηματικά, αλλάζοντας διάφορα επαγγέλματα, όπως του δημοσιογράφου στην εφημερίδα «Τηλέγραφος» (1886), του μεσίτη στο Χρηματιστήριο Βάμβακος (1888) και του άμισθου γραμματέα στο Γραφείο Αρδεύσεων (1889-1892) όπου και θα προσληφθεί ως έκτακτος έμμισθος υπάλληλος το 1892 και θα εργαστεί μόνιμα εκεί επί τριάντα χρόνια, μέχρι το 1922, φτάνοντας στο βαθμό του υποτμηματάρχη.[33]

Η ασθένεια του Καβάφη και το ταξίδι στην ΑθήναΕπεξεργασία

 
Νεκρική μάσκα του Καβάφη.

Το 1932, ο Καβάφης, άρρωστος από καρκίνο του λάρυγγα, πήγε για θεραπεία στην Αθήνα, όπου παρέμεινε αρκετό διάστημα, εισπράττοντας μια θερμότατη συμπάθεια από το πλήθος των θαυμαστών του. Επιστρέφοντας όμως στην Αλεξάνδρεια, η κατάστασή του χειροτέρεψε. Εισήχθη στο Νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας, όπου και πέθανε στις 29 Απριλίου του 1933, τη μέρα που συμπλήρωνε 70 χρόνια ζωής.

Ένα σύντομο αυτοβιογραφικό σημείωμα του ποιητή:

Εἶμαι Κωνσταντινουπολίτης τὴν καταγωγήν, ἀλλὰ ἐγεννήθηκα στὴν Ἀλεξάνδρεια — σ' ἕνα σπίτι τῆς ὁδοῦ Σερίφ· μικρὸς πολὺ ἔφυγα, καὶ ἀρκετὸ μέρος τῆς παιδικῆς μου ἡλικίας τὸ πέρασα στὴν Ἀγγλία. Κατόπιν ἐπισκέφθην τὴν χώραν αὐτὴν μεγάλος, ἀλλὰ γιὰ μικρὸν χρονικὸν διάστημα. Διέμεινα καὶ στὴ Γαλλία. Στὴν ἐφηβικήν μου ἡλικίαν κατοίκησα ὑπὲρ τὰ δύο ἔτη στὴν Κωνσταντινούπολη. Στὴν Ἑλλάδα εἶναι πολλὰ χρόνια ποὺ δὲν ἐπῆγα. Ἡ τελευταία μου ἐργασία ἦταν ὑπαλλήλου εἰς ἕνα κυβερνητικὸν γραφεῖον ἐξαρτώμενον ἀπὸ τὸ ὑπουργεῖον τῶν Δημοσίων Ἔργων τῆς Αἰγύπτου. Ξέρω Ἀγγλικά, Γαλλικὰ καὶ ὁλίγα Ἰταλικά.

Το έργο τουΕπεξεργασία

 
Το χειρόγραφο του ποιήματός του Θερμοπύλες.

Σήμερα η ποίησή του όχι μόνο έχει επικρατήσει στην Ελλάδα, αλλά και κατέλαβε μία εξέχουσα θέση στην όλη ευρωπαϊκή ποίηση, ύστερα από τις μεταφράσεις των ποιημάτων του αρχικά στα Γαλλικά, Αγγλικά, Γερμανικά και κατόπιν σε πολλές άλλες γλώσσες.

Το σώμα των Καβαφικών ποιημάτων περιλαμβάνει: Τα 154 ποιήματα που αναγνώρισε ο ίδιος (τα λεγόμενα Αναγνωρισμένα), τα 37 Αποκηρυγμένα ποιήματά του, τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα οποία αργότερα αποκήρυξε, τα Κρυμμένα, δηλαδή 75 ποιήματα που βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, καθώς και τα 30 Ατελή, που βρέθηκαν στα χαρτιά του χωρίς να έχουν πάρει την οριστική τους μορφή. Τύπωσε ο ίδιος το 1904 μια μικρή συλλογή με τον τίτλο Ποιήματα, στην οποία περιέλαβε τα ποιήματα: Φωνές, Επιθυμίες, Κεριά, Ένας γέρος, Δέησις, Οι ψυχές των γερόντων, Το πρώτο σκαλί, Διακοπή, Θερμοπύλες, Τα παράθυρα, Περιμένοντας τους βαρβάρους, Απιστία και Τα άλογα του Αχιλλέως. Η συλλογή, σε 100-200 αντίτυπα, κυκλοφόρησε ιδιωτικά.

Το 1910 τύπωσε πάλι τη συλλογή του, προσθέτοντας αλλά επτά ποιήματα: Τρώες, Μονοτονία, Η κηδεία του Σαρπηδόνος, Η συνοδεία του Διονύσου, Ο Βασιλεύς Δημήτριος, Τα βήματα και Ούτος εκείνος. Και αυτή η συλλογή διακινήθηκε από τον ίδιο σε άτομα που εκτιμούσε.

Το 1935 κυκλοφόρησε στην Αθήνα, με επιμέλεια της Ρίκας Σεγκοπούλου, η πρώτη πλήρης έκδοση των (154) Ποιημάτων του, που εξαντλήθηκε αμέσως. Δύο ακόμη ανατυπώσεις έγιναν μετά το 1948.

Ο ποιητής επεξεργαζόταν επίμονα κάθε στίχο, κάποτε για χρόνια ολόκληρα, προτού τον δώσει στην δημοσιότητα. Σε αρκετές από τις εκδόσεις του υπάρχουν διορθώσεις από το χέρι του και συχνά όταν επεξεργαζόταν ξανά τα ποιήματά του τα τύπωνε διορθωμένα.

Οι θεματικοί κύκλοι της καβαφικής ποίησηςΕπεξεργασία

 
Μια προτομή του Κωνσταντίνου Καβάφη, βρίσκεται στο διαμέρισμά του.

Ο ίδιος είχε κατατάξει τα ποιήματά του σε τρεις κατηγορίες: τα ιστορικά, τα φιλοσοφικά και τα ερωτικά ή αισθησιακά.[34]

  • Τα ιστορικά ποιήματα εμπνέονται κυρίως από την ελληνιστική περίοδο, και στα περισσότερα έχει εξέχουσα θέση η Αλεξάνδρεια. Αρκετά άλλα προέρχονται από την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα και το Βυζάντιο, χωρίς να λείπουν και ποιήματα με μυθολογικές αναφορές (π.χ. Τρώες). Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Καβάφης δεν εμπνέεται καθόλου από το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν, δηλαδή την επανάσταση του '21, αλλά ούτε και από την κλασική αρχαιότητα. Οι περίοδοι που επιλέγει είναι περίοδοι παρακμής ή μεγάλων αλλαγών και οι περισσότεροι ήρωές του είναι "ηττημένοι".
  • Τα αισθησιακά ή ερωτικά ποιήματα, που είναι και τα πιο λυρικά, κυριαρχεί η ανάμνηση και η αναπόληση. Αυτό που προκαλεί τα συναισθήματα δεν είναι το παρόν, αλλά το παρελθόν, και πολύ συχνά ο οραματισμός.
  • Τα φιλοσοφικά ποιήματα ονομάζονται από άλλους «διδακτικά». Ο Ε.Π.Παπανούτσος τα διαίρεσε στις εξής ομάδες: ποιήματα με "συμβουλές προς ομοτέχνους", δηλαδή ποιήματα για την ποίηση, και ποιήματα που πραγματεύονται άλλα θέματα, όπως το θέμα των Τειχών, την έννοια του χρέους (Θερμοπύλες), της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον), της μοίρας (Καισαρίων) κ.ά.[35]

Διαχωρίζοντας το ποιητικό του έργο σε φιλοσοφικό, ιστορικό και ηδονικό, στα ποιήματά του αποτυπώνονται το ερωτικό στοιχείο, η φιλοσοφική του σκέψη και η ιστορική του γνώση. Όσον αφορά στα ιστορικά του ποιήματα ιδιαίτερα, οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι τα συνέθεσε βιώνοντας την ατμόσφαιρα μιας πόλης που έγινε κατά το ελληνιστικό της παρελθόν χωνευτήρι λαών και σταυροδρόμι πολιτισμών. Οι ήρωές του είναι γνωστά ιστορικά πρόσωπα ή γεννήματα της φαντασίας του και ο ποιητής αφηγείται στους χαρακτήρες που πλάθει ανθρώπινες συμπεριφορές σημαδεμένες από πρόσκαιρο της επιτυχίας και τη μοίρα που εξουδετερώνει την ανθρώπινη θέληση.

Πόλεις της ανατολικής Μεσογείου –ιδιαίτερα η Αλεξάνδρεια όπως προαναφέρθηκε– είναι ο τόπος που λαμβάνουν χώρα τα περιστατικά των ποιημάτων και σύμφωνα με το περιεχόμενό τους χαρακτηρίζονται από τους σύγχρονους σχετικά ερευνητές της καβαφικής ποιητικής ως ψευδοϊστορικά, ιστορικοφανή και ιστοριογενή. Τη διαφορετικότητα ανάμεσα στα ιστορικά του ποιήματα επισήμανε ο ίδιος ο ποιητής, χωρίς όμως να τους δώσει ιδιαίτερη ονομασία. Εισηγητής του όρου «ψευδοϊστορικό» είναι ο Σεφέρης για να διαχωρίσει με αυτόν τα ποιήματα που χρησιμοποιούν το ιστορικό υλικό μεταφορικά, αλληγορικά δημιουργώντας ψεύτικες ιστορίες.[36] Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος με τη σειρά του εισηγήθηκε τον όρο «ιστορικοφανή». Εκεί εντάσσει τα ιστορικά ποιήματα, των οποίων τα φανταστικά πρόσωπα εμπλέκονται σε ιστορικό πλαίσιο που επενδύει την πλοκή. Ο Μιχάλης Πιερής θεώρησε αναγκαίο τον όρο «ιστοριογενή» για τα ποιήματα που γεννήθηκαν από άμεσο ιστορικό υλικό.Τέλος τα ερωτικά ή αισθησιακά ποιήματα του ηδονικού κύκλου του Καβάφη αποτελούν αναμνήσεις πραγματοποιημένων ή μη ερώτων εκφράζοντας τον ιδιότυπο ερωτισμό του, για τον οποίο έχουν τεθεί αρκετές αμφιβολίες.[37][38][σημ. 1]

Η μορφήΕπεξεργασία

 
Ποίημα του Καβάφη, Κρυμμένα, ζωγραφισμένο σε ένα κτίριο στο Λέιντεν, Ολλανδία.

Η γλώσσα και η στιχουργική μορφή των ποιημάτων του Καβάφη ήταν ιδιόρρυθμες και πρωτοποριακές για την εποχή. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι:

  • Ιδιότυπη γλώσσα, μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής, με ιδιωματικά στοιχεία της Κωνσταντινούπολης.
  • Εξαιρετικά λιτός λόγος, με ελάχιστα επίθετα (όσα υπάρχουν έχουν πάντα ιδιαίτερη σημασία, δεν είναι ποτέ συμβατικά, κοσμητικά επίθετα).
  • Ουδέτερη γλώσσα, σχεδόν πεζολογική, μακριά από τις ποιητικές συμβάσεις της εποχής. Η γλώσσα δεν αποκαλύπτει τα συναισθήματα.
  • Εξαιρετικά σύντομα ποιήματα.
  • Ιαμβικός ρυθμός, αλλά τόσο επεξεργασμένος που συχνά είναι δύσκολο να διακριθεί[39].
  • Ομοιοκαταληξία όχι σε όλα τα ποιήματα, ενίοτε χαλαρή και περιστασιακή.
  • Ιδιαίτερη σημασία στα σημεία στίξης: παίζουν ρόλο για το νόημα (π.χ. ειρωνεία) ή λειτουργούν ως οδηγίες απαγγελίας (π.χ. χαμήλωμα του τόνου της φωνής στις παρενθέσεις).

Ο ποιητήςΕπεξεργασία

Ο Καβάφης λειτουργεί κυρίως μέσω των συμβόλων. Η τέχνη του είναι η συγκέντρωση αρχετύπων, που δίνουν ένα φευγαλέο υπαινικτικό νόημα στο λόγο του. Αντλεί μνήμες από το παρελθόν, και τις αποθέτει στο παρόν, ενίοτε ως προειδοποίηση για τα μελλούμενα. Είναι τέτοια η σχέση του με τη συλλογική ψυχή και τα περιεχόμενά της, που θεωρείται προδρομικός της σχέσης της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα με τη συλλογική συνείδηση.[40]

Ιδιαίτερο στοιχείο της τεχνικής του είναι μία σπάνιας υφής σκηνοθετική ικανότητα αντίστοιχη με αυτήν που συναντάει κανείς στον πεζογραφικό ή και θεατρικό λόγο. Άλλο ένα όμως χαρακτηριστικό του συμπληρωματικό του προαναφερόμενου είναι η τάση, μέσω του λόγου του, να υποδύεται περσόνες. Το εν λόγω χαρακτηριστικό δημιουργεί μια πολυεπίπεδη ποίηση αλλά και αινιγματικότητα μιας και είναι συχνά δυσδιάκριτο για τον αναγνώστη να αναγνωρίσει μέσω τίνος προσώπου μιλάει ο ίδιος ο ποιητής και με ποιο ταυτίζεται.

Η συμβολιστική του τάση είναι έντονη και συνδυάζεται με λόγο λιτό αλλά διαχρονικά επίκαιρο. Η ειρωνική διάθεση, αυτό που αποκλήθηκε καβαφική ειρωνεία συνδυάζεται με την τραγικότητα της πραγματικότητας, για να καταστεί κοινωνικά διδακτική και οι ηδονιστικοί του προσανατολισμοί ανακατεύονται με κοινωνικές επισημάνσεις. Αναμφίβολα δεν είναι εύκολο να οριοθετήσει κανείς ξεκάθαρα σε θεματικούς κύκλους την ποιητική του Καβάφη. Η ιστορία ανακατεύεται με τις αισθήσεις και το στοχασμό σε μια ενιαία οντότητα, αυτήν πιθανώς που ο ίδιος ο Καβάφης προσδιορίζει ως «ενιαίο καβαφικό κύκλο», αλλά σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση, στον αμέσως επόμενο στίχο, η εναλλαγή δικαιώνει όσους χαρακτήρισαν την καβαφική ποίηση πρωτεϊκή.[41]

ΜουσείοΕπεξεργασία

 
Το σπίτι-μουσείο του Καβάφη, στην Αλεξάνδρεια.
Κύριο λήμμα: Οικία - Μουσείο Καβάφη

Το διαμέρισμα του Καβάφη στην άλλοτε κακόφημη συνοικία του Αταρίν στην Αλεξάνδρεια έκτοτε έχει μετατραπεί σε μουσείο. Το μουσείο διαθέτει αρκετά από τα σκίτσα του Καβάφη και πρωτότυπα χειρόγραφα, καθώς περιέχει πολλές φωτογραφίες και πορτραίτα του Καβάφη.

Δείτε επίσηςΕπεξεργασία

ΣημειώσειςΕπεξεργασία

  1. ↑ Ο Ατανάζιο Κατράρο, πρώτος μεταφραστής στα Iταλικά των ποιημάτων του Καβάφη και προσωπικός του φίλος, γράφει: «Την ομοφυλοφιλία του Καβάφη τη βαραίνει ένα μεγάλο ερωτηματικό, που χρειάζεται βαθιά συνετή και αντικειμενική μελέτη και δεν αποκλείεται η απόφαση να είναι απαλλακτική. Κανείς δεν μπόρεσε ποτέ να προσκομίσει μια απόδειξη για το αμάρτημα που αποδίδεται στον ποιητή και ποτέ δεν βρέθηκε ανακατεμένος σ' ένα σκάνδαλο.»

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Γαλλικά) BnF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11909504s. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Constantine-P-Cavafy. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6xs6bsv. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 International Music Score Library Project. Category:Cavafy,_Constantine. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 (Αγγλικά) Internet Speculative Fiction Database. 94973. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. ↑ Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ (Αγγλικά) Find A Grave. 7585596. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. ↑ Γερμανική Εθνική Βιβλιοθήκη, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  9. ↑ Hanns-Josef Ortheil: «Ferner Gesang» (Γερμανικά) 1997. σελ. 1035.
  10. ↑ LIBRIS. 26  Σεπτεμβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/hftwrg41080vdqg. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  11. ↑ (Γαλλικά) BnF authorities. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11909504s. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  12. ↑ «Κ. Π. Καβάφης - Η Ζωή και το έργο του». cavafis.compupress.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2017. 
  13. ↑ Παρίδης, Χρήστος. «Ο μεγάλος Αλεξανδρινός». Έθνος. http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22784&subid=2&pubid=4630866. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2014. [νεκρός σύνδεσμος]
  14. ↑ «Μουσείο Καβάφη: Ο μεγάλος Αλεξανδρινός στην Πλάκα». http://www.in2life.gr/. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2014.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |publisher= (βοήθεια)
  15. ↑ «Επόμενη στάση «Καβάφης»: Ο μεγάλος Αλεξανδρινός στα μέσα μαζικής μεταφοράς». Τα Νέα. 16 Οκτωβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2015. https://web.archive.org/web/20151122081602/http://www.tanea.gr/news/culture/article/5047632/o-megalos-aleksandrinos-sta-mesa-mazikhs-metaforas/. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2014. 
  16. ↑ Ράλλη, Νόρα. «Ο Αλεξανδρινός απέκτησε χρώμα». Εφημερίδα των Συντακτών. http://www.efsyn.gr/?p=160482. Ανακτήθηκε στις 2 Μαΐου 2014. 
  17. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 48
  18. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 47-48
  19. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 48
  20. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 48-50
  21. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 50-51
  22. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 57
  23. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 62
  24. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ.63
  25. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 67
  26. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 63
  27. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 64
  28. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 127
  29. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 64
  30. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 134
  31. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 127
  32. ↑ Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983, σελ. 134
  33. ↑ Μαρτυρία του Ιμπαρήμ Ελ Καγιάρ, συναδέλφου του στην υπηρεσία αρδεύσεων, Μανώλης Χαλβατζάκης, «Ο Καβάφης στην υπαλληλική του ζωή», Νέα Εστία, τομ. 76, τχ. 891 (15 Αυγούστου 1964), σελ. 1161-1164
  34. ↑ Πολίτης, Λ., 2001, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Μ.Ι.Ε.Τ. Αθήνα εκδ. 11η, 230.
  35. ↑ Παπανούτσος, Ε. Π. (1985). Παλαμάς - Καβάφης - Σικελιανός. Αθήνα: Ίκαρος. 
  36. ↑ Πιερής Μ., 2001, Εισαγωγή στην ποίηση του Καβάφη , Επιλογή κριτικών κειμένων, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 403.
  37. ↑ Woods, Gregory (1999). A History of Gay Literature, the Male Tradition. Yale University Press. ISBN 978-0-300-08088-9.
  38. ↑ "Cavafy Through the Looking-Glass" by Manuel Savidis(Αγγλικά).
  39. ↑ «Διατριβή: Ο ελεύθερος στίχος υπό το πρίσμα της σύγχρονης μετρικολογίας: τα πρώτα ελληνικά ελευθερόστιχα ποιήματα (1920-1940) - Κωδικός: 23160». thesis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουλίου 2017. 
  40. ↑ Ιλίνσκαγια, Σ., 1983, Κ. Π. Καβάφης: Οι δρόμοι προς το ρεαλισμό στην ποίηση του 20ού αιώνα, Κέδρος 3η εκδ. 14.
  41. ↑ Τσίρκας, Στρατής (2001). Ο Καβάφης και η εποχή του. Αθήνα: Κέδρος. 

ΠηγέςΕπεξεργασία

  • Στρατής Τσίρκας, Ο Καβάφης και η εποχή του, εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1983
  • Μανώλης Χαλβατζάκης, «Ο Καβάφης στην υπαλληλική του ζωή», Νέα Εστία, τομ. 76, τχ. 891 (15 Αυγούστου 1964), σελ. 1161-1164 [1]

ΒιβλιογραφίαΕπεξεργασία

  • Καπώνης Πάνος, Πρόσωπα στην ομίχλη, "Αλεξάνδρεια 2005" σελ. 51, εκδόσεις Απόπειρα, Αθήνα 2012. ISBN 978-960-537-145-6.
  • Καραγιάννης, Γεώργιος, Τα γνωρίσματα της ελληνικότητας και η ποίηση του Κ. Π. Καβάφη, Τρικαλινά 3 (1983), 109-123.
  • Κουτσογιάννη, Στέλλα Κυριάκου. «Οι θεματικές συλλογές 1905 – 1915 & 1916-1918 του Κ. Π. Καβάφη : Μια θεματική αιτιολόγηση». Διπλωματική εργασία - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλολογίας, 2012. http://ikee.lib.auth.gr/record/128917/files/GRI-2012-8392.pdf. 
  • Παπαδοπεράκη Ασπασία, Η μορφή του Κ. Π. Καβάφη, εισαγωγή Γιώργος Ιωάννου, Αθήνα 1987, Eκδόσεις Μακέδος, σ. 130. 2η έκδοση Αθήνα 2003 Eκδόσεις Παπασωτηρίου.
  • Παπαδοπεράκη Ασπασία, Ο επικούρειος ποιητής Κ. Π. Καβάφης, Αθήνα, Νοέμβριος 2010, Eκδόσεις Σήμα, 96 σελίδες, ISBN 978-960-89506-9-6.
  • Παπανικολάου Δημήτρης, Σαν κ' εμένα καμωμένοι. Ο ομοφυλόφιλος Καβάφης και η ποιητική της σεξουαλικότητας, εκδόσεις Πατάκη, 2014

ΦιλμογραφίαΕπεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤΕπεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κωνσταντίνος_Καβάφης&oldid=7816422"