Καμουνική γλώσσα
Η καμουνική γλώσσα (ISO 639-3: xcc,[4] Glottolog: camu1235) είναι αρχαία γλώσσα η οποία ήταν σε χρήση κατά την 1η χιλιετία π.Χ., στις περιοχές της Βαλκαμόνικα και της Βαλτελίνα των κεντρικών Άλπεων της σημερινής Λομβαρδίας στην βόρεια Ιταλία.
| Καμουνική | |
|---|---|
| Περιοχή | νότια πλευρά των κεντρικών Άλπεων στις περιοχές Βαλκαμόνικα και Βαλτελίνα της Ιταλίας |
| Έθνος | Καμούννιοι |
| Εποχή | 1η χιλιετία π.Χ. |
| Ταξινόμηση | αβέβαιη, πιθανώς μέλος των τυρρηνικών γλωσσών[1] ή των κελτικών[2] |
| ISO 639-1 | — |
| ISO 639-2 | — |
| ISO 639-3 | xcc |
| Glottolog | camu1235[3] |
Περιγραφή Επεξεργασία
Το σώμα κειμένων που διασώζεται προέρχεται από σκαλιστές επιγραφές σε βράχους, παρόμοιες με τις βραχογραφίες της Βαλκαμόνικα. Υπάρχουν τουλάχιστον 170 γνωστές επιγραφές, η πλειοψηφία των οποίων αποτελείται από λίγες μόνο λέξεις. Το σύστημα γραφής που χρησιμοποιούσε είναι παραλλαγή του βορείου ετρουσκικού αλφαβήτου, το οποίο επίσης είναι γνωστό ως καμουνικό αλφάβητο ή αλφάβητο του Σόντριο. Οι μεγαλύτερες σε έκταση επιγραφές χρησιμοποιούσαν βουστροφηδόν γραφή.
-
Επιγραφή στην τοποθεσία Κάπο ντι Πόντε, Βαλκαμόνικα -
Επιγραφή στην τοποθεσία Νάντρο, Βαλκαμόνικα -
Επιγραφή στο μουσείο του Σόντριο, Βαλτελίνα
.jpg)
.jpg)
Η ονομασία της γλώσσας προέρχεται από τον λαό των Καμουννίων οι οποίοι ιστορικά περιγράφονται από τον Δίων Κάσσιο (3ος αιώνας μ.Χ.) ως αλπικό γένος,[5] και οι οποίοι κατά την εποχή του Σιδήρου είχαν δημιουργήσει πολλές βραχογραφίες στην περιοχή της Βαλκαμόνικα. Υπάρχουν αλφαβητάρια τα οποία έχουν ανακαλυφθεί στις περιοχές του Νάντρο και του Πιανκόγκνο και χρονολογούνται μεταξύ του 500 με 50 π.Χ.[6].
Το διαθέσιμο υλικό δεν επαρκεί για την αποκρυπτογράφηση της γλώσσας, ή για την αποσαφήνιση της σχέσης της με άλλες γλώσσες. Κάποιοι μελετητές θεωρούν πως σχετίζεται με τα ετρουσκικά και τα ραιτικά,[1] ενώ άλλοι με τις κελτικές γλώσσες.[2]
Αλφάβητο Επεξεργασία
| Γλύφος | Ετρουσκική μεταγραφή
Tibiletti Bruno 1992[7] |
Λατινική
Zavaroni 2004[8] |
Λατινική
Martinotti 2009[9] |
|---|---|---|---|
|
- | A | - |
|
|
A | A |
|
|
A | - |
|
|
B | B (V?) |
|
|
B | B (V?) |
|
|
- | D |
|
h | D (?) | - |
|
|
E | E |
|
|
E | E |
|
|
E | E |
|
|
V | - |
|
|
G | K (G?) |
|
|
G | - |
|
h | H | J (ii/h/η?) |
|
- | H | - |
|
|
I | I |
|
|
I | I |
|
- | K | K (G?) |
|
|
L | L |
|
|
L | L |
|
|
M | M |
|
|
M | M |
|
|
N | N |
|
|
N | N |
|
|
O | Φ (Q?) |
|
- | P | - |
|
|
P | P |
|
|
R | R |
|
|
R | R |
|
|
S | χ |
|
|
S | S |
|
|
S | S |
|
|
T | T |
|
|
T | T |
|
- | T | I |
|
|
|
- |
|
- |
|
|
|
- | TS - 
|
- |
|
|
TS -
|
χ |
|
|
U - W | U |
|
- | U - W | U |
|
|
Z | χ |
|
|
Z | χ |
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «Camunic : Encyclopedia of the Languages of Europe : Blackwell Reference Online». Blackwellreference.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2018.
- ↑ 2,0 2,1 Markey, Thomas (2008). Shared Symbolics, Genre Diffusion, Token Perception and Late Literacy in North-Western Europe. NOWELE.
- ↑ Hammarström, Harald· Forkel, Robert· Haspelmath, Martin· Bank, Sebastian, επιμ. (2016). «Camunic». Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ «xcc | ISO 639-3». iso639-3.sil.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2018.
- ↑ Cassius, Dion· Fabricius (1750). Ton Dionos tou Kassiou tou Kokkeianou Romaikon historion ta sozomena. Historiae Romanae quae supersunt, volum[ina duo] ... Heroldus. σελ. 749.
- ↑ «Iscrizioni camune a cura di Adolfo Zavaroni» (στα italian). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2009.
- ↑ Maria Grazia Tibiletti Bruno, Gli alfabetari, Quaderni camuni n° 60, 1992, p. 307
- ↑ Adolfo Zavaroni, Iscrizioni camune Αρχειοθετήθηκε 2007-10-23 στο Wayback Machine., 2004
- ↑ Angelo Martinotti, Le iscrizioni preromane in Lucus rupestris, 2009, p. 325
Σχετική βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Mancini, Alberto. 1980. "Le iscrizioni della Valcamonica" in Studi Urbinati di storia, filosofia e letteratura. Supplemento linguistico 2, pp. 75–166.
- Mancini, Alberto. 1991. "Iscrizioni retiche e iscrizioni camune. Due ambiti a confronto" in Quaderni del Dipartimento di Linguistica, Università degli studi di Firenze 2, pp. 77–93.
- Marchesini, Simona. 2011. "Alla ricerca del modello perduto. Sulla genesi dell’alfabeto camuno", Palaeohispanica 11, pp. 155-171
- Markey, Thomas L. 2008. "Shared symbolics, genre difussion, token perceptions and late literacy in North-western Europe" in NOWELE 54/55, pp. 5–62.
- Morandi, Alessandro. 2004. Epigrafia e lingua dei Celti d'Italia, vol. II. Celti d’Italia, ed. by Paola Piana Agostinetti (Popoli e civiltà dell'Italia antica, 12), Roma 2004
- Prosdocimi, Aldo Luigi. 1965. "Per un'edizione delle iscrizioni della Valcamonica", in Studi Etruschi 33, pp. 574–599.
- Schumacher, Stefan. 2007. "Val Camonica, Inschriften" in Reallexikon der germanischen Altertumskunde. Band 35: Speckstein bis Zwiebel. Ed. Heinrich Beck et al., Berlin – New York, pp. 334–337.
- Tibiletti Bruno, Maria Grazia. 1978. "Camuno, retico e pararetico", in Lingue e dialetti dell'Italia antica ('Popoli e civiltà dell'Italia antica', 6), ed. by A. L. Prosdocimi, Roma 1978, pp. 209–255.
- Tibiletti Bruno, Maria Grazia. 1990. "Nuove iscrizioni camune" in Quaderni camuni 49-50, pp. 29–171.
- Tibiletti Bruno, Maria Grazia. 1992. "Gli alfabetari" in Quaderni camuni 60, pp. 309–380.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- «Iscrizioni camune a cura di Adolfo Zavaroni» (στα italian). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2009.
- «Tracce n° 7 Scratched horses in a relief from Cividate Camuno – Valcamonica (Italy)». Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2009.
- «Tracce n° 9 Vite-Deria, Paspardo, Valcamonica. Ricerche 1990–97» (στα italian). Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2009.
- «Tracce n° 9 Rock and Roll with the Camunnians Did they have ladders in the prehistory?». Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2009.
- «Tracce n° 12 Due nuove rocce istoriate in località Vite area di Vite-Deria, Paspardo (Valcamonica, BS)» (στα italian). Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2009.