Καταλανική λογοτεχνία
Με τον όρο Καταλανική λογοτεχνία περιγράφεται το σύνολο των λογοτεχνικών κειμένων που έχουν γραφεί στα καταλανικά.[1] Επομένως συμπεριλαμβάνονται σε αυτή όλοι οι καταλανόφωνοι συγγραφείς που προέρχονται κυρίως από την Καταλονία, τη Βαλενθιανική Χώρα, τις Βαλεαρίδες Νήσους και τη γαλλική Βόρεια Καταλονία.
Το πρώτο λογοτεχνικό κείμενα στα καταλανικά θεωρούνται οι Omilies d'Organyà ('Κηρύγματα του Οργανιά'), μια μετάφραση θρησκευτικών εκκλησιαστικών κηρυγμάτων από τα οξιτανικά των τελών του 12ου αιώνα. Κατά τον Ύστερο Μεσαίωνα άνθισε ιδιαίτερα μια οξιτανικής επιρροής προφορική λογοτεχνική κουλτούρα, αυτή των τροβαδούρων, την οποία ωστόσο ήρθε να αποκαθηλώσει ο πρώτος κατεξοχήν συγγραφέας στα καταλανικά, Ραμόν Λιουλ και ο Βαλενθιανικός Χρυσός Αιώνας, που απεμπόλησε τον οξιτανικό χαρακτήρα και διαμόρφωσε το κλασικό πρότυπο της λογοτεχνικής καταλανικής γλώσσας. Ο Χρυσός Αιώνας (15ος αιώνας) είδε συγγραφείς όπως ο ποιητής Αουζιάς Μαρκ και ο πεζογράφος Ζοανότ Μαρτορέλ να εκδίδουν σημαντικά έργα που ωστόσο δεν είχαν ιδιαίτερη συνέχεια μέσα στο χρόνο λόγω της εισόδου των καταλανόφωνων χωρών στην λεγόμενη «περίοδο της Παρακμής».
Στα νέα πλαίσια της Ισπανικής Μοναρχίας (1515 κι έπειτα) το Στέμμα της Αραγόνας υποχώρησε αισθητά μπροστά στη δημογραφική, πολιτική και πολιτισμική άνθηση του Στέμματος της Καστίλης που δεν άργησε να περιορίσει την καταλανόφωνη κουλτούρα[1] κυρίως στη Βαλένθια. Πρώιμο τέτοιο παράδειγμα αποτελεί ο αναγεννησιακός ποιητής από τη Βαρκελώνη, Ζοάν Μποσκά, γνωστότερος ως Χουάν Μποσκάν.
Η απουσία σημαντικών λογοτεχνικών δημιουργιών στα καταλανικά φάνηκε να ανατρέπεται τρεις περίπου αιώνες μετά με την Καταλανική Αναγέννηση (Renaixença, 'Ρεναϊσένσα'). Από το 1833 κι έπειτα η καταλανική λογοτεχνία στην Καταλονία, τη Βαλένθια και τις Βαλεαρίδες αναζωογονείται με μορφές όπως τον Ζασίν Μπερδαγέ και τον Μπίκτορ Μπαλαγέ ενώ ο μοντερνισμός στην ποίηση βρήκε τη μεγαλύτερή του έκφραση στο πρόσωπο του Ζοάν Μαραγάλ. Στη Βόρεια Καταλονία κύριος εκπρόσωπος της καταλανικής λογοτεχνίας είναι ο Ζοζέπ Σεβαστιά Πονς.[2] Η κανονικοποίηση που επήλθε στο πρώτο τρίτο του 20ού αιώνα, στην οποία βοήθησε τα μέγιστα η ίδρυση του Ινστιτούτου Καταλανικών Μελετών το 1906, ανατράπηκε από τη νίκη των εθνικιστών στον Ισπανικό Εμφύλιο, που απαγόρεψαν τη χρήση και την ευρεία κυκλοφορία άλλων γλωσσών πέραν της ισπανική. Η καταλανική λογοτεχνική παραγωγή στο εσωτερικό περιορίστηκε αλλά σταδιακά ανέκαμψε και από το τέλος της δικτατορίας το 1975 βρίσκεται σε διαρκή άνοδο, έχοντας κατακτήσει ένα σταθερό κοινό και σταθερή παρουσία στους καταλόγους των μεγαλύτερων ισπανικών εκδοτικών οίκων.[1]
Ενδεικτικός κατάλογος καταλανόφωνων λογοτεχνών Επεξεργασία
Μεσαίωνας Επεξεργασία
Καταλανική Αναγέννηση (19ος αιώνας) Επεξεργασία
- Μποναβεντούρα Κάρλες Αριβάου
- Ζασίν Μπερδαγέ
- Άνζελ Γκιμερά
- Μπίκτορ Μπαλαγέ
- Μπίκτορ Καταλά
- Ζοάν Μαραγάλ
20ός αιώνας Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ευριβιάδης Σοφός: «Σύντομη εισαγωγή στην καταλανική λογοτεχνία». Δεκ. 2014.
- ↑ Marc Calvet, Christian Camps, Jacques Deloncle [et al.], Pyrénées-Orientales Rousillon, Encyclopédie Bonneton, σελ. 175