Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας Εσωτερικού

Ελληνικό πολιτικό κόμμα (1968-1986)

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας Εσωτερικού (Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού) υπήρξε ελληνικό πολιτικό κόμμα της Αριστεράς, που προήλθε από τη διάσπαση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας μετά το Φεβρουάριο του 1968. Ιδεολογική του ταυτότητα υπήρξε η ελληνική εκδοχή του ευρωκομμουνισμού, η ανανέωση της Αριστεράς και η επαγγελία ενός «σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο».

Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας Εσωτερικού
Γενικός ΓραμματέαςΜπάμπης Δρακόπουλος (1969-1982)
Γιάννης Μπανιάς (1982-1986)
Λεωνίδας Κύρκος (1986-1987)
Ίδρυση1968
Διάλυση1987
Διάσπαση απόΚομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας
ΔιάδοχοςΕλληνική Αριστερά (πλειοψηφία)
Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού - Ανανεωτική Αριστερά (μειοψηφία)
ΈδραΑθήνα
Πτέρυγα νεολαίαςΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος
Φοιτητική πτέρυγαΔημοκρατικός Αγώνας-Δημοκρατική Ενότητα
ΙδεολογίαΕυρωκομμουνισμός
Δημοκρατικός σοσιαλισμός
Πολιτικό φάσμαΑριστερά
ΧρώματαΚόκκινο
Πολιτικό σύστημα Ελλάδας
Πολιτικά κόμματα
Εκλογές

Στη διάρκεια της δικτατορίας συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα μέσα από το Πανελλήνιο Αντιδικτατορικό Μέτωπο - Π.Α.Μ., το Αντιδικτατορικό Εργατικό Μέτωπο (Α.Ε.Μ.), την οργάνωση νεολαίας «ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος» και την Κομμουνιστική Οργάνωση Σπουδαστών. Οι νεολαιίστικες δυνάμεις του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού μετά τη δικτατορία συγκροτήθηκαν στην ΠΟΝ Ρήγας Φεραίος που μετεξελίχτηκε σε ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος, ενώ οι φοιτητές στην παράταξη Δημοκρατικός Αγώνας-Δημοκρατική Ενότητα (ΔΑ-ΔΕ). Μετά τη μεταπολίτευση συγκροτήθηκε από το χώρο η Αδέσμευτη Κίνηση Ειρήνης.

Το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού κατά την περίοδο της δικτατορίας είχε εκδώσει στην παρανομία την εφημερίδα «Μαχητής» που μετεξελίχτηκε σε «Ριζοσπάστη-Μαχητή», για να παραπέμπει στην εφημερίδα του ενιαίου Κ.Κ.Ε., η έκδοση της οποίας είχε απαγορευτεί το 1947. Στο εξωτερικό το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού προχώρησε το 1969 σε επανέκδοση του θεωρητικού περιοδικού του Κ.Κ.Ε. «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» μέχρι και το 1974, καθώς και του περιοδικού «Διάλογος». Μετά τη μεταπολίτευση οι τίτλοι του «Ριζοσπάστη» και της «Κομμουνιστικής Επιθεώρησης» είχαν εξασφαλιστεί από το Κ.Κ.Ε. και έτσι από το 1974 επανακυκλοφόρησε νόμιμα η εφημερίδα «Η Αυγή», που εξέφραζε την Ε.Δ.Α. προδικτατορικά, σαν όργανο της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού. Την περίοδο 1975-1983 το θεωρητικό περιοδικό «Κομμουνιστική Θεωρία και Πολιτική» που αντικαταστάθηκε από το περιοδικό «Η Αριστερά Σήμερα».

Ιστορικό Επεξεργασία

Η διάσπαση του Κ.Κ.Ε. Επεξεργασία

Στις 5 - 15 Φεβρουαρίου 1968 συνήλθε στη Βουδαπέστη η 12η Πλατιά Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας για να εξετάσει την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας με τη δικτατορία και εσωκομματικά ζητήματα. Τρία μέλη του Πολιτικού Γραφείου, οι Μήτσος Παρτσαλίδης, Ζήσης Ζωγράφος, Πάνος Δημητρίου, και ακόμη οι Δημήτρης Βατουσιανός, Βασίλης Ζάχος, Σταύρος Καράς, Θανάσης Καρτσούνης, Λεωνίδας Τζεφρώνης, επτά αναπληρωματικά μέλη της Κεντρικής Επιτροπής και τα τρία μέλη της Κεντρικής Εξελεγκτικής Επιτροπής διαφώνησαν με την πλειοψηφία σε εσωκομματικά και κεντρικά πολιτικά ζητήματα, όπως η πολιτική των συμμαχιών και ο ρόλος της Σοβιετικής Ένωσης και αποχώρησαν.

Αυτά τα στελέχη εκπροσωπούσαν μία τάση που από καιρό διαμορφωνόταν, δυσφορούσε για την απόλυτη εξάρτηση του κόμματος από τις επιλογές της σοβιετικής ηγεσίας και έβλεπε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην Τσεχοσλοβακία και την «Άνοιξη της Πράγας».

Με απόφαση της 12ης Ολομέλειας καθαιρέθηκαν τα τρία διαφωνούντα μέλη του Πολιτικού Γραφείου και περιθωριοποιήθηκαν οι υπόλοιποι. Στην ψηφοφορία που ακολούθησε ο μόνος που μειοψήφησε ήταν ο Πέτρος Ρούσος που όμως δε συντάχτηκε με τους αποχωρήσαντες και παρέμεινε στις γραμμές του Κ.Κ.Ε. που οδηγήθηκε φυσικά στη διάσπαση.

Μαζί με τους διαφωνούντες συμπαρατάχτηκαν άλλα στελέχη του «Γραφείου Εσωτερικού», δηλαδή του τμήματος της ηγεσίας που δρούσε στο εσωτερικό της χώρας σε συνθήκες παρανομίας, όπως οι Μπάμπης Δρακόπουλος, Νίκος Καρράς, Αντώνης Μπριλλάκης, Τάκης Μπενάς κ.ά. Έτσι συγκροτήθηκε το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού, τα στελέχη του οποίου απέδιδαν την ονομασία «Κ.Κ.Ε. Εξωτερικού» στο τμήμα του κόμματος που ακολουθούσε την ηγεσία. Στην πράξη το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού λειτουργούσε σαν αυτοτελές κόμμα μετά την Έκτακτη Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του Κ.Κ.Ε. τον Απρίλιο του 1969, με τη συμμετοχή των στελεχών που διαφώνησαν με την 12η Ολομέλεια.

Μεταπολίτευση Επεξεργασία

Στις πρώτες εκλογές μετά την Μεταπολίτευση το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού συνεργάστηκε μέσω της Ε.Δ.Α., στην οποία συμμετείχε ακόμα, με το Κ.Κ.Ε. στη δημιουργία του συνασπισμού της Ενωμένης Αριστεράς. Η Ενωμένη Αριστερά απέσπασε 464.787 ψήφους και εξέλεξε οκτώ βουλευτές. Η συνεργασία με το ΚΚΕ δεν συνεχίστηκε, και στις εκλογές του 1977 το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού σύναψε τη «Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων» μαζί με την Ε.Δ.Α., τη Σοσιαλιστική Πορεία, τη Χριστιανική Δημοκρατία και τη Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία, η οποία και απέσπασε 139.356 ψήφους και εξέλεξε δύο βουλευτές, τον Ηλία Ηλιού από την Ε.Δ.Α. και τον Λεωνίδα Κύρκο από το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού, ο οποίος αργότερα δέχτηκε και σκληρή κριτική για τη συνεργασία αυτή. Η συγκρότηση και η αποτυχία της «Συμμαχίας» έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη διαφωνιών από αριστερή σκοπιά στην ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος, με αποκορύφωμα τη διάσπαση της οργάνωσης ενόψει της Β' Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης το 1978. Οι διαφωνούντες συγκρότησαν αυτοτελή οργάνωση με τον τίτλο ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος-Β' Πανελλαδική, η οποία εκφραζόταν με το περιοδικό «Αγώνας» και έδρασε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, κυρίως στο φοιτητικό κίνημα.

Στις εκλογές του 1981, το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού πήρε μέρος αυτόνομο και έλαβε 76.404 ψήφους με ποσοστό μόλις 1,34% και δεν κατάφερε να εκλέξει βουλευτή στη Βουλή των Ελλήνων. Στις ευρωεκλογές του ίδιου χρόνου τα ποσοστά ήταν αρκετά υψηλότερα (5,3%) και εκλέχτηκε ευρωβουλευτής ο Λεωνίδας Κύρκος, γεγονός το οποίο αποδεικνύει την «αιμορραγία» της εκλογικής βάσης του κόμματος προς το ΠΑ.ΣΟ.Κ. καθώς και την επιτυχία του συνθήματος του Ανδρέα Παπανδρέου «όχι ψήφος στη Δεξιά».

Το 4ο Συνέδριο Επεξεργασία

Στον εσωκομματικό διάλογο που προηγήθηκε του 4ου Συνεδρίου διατυπώθηκαν τέσσερις προτάσεις σχετικά με το μέλλον του κόμματος. Η πρώτη άποψη, με ηγετική φυσιογνωμία το Λεωνίδα Κύρκο, ζητούσε τη «μετεξέλιξη» του κόμματος σε ένα νέο, μη κομμουνιστικό, κόμμα της Αριστεράς, που θα ήταν ανοιχτό σε ευρύτερες συμμαχίες. Η δεύτερη άποψη, που υποστηρίχτηκε από το γραμματέα του κόμματος Γιάννη Μπανιά και τον πρώην γραμματέα Μπάμπη Δρακόπουλο, επεδίωκε την «αναβάθμιση» του κόμματος, τη διατήρηση του κομμουνιστικού χαρακτήρα του και παράλληλα τη ριζοσπαστικοποίησή του. Η λεγόμενη «τρίτη άποψη» ήταν και αυτή υπέρ ενός νέου φορέα της Αριστεράς, έκανε όμως κριτική στην παλαιότερη πορεία του κόμματος από τα αριστερά, και τόνιζε την ανάγκη της σύνδεσής του με τα νέα κοινωνικά κινήματα. Τέλος, η λεγόμενη «τέταρτη άποψη» θεωρούσε ότι οι συνθήκες δεν ήταν ακόμη ώριμες για ριζικές αλλαγές στη φυσιογνωμία του κόμματος.

Στο συνέδριο (Μάιος 1986) υπερίσχυσαν οι προτάσεις για τη δημιουργία ενός νέου, μη κομμουνιστικού φορέα. Τον Ιανουάριο του 1987, 29 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής από την τάση της «αναβάθμισης», δήλωσαν ότι δεν πρόκειται να συμμετάσχουν στις διεργασίες για την ίδρυση του νέου φορέα και συγκρότησαν το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού - Ανανεωτική Αριστερά, κίνηση στην οποία συμμετείχε και η πλειοψηφία της ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος. Τον Απρίλιο του 1987 έγινε το ιδρυτικό συνέδριο του νέου κόμματος που ονομάστηκε Ελληνική Αριστερά (Ε.ΑΡ.) με γραμματέα το Λεωνίδα Κύρκο.

Αποτελέσματα εκλογών Επεξεργασία

Βουλή των Ελλήνων Επεξεργασία

Έτος Αρχηγός κόμματος Αριθμός ψήφων Ποσοστό ψήφων Έδρες Θέση
1974 Μπάμπης Δρακόπουλος 464.787
(Ενωμένη Αριστερά)
9,47%
(Ενωμένη Αριστερά)
2 / 300
4ο κόμμα
1977 Μπάμπης Δρακόπουλος 139.356
(Συμμαχία)
2,72%
(Συμμαχία)
1 / 300
6ο κόμμα
1981 Λεωνίδας Κύρκος 76.404 1,35%
0 / 300
5ο κόμμα
Εκτός Βουλής
1985 Λεωνίδας Κύρκος 117.050 1,84%
1 / 300
4ο κόμμα

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Επεξεργασία

Έτος Αρχηγός κόμματος Αριθμός ψήφων Ποσοστό ψήφων Έδρες Θέση Ομάδα
1981 Λεωνίδας Κύρκος 300.841 5,30%
1 / 24
ΚΟΜ.
1984 Λεωνίδας Κύρκος 203.813 3,42%
1 / 24
ΚΟΜ.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Αργύρης Υφαντόπουλος, Η κομμουνιστική ανανέωση και το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα (1972-1973). Η διαχείριση της μνήμης, Διδακτορική διατριβή, Πάντειο πανεπιστήμιο, Αθήνα 2010
  • Αργύρης Υφαντόπουλος, Η ανανεωτική κομμουνιστική Αριστερά στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, εφημ. Δρόμος της Αριστεράς, 16/4/2011
  • Τάκης Μπενάς, Το ελληνικό '68, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 2011

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία