Κουζίνα της Φραγκφούρτης

Η Κουζίνα της Φραγκφούρτης (Frankfurter Küche) ήταν ένα σημαντικό βήμα στην εσωτερική αρχιτεκτονική και είναι η πρώτη εντοιχισμένη κουζίνα. Στην κουζίνα της Φραγκφούρτης σχεδιάστηκε για πρώτη φορά κουζίνα μετά από μια ολόκληρη έρευνα, με σκοπό να επιτρέψει την αποδοτική εργασία και να χτιστεί με χαμηλότερο κόστος.

Η κουζίνα της Φραγκφούρτης (όψη από την είσοδο)

Σχεδιάστηκε το 1926 από την Αυστριακή αρχιτέκτονα Μαργκαρέτε Σύττε Λιχότσκυ για το κοινωνικό πρόγραμμα κατοικίας Neues Frankfurt του αρχιτέκτονα Ερνστ Μάυ στη Φραγκφούρτη. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '20 κατασκευάστηκαν περίπου 10.000 μονάδες.

Σχεδιασμός Επεξεργασία

Η λεγόμενη Κουζίνα της Φραγκφούρτης, σχεδιασμένη τη δεκαετία του 1920, ήταν η πρώτη κουζίνα που προέκρινε την επιστημονική λειτουργικότητα στην ετοιμασία του φαγητού και το σερβίρισμα, και ταυτόχρονα είναι ένα μνημείο μοντερνισμού μέσα από το ρεύμα της Νέας Αντικειμενικότητας (Neue Sachlickkeit) ή Νέας Αρχιτεκτονικής (Neues Bauen) (τάσεις της οποίας περιείχε και το Bauhaus).

Στην αρχιτεκτονική ο χρόνος πέρα από αισθητική και φιλοσοφική έννοια είναι ζήτημα κοινωνικότητας και λειτουργικότητας. Ο χρόνος συνιστά την κύρια μεταβλητή της παραγωγικής διαδικασίας. Ακόμη και ο "ελεύθερος χρόνος" ή "χρόνος αναψυχής" είναι χρόνος αναπαραγωγής και ανάκτησης της εργατικής δύναμης, και χρόνος καταναλωτικής δραστηριότητας.  Ως εκ τούτου "ο χρόνος είναι πολύτιμος και η αρχιτεκτονική οφείλει να τον αντιμετωπίζει ως κύριο παράγοντα στο σχεδιασμό του χώρου".[1]

Όταν ήρθε καιρός να ορθοποδήσει η μεταπολεμική Γερμανία ο εξπρεσιονισμός απορρίφθηκε και αναδείχθηκε το κίνημα της Νέας Αντικειμενικότητας, που χαρακτηρίστηκε "ρεαλισμός με σοσιαλιστική γεύση".[2] Μετά το 1924 δημιουργήθηκε ένα κύμα οικιστικής ανάπτυξης μέσα από προγράμματα των ίδιων των πόλεων. Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της ήταν ότι κυριαρχήθηκε από την avant-garde. 

Σημαντικότερο από όλα ήταν το οικιστικό πρόγραμμα της Φραγκφούρτης. Προέκυψε μέσα από το οικιστικό πρόγραμμα της Φραγκφούρτης και την ανάγκη διατήρησης των μηνιαίων εξόδων - και ενοικίων - στα όρια που άντεχαν οι χαμηλόμισθοι εργάτες.

Η Μαργκαρέτε Σύττε Λιχότσκυ απόφοιτος της Σχολής Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βιέννης, εμπνευσμένη από τον καθηγητή της Όσκαρ Στρναντ ασχολούνταν με τον σχεδιασμό οικονομικών οικιακών επίπλων. Επηρεασμένη από το βιβλίο Η Νέα Οικοκυρική: Μελέτες λειτουργικότητας στην οικιακή διαχείριση της Κριστίν Φρέντερικ,[3] και τις αρχές του Τεϋλορισμού, πείστηκε ότι είναι απαραίτητο να εκλογικευτεί η οικοκυρική για χάρη της οικονομικής ανεξαρτησίας και προσωπικής ανάπτυξης της γυναίκας.[4]

Ο σχεδιασμός της Κουζίνας της Φραγκφούρτης ήταν όμοιος με εργαστηρίου, βασισμένος σε σύγχρονες θεωρίες λειτουργικότητας και εργασίας, καθώς και μελέτες κίνησης (stop-motion) και συνεντεύξεις από νοικοκυρές. Επίσης η Λιχότσκυ μελέτησε επαγγελματικούς χώρους μαγειρικής όπως κουζίνες τρένων και πλοίων για να πάρει ιδέες λειτουργικότητας και συμπαγούς σχεδιασμού.

Το τελικό αποτέλεσμα ήταν μια κουζίνα με πτυσσόμενες επιφάνειες εργασίας, ενσωματωμένους αποθηκευτικούς χώρους, αφαιρούμενο κάδο απορριμάτων, και προσαρμοζόμενο φωτισμό οροφής. Η αποθήκευση τροφίμων γίνονταν σε αλουμινένια συρτάρια με ετικέτες για το περιεχόμενο. Οι αποστάσεις μεταξύ των χώρων και αντικειμένων ήταν τέτοιες που να ελαχιστοποιούν την ανάγκη μετακίνησης και τον χρόνο εργασίας. Ο συνολικός σχεδιασμός ήταν τέτοιος που να διευκολύνει την μαζική παραγωγή, και 10.000 μονάδες πουλήθηκαν και εγκαταστάθηκαν σε εργατικές κατοικίες της ευρύτερης Φραγκφούρτης.[5]

Διάταξη κουζίνας Επεξεργασία

Η κουζίνα της Φραγκφούρτης ήταν στενή, με διαστάσεις 1,9 μ. x 3,4 μ. Είχε μια ξεχωριστή είσοδο σε έναν από τους μικρούς τοίχους, απέναντι από το παράθυρο (πίσω από τον φωτογράφο της εικόνας). Κατά μήκος της αριστερής πλευράς τοποθετήθηκε η ηλεκτρική κουζίνα, ακολουθούμενη από μια συρόμενη πόρτα που συνδέει την κουζίνα με το καθιστικό. Στο μεγάλο τοίχο βρίσκονταν τα έπιπλα κουζίνας και ο νεροχύτης, και μπροστά από το παράθυρο ένας χώρος εργασίας. Δεν υπήρχε ψυγείο, αλλά μια πτυσσόμενη σανίδα για σιδέρωμα (ορατή στην εικόνα κρεμασμένη στον αριστερό τοίχο).

 
Συρτάρια αλουμινίου

Η στενή διαρρύθμιση της κουζίνας είχε σαν σκοπό να ελαχιστοποιηθεί ο αριθμός βημάτων που απαιτούνταν κατά την εργασία στην κουζίνα. Τα δοχεία αποθήκευσης για τα κοινά συστατικά όπως το αλεύρι, η ζάχαρη, το ρύζι και άλλα έπρεπε να βοηθούν να διατηρείται η κουζίνα καθαρή και καλά οργανωμένη, ενώ ο χώρος εργασίας είχε ένα ενσωματωμένο, μετακινούμενο "συρτάρι απορριμάτων" έτσι ώστε τα απορρίμματα να μπορούν πάντα να είναι ακριβώς δίπλα στον εκάστοτε χώρο εργασίας.

Τα ξύλινα έπιπλα ήταν χρωματισμένα μπλε, επειδή οι ερευνητές είχαν διαπιστώσει ότι οι μύγες απέφευγαν τις μπλε επιφάνειες. Η Λιχότσκι χρησιμοποίησε ξύλο δρυός για τα κιβώτια αλευριού, επειδή απωθούσε τα σκουλήκια, και την οξιά για τις επιτραπέζιες επιφάνειες, επειδή η οξιά είναι ανθεκτική στο λέκιασμα, τα οξέα, και τυχόν χάραγμα από μαχαίρια.

Στην παράδοση της Κουζίνας της Φραγκφούρτης είναι η εταιρία μεταλλικών κουζινών 8linden Frankfurter Küche στην Φραγκφούρτη.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Πάγκαλος, Π., Η σημασία του χρόνου στη σύγχρονη αρχιτεκτονική, Gutenberg, Αθήνα, 2011, σ. 62.
  2. Alan Colquhoun, Modern Architecture, Oxford University Press, 2002, σ. 159.
  3. Alan Colquhoun, Modern Architecture, σ. 165.
  4. Juliet Kinchin, Aidan O'Connor, Counter Space: Design and the Modern Kitchen, The Museum of Modern Art, 2011
  5. Christiane Schönfeld, Carmel Finnan, Practicing Modernity: Female Creativity in the Weimar Republic, Königshausen & Neumann, 2006, σ. 37-45.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  • Die "Frankfurter Küche" — πολύ λεπτομερής. (Γερμανικά)
  • Radical and chic — Αρθρο της βρετανικής εφημερίδας Guardian (Αγγλικά)
  • Frankfurt kitchen — Έκθεση του Designmuseum V&A στο Λονδίνο (Αγγλικά)