Κρις Μόνταγκιου Γουντχάους
Ο Κρίστοφερ Μόνταγκιου Γουντχάους, 5ος Βαρόνος του Τέρινγκτον, DSO, OBE (Christopher Montague Woodhouse, 11 Μαΐου 1917 – 13 Φεβρουαρίου 2001) ήταν συντηρητικός πολιτικός και μέλος του Βρετανικού Κοινοβουλίου για την Οξφόρδη 1959-1966 και ξανά από το 1970 έως το 1974. Κατείχε βαθιά γνώση για θέματα που αφορούσαν την Ελλάδα και μιλούσε ελληνικά. Συμμετείχε το 1942 στην επιχείρηση για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου κατά τη διάρκεια της κατοχής, ενώ μετά τη λήξη του πολέμου υπηρέτησε για λίγο στη βρετανική πρεσβεία της Αθήνας. Αργότερα συμμετείχε στο Πραξικόπημα του 1953 (Ιράν) εναντίον της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης.
Βίος
ΕπεξεργασίαΠρώτα χρόνια και στρατιωτική δράση στην Ελλάδα
ΕπεξεργασίαΓεννήθηκε το 1917 στο Λονδίνο από αριστοκρατική οικογένεια λόρδων(Lord Terrington). Σπούδασε στο New College της Οξφόρδης κλασσικές σπουδές, που περιείχαν σε σημαντικό βαθμό και ελληνική γλώσσα και πολιτισμό, όπου σημείωσε αξιοπρόσεκτη πρόοδο. Το 1939 κατετάγη στον αγγλικό στρατό σε τμήμα πυροβολικού και από τον επόμενο χρόνο ενεπλάκη σε μάχες του Β' παγκοσμίου πολέμου, κατά τη μεγαλύτερη διάρκεια του οποίου υπηρέτησε στην Ελλάδα.
Το 1941 εστάλη μέσω Ιταλίας στην Κρήτη ως μέλος ειδικής επιχείρησης (Special Operation Executive) για να οργανώσει την αντίσταση των Κρητικών κατά των Γερμανών. Μετά τη μάχη της Κρήτης και την ατυχή έκβασή της κατέφυγε στη Μέση Ανατολή. Το Σεπτέμβριο του 1942 επέστρεψε κι έπεσε με αλεξίπτωτο στη Στερεά Ελλάδα. Ήρθε σε επαφή με αντάρτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ. Χάρη στα καλά του ελληνικά και την επιβλητική του παρουσία (ψηλός, ευθυτενής με κόκκινα γένια) κέρδισε εν μέρει την εμπιστοσύνη τους για μια προσωρινή συμμαχία. Σύντομα γνώρισε τον Ναπολέοντα Ζέρβα και τον Άρη Βελουχιώτη που τον φώναζαν "Κρις" ή "Μόντι". Διόρθωνε τα γράμματα των Ελλήνων ανταρτών πάνω στο βουνό κι όταν οι χωριανοί που έβλεπαν να μη μοιάζει Έλληνας τον ρωτούσαν «Από πού είσαι εσύ, παιδί μου;», εκείνος απαντούσε: «Από πολύ μακρινό χωριό»[9].
Μαζί και υπό την καθοδήγηση του συνταγματάρχη Ε.Μάγιερς στις 25 Νοεμβρίου ανατίναξαν τη γέφυρα του Γοργοποτάμου, πράξη που δυσχέρανε πολύ τη μεταφορά πολεμικών υλικών των Ναζί και για την οποία προήχθη το 1943 στο βαθμό του ταγματάρχη. Οι Άγγλοι τον έστελναν συχνά στην Αθήνα ακόμα και μόνο του για διαπραγματεύσεις με τους αντιστασιακούς, όπου γνωρίστηκε και με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Από τον Ιούλιο του 1943 προήχθη σε επικεφαλής των Αγγλικών δυνάμεων στην Ελλάδα, θέση στην οποία έμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου, ενημερώνοντας τακτικά τον Ουίνστον Τσώρτσιλ. Στις αρχές του 1945 επέστρεψε στην Αγγλία και ζήτησε από των Τσώρτσιλ να κρατήσει την Ελλάδα στο δυτικό μπλοκ και να μην τη χαρίσει στο ανατολικό σοβιετικό μπλοκ[10], όπως κι έγινε στη συνάντησή του με το Στάλιν στη Μόσχα μετά τη συμφωνία των ποσοστών. Το 1946 επέστρεψε στην Αθήνα ως γενικός γραμματέας της Συμμαχικής Αποστολής Παρατηρητών των εκλογών της 31ης Μαρτίου κι έπειτα υπηρέτησε σαν Δεύτερος Γραμματέας στη Βρετανική Πρεσβεία στην Αθήνα.
Στο Ιράν ως πράκτορας
ΕπεξεργασίαΤο 1951 εστάλη ως πράκτορας της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών MI6 στην Τεχεράνη όπου συμμετείχε το 1952 στον εξοπλισμό ιρανών ανταρτών για ν' αποτρέψουν σοβιετική εισβολή στο βορρά[11] και το 1953 σε συνεργασία με την αμερικανική CIA την οργάνωση επιτυχούς πραξικοπήματος για την ανατροπή της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης Μοχάμεντ Μοσαντέκ που επιχείρησε να εθνικοποιήσει το πετρέλαιο, αφαιρώντας τα κέρδη του από τους βρετανούς. Οι βρετανικές δραστηριότητες κωδικοποιήθηκαν με την ονομασία επιχείρηση "Μπότα". Ο Γουντχάους πρότεινε την επιχείρηση Μπότα στην κυβέρνηση των ΗΠΑ υπό τον Πρόεδρο Αϊζενχάουερ. Θα χρησιμοποιούσε «απογοητευμένα» Ιρανικά στοιχεία του στρατού, τον κλήρο και τα πολιτικά κόμματα για να εκδιώξουν τον Μοσαντέκ. Μαζί με τη CIA υποκίνησε και ενορχήστρωσε τις διαδηλώσεις των «παζαριών» της Τεχεράνης κατά του Μοσαντέκ. Διαδηλώσεις που οδήγησαν στο θάνατο εκατοντάδων ίσως και χιλιάδων Ιρανών. Ο Γουντχάους, μέσω της αδερφής του Σάχη, ενθάρρυνε τον τελευταίο να μην εγκαταλείψει το θρόνο, όπως κι έγινε.
Πολιτικός στην Αγγλία και τελευταία χρόνια
ΕπεξεργασίαΤο 1959 εξελέγη μέλος της Άνω Βουλής(House of Lords) του Βρετανικού Κοινοβουλίου με το συντηρητικό κόμμα(κυβέρνηση Χάρολντ Μακμίλαν) για την περιφέρεια της Οξφόρδης ως το 1966 και ξανά από το 1970 έως το 1974. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα, ήρθε σ' επαφή στο Λονδίνο με την εκδότρια Ελένη Βλάχου και συζήτησαν τρόπους ενίσχυσης του δημοκρατικού φρονήματος των ελλήνων πολιτών. Υποστήριζε τη μεταπολίτευση με αποδοχή ως πρωθυπουργού του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Μετά την απόσυρσή του από την πολιτική το 1974 ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη συγγραφή έντεκα ιστορικών έργων, εκ των οποίων τα 10, δηλαδή το 91% αφορούσαν την Ελλάδα και προσωπικότητες όπως ο Ρήγας Βελεστινλής, ο Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων, ο Ιωάννης Καποδίστριας κι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Χρημάτισε πρόεδρος της Εταιρείας Κλασικών Σπουδών της Μεγάλης Βρετανίας. Βιβλία του προλόγισε ο ιστορικός κι ακαδημαϊκός Ρίτσαρντ Κλογκ.
Πέθανε το 2001 και προς τιμήν του οργανώθηκε εκδήλωση και στην Ελλάδα στην οποία προσκλήθηκε η οικογένειά του και παλιοί συμπολεμιστές του που ήταν εν ζωή ή συγγενείς τους, όπως η σύζυγος του Ναπολέοντος Ζέρβα.
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΝυμφεύθηκε το 1945 την Lady Davidema Katharine Cynthia Mary Millicent Bulwer-Lytton, χήρα του John Crichton, 5th Earl Erne. Απέκτησαν τρία παιδιά[12]
- Christopher Richard James (6ος βαρόνος του Terrington)
- Nicholas Michael John
- Emma Davinia Mary
Συγγραφικό έργο
ΕπεξεργασίαΟ Γουντχάους ήταν ο συγγραφέας πολλών βιβλίων, μεταξύ των οποίων:
- Μήλον της έριδος (Apple of Discord) - 1948
- Σύγχρονη Ελλάδα: Μια Σύντομη Ιστορία - 1968
- Οι φιλέλληνες - 1971
- Καποδίστριας: Ο ιδρυτής της ελληνικής ανεξαρτησίας - 1973
- Ο Αγώνας για την Ελλάδα - 1976
- Καραμανλής: Ο Ανορθωτής της Ελληνικής Δημοκρατίας (βιογραφικό) - 1982
- Something Ventured (αυτοβιογραφία) - 1982
- Η άνοδος και η πτώση των συνταγματαρχών (Εκδόσεις Λιναίος, Αθήνα 2017, ISBN 978-618-80512-2-5)
- Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων - Ο τελευταίος των Ελλήνων - 1986
- Ρήγας Βελεστινλής: Ο πρωτομάρτυρας της Ελληνικής Επανάστασης - 1995, ISBN 960-7120-09-4
Λίγο πριν από τον θάνατό του ολοκλήρωσε με πενταετή εργασία την αγγλική μετάφραση του δεκάτομου έργου «Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος» του φίλου του, και πρώην πρωθυπουργού της Ελλάδας, Παναγιώτη Κανελλόπουλου.[13]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12027749t. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) ISFDB. 51491. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p8454.htm#i84537. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ CONOR.SI. 27289187.
- ↑ (Αγγλικά) pace.coe.int. 881. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2022.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 (Αγγλικά) Hansard 1803–2005.
- ↑ (Αγγλικά) pace.coe.int. 881.
- ↑ «Ωραίος σαν Αγγλος, ηρωικός σαν Ελληνας, Ελένη Μπίστικα | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Στον Γοργοπόταμο για τον «Μόντι», Μαργαρίτας Πουρνάρα | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2019.
- ↑ «With Sten guns and sovereigns Britain and US saved Iran's throne for». The Independent (στα Αγγλικά). 15 Μαρτίου 1997. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Person Page». thepeerage.com. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2019.
- ↑ Clogg, Richard (20 Φλεβάρη 2001). [https: //www.theguardian.com/news/2001/feb/20/guardianobituaries2 «Νεκρολογία: Monty Woodhouse»]. The Guardian (Λονδίνο). https: //www.theguardian.com/news/2001/feb/20/guardianobituaries2.