Κρυοπηγή Σερρών
Συντεταγμένες: 41°2′12.84″N 23°56′8.41″E / 41.0369000°N 23.9356694°E
Η Κρυοπηγή, έως το 1927 γνωστή ως Τρεστενίτσα[1], είναι εγκαταλελειμμένος οικισμός που βρίσκεται στον σημερινό Δήμο Νέας Ζίχνης της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 190 μέτρων[2] στις νοτιοανατολικές παρυφές του Μενοικίου όρους, μεταξύ της κωμόπολης Αλιστράτη και των χωριών Μανδήλι και Σταθμός Λευκοθέας.
| Κρυοπηγή | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Σερρών |
| Δήμος | Νέας Ζίχνης |
| Δημοτική Ενότητα | Αλιστράτης |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονίας |
| Νομός | Σερρών |
| Υψόμετρο | 190 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Πραγματικός | 15 |
| Έτος απογραφής | 1981 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Τρεστενίτσα Τριστενίτσα |
Ιστορία Επεξεργασία
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ανήκε διοικητικά στον Καζά της Ζίχνας του Σαντζακίου των Σερρών του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης.
Το όνομα Τρεστενίτσα προήλθε πιθανόν από τη σλαβική λέξη «треште» που σημαίνει κούνημα, επειδή στην περιοχή υπήρχε αστάθεια του εδάφους[3].
Στη δημογραφική μελέτη «Εθνογραφία των Βιλαετίων Αδριανούπολης, Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης» που εκδόθηκε το 1878 στην Κωνσταντινούπολη, εκτιμάται ότι το 1873 ο οικισμός αποτελούνταν από 52 σπίτια και 180 κατοίκους[4]. Σύμφωνα με τη γεωγραφική μελέτη «Οδοιπορικαί Σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, Νέας Οροθετικής Γραμμής και Θεσσαλίας» του Nικόλαου Σχινά που εκδόθηκε το 1886 στην Αθήνα, ο πληθυσμός του οικισμού ήταν 125 πατριαρχικοί κάτοικοι[5]. Η στατιστική μελέτη του Βούλγαρου Βασίλ Κάντσωφ, «Μακεδονία, Εθνογραφία και Στατιστική», εκτιμά ότι το 1900 ο οικισμός είχε 320 κατοίκους[6]. Στην «Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου» του Αθανάσιου Χαλκιόπουλου που εκδόθηκε το 1910 στην Αθήνα, αναφέρεται ότι το χωριό είχε 170 κατοίκους[7]. Σε υπολογισμούς που εξέδωσε, το έτος 1919, η Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού, σε σύνολο 154 κατοίκων προ του 1912, αναφέρονται 140 «Ξενόφωνοι ή Σλαβόφωνοι Έλληνες» και 14 «Βούλγαροι Σχισματικοί Διαμαρτυρόμενοι κ.λπ.»[8].
Μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων, ο οικισμός περιήλθε στην ελληνική επικράτεια και κατά την ελληνική απογραφή του 1913 είχε πληθυσμό 154 κατοίκων. Το 1920 προσαρτήθηκε στη νεοσυσταθείσα κοινότητα Μανδηλίου, μαζί με τα χωριά Δράτσοβον (παλιά Λευκοθέα) και Σκρίτζοβα (Σκοπιά)[9]. Το 1921 αποσπάστηκε από την προηγούμενη κοινότητα και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Αλιστράτης[10], ενώ το 1927 μετονομάστηκε σε Κρυοπηγή[11].
Σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων, τη δεκαετία του 1920 εγκαταστάθηκαν στην Κρυοπηγή οικογένειες προσφύγων[12].
Κατά τη δεκαετία του 1960, λόγω πολλαπλών καθιζήσεων του εδάφους, οι κάτοικοι του χωριού αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν και μετοίκησαν σε γειτονικά χωριά[13]. Έτσι, στην απογραφή του 1971 καταγράφεται μόλις ένας κάτοικος. Το χωριό καταργήθηκε οριστικά το 1991.
Στην τοποθεσία του οικισμού, υπάρχουν σήμερα φυσικές πηγές, ερείπια πέτρινων σπιτιών και νεότερων κατασκευών από σκυρόδεμα, καθώς και η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου σε καλή κατάσταση. Σε πολλά από τα γκρεμισμένα κτήρια στέκονται ακόμη όρθια μέρη της τοιχοποιίας τους και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος κατάρρευσης ή πτώσης υλικών. Υπάρχει, επίσης, παρουσία φθαρμένων προϊόντων αμίαντου σε στέγες εγκαταλελειμμένων στάβλων.
Πληθυσμός Επεξεργασία
| Απογραφή | Κάτοικοι | Αναφ. | ||
|---|---|---|---|---|
| Άνδρες | Γυναίκες | Σύνολο | ||
| 1913 | 75 | 79 | 154 | [14] |
| 1920 | 53 | 71 | 124 | [15] |
| 1928 | 94 | 88 | 182 | [16] |
| 1940 | 121 | 107 | 228 | [17] |
| 1951 | 210 | [18] | ||
| 1961 | 210 | [19] | ||
| 1971 | 1 | [20] | ||
| 1981 | 15 | [21] | ||
Χάρτης Επεξεργασία
Φωτογραφίες Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ «Άτλας των δήμων και κοινοτήτων της Ελλάδος - Τόμος Δεύτερος». Ψηφιακή Βιβλιοθήκη ΕΛ.ΣΤΑΤ. Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος. 1950. σελ. 78. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Ασημάκης, Στάθης (2021). Τοπωνύμια -οβα, -όβο, -ιστα, -ιτσα (Γ' Έκδοση) (PDF). Αθήνα. σελ. 257.
- ↑ Ethnographic des Vilayets d'Andrinople, de Monastir, et de Salonique (στα Γαλλικά). Κωνσταντινούπολη: Courrier d`Orient. 1878. σελ. 40. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Σχινάς, Νικόλαος (1886). Οδοιπορικαί Σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, Νέας Οροθετικής Γραμμής και Θεσσαλίας. Αθήνα: Τύποις "Messager d' Athènes". σελ. 487.
- ↑ Κάντσωφ, Βασίλ (1900). Македония. Етнография и статистика (στα Βουλγάρικα). Σόφια: Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών.
- ↑ Χαλκιόπουλος, Αθανάσιος (1910). Εθνολογική Στατιστική των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης και Μοναστηρίου. Αθήνα: Τυπογραφείου "Νομικής". σελ. 56. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ Στατιστικοί πίνακες του πληθυσμού κατ' εθνικότητας των νομών Σερρών και Δράμας. Αθήνα: Επιτελική Υπηρεσία του Ελληνικού Στρατού. 1919. σελ. 6.
- ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 2Α΄/4-1-1920. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 6.
- ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 184Α΄/30-9-1921. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 878.
- ↑ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) 7Α΄/14-1-1927. Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 47.
- ↑ Ονομαστικόν Ευρετήριον Αγροτών Προσφύγων - Τόμος 1ος. Αθήνα: Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων. 1928. σελ. ΧΧIV.
Αύξων αριθ. υπεύθ. δηλώσεων 106161 - 106220: Άνω Καρυδιά (πρ. Χότζοβον)
- ↑ Τσαρουχάς, Ιωάννης. Άγνωστες πληροφορίες για τη Μονή Αγίας Κυριακής Αλιστράτης, Δρομολόγιο, Περιοδικό Λόγου και Τέχνης, Τεύχος 5, Φθινόπωρο 2004 (PDF). Σέρρες: Σάκης Π. Αραμπατζής. σελ. 60.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1915). Απαρίθμησις των Κατοίκων των Νέων Επαρχιών της Ελλάδος του Έτους 1913 (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 46.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1921). Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 277.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνση Στατιστικής (1935). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 323.
- ↑ Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1950). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 354.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1955). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 169.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1962). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 162.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1972). Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971 - Πραγματικός πληθυσμός (PDF). Αθήνα: Εθνικό Τυπογραφείο. σελ. 159.
- ↑ Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (1982). Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981 (PDF). Αθήνα. σελ. 168.