Κυβέρνηση Θεόδωρου Δηλιγιάννη 1904
Η (5η) Κυβέρνηση Θεόδωρου Δηλιγιάννη 1904 (Δεκέμβριος 1904 - Μάιος 1905) υπήρξε η ύστατη πρωθυπουργική θητεία του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, καθώς στις 31 Μαΐου του 1905, δολοφονήθηκε έξω από την Βουλή.
.svg) | |
| Βασιλευομένη Δημοκρατία | |
 | |
| Ημερομηνία σχηματισμού | 17 Δεκεμβρίου 1904 |
|---|---|
| Ημερομηνία διάλυσης | 12 Ιουνίου 1905[1] |
| Πρόσωπα και δομές | |
| Αρχηγός Κράτους | Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας |
| Πρόεδρος Κυβέρνησης | Θεόδωρος Δηλιγιάννης |
| Συνολικός αριθμός Μελών | 5 |
| Κατάσταση στο νομοθετικό σώμα | κυβέρνηση πλειοψηφίας |
| Αρχηγός Αξιωματικής Αντιπολίτευσης | Γεώργιος Θεοτόκης |
| Ιστορία | |
| Απερχόμενες εκλογές | Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1905 |
| Θητεία νομοθετικού σώματος | 14 Μαρτίου 1905 - 30 Ιανουαρίου 1906 (ΙΖ' κοινοβουλευτική περίοδος) |
| Προηγούμενη | Κυβέρνηση Γεωργίου Θεοτόκη Δεκεμβρίου 1903 |
| Διάδοχη | Κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη 1905 |
Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας μετά την άρση της εμπιστοσύνης της Βουλής, στην προηγούμενη κυβέρνηση Θεοτόκη.
Ο βασιλιάς Γεώργιος, διέλυσε κατ' επιθυμία του Δηλιγιάννη, την Βουλή, και προκήρυξε εκλογές για τις 20 Φεβρουαρίου του 1905, με την ελπίδα ότι θα αλλάξουν οι συσχετισμοί δυνάμεων και θα προκύψουν σταθερές, μονοκομματικές κυβερνήσεις. Πάνω σε αυτόν τον άξονα κινήθηκε και η προεκλογική εκστρατεία των δυο μεγάλων κομμάτων («Εθνικού» και «Νεωτερικού»), που κατάφεραν να συμπιέσουν την δύναμη του τρίτου κόμματος, του Αλέξανδρου Ζαΐμη, και έτσι να μεγεθύνουν την κοινοβουλευτική τους αντιπροσώπευση. Πιο συγκεκριμένα, το κόμμα του Δηλιγιάννη κατέλαβε 142 έδρες, του Θεοτόκη 78, του Ζαΐμη 13, ενώ οι πρώην αρχηγοί Δ. Ράλλης και Κωνσταντίνος Καραπάνος, δεν κατάφεραν τίποτα παραπάνω από το να εκλεγούν οι ίδιοι[2]
Η απόφαση ωστόσο του Δηλιγιάννη, να κλείσει τις χαρτοπαικτικές λέσχες, στάθηκε μοιραία για την ζωή του. Το απόγευμα της 31ης Μαΐου και ενώ έφευγε από την Βουλή, τον πλησίασε ένας άντρας, με πρόφαση την επίδοση αίτησης, και τον μαχαίρωσε θανάσιμα. Ο Δηλιγιάννης πέθανε ύστερα από λίγα λεπτά, στον σταθμό «Πρώτων βοηθειών» της Βουλής, ενώ ο άντρας (που ονομαζόταν Κωσταγερακάρης, ιδιοκτήτης χαρτοπαικτικής λέσχης) συνελήφθη, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο δι' απαγχονισμού.
Την επομένη της δολοφονίας του Δηλιγιάννη, η κυβέρνηση δια του νέου υπουργού Εσωτερικών, Νικόλαου Γουναράκη, θέτει στο βασιλιά Γεώργιο ζήτημα κοινοβουλευτικής εμπιστοσύνης με το σκεπτικό : «...ότι κατά τα έθιμα τα απανταχού και κατά τα ιδικά μας η Βουλή ενδείκνυσι κυρίως και πρωτίστως αυτόν τον Πρωθυπουργόν». Η κυβέρνηση : «συναισθάνεται ότι δια της απωλείας του Πρωθυπουργού του Κράτους απώλεσεν το στοιχείον της κοινοβουλευτικότητος.» Ωστόσο, ο βασιλιάς «ενετείλατο ημίν να παραμείνωμεν εις τας θέσεις ημών, μέχρις ού γείνη η κηδεία του μεγάλου ανδρός, ότε θα διακανονισθώσι τα ζητήματα ούτως ώστε να προέλθη ενώπιον υμών κοινοβουλευτική κατ' εξοχήν Κυβέρνησις...». [3]
Μετά την κηδεία του Δηλιγιάννη ( η οποία προς ένδειξη τιμής έγινε δημοσία δαπάνη), ο βασιλιάς άρχισε τις επαφές για την ανάδειξη νέου Πρωθυπουργού. Χωρίς ωστόσο, να δώσει την πρωθυπουργία, στον δεύτερο τη τάξει σημαντικό πολιτικό άντρα του Εθνικού κόμματος, τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, προτίμησε να δώσει διερευνητική εντολή, στον «δηλιγιαννικό» Πρόεδρο της Βουλής, Αλέξανδρο Ρώμα. Ο Ρώμας κατέθεσε αμέσως την εντολή, αλλά αρνήθηκε να στηρίξει τον Μαυρομιχάλη, ο οποίος τότε ήρθε σε συμφωνία με τον Δημήτριο Ράλλη, ο οποίος στις 9 Ιουνίου 1905 κατέλαβε την θέση του Πρωθυπουργού και του υπουργού Εσωτερικών.
Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου
Επεξεργασία- «Πρωθυπουργός» - («Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου»): Θεόδωρος Δηλιγιάννης
- - αντικαταστάθηκε στις 9 Ιουνίου από τον Δημήτριο Ράλλη
- «Επί των Εξωτερικών υπουργός»: Αλέξανδρος Σκουζές
- «Επί των Εσωτερικών υπουργός»: Θεόδωρος Δηλιγιάννης
- - την 1η Ιουνίου 1905, αμέσως μετά την δολοφονία του Δηλιγιάννη, υπουργός εσωτερικών ανέλαβε ο Νικόλαος Γουναράκης
- - αντικαταστάθηκε στις 9 Ιουνίου από τον Δημήτριο Ράλλη
- «Επί των Οικονομικών υπουργός»: Νικόλαος Γουναράκης
- «Επί των Στρατιωτικών υπουργός»: Κυριακούλης Μαυρομιχάλης
- «Επί της Δικαιοσύνης υπουργός»: Κωνσταντίνος Καραπάνος
- «Επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας εκπαιδεύσεως υπουργός» προσωρινά, Κωνσταντίνος Καραπάνος
- «Επί των Ναυτικών υπουργός»: προσωρινά, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ ΦΕΚ Α96 /1905
- ↑ Διγκαβές 1986, σελ. 3.
- ↑ Πρακτικά της Βουλής της ΙΖ' κοινοβουλευτικής περιόδου, σύνοδος Α' , σελ. 347
- ↑ ΦΕΚ Α283 /1904, ΦΕΚ Α89/1905, ΦΕΚ Α92 /1905
Πηγές
Επεξεργασία- Διγκαβές, Κώστας (1986). Οι εκλογές στην Ελλάδα 1844-1985. Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης-Παιδεία.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα ιστορικό θέμα χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |