Κόκκινος Καύκασος (καταδρομικό)
Ο Κόκκινος Καύκασος (ρωσικά: Красный Кавказ) ήταν σοβιετικό καταδρομικό. Η ναυπήγηση του ξεκίνησε κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, διεκόπη όμως εξαιτίας της Οκτωβριανής Επανάστασης. Οι Σοβιετικοί τροποποίησαν σημαντικά το αρχικό σχέδιο και τελικά ολοκλήρωσαν το σκάφος το 1932. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο υποστήριξε τα στρατεύματα του Κόκκινου Στρατού στην Οδησσό (1941) και στην Σεβαστούπολη (1941–1942). Ως μονάδα πήρε τον ιδιαίτερα τιμητικό τίτλο του πλοίου της Φρουράς στις 3 Απριλίου 1942. Από τον Μάιο του 1947 κατηγοριοποιούνταν ως εκπαιδευτικό πλοίο και τελικά χρησιμοποιήθηκε σαν στόχος το 1952.
 Το καταδρομικό Κόκκινος Καύκασος τη δεκαετία του 1930. | |
| Πληροφορίες | |
|---|---|
| Ονομασίες | Ναύαρχος Λαζάρεφ |
| Ναυπηγείο | ναυπηγεία του Μικολάιβ |
| Έναρξη ναυπήγησης | 31 Οκτωβρίου 1913 |
| Καθέλκυση | 21 Ιουνίου 1916 |
| Ένταξη σε υπηρεσία | 25 Ιανουαρίου 1932 |
| Κατάληξη | βυθίστηκε ως πλοίο-στόχος την 21η Νοεμβρίου 1952 |
| Γενικά χαρακτηριστικά | |
| Εκτόπισμα | 7.560 t (7.440 lt) |
| Μήκος | 159,5 m |
| Πλάτος | 15,7 m |
| Βύθισμα | 6,6 m |
| Πρόωση | το σύστημα πρόωσης απέδιδε έως και 55.000 shp |
| Ταχύτητα | 29 kn |
| Αυτονομία | 3.500 ναυτικά μίλια με ταχύτητα πλεύσης 15 kn |
| Πλήρωμα | 878 αξιωματικοί και ναύτες |
| Οπλισμός | 4 πυροβόλα των 180 mm 4 × 2 αντιαεροπορικά πυροβόλα των 100 mm 2 αντιαεροπορικά πυροβόλα των 76 mm 4 αντιαεροπορικά των 45 mm 4 πολυβόλα των 12,7 mm 4 τριπλοί τορπιλοσωλήνες των 533 mm ως 120 νάρκες |
| Θωράκιση | Καταστρώματα: 20 mm Πύργοι 76 mm Κάτω ζώνη θωράκισης:76 mm Άνω ζώνη θωράκισης: 25 mm Υπερκατασκευή: 76 mm |
| Σημειώσεις | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Επιχειρησιακή ιστορία Επεξεργασία
Επρόκειτο για καταδρομικό κλάσης Σβετλάνα του οποίου η ναυπήγηση ξεκίνησε στις 18 Οκτωβρίου 1913 ως Ναύαρχος Λαζάρεφ για το Ρωσικό Αυτοκρατορικό Ναυτικό. Καθελκύστηκε στις 8 Ιουνίου 1916, όμως οι εργασίες διεκόπησαν εξαιτίας της Επανάστασης, με το σκάφος να έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 63%. Στο δεύτερο μισό του 1918 ανέλαβε την συνέχιση των εργασιών το Τμήμα Ναυτικών του Πάβλο Σκοροπάντσκι, όμως στις 25 Ιανουαρίου 1919 κατέλαβαν το Μικολάιβ οι δυνάμεις της Αντάτ (Entente).[1] Το κύτος δεν είχε υποστεί αξιόλογες ζημιές και έτσι οι Σοβιετικοί αποφάσισαν αργότερα να τροποποιήσουν το αρχικό σχέδιο και να ολοκληρώσουν το καταδρομικό, που μετονομάστηκε σε Κόκκινο Καύκασο και εντάχθηκε σε υπηρεσία με τον κόκκινο Στόλο στις 25 Ιανουαρίου 1932.[2]
Βάσει του αρχικού σχεδίου θα διέθετε οκτώ πυροβόλα των 200 mm εγκατεστημένα ανά δύο σε τέσσερις πύργους, όμως αυτό απεδείχθη ανέφικτο εξαιτίας του μικρού και ελαφρού, συγκριτικά, κύτους του. Τελικά εγκαταστάθηκαν τέσσερα πυροβόλα των 180 mm σε ισάριθμους πύργους. Επίσης έγινε ριζικός επανασχεδιασμός της υπερκατασκευής και αφαιρέθηκαν όλα τα όπλα των 130 mm. Όταν ολοκληρώθηκε ο Κόκκινος Καύκασος διέθετε για δευτερεύοντα οπλισμό μόνο τέσσερα αντιαεροπορικά πυροβόλα των 76,2 mm. Επίσης διέθετε τέσσερις τριπλούς τορπιλοσωλήνες των 533 mm.[3] Μπορούσε δε να μεταφέρει έως και 120 νάρκες.[4] Πέραν αυτών το πλοίο διέθετε καταπέλτη και γερανό για την απονήωση και την ανάκτηση υδροπλάνου.
Το ελαφρύ καταδρομικό Κομιντέρν συγκρούστηκε με τον Κόκκινο Καύκασο τον Μάιο του 1932, μόλις μερικούς μήνες μετά από την ένταξη του δεύτερου σε υπηρεσία. Ακολούθησε εκτεταμένη επισκευή και ανακατασκευή του που μεταξύ των άλλων οδήγησε στην επιμήκυνση του κύτους κατά 11 m. Το 1933 το καταδρομικό πραγματοποίησε επισκέψεις καλής θέλησης σε λιμένες της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Ιταλίας.[5]
Λίγο πριν από την έναρξη της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα αφαιρέθηκε ο γερανός ανάκτησης υδροπλάνων και ενισχύθηκε σημαντικά η αντιαεροπορική προστασία. Αφαιρέθηκαν τα τέσσερα παλαιά πυροβόλα των 76,2 mm για να πάρουν την θέση τους ισάριθμα διπλά όπλα των 100 mmm ιταλικής προέλευσης και επιπλέον προστέθηκαν τέσσερα νέα ημιαυτόματα αντιαεροπορικά των 76,2 mm καθώς και άλλα δυο όπλα των 76,2 mm. Στα τέλη του 1942 προστέθηκαν και δέκα αντιαεροπορικά των 37 mm, ενώ μέχρι τα 1944 είχαν τοποθετηθεί και τετράδυμα πολυβόλα Vickers πάνω στους τέσσερις πύργους των κύριων όπλων.[6]
Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος Επεξεργασία
Στις 22 Ιουνίου ο Κόκκινος Καύκασος πόντισε ναρκοπέδιο μαζί με αντιτορπιλικά και τα καταδρομικά Κόκκινη Ουκρανία και Κομιντέρν για να προστατεύσει το ναύσταθμο του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας στην Σεβαστούπολη.[7] Τον Σεπτέμβριο του 1941 υποστήριξε με τα πυρά του τις δυνάμεις που υπερασπίζονταν την Οδησσό και συνόδευσε νηοπομπές που μετέφεραν 157η Μεραρχία Τυφεκιοφόρων (Πεζικού) σε αυτή την πόλη. Επίσης μετέφερε τμήματα του 3ου Συντάγματος Πεζοναυτών, προερχόμενα από την Σεβαστούπολη, που πραγματοποίησαν επιτυχημένη αποβατική ενέργεια πίσω από της ρουμάνικες γραμμές με αντικειμενικό σκοπό να καταστρέψουν τις παράκτιες πυροβολαρχίες κοντά στην Φοντάνκα και την Ντοφινόβκα.[8] Από τις 3 ως τις 6 Οκτωβρίου συνόδευσε νηοπομπές που μετέφεραν την προαναφερθείσα 157η Μεραρχία από την Οδησσό πίσω στην Σεβαστούπολη, ενώ παρόμοια αποστολή ανέλαβε και τη νύχτα 15 προς 16 Οκτωβρίου, που μετέφερε μάλιστα τα τελευταία στρατεύματα από Οδησσό.[9] Κατά την πολιορκία της Σεβαστούπολης ο Κόκκινος Καύκασος υποστήριξε με τα πυρά του τις φίλιες δυνάμεις, εκκένωσε στρατεύματα που είχαν αποκλεισθεί σε διάφορα άλλα σημεία της Κριμαίας και μετέφερε ενισχύσεις στην πολιορκημένη πόλη από διάφορα λιμάνια του Καυκάσου.[10] Μεταξύ αυτών ήταν τμήματα της 388ης Μεραρχίας Τυφεκιοφόρων (από Νοβοροσίσκ και Τουαπσέ, την περίοδο 7 ως 13 Δεκεμβρίου) και της 354ης Μεραρχίας Τυφεκιοφόρων (21 και 22 Δεκεμβρίου).[11]
Στις 29 Δεκεμβρίου 1941, στα πλαίσια της μεγάλης αμφίβιας ενέργειας στην χερσόνησο του Κερτς, ο Κόκκινος Καύκασος έπλευσε στον λιμένα της θεοδοσίας για να αποβιβάσει ενισχύσεις και πολεμοφόδια, υποστηρίζοντας παράλληλα με τα πυρά του τις χερσαίες δυνάμεις που είχαν αποβιβαστεί σε προηγούμενο κύμα. Χτυπήθηκε 17 φορές από του πυροβολικό και τους όλμους του εχθρού. Το διάστημα 1-3 Ιανουαρίου ακολούθησε νέα επιχείρηση μεταφοράς πολεμοφοδίων και ενισχύσεων στο προγεφύρωμα του Κερτς. Στο ταξίδι της επιστροφής υπέστη σοβαρές ζημιές από τις επιθέσεις γερμανικών βομβαρδιστικών κάθετης εφόρμησης Ju 87 Stuka,[5][12] κατάφερε όμως να φτάσει στο Νοβοροσίσκ συνοδευόμενο από ένα αντιτορπιλικό. Εκεί έγιναν πρόχειρες επιδιορθώσεις και στην συνέχεια το καταδρομικό έσπευσε στο Πότι για ενδελεχή έλεγχο και μόνιμες επισκευές. Αυτές κράτησαν μέχρι τον Οκτώβριο του 1942 και κατά την διάρκειά τους ενισχύθηκε δραστικά ο αντιαεροπορικός οπλισμός.[13]
Στις 3 Απριλίου ο Κόκκινος Καύκασος έλαβε τον τιμητικό τίτλο του πλοίου της Φρουράς, σε αναγνώριση της σημαντικότατης συμβολής της μονάδος στην πολεμική προσπάθεια.[5] Το διάστημα 20-23 το πλοίο μετέφερε, μαζί με το αδελφό Κόκκινη Κριμαία και τρία αντιτορπιλικά, 12.600 άνδρες τριών διαφορετικών ταξιαρχιών (8η, 9η και 10η Τυφεκιοφόρων) από το Πότι στην Τουάπσε για να ενισχύσουν την άμυνα εκεί. Τη νύχτα της 4ης Φεβρουαρίου 1943 ακολούθησε σειρά αποβατικών επιχειρήσεων στα δυτικά του Νοβοροσίσκ, πίσω από τις γερμανικές γραμμές. Η Κόκκινη Κριμαία, ο Κόκκινος Καύκασος και τρία αντιτορπιλικά παρείχαν υποστηρικτικά πυρά στην περιοχή που πραγματοποιήθηκε η κύρια αποβατική ενέργεια, όμως τα χερσαία τμήματα σε αυτό το σημείο ηττήθηκαν ολοκληρωτικά μέχρι την 6η του ίδιου μηνός.[14] Δευτερεύουσα αποβατική επιχείρηση που διεξήχθη παράλληλα ήταν όμως επιτυχής.[14] Η απώλεια τριών αντιτορπιλικών στις 6 Οκτωβρίου 1943 οδήγησε στην έκδοση διαταγής από τον ίδιο τον Ιωσήφ Στάλιν που απαγόρευε την χρήση μεγάλων μονάδων επιφανείας χωρίς την ρητή έγκριση της Ανωτάτης Διοίκησης.[15] Η διαταγή αυτή σήμανε ουσιαστικά το τέλος της ενεργού εμπλοκής του Κόκκινου Καυκάσου στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο.[15]
Μεταπολεμική περίοδος Επεξεργασία
Λίγα είναι γνωστά για την χρήση του πλοίου μεταπολεμικά, πέρα από το ότι στις 12 Μαΐου 1947 επαναταξινομήθηκε ως εκπαιδευτικό πλοίο. Τελικά χρησιμοποιήθηκε ως πλοίο-στόχος και βυθίστηκε από πυραύλους SS-N-1 την 21η Νοεμβρίου 1952.[16]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Шрамченко Святослав. Українська воєнна Фльота 1919-1920 рр.//Історія українського війська (від княжих часів до 20х років ХХ ст.) / Крип'якевич І., Гнатевич Б., Стефанів З. Та ін. 4те вид. Змін. І доп. Львів: Світ, 1992, C. 433–446
- ↑ Breyer, p. 168
- ↑ Whitley, pp. 204-5
- ↑ Breyer, pp. 168, 171
- ↑ 5,0 5,1 5,2 «Cruiser Krasnyi Kavkaz» (στα Russian). Ανακτήθηκε στις 30 Ιουλίου 2009.
- ↑ Whitley, p. 205
- ↑ Rohwer, pp. 80-1
- ↑ Rohwer, pp. 94, 99, 102
- ↑ Rohwer, pp. 105, 108
- ↑ Rohwer, pp. 111-2, 115, 119-20
- ↑ Rohwer, pp. 122, 128
- ↑ Rohwer, pp. 129, 131
- ↑ Rohwer, p. 131
- ↑ 14,0 14,1 Rohwer, p. 229
- ↑ 15,0 15,1 Rohwer, p. 280
- ↑ «Krasnyi Kavkaz» (στα Russian). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2009.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Breyer, Siegfried (1992). Soviet Warship Development: Volume 1: 1917-1937. London: Conway Maritime Press. ISBN 0-85177-604-3.
- Roger Chesneau, επιμ. (1980). Conway's All the World's Fighting Ships 1922-1946. Greenwich: Conway Maritime Press. ISBN 0-85177-146-7.
- Rohwer, Jürgen (2005). Chronology of the War at Sea 1939-1945: The Naval History of World War Two (Third Revised έκδοση). Annapolis, MD: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-119-2.
- Whitley, M. J. (1995). Cruisers of World War Two: An International Encyclopedia. London: Cassell. ISBN 1-86019-874-0.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Krasnyy Kavkaz (ship, 1916) στο Wikimedia Commons