Λούρος Πρέβεζας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 39°9′46″N 20°44′54″E / 39.16278°N 20.74833°E / 39.16278; 20.74833

Ο Λούρος είναι κωμόπολη του νομού Πρέβεζας. Βρίσκεται στην αρχή της κοιλάδας Λάμαρης, στην μέση ακριβώς της διαδρομής Άρτας - Πρέβεζας, στο μέσον του νομού Πρέβεζας, στο σημείο που τείνουν να ενωθούν τα βουνά Βαλαώρα και Ζάλογγο σε λοφίσκους με υψόμετρο 30μ. Η κοιλάδα αυτή βρίσκεται κοντά στις εκβολές του ποταμού Λούρου.

Λούρος Πρέβεζας
is located in Greece
               Map
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΗπείρου
ΔήμοςΠρέβεζας
Δημοτική ΕνότηταΛούρου
Δημοτική ΚοινότηταΛούρου
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΉπειρος
ΝομόςΠρεβεζας
Υψόμετρο30
Πληθυσμός1.938 (2011)
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας48061
Τηλ. κωδικός+30 26820

Όνομα Επεξεργασία

Ο Λούρος φαίνεται ότι λεγόταν αρχικά Πύργος και βρισκόταν νότια, κοντά στο ποτάμι (Λούρο ποταμό). Κατά τον 16ο αιώνα πήρε το όνομα Λούρος, μετατρέποντας το όνομα του ποταμού Ορουρού, όπως αναφέρει ο μητροπολίτης Άρτας Σεραφείμ Ξενόπουλος.

Ιστορία Επεξεργασία

Η πρώτη αναφορά στο όνομα Λούρος, γίνεται στα μέσα του 17ου αιώνα (1670), όταν περνά από την περιοχή ο Εβλιγιά Τσελεμπή, Τούρκος περιηγητής, και αναφέρει τον Λούρο πρώτη φορά ως χωριό, αλλά και παράλληλα ότι είναι τσιφλίκι (τουρκ.ciff-lik: αγρόκτημα) ενός μπέη (τουρκ.bey: τιμητικός τίτλος των τούρκων, αρχηγός, ηγεμόνας) που το διαχειριζόταν κεχαγιάς (τουρκ.kahya.: οικονομολόγος, διαχειριστής, επίτροπος). Αναφέρει επίσης, ότι υπήρχαν μύλοι και ένα έρημο φρούριο.

Λάλησε κούκιε μ’ λάλησε στη ράχη στο Καυκάνι

Λαλάτε σ’ασπροπέλαγα, που πλέουν τα καράβια
Ποτάμι μ΄, για λιγόστενε, ποτάμι μ΄, στρίψε πίσω
Ρώτησε για το Νικολό, τον Νικολό Τσουβάρα
Που ήταν στο Λούρο αρματωλός, στο Καρπενίσι κλέφτης
Εψές, προψές ακούστηκαν τα βροντερά ντουφέκια
Στον Λούρο επολέμαγε μ’όλη τη συντροφιά του
Κοντά στα ξημερώματα τα τούρκικα ασκέρια
Τον καπετάνιο βάρεσαν, τον καπετάν Τζοβάρα
Και τα μπουλούκια σκόρπισαν

- Δημοτικό τραγούδι για τον θάνατο του καπετάν Νικολού Νάστου-Τζιοβάρα

Από τότε ως τα μέσα περίπου του 18ου αιώνα οι αναφορές στον Λούρο είναι ελάχιστες. Είναι, κυρίως από έγγραφα ξένων προξένων της Άρτης και Πρεβέζης για την υλοτομία των δασών της περιοχής. Τότε αναφέρεται και η περιοχή της Λάμαρης με δεκαπέντε χωριά μεταξύ Ρινιάσσας – Αμβρακικού, ως περιφέρεια του Λούρου που υπαγόταν στην δικαιοδοσία ενός μουσουλμανικού τεμένους των Ιωαννίνων. Αργότερα αναφέρεται ο καπετάν Νικολός Τζιοβάρας ή Τζοβάρας ως διάσημος οπλαρχηγός του Λούρου και της Λάμαρης, που δολοφονήθηκε από Μαργαριτιώτες Τσάμηδες το 1738 κατ' εντολήν των Τούρκων. Ο αδελφός του Νάστος Τζοβάρας ανέλαβε το καπετανάτο μετά τη δολοφονία τού αδελφού του, Νικολού.

Το 1779 στην περιοχή εμφανίζεται ο Κοσμάς ο Αιτωλός, που πέτυχε να ιδρύσει Σχολή, (Ελληνικό σχολείο) στον Λούρο, με επιπλέον οικονομική ενίσχυση (50 γρόσια) από τον τότε Κεχαγιά του Λούρου Οσμάν Αγά, διότι «ούτος παρακινεί τους Έλληνας να φέρωνται νομοταγώς και να πληρώνουν τα δικαιώματα εις τους φεουδάρχας των». Και γι’ αυτό το λόγο οι βαθμοφόροι Τούρκοι του παρείχαν προστασία σ' όλη την επικράτεια του Λούρου. Κατά τον ιστορικόν Ζήσιον (Νέα Εφημερίς 23 Αυγ 1896), γράφει: «πως εμύησε τους αρματολούς ή έχων τα αρματολίκια τους στο Λούρο ή στο Ξηρόμερο στα επαναστατικά σχέδια της ρωσικής αυλής για εξέγερση των ορθοδόξων εναντίον της Πύλης». Ο Ρήγας Φεραίος, ο Βελεστινλής, το 1795, στην περίφημη «Χάρτα» σημειώνει τον Λούρο σαν Κάστρο και διαμετακομιστικό κέντρο της περιοχής.

Υπό τον Αλή Πασά Επεξεργασία

Το 1797 ο Αλή Πασάςκυρίευσε το Λούρο και τον πυρπόλησε μαζί με τα γειτονικά χωριά (Καμαρίνα, Καντζά). Υποχρέωσε τους κατοίκους να δουλεύουν γ’αυτόν. Ο Πασάς έφερνε κατά διαστήματα από διάφορα χωριά της Ηπείρου άλλους, για να καλλιεργούν τα εύφορα χωράφια της περιοχής και τα παραγόμενα προϊόντα τα πουλούσε κυρίως στους Γάλλους συμμάχους του. Ο θάνατός των κατοίκων προερχόταν από τις κακουχίες και από μια επιδημική αρρώστια που λεγόταν βράγχη. Ο Λούρος ήταν ένα φτωχό χωριό, πρωτεύουσα της περιοχής Λούρου και Λάμαρης όπως συνηθίζετο να αποκαλείται, και έδρα Πασά.

Το καλοκαίρι του 1800, ο Αλής, με 3.000 άνδρες έχοντας ως ορμητήριο το Λούρο, προσπάθησε χωρίς επιτυχία να κυριεύσει το Σούλι. Καταλαβαίνοντας τη σημασία του χωριού αλλά και του πλωτού τμήματος του Λούρου ποταμού, έφτιαξε στην περιοχή μύλο με κάρβουνο, δίπλα στο ποτάμι. Ο μύλος λειτουργούσε μέχρι την απελευθέρωση το 1912. Ακόμη δίπλα στο μύλο κατασκεύασε μεγάλο πέτρινο κτήριο που χρησίμευε ως αποθήκη και τελωνείο, για να διακινεί τα προϊόντα της περιοχής (αλεύρι, μαλλιά, βελανίδια, ζώα) μέσω πλοίων στον Αμβρακικό κόλπο -λιμάνι Πρέβεζας, προς τις αγορές της Ευρώπης ή τις εγχώριες. Επίσης έκαψε το φρούριο που είχε κατασκευάσει ο Κουρτ Πασάς στο Λούρο, και κατασκεύασε βόρεια νέο διοικητήριο, τζαμί, κατοικία του εντεταλμένου του, και σε μικρή απόσταση, στα νότια, χάνι.

Επανάσταση και απελευθέρωση Επεξεργασία

Την 21η Απριλίου 1821 ο φρούραρχος της Ρηνιάσσης Χριστόφορος Πειραιβός διοργάνωσε στον Λούρο σύσκεψη των Σουλιωτών και των συμμάχων τους, ώστε να καταστρώσουν το σχέδιο για την κατάκτηση της πόλης της Πρέβεζας αλλά και για τις πολεμικές ενέργειες των Ελλήνων της περιοχής εναντίον των Τούρκων. Ο Λούρος πυρπολείται από τους Τούρκους την 31 Νοέμβρη του 1821 ως αντίποινα για την εξέγερση των κατοίκων του. Οι κάτοικοι αρχίζουν να εγκαταλείπουν το χωριό και να εγκαθίστανται σε νέα θέση βόρειά του, γύρω από το διοικητήριο - σαράϊ, που κατασκεύασε ο Αλή Πασάς, που είναι ο κεντρικός συνοικισμός και το σημερινό χωριό.

Το 1854 ο Λούρος ξαναπυρπολείται από τους Τούρκους ως αντίποινα για την εξέγερση των κατοίκων του κατά την «επανάσταση των Χριστιανών» της Ηπείρου. Αρκετοί κάτοικοι του το εγκαταλείπουν οριστικά, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του να μειωθεί υπερβολικά. Από το 1873 και έπειτα αρχίζουν σταδιακά να εγκαθίστανται νέοι κάτοικοι από τα γύρω χωριά κυρίως αλλά και από όλη την Ήπειρο. Με την εισβολή του Ελληνικού στρατού για την απελευθέρωση της Ηπείρου, ο Λούρος απελευθερώθηκε από τον Τουρκικό ζυγό των 400 ετών, την Τρίτη στις 16 Οκτώβρη του 1912, 8 το πρωί. Τον τελευταίο και πλέον αιώνα της Τουρκοκρατίας ο Λούρος ήταν πρωτεύουσα του ναχιγιέ (Δήμου) Λούρου και Λάμαρης, ενός εκ των τεσσάρων της Πρέβεζας.

Σύγχρονη ιστορία Επεξεργασία

Στην ογδονταετία και πλέον από την ενσωμάτωση του χωριού στην Ελλάδα μέχρι σήμερα μερικά σημαντικά γεγονότα υπήρξαν:

  • Στις 13 Ιουνίου 1926, Κυριακή χαράματα, έγινε η ληστεία της χρηματαποστολής της Εθνικής Τράπεζας, με το υπέρογκο ποσό για την εποχή εκείνη των 15 εκατομμυρίων, στα στενά της Πέτρας από τους αδερφούς Ρετζαίους.
  • Το 1969 παραδίδεται ο κάμπος με εγγειοβελτιωτικά έργα (χαμηλή ζώνη Λάμαρης) και ο φορέας διαχειριστής του είναι το Τ.Ο.Ε.Β. ΛΑΜΑΡΗΣ ενώ το 2001, μετά από τέσσερα χρόνια εργασιών, η ύδρευση του κάμπου της κάτω χαμηλής ζώνης Λάμαρης, με πίεση, και ταυτόχρονα γίνεται αναδασμός σ' αυτό το τμήμα του.

Από τη δεκαετία του '50 άρχισε σιγά σιγά η ανάπτυξη του χωριού στο γεωργικό και κτηνοτροφικό τομέα. Έχει Βρεφονηπιακό σταθμό, Νηπιαγωγείο, 12/θεσιο Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο, Φιλαρμονική. Κατά τις επίσημες απογραφές της Ελληνικής πολιτείας εμφανίζει 1.203 (1951), 1.537 (1971), 1.744 (1981), 2.152 (1991), 2.078 (2001) κατοίκους. Ο Λούρος είναι η έδρα του Καποδιστριακού Δήμου Λούρου αποτελουμένου από τον Λούρο και τα Δ.Δ. Ωρωπού, Στεφάνης, Σφηνωτού, Κοτσανοπούλου, Βρυσούλας, Ρευματιάς, Σκιαδά, Άνω Ράχης και Τρικάστρου. Η τελευταία περιοχή αποτελεί το βορειότερο άκρο του δήμου, όπου ο ποταμός Αχέροντας χωρίζει τον Δήμο Λούρου από το Σούλι Θεσπρωτίας δημιουργώντας τις «Πύλες του Άδη».

Στο Λούρο υπάρχουν ελαιώνες, περιβόλια, ο κάμπος, μέρος του αρχαίου υδραγωγείου της Νικόπολης, ερείπια μικρού ελληνιστικού πύργου και το μοναδικό αισθητικό παραποτάμιο δάσος – χώρος αναψυχής του Αγίου Βαρνάβα με την εκκλησία του κτισμένη του 1149. Οι δε παραλίες του Ιονίου απέχουν μόλις 12 χλμ.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία