Η μάχη του Βάγκραμ (5-6 Ιουλίου του 1809) ήταν μια από τις πιο σημαντικές στρατιωτικές συγκρούσεις των Ναπολεόντειων Πολέμων και αποτέλεσε μια αποφασιστική νίκη για τη "Μεγάλη Στρατιά" του Ναπολέοντα Α΄ της Γαλλίας εναντίον του αυστριακού στρατού υπό τη διοίκηση του αρχιδούκα Κάρολου. Τα αποτελέσματα της μάχης ήταν η καταστροφή του Ε΄ Συνασπισμού και η συνθηκολόγηση της Αυστρίας.

Μάχη του Βάγκραμ
Πόλεμος του Ε΄ Συνασπισμού
Ο Ναπολέων στην μάχη του Βάγκραμ
Χρονολογία5-6 Ιουλίου του 1809
ΤόποςΒάγκραμ, Βιέννη, Αυστρία
ΈκβασηΑποφασιστική Γαλλική Νίκη
• Καταστροφή του Ε΄Συνασπισμού
Συνθήκη του Σενμπρούν
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα
Δυνάμεις
154.000 στρατιώτες
158.000 στρατιώτες
Απώλειες
34.000 νεκροί, τραυματίες και αγνοούμενοι
52.000 νεκροί, τραυματίες και αγνοούμενοι

Το 1809 η γαλλική στρατιωτική παρουσία στη Γερμανία μειώθηκε καθώς ο Ναπολέων μετέφερε έναν μεγάλο αριθμό στρατιωτών για να πολεμήσει στον Πόλεμο της Χερσονήσου. Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης ήταν να δημιουργηθεί μια καλή ευκαιρία για την Αυστριακή Αυτοκρατορία να ανακτήσει λίγο από την παλιά σφαίρα επιρροής της στον γερμανικό χώρο. Έτσι εισέβαλε στο Βασίλειο της Βαυαρίας, έναν σύμμαχο της Γαλλίας. Αναρρώνοντας από τον αρχικό αιφνιδιασμό του ο Ναπολέων νίκησε τις αυστριακές δυνάμεις σε μια ταχεία εκστρατεία και κατέλαβε τη Βιέννη στις αρχές του Μαΐου του 1809. Παρά τις αιχμηρές ήττες και την απώλεια της αυτοκρατορικής πρωτεύουσας, ο αρχιδούκας διέσωσε έναν τεράστιο στρατό με τον οποίο υποχώρησε βόρεια του ποταμού Δούναβη. Αυτό επέτρεψε στους Αυστριακούς να συνεχίσουν τον πόλεμο αλλά προς τα τέλη του Μαΐου ο Ναπολέων εξαπέλυσε απότομα επίθεση και υπέστη μια τακτική ήττα στη μάχη του Άσπερν-Έσσλινγκ.

Χρειάστηκαν έξι εβδομάδες στον Ναπολέοντα να προετοιμάσει την επόμενη επίθεσή του, για την οποία κινητοποίησε ένα στρατό 165.000 Γάλλων, Γερμανών και Ιταλών δίπλα στη Βιέννη. Η μάχη στο Βάγκραμ, οροπέδιο κοντά στη Βιέννη, ξεκίνησε όταν ο Ναπολέων πήρε ταχύτατα το κύριο μέρος των δυνάμεών του, διέσχισε τον Δούναβη την 4η Ιουλίου και επιτέθηκε στους 145.000 Αυστριακούς. Έχοντας διασχίσει με επιτυχία τον ποταμό, ο Ναπολέων επιχείρησε να διασπάσει πρόωρα τους αντιπάλους και εξαπέλυσε μια σειρά από βίαιες αλλά ανοργάνωτες βραδινές επιθέσεις εναντίον του αυστριακού στρατού. Οι Αυστριακοί σύντομα εξαπλώθηκαν σε ένα ευρύ ημικύκλιο αλλά κρατούσαν μια φυσική δυνατή θέση. Μετά από μια αρχική επιτυχία των επιτιθεμένων οι επίμονοι αμυνόμενοι ξανακέρδισαν το πάνω χέρι και οι γαλλικές επιθέσεις ουσιαστικά απέτυχαν. Ενθαρρυμένος από την επιτυχία του, ο αρχιδούκας Κάρολος εξαπέλυσε την αυγή της επομένης μια σειρά επιθέσεων κατά μήκος ολόκληρης της μάχιμης γραμμής, επιθυμώντας να καταστρέψει τον εχθρικό στρατό με μια διπλή υπερκέραση. Η επίθεση εναντίον της ισχυρής γαλλικής δεξιάς πτέρυγας απέτυχε αλλά οι Αυστριακοί σχεδόν συνέτριψαν την ταλαιπωρημένη αριστερή. Παρ' όλα αυτά ο Ναπολέων αριστοτεχνικά αντεπιτέθηκε εξαπολύοντας μια βίαιη επίθεση ιππικού, η οποία ανέκοψε την αυστριακή προέλαση. Τότε αναδιέταξε το Δ΄ Σώμα για να σταθεροποιήσει την αριστερή πτέρυγα ενώ την ίδια ώρα παρέταξε τη "Μεγάλη Πυροβολαρχία", η οποία σφυροκόπησε το αυστριακό κέντρο και δεξιό κέρας. Η νίκη χαμογελούσε πλέον στους Γάλλους και ο αυτοκράτορας εξαπέλυσε μια επίθεση κατά μήκος ολόκληρης της μάχιμης γραμμής ενώ την ίδια ώρα ο στρατάρχης Λουί Νικολά Νταβού οδήγησε μια αμείλικτη επίθεση πλαγιοκόπησης εναντίον της αριστερής πτέρυγας του Καρόλου που ανάγκασε τους Αυστριακούς να αναδιατάξουν την αριστερή πτέρυγά τους. Η συγκεκριμένη ενέργεια που έθετε ολόκληρη την αυστριακή παράταξη σε μεγάλο κίνδυνο. Προς τη μέση του απογεύματος της 6ης Ιουλίου ο αρχιδούκας Κάρολος αποδέχτηκε την ήττα του και οργάνωσε μια εξαιρετικά οργανωμένη υποχώρηση εμποδίζοντας κάθε πιθανότητα εχθρικής καταδίωξης. Μετά τη μάχη ο Κάρολος διοικούσε ακόμη μια αξιόμαχη αυστριακή δύναμη και υποχώρησε στη Βοημία. Παρ' όλα αυτά η Μεγάλη Στρατιά τον πρόφτασε και πέτυχε άλλη μια νίκη στη μάχη του Ζνάιμ. Με τη μάχη ακόμη σε εξέλιξη ο αρχιδούκας Κάρολος αποφάσισε να ζητήσει ανακωχή που ουσιαστικά τερμάτισε την πόλεμο.

Η διήμερη μάχη του Βάγκραμ ήταν ιδιαίτερα αιματηρή λόγω της εκτενούς χρήσης πυροβολικού σε ένα επίπεδο πεδίο μάχης με 300.000 στρατιώτες. Παρ' ότι ο Ναπολέων ήταν ο αδιαμφισβήτητος νικητής, απέτυχε να κατορθώσει μια ολοκληρωτική νίκη και οι αυστριακές απώλειες ήταν ελαφρά υψηλότερες από αυτές των Γάλλων. Παρ' όλα αυτά η ήττα ήταν αρκετή για να καταρρακώσει το ηθικό και τη θέληση του αυστριακού στρατού για τη συνέχεια του πολέμου. Το αποτέλεσμα ήταν η υπογραφή της Συνθήκης του Σενμπρούν που σήμανε την απώλεια του ενός έκτου του πληθυσμού της Αυστριακής Αυτοκρατορίας μαζί με σημαντικά εδάφη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Battle of Wagram στο Wikimedia Commons