Βικιπαίδεια

Μέθοδοι αξιολόγησης του πόνου

Αυτό το λήμμα χρειάζεται μορφοποίηση ώστε να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές μορφοποίησης της Βικιπαίδειας. Αυτό μπορεί να σημαίνει την δημιουργία εσωτερικών συνδέσμων, επικεφαλίδων, παραγράφων κλπ.
Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τις σελίδες Πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και Βικιπαίδεια:Οδηγός μορφοποίησης άρθρων.

Η αξιολόγηση του πόνου αποτελεί ένα θέμα μείζονος σημασίας σχετικά με το φαινόμενο, δεδομένου τόσο του αριθμού των ασθενών που πάσχουν από κάποια μορφή πόνου (οξύ ή χρόνιο) [1], όσο και της σημασίας της διαδικασίας για την ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνουν οι ασθενείς [2]. Τις πιο κοινές μεθόδους αξιολόγησης του φαινομένου, αποτελούν: οι αυτοαναφορές, η παρατήρηση της συμπεριφοράς, κάποιες ψυχοφυσιολογικές μέθοδοι και τέλος, κάποιες αναλογικές μέθοδοι.

Αυτοαναφορές Επεξεργασία

Η χρήση αυτοαναφορών για τον πόνο, αποτελεί μία από τις πιο κοινές και συνάμα την ακριβέστερη μέθοδο μέτρησης του φαινομένου [3]. Μεταξύ των πιο συνηθισμένων μεθόδων συλλογής δεδομένων που ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία, συγκαταλέγονται: η συνέντευξη, η τήρηση ημερολογίων και οι κλίμακες αυτοαναφοράς.

Συνέντευξη Επεξεργασία

Πρόκειται για την λήψη πληροφοριών μέσα από την συζήτηση του ασθενή με έναν ή περισσότερους συνεντευκτές. Μέσα από την διαδικασία της συνέντευξης, είναι δυνατόν να προκύψουν πληροφορίες σχετικά με παράγοντες όπως το ιστορικό του πόνου, τα χαρακτηριστικά του, η προσαρμογή του ασθενή, οι τρόποι αντιμετώπισης που επιλέγει κτλ [4].

Ημερολόγια Επεξεργασία

Αφορά σε ημερολόγια τα οποία τηρούνται από τους ασθενείς, σχετικά με την εμπειρία του πόνου που βιώνουν. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για πληροφορίες σχετικά με την ένταση του πόνου, την χρονιότητα των επεισοδίων του, τους τρόπους αντιμετώπισης που εφαρμόζονται από τον εκάστοτε ασθενή κτλ.

Κλίμακες Επεξεργασία

Μονοδιάστατες κλίμακες Επεξεργασία

Αποτελούν κλίμακες που αξιοποιούνται για την αξιολόγηση μίας μόνο διάστασης του πόνου, συνηθέστερα της έντασής του. Παρ’ όλα αυτά, είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση οποιασδήποτε άλλης διάστασης του φαινομένου. Τις πιο γνωστές κλίμακες αυτής της κατηγορίας αποτελούν: οι κλίμακες οπτικού αναλόγου (Visual Analogue Scale), οι αριθμητικές κλίμακες (Numeric Rating Scale), οι λεκτικές κλίμακες (Verbal Rating Scale) και οι κλίμακες προσώπων.

Οι κλίμακες οπτικού αναλόγου, αποτελούνται κατά κανόνα από μία ευθεία γραμμή, μήκους συνήθως 10 cm, οριζόντιας ή κάθετης διάταξης. Ο ασθενής καλείται να τοποθετήσει ένα σημάδι στο σημείο της γραμμής που κατά τον ίδιο αντιπροσωπεύεται καλύτερα η ένταση της αξιολογούμενης διάστασης, με γνώμονα την απόσταση του σημείου από τα δύο άκρα [5]. Η αξιολόγηση της έντασης γίνεται μέσω της μέτρησης της απόστασης του σημείου από το χαμηλότερο άκρο της κλίμακας, σε χιλιοστά, με τα προτεινόμενα όρια να είναι: 0–4 mm (καθόλου ένταση), 5–44 mm (ήπια ένταση), 45–74 mm (μέτρια ένταση) και 75–100 mm (πολύ υψηλή ένταση) [6].

Οι αριθμητικές και οι λεκτικές κλίμακες αποτελούν παραλλαγές της κλίμακας οπτικού αναλόγου, με βασική διαφορά το ότι διαθέτουν διαστήματα. Τα διαστήματα στην αριθμητική κλίμακα χαρακτηρίζονται από αριθμούς, ενώ στην λεκτική κλίμακα από λεκτικούς χαρακτηρισμούς, μεταξύ των οποίων καλείται να επιλέξει ο ασθενής. Οι κλίμακες προσώπων αποτελούνται από μία σειρά διαδοχικών εικόνων, που απεικονίζουν διαφορετικές εκφράσεις προσώπου για τα διαφορετικά επίπεδα της έντασης της επιθυμητής διάστασης. Ο ασθενής καλείται να επιλέξει την έκφραση που αντιπροσωπεύει καλύτερα την ένταση του πόνου που βιώνει.

Πολυδιάστατες κλίμακες Επεξεργασία

Οι πολυδιάστατες κλίμακες αποτελούν εργαλεία που αξιολογούν περισσότερες από μία διαστάσεις του φαινομένου ταυτόχρονα, όπως η έντασή του, η εντόπισή του στο σώμα, η συναισθηματική κατάσταση των ασθενών κτλ. Ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τέτοιας κλίμακας να αποτελεί το ερωτηματολόγιο πόνου του McGill, το οποίο αξιολογεί ταυτόχρονα την ένταση του πόνου, την εντόπισή του στο σώμα, την ποιότητά του, τον τρόπο έκφρασής του στον κάθε ασθενή και τους παράγοντες που τον επιτείνουν ή τον αμβλύνουν[7]. Αντίστοιχες, πολυδιάστατες κλίμακες, αποτελούν οι:

Πολυδιάστατες κλίμακες
Brief Pain Inventory (BPI) [8]
Chronic Pain Grade Scale (CPGS) [9]
Dartmouth Pain Questionnaire (DPQ) [10]
Descriptor Differential Scale (DDS) [11]
Edmonton Symptom Assessment System Revised (ESAS-r) [12]
Integrated Pain Score (IPS) [13]
McGill Comprehensive Pain Questionnaire (MCPQ) [14]
Multidimensional Pain Evaluation Scale (MPES) [15]
Pain Perception Profile (PPP) [16]
Pain Quality Assessment Scale (PQAS) [17]
Revised Pain Quality Assessment Scale (PQAS-R) [18]
Short-form McGill Pain Questionnaire (SF-MPQ) [19]
Short-Form McGill Pain Questionnaire 2 (SF-MPQ-2) [20]
West Haven-Yale Multidimensional Pain Inventory (WHYMPI/ MPI) [21]

Ένας σημαντικός αριθμός των κλιμάκων αυτών, είναι ελεύθερα διαθέσιμος στο διαδίκτυο (στην αγγλική γλώσσα), μέσα από τις ιστοσελίδες του Συστήματος Πληροφοριών για Αποτελέσματα που αναφέρονται από Ασθενείς (Patient Reported Outcomes Measurement Information System [PROMIS])[22] και της Βάσης Δεδομένων για τα Αποτελέσματα και την Ποιότητα της Ζωής που Αναφέρονται από Ασθενείς (Patient-Reported Outcome and Quality of Life Instruments Database [PROQOLID])[23]. Η πρώτη (PROMIS), συνιστά ένα σύστημα δημιουργίας και ελεύθερης διανομής κλιμάκων αυτοαναφοράς, αναφορικά με έναν αριθμό θεμάτων σωματικής και ψυχικής υγείας, ενώ η δεύτερη, μία βάση δεδομένων για ένα πλήθος εργαλείων αξιολόγησης.

Κλίμακες εξειδικευμένες σε συγκεκριμένες παθήσεις Επεξεργασία

Εκτός από τις γενικές κλίμακες, εξειδικευμένες κλίμακες είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν επίσης για πληθυσμούς ασθενών που πάσχουν από κάποια συγκεκριμένη πάθηση ή διαθέτουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πλεονέκτημα των εν λόγω κλιμάκων, αποτελεί το ότι μπορούν να είναι πιο αποτελεσματικές από τις γενικές στη διάκριση των επιπέδων του πόνου και την αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο ο ασθενής ανταποκρίνεται στην θεραπευτική αγωγή [5].

Χαρακτηριστικό παράδειγμα χρήσης εξειδικευμένων κλιμάκων, αποτελεί η περίπτωση ύπαρξης νευροπαθητικού πόνου. Οι κλίμακες για την αξιολόγηση του νευροπαθητικού πόνου, είναι δυνατόν να αποτελούνται μόνο από ερωτήσεις, όπως το Ερωτηματολόγιο Νευροπαθητικού Πόνου (Neuropathic Pain Questionnaire [NPQ]) [24] και οι κλίμακες ID Pain [25] και PainDETECT [26] ή να συνδυάζουν ερωτήσεις με σωματικές δοκιμασίες, όπως το ερωτηματολόγιο 4 Ερωτήσεων Νευροπαθητικού Πόνου (Neuropathic Pain Diagnostic Questionnaire [DN4]) [27] και η κλίμακα Αξιολόγησης Νευροπαθητικών Συμπτωμάτων και Ενδείξεων του Leeds (Leeds Assessment of Neuropathic Symptoms and Signs, [LANSS]) [28].

Ένας αριθμός εξειδικευμένων κλιμάκων για την αξιολόγηση του πόνου σε ένα πλήθος παθολογικών καταστάσεων, όπως οι νεοπλασίες, πόνοι στην μέση, κεφαλαλγίες κτλ, είναι διαθέσιμες μέσα από την ιστοσελίδα του PROQOLID.

Κλίμακες για ανήλικα άτομα Επεξεργασία

Οι κλίμακες αυτοαναφοράς και παρατήρησης της συμπεριφοράς αποτελούν τον βασικό τρόπο αξιολόγησης του πόνου και σε πληθυσμούς ανήλικων ατόμων. Η επιλογή της μεθόδου αξιολόγησης, συνδέεται σε έναν σημαντικό βαθμό με την ηλικία και τις δυνατότητες του παιδιού.

Κλίμακες παρατήρησης, όπως η κλίμακα Πρόσωπο, Πόδια, Δραστηριότητα, Κλάμα, Δυνατότητα Παρηγόρησης (Face, Legs, Activity, Cry, Consolability [FLACC]) [29] και η κλίμακα CRIES [30] και κλίμακες οι οποίες συνδυάζουν την μέθοδο της παρατήρησης με σωματικές μετρήσεις, όπως η κλίμακα COMFORT [31], χρησιμοποιούνται, κατά κανόνα, για παιδιά μικρής ηλικίας και για εκείνα που δεν διαθέτουν την ικανότητα ομιλίας.

Σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας, κλίμακες αυτοαναφοράς, τόσο μονοδιάστατες, όπως οι κλίμακες προσώπων, όσο και πολυδιάστατες, όπως το Ερωτηματολόγιο Παιδιατρικού Πόνου των Varni/ Thompson [32] (Varni/ Thompson Pediatric Pain Questionnaire [VTPPQ]), αποτελούν παραδείγματα συχνά χρησιμοποιούμενων εργαλείων αξιολόγησης.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την αξιολόγηση του πόνου σε ανήλικα άτομα και τις σχετικές κλίμακες, βλ.[33] και [34]. Κλίμακες για την αξιολόγηση του πόνου σε παιδιά, είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του PROQOLID.

Κλίμακες προσαρμοσμένες στην ελληνική γλώσσα Επεξεργασία

Παρά το πλήθος των κλιμάκων που έχει αναπτυχθεί για την αξιολόγηση του πόνου, γενικών και ειδικών, μονοδιάστατων και πολυδιάστατων, οι κλίμακες που έχουν προσαρμοστεί στην ελληνική γλώσσα, είναι ιδιαίτερα περιορισμένες σε αριθμό. Οι κλίμακες αυτές, στο σύνολό τους, δεν είναι ελεύθερα διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Υπάρχει, ωστόσο, η δυνατότητα πρόσβασης σε αυτές, μέσω προσωπικής επικοινωνίας με τους επιστήμονες που ανέλαβαν την πολιτισμική προσαρμογή τους. Για περισσότερες πληροφορίες, βλ.[35].

Κλίμακες προσαρμοσμένες στην ελληνική γλώσσα
Brief Pain Inventory (BPI) [36]
Behavioral Pain Scale (BPS) [37]
Children’s Hospital of Eastern Ontario Pain Scale (CHEOPS)
Faces Pain Scale- Revised (FPS-R)
McGill Pain Questionnaire (MPQ) [38]
Mental Pain Scale (MPS) [39]
Numerical Rating Scale (NRS)
Oswestry Disability Index (ODI) [40]
Pain Assessment and Intervention Notation Algorithm (PAIN) [41]
Pain Point System Scale (PPSS) [42]
Pain Rating Scale (PRS)
Patellofemoral Pain Syndrome Severity Scale (PPSSS) [43]
Pediatric Pain Behavior List (PPBL)
Quebec Back Pain Disability Scale (QBPDS) [44]
Roland Morris Disability Questionnaire (RMDQ) [40]
Short Form- McGill Pain Questionnaire (SF-MPQ) [45]
The Intermittent and Constant Osteoarthritis Pain questionnaire (ICOAP) [46]
Tolerance for Mental Pain Scale (TMPS) [39]
Visual Analogue Scale (VAS)

Αξιολόγηση μέσω παρατήρησης της συμπεριφοράς Επεξεργασία

Πέρα από την χρήση αυτοαξιολογήσεων για την μέτρηση του πόνου και των όποιων διαστάσεών του, η αξιολόγηση του φαινομένου είναι δυνατόν να επιτευχθεί και μέσα από την παρατήρηση και την αξιολόγηση της συμπεριφοράς του ασθενούς και πιο συγκεκριμένα, των συμπεριφορών πόνου. Ως τέτοιες, ορίζονται οι συμπεριφορές εκείνες που δείχνουν ότι ένα άτομο βιώνει πόνο [47]. Η παρατήρηση και καταγραφή της συμπεριφοράς, θεωρείται η καλύτερη μέθοδος συλλογής δεδομένων για ασθενείς χωρίς ικανότητα ομιλίας ή ασθενείς με χαρακτηριστικά που δεν επιτρέπουν την χρήση αυτοαναφορών (π.χ. άνοια, πολύ σοβαρή παθολογία κτλ) [48][49]. Η όλη διαδικασία, είναι δυνατόν να γίνει από τον ίδιο τον ασθενή ή, συνηθέστερα, από τα οικεία του πρόσωπα ή/ και το νοσηλευτικό προσωπικό (στην περίπτωση νοσηλευόμενων ασθενών).

Κλίμακες αξιολόγησης συμπεριφορών πόνου
Behavioral Pain Scale (BPS) [50]
Behavioral Pain Scale- non intubated (BPS-NI) [51]
Critical Care Pain Observation Tool (CPOT) [52]
MOS Pain Effects Scale (PES) [53]
Nonverbal Pain Assessment Tool (NPAT) [54]
Nonverbal Pain Scale (NVPS) [55]
Pain Algorithm [56]
Pain Behavior Questionnaire (PBQ) [57]
Pain Behavior Checklist (PBC) [58]
Pain Behavioral Assessment Tool (PBAT) [47]
UAB (University of Alabama at Birmingham) Pain Behaviour Scale [59]
UAB (University of Alabama at Birmingham) Pain Behaviour Scale (τροποποιημένη για εξωτερικούς ασθενείς) [60]

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την αξιολόγηση των συμπεριφορών πόνου, βλ.[61]. Κλίμακες αξιολόγησης συμπεριφορών πόνου, είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του PROMIS.

Ψυχοφυσιολογικές και αναλογικές μέθοδοι Επεξεργασία

Η αξιολόγηση του πόνου μέσω ψυχοφυσιολογικών μεθόδων, αφορά την αξιοποίηση τεχνολογικών μέσων, όπως ένας μαγνητικός τομογράφος, με στόχο την λήψη αντικειμενικών, φυσιολογικών μετρήσεων από τους ασθενείς. Οι αναλογικές μέθοδοι, αποτελούν μεθόδους κατά τις οποίες ο ασθενής καλείται να συγκρίνει την ένταση του πόνου του με την ένταση ενός άλλου ερεθίσματος.

Θέματα στην αξιολόγηση του πόνου- κριτική Επεξεργασία

Οι μέθοδοι αξιολόγησης του πόνου, χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους από έναν αριθμό αδυναμιών. Ενίοτε, ιδιαίτερα σύνθετοι παράγοντες αξιολογούνται με την χρήση πολύ λίγων στοιχείων μίας κλίμακας, ενώ ο συνδυασμός επιμέρους κλιμάκων, ενδέχεται να συνδέεται με επιβάρυνση των ασθενών. Ταυτόχρονα, η συμπεριφορική αξιολόγηση παρουσιάζει σημαντικά υψηλή ανακρίβειας. Τέλος, οι ψυχοφυσιολογικές μέθοδοι αφορούν αποκλειστικά την αξιολόγηση της σωματικής εμπειρίας, ενώ οι αναλογικές μέθοδοι διαθέτουν αμφίβολη εγκυρότητα.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Goldberg, D.S., & McGee, S.J. (2011). «Pain as a global public health priority». BMC Public Health. 11: 770. doi:10.1186/1471-2458-11-770. 
  2. ↑ Wells, N., Pasero, C., & McCaffery, M. (2008). «Improving the quality of care through pain assessment and management». Στο: R.G. Hughes. Patient safety and quality: An evidence-based handbook for nurses. Rockville: Agency for Healthcare Research and Quality. 
  3. ↑ Pautex, S., & Gold, G. (2006). «Assessing pain intensity in older adults». Geriatrics and Aging 9 (6): 399-402. 
  4. ↑ Καραδήμας, Ε.Χ. (2005). Ψυχολογία της υγείας: Θεωρία και κλινική πράξη. Αθήνα: Τυπωθήτω. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Hawker, G.A., Mian, S., Kendzerska, T., & French, M. (2011). «Measures of adult pain: Visual Analog Scale for Pain (VAS Pain), Numeric Rating Scale for Pain (NRS Pain), McGill Pain Questionnaire (MPQ), Short-Form McGill Pain Questionnaire (SF-MPQ), Chronic Pain Grade Scale (CPGS), Short Form-36 Bodily Pain Scale (SF-36 BPS), and Measure of Intermittent and Constant Osteoarthritis Pain (ICOAP)». Arthritis Care & Research 63 (S11): S240-S252. doi:10.1002/acr.20543. 
  6. ↑ Jensen, M.P., Chen, C., & Brugger, A.M. (2003). «Interpretation of visual analog scale ratings and change scores: Α reanalysis of two clinical trials of postoperative pain». Journal of Pain 4 (7): 407-414. 
  7. ↑ Melzack, R., & Torgerson, W.S. (1971). «On the language of pain». Anesthesiology 34: 50-59. https://archive.org/details/sim_anesthesiology_1971-01_34_1/page/50. 
  8. ↑ Cleeland, C. S. . (1989). «Measurement of pain by subjective report». Στο: C.R. Chapman & J.D. Loeser. Advances in pain research and therapy, volume 12: Issues in pain measurement. New York: Raven Press. σελίδες 391–403. 
  9. ↑ Von Korff, M., Ormel, J., Keefe, F.J., & Dworkin, S.F. (1992). «Grading the severity of chronic pain». Pain 50: 133-149. https://archive.org/details/sim_pain_1992-08_50_2/page/133. 
  10. ↑ Corson, J.A., & Schneider, M.J. (1984). «The Dartmouth Pain Questionnaire: An adjunct to the McGill Pain Questionnaire». Pain 19 (1): 59-69. 
  11. ↑ Gracely, R.H., & Kwilosz, D.M. (1988). «The Descriptor Differential Scale: Applying psychophysical principles to clinical pain assessment». Pain 35 (3): 279-288. https://archive.org/details/sim_pain_1988-12_35_3/page/279. 
  12. ↑ Watanabe, S.M., Nekolaichuk, C., Beaumont, C., Johnson, L., Myers, J., & Strasser, F. (2011). «A multi-centre comparison of two numerical versions of the Edmonton Symptom Assessment System in palliative care patients». Journal of Pain and Symptom Management 41: 456-468. 
  13. ↑ Ventafridda, V., De Conno, F., Di Trapani, P., Gallico, S.G.G., Rigamonti, G., & Tamburini, M. (1983). «A new method of pain quantification based on weelky self-descriptive record of the intensity and duration of pain». Στο: J. J. Bonica, U. Lindblom & A. Iggo. Advances in pain research and therapy. New York: Raven Press. σελίδες 891–895. 
  14. ↑ Monks, R., & Taenzer, P. (1983). «A comprehensive pain questionnaire». Στο: R. Melzack. Pain measurement and assessment. New York: Raven Press. 
  15. ↑ Sousa, F.A., Pereira, L.V., Cardoso, R., & Hortense, P. (2010). «Multidimensional pain evaluation scale». Revista Latino- Americana de Enfermagem 18 (1): 3-10. 
  16. ↑ Tursky, B. (1976). «Development of a pain perception profile». Στο: M. Weisenberg & B. Tursky. -New perspectives in therapy and research. New York: Plenum. 
  17. ↑ Jensen, M.P., Gammaitoni, A.R., Olaleye, D.O., Oleka, N., Nalamachu, S.R., & Galer, B.S. (2006). «The pain quality assessment scale: Assessment of pain quality in carpal tunnel syndrome». Journal of Pain 7 (11): 823-832. 
  18. ↑ Jensen, M.P., Lin, C.P., Kupper, A.E., Galer, B.S., & Gammaitoni, A.R. (2012). «Cognitive testing and revision of the Pain Quality Assessment Scale.». The Clinical Journal of Pain 29: 400-410.. 
  19. ↑ Melzack, R. (1987). «The short-form McGill Pain Questionnaire». Pain 30 (2): 191-197. https://archive.org/details/sim_pain_1987-08_30_2/page/191. 
  20. ↑ Dworkin, R.H., Turk, D.C., Revicki, D.A., Harding, G., Coyne, K.S., Peirce-Sandner, S., Bhagwat, D., Everton, D., Burke, L.B., Cowan, P., Farrar, J.T., Hertz, S., Max, M.B., Rappaport, B.A., Melzack, R. (2009). «Development and initial validation of an expanded and revised version of the Short-form McGill Pain Questionnaire (SF-MPQ-2).». Pain 144 (1-2): 35-42. doi:10.1016/j.pain.2009.02.007. https://archive.org/details/sim_pain_2009-07_144_1-2/page/35. 
  21. ↑ Kerns, R.D., Turk, D.C., & Rudy, T.E. (1985). «The West Haven-Yale Multidimensional Pain Inventory (WHYMPI)». Pain 23: 345-356. https://archive.org/details/sim_pain_1985-12_23_4/page/345. 
  22. ↑ Patient Reported Outcomes Measurement Information System (PROMIS). «PROMIS». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2015. 
  23. ↑ Patient-Reported Outcome and Quality of Life Instruments Database. «PROQOLID». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2019. 
  24. ↑ Krause, S.J., & Backonja, M.M. (2003). «Development of a neuropathic pain questionnaire». The Clinical Journal of Pain 19 (5): 306-314. 
  25. ↑ Portenoy, R. (2006). «Development and testing of a neuropathic pain screening questionnaire: ID Pain». Current Medical Research and Opinion 22 (8): 1555-1565. 
  26. ↑ Freynhagen, R., Baron, R., Gockel, U., & Tölle, T. R. (2006). «-A new screening questionnaire to identify neuropathic components in patients with back pain». Current Medical Research and Opinion 22 (10): 1911-1920. 
  27. ↑ Bouhassira, D., Attal, N., Alchaar, H., Boureau, F., Brochet, B., Bruxelle, J.,Cunin, G., Fermanian, J., Ginies, P., Grun-Overdyking, A., Jafari-Schluep, H., Lantéri-Minet, M., Laurent, B., Mick, G., Serrie, A., Valade, D., Vicaut, E. (2005). «Comparison of pain syndromes associated with nervous or somatic lesions and development of a new neuropathic pain diagnostic questionnaire (DN4).». Pain 114 (1-2): 29-36. https://archive.org/details/sim_pain_2005-03_114_1-2/page/29. 
  28. ↑ Bennett, M.I. (2001). «The LANSS Pain Scale: The Leeds assessment of neuropathic symptoms and signs». Pain 92 (1-2): 147-157. https://archive.org/details/sim_pain_2001-05_92_1-2/page/147. 
  29. ↑ Merkel, S.I., Voepel-Lewis, T., Shayevitz, J.R., & Malviya, S. (1997). «The FLACC: A behavioral scale for scoring postoperative pain in young children». Pediatric Nursing 23 (3): 293-297. 
  30. ↑ Krechel, S. W., & Bildner, J. (1995). «-A new neonatal postoperative pain measurement score. Initial testing of validity and reliability». Paediatric Anaesthesia, 5 (1): 53-61. 
  31. ↑ Ambuel, B., Hamlett, K.W., Marx, C.M., & Blumer, J.L. (1992). «Assessing distress in pediatric intensive care environments: the COMFORT scale». Journal of Pediatric Psychology, 17 (1): 95-109. https://archive.org/details/sim_journal-of-pediatric-psychology_1992-02_17_1/page/95. 
  32. ↑ Varni, J.W., Thompson, K.L., & Hanson, V. (1987). «The Varni/Thompson Pediatric Pain Questionnaire: I. Chronic musculoskeletal pain in juvenile rheumatoid arthritis». Pain 28: 27-38. https://archive.org/details/sim_pain_1987-01_28_1/page/27. 
  33. ↑ Drendel, A.L., Kelly, B.T., & Ali, S. (2011). «Pain assessment for children: Overcoming challenges and optimizing care». Pediatric Emergency Care 27 (8): 773-781. doi:10.1097/PEC.0b013e31822877f7. 
  34. ↑ «The recognition and assessment of acute pain in children» (PDF). London: Royal College of Nursing. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Φεβρουαρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2015. 
  35. ↑ Σταλίκας, Α., Τριλίβα, Σ., & Ρούσση, Π. (2012). Τα ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα. Μια συλλογή και παρουσίαση των ερωτηματολογίων, δοκιμασιών και καταλόγων καταγραφής χαρακτηριστικών στον ελληνικό χώρο. Αθήνα: Πεδίο. 
  36. ↑ Mystakidou, K., Mendoza, T., Tsilika, E., Befon, S., Parpa, E., Bellos, G., Vlahos, L., Cleeland, C. S. (2001). «Greek Brief Pain Inventory: Validation and utility in cancer pain». Oncology 60: 35-42. 
  37. ↑ Kletsiou, E., Mpouzika, M., & Papathanassoglou, E. D. E. (2009). «Use of behavioral pain scales in coronary and critical care patients. A comparative validation study.». European Journal of Cardiovascuar Nursing 8 (1). doi:10.1016/S1474-5151(09)60074-8. 
  38. ↑ Mystakidou, K., Parpa, E., Tsilika, E., Kalaidopoulou, O., Georgaki, S., Galanos, A., & Vlahos, L. (2002). «Greek McGill Pain Questionnaire: validation and utility in cancer patients». Journal of Pain an Symptom Management 24 (4): 379-387. 
  39. ↑ 39,0 39,1 Soumani, A., Damigos, D., Oulis, P., Masdrakis, V., Ploumpidis, D., Mavreas, V., & Konstantakopoulos, G. (2011). «Mental pain and suicide risk: Application of the Greek version of the Mental Pain and the Tolerance of Mental Pain scale». Psychiatriki 22 (4): 330-340. 
  40. ↑ 40,0 40,1 Boscainos, P.J., Sapkas, G., Stilianessi, E., Prouskas, K., & Papadakis, S. (2003). «Greek versions of the Oswestry and Roland- Morris disability questionnairres». Clinical Orthopaedics and Related Research 411: 40-53. https://archive.org/details/sim_clinical-orthopaedics-and-related-research_2003-06_411/page/40. 
  41. ↑ Kletsiou, E., Mpouzika, M., & Papathanassoglou, E.D.E. (2009). «Use of behavioral pain scales in coronary and critical care patients. A comparative validation study». European Journal of Cardiovascuar Nursing 8 (1). doi:10.1016/S1474-5151(09)60074-8. 
  42. ↑ Gkotsi, A., Petsas, D., Sakalis, V., Fotas, A., Triantafyllidis, A., Vouros, I., Saridakis, E., Salpiggidis, G., Papathanasiou, A. (2012). «Pain point system scale (PPSS): A method for postoperative pain estimation in retrospective studies». Journal of Pain Research 5: 503-510. 
  43. ↑ Papadopoulos, C., Nardi, L., Antoniadou, M., & Stasinopoulos, D. (2013). «Greek adaptation and validation of the Patellofemoral Pain Syndrome Severity Scale». Hong Kong Physiotherapy Journal, 31 (2): 95-99. 
  44. ↑ Christakou, A., Andriopoulou, M., & Asimakopoulos, P. (2011). «Validity and reliability of the Greek version of the Quebec Back Pain Disability Scale». Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation 24 (3): 145-154. 
  45. ↑ Georgoudis, G., Watson, P.J., & Oldham, J.A. (2000). «The development and validation of a Greek version of the short-form McGill Pain Questionnaire». European Journal of Pain 4: 275-281. 
  46. ↑ Maillefert, J. F., Kloppenburg, M., Fernandes, L., Punzi, L., Günther, K.P., Martin-Mola, E., Lohmander, L.S., Pavelka, K., Lopez-Olivo, M.A., Dougados, M., Hawker, G.A. (2009). «Multi-language translation and cross-cultural adaptation of the OARSI/OMERACT measure of intermittent and constant osteoarthritis pain (ICOAP)». Osteoarthritis and Cartilage 17 (10): 1293-1296. 
  47. ↑ 47,0 47,1 Puntillo, K.A., Morris, A.B., Thompson, C.L., Stanik-Hutt, J., White, C.A., & Wild, L.R. (2004). «Pain behaviors observed during six common procedures: Results from Thunder Project II». Critical Care Medicine 32 (2): 421-427. doi:10.1097/01.CCM.0000108875.35298.D2. https://archive.org/details/sim_critical-care-medicine_2004-02_32_2/page/421. 
  48. ↑ Herr, K., Coyne, P.J., Key, T., Manworren, R., McCaffery, M., Merkel, S., Pelosi-Kelly, J., Wild, L. American Society for Pain Management Nursing (2006). «Pain assessment in the nonverbal patient: Position statement with clinical practice recommendations». Pain Management Nursing 7 (2): 44-52. 
  49. ↑ Rose, L., Haslam, L., Dale, C., Knechtel, L., & McGillion, M. (2013). «Behavioral pain assessment tool for critically ill adults unable to self-report pain». American Journal of Critical Care 22 (3): 246-255. doi:10.4037/ajcc2013200. 
  50. ↑ Payen, J.F., Bru, O., Bosson, J.L., Lagrasta, A., Novel, E., Deschaux, I., Lavagne, P., Jacquot, C. (2001). «Assessing pain in critically ill sedated patients by using a behavioral pain scale». Critical Care Medicine 29 (12): 2258-2263. https://archive.org/details/sim_critical-care-medicine_2001-12_29_12/page/2258. 
  51. ↑ Chanques, G., Payen, J.F., Mercier, G., de Lattre, S., Viel, E., Jung, B., Cissé, M., Lefrant, J.Y., Jaber, S. (2009). «Assessing pain in non-intubated critically ill patients unable to self report: An adaptation of the Behavioral Pain Scale». Intensive Care Medicine 35 (12): 2060-2067. doi:10.1007/s00134-009-1590-5. https://archive.org/details/sim_intensive-care-medicine_2009-12_35_12/page/2060. 
  52. ↑ Gélinas, C., Fillion, L., Puntillo, K.A., Viens, C., & Fortier, M. (2006). «Validation of the critical-care pain observation tool in adult patients». American Journal of Critical Care 15 (4): 420-427. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-critical-care_2006-07_15_4/page/420. 
  53. ↑ McGuire, K.B., Stojanovic-Radic, J., Strober, L., Chiaravalloti, N. D., & DeLuca, J. (2015). «Development and effectiveness of a psychoeducational wellness program for people with multiple sclerosis: Description and outcomes.». International Journal of MS Care 17 (1): 1-8. doi:10.7224/1537-2073.2013-045. 
  54. ↑ Klein, D., Dumpe, M., Katz, E., & Bena, J. (2010). «Pain assessment in the intensive care unit: Development and psychometric testing of the Nonverbal Pain Assessment Tool». Heart & Lung: The Journal of Acute and Critical Care 39 (6): 521-528.. 
  55. ↑ Odhner, M., Wegman, D., Freeland, N., Seinmetz, A., & Ingersoll, G. (2003). «Assessing pain control in nonverbal critically ill adults». Dimensions of Critical Care Nursing 22 (6): 260-267. 
  56. ↑ Puntillo, K., Stannard, D., Miakowski, C., Kehrle, K., & Gleeson, S. (2002). «Use of a pain assessment and intervention notation (P.A.I.N.) tool in critical care nursing practice: Nurses’ evaluations.». Heart & Lung: The Journal of Acute and Critical Care 31 (4): 303-314. 
  57. ↑ Appelbaum, K.A., Radnitz, C.L., Blanchard, E.B., & Prins, A. (1988). «The Pain Behavior Questionnaire (PBQ): A global report of pain behavior in chronic headache.». Headache 28 (1): 53-58. https://archive.org/details/sim_headache_1988-02_28_1/page/53. 
  58. ↑ Dirks, J.F., Wunder, J., Kinsman, R., McElhinny, J., & Jones, N.F. (1993). «A Pain Rating Scale and a Pain Behavior Checklist for clinical use: Development, norms, and the consistency score». Psychotherapy and Psychosomatics 59 (1): 41-49. 
  59. ↑ Richards, J.S., Nepomuceno, C., Riles, M., & Suer, Z. (1982). «Assessing pain behavior: The UAB Pain Behavior Scale». Pain 14 (4): 393-398. 
  60. ↑ Feuerstein, M., Greenwald, M., Gamache, M. P., Papciak, A.S., & Cook, E.W. (1985). «The pain behavior scale: Modification and validation for outpatient use». Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment 7 (4): 301-315. 
  61. ↑ Stites, M. (2013). «Observational pain scales in critically ill adults». Critical Care Nurse 33 (3): 68-79. https://archive.org/details/sim_critical-care-nurse_2013-06_33_3/page/68. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μέθοδοι_αξιολόγησης_του_πόνου&oldid=10408036"