Βίρθα Μεσοποταμίας
Η Βίρθα ή Μακεδονόπολις ήταν αρχαία πόλη της Μεσοποταμίας, αρχικά ελληνιστική αποικία που ιδρύθηκε από τους αρχαίους Μακεδόνες.
Το όνομα στα αραμαϊκά σημαίνει κάστρο, όπως επιβεβαιώνουν οι αρχαίοι συγγραφείς (βλ. Ιεροκλής, 715, 2).
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Tikrit_Palace.jpg/220px-Tikrit_Palace.jpg)
Βρισκόταν στην αριστερή όχθη του Ευφράτη, 62 μίλια δυτικά της Ούρφας και 95 μίλια βορείως του Χαλεπίου. Πιστεύεται ότι η σύγχρονη πόλη Μπιρετζίκ (Birejik, αρχαίο Ζεύγμα) προέρχεται από τη Βίρθα[εκκρεμεί παραπομπή]. Δεν αποκλείεται να αποτελούσε το προπύργιο της αιρέσεως των Μανιχαίων που την καλούσαν και Μακεδονία, η οποία βρισκόταν στη Μικρά Αρμενία.[εκκρεμεί παραπομπή]
Σύμφωνα με την παράδοση ο Μέγας Αλέξανδρος ανακαίνισε την πόλη ως Μακεδονόπολη.[1] Το γεγονός ότι η πόλη της Βίρθας και η Μακεδονόπολη είναι η μία και αυτή αποδεικνύεται από τις συνδρομές στην Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας, όπου σε λίστες στην αραβική και στην αραμαϊκή (συριακή) γλώσσα απαντά ο τύπος Μακεδονόπολις (Gelzer, Patrum Niceænorum διορισμου[ασαφές], 242). Μάλιστα, κατά τη Σύνοδο της Χαλκηδόνος το 451, παρών ήταν ο επίσκοπος της πόλεως Μαρέας.
Από τον 6ο αιώνα μ.Χ. και ύστερα επικρατεί η αραμαϊκή ονομασία.[2] Ο βυζαντινός αυτοκράτωρ Αναστάσιος μετά τη νίκη του κατά των Περσών (505 μ.Χ.), ανέθεσε στον επίσκοπο της πόλεως Σέργιο την ανοικοδόμησή της[3] που ολοκληρώθηκε επί Ιουστινιανού (Προκόπιος, Περί κτισμάτων Just., II, 4). Το αρχαιότερο Τακτικόν του πατριαρχείου Αντιοχείας που εξεδόθη από τον πατριάρχη Αναστάσιο Α΄ (599) τοποθετεί τη Μακεδονόπολη κοντά στην Έδεσσα (σημ. Ούρφα). Σε μεταγενέστερη εποχή αναφέρεται ως Byrte και σε παλαιότερη λατινική μετάφραση ως Virchi.[4] Η πόλη κατεστράφη από τον Ταμερλάνο τον 14ο αιώνα. Επί οθωμανικής περιόδου ανασυστήθηκε ως οικισμός με το όνομα Μπιρετζίκ στο βιλαέτι του Χαλεπιού με 10.000 κατοίκους – εκ των οποίων 1.500 χριστιανοί Αρμένιοι και Ουνίτες.
Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος (V, xviii, xix) μνημονεύει δύο πόλεις με το όνομα Βίρθα, τη μια στον Τίγρη στην νότια Μεσοποταμία και την άλλη στον Ευφράτη, νότια της Αμφιπόλεως. Αν και η τοποθεσία της πρώτης τυγχάνει άγνωστη, η δεύτερη ταυτίζεται με το Εντ-Ντεΐρ.[5]