Μεγάλη Δούκισσα Μαρία Αλεξάνδροβνα της Ρωσίας
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Μαρία Αλεξάνδροβνα (ρωσ. Мария Александровна Романова/Mariya Aleksandrovna Romanova, 17 Οκτωβρίου 1853 - 24 Οκτωβρίου 1920) του Οίκου των Ρομανώφ ήταν μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας και με το γάμο της έγινε δούκισσα του Εδιμβούργου και μετέπειτα δούκισσα της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα.
| Μαρία Αλεξάνδροβνα | |
|---|---|
| Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσίας Δούκισσα του Εδιμβούργου Δούκισσα της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα | |
 | |
Δουκική σύζυγος της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα | |
| Περίοδος | 22 Αυγούστου 1893 – 30 Ιουλίου 1900 |
| Γέννηση | 17 Οκτωβρίου [Π. Η. 5 Οκτωβρίου] 1853 Παλάτι του Αλεξάνδρου, Τσάρσκογιε Σελό, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία |
| Θάνατος | 24 Οκτωβρίου 1920 (67 ετών) Ζυρίχη, Ελβετία |
| Τόπος ταφής | Κοιμητήριο Γκλόκενμπεργκ, Κοβούργο, Βαυαρία |
| Σύζυγος | Αλφρέδος, Δούκας του Εδιμβούργου, Δούκας της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα (1874-1900) |
| Επίγονοι | Αλφρέδος Μαρία Βικτωρία Μελίτα Αλεξάνδρα Βεατρίκη |
Πλήρες όνομα | |
Μαρία Αλεξάνδροβνα Ρομάνοβα Ρωσικά: Mariya Aleksandrovna Romanova Κυριλλικά: Мари́я Алекса́ндровна Рома́нова | |
| Οίκος | Ρομανώφ (από την γέννηση) Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα (από τον γάμο) |
| Πατέρας | Αλέξανδρος Β΄ της Ρωσίας |
| Μητέρα | Μαρία της Έσσης και παρά τω Ρήνω |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ήταν η πρώτη και η μοναδική Ρομανώφ, που παντρεύτηκε μέλος της βρετανικής βασιλικής οικογένειας.
Βιογραφία
ΕπεξεργασίαΠρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΓεννήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 1853 (5 Οκτωβρίου, Π.Η.) στο Παλάτι του Αλεξάνδρου στο Τσάρσκογιε Σελό της Αγίας Πετρούπολης και ήταν το έκτο παιδί και η δεύτερη και μοναδική επιζήσασα κόρη του Αλεξάνδρου Β΄ της Ρωσίας και της Μαρίας Αλεξάνδροβνας της Ρωσίας (Μαρίας της Έσσης). Είχε έξι αδελφούς και μία αδελφή που πέθανε σε ηλικία έξι ετών.
Είχε πολύ καλή σχέση τόσο με τους γονείς της όσο και τα αδέλφια της, ειδικά με τους νεότερούς της Σέργιο και Παύλο. Εκπαιδεύτηκε στη ρωσική αυτοκρατορική Αυλή υπό το αυστηρό καθεστώς της κόμισσας Αλεξάντρα Αντρέγιεβνα Τόλσταγια και είχε ευρεία παιδεία. Ήταν η πρώτη Ρωσίδα μεγάλη δούκισσα που μεγάλωσε με Αγγλίδες νταντάδες και μιλούσε άπταιστα αγγλικά. Εκτός από τη μητρική της γλώσσα, τα ρωσικά, μιλούσε εξίσου καλά τα γερμανικά και τα γαλλικά. Ήταν η αγαπημένη του πατέρα της και πολλοί παρατήρησαν την επιρροή που είχε σε εκείνον.
Το 1865 ο μεγαλύτερος αδελφός της και διάδοχος του θρόνου, Νικόλαος, πέθανε λίγους μήνες μετά τον αρραβώνα του με τη Δάγμαρ της Δανίας σε ηλικία 21 ετών. Τελικά, η Δάγμαρ παντρεύτηκε τον επόμενο αδελφό της Μαρίας, Αλέξανδρο, σύμφωνα με την επιθανάτια επιθυμία του Νικολάου.
Γάμος και οικογένεια
ΕπεξεργασίαΤο 1868 κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης με τη μητέρα της και τους αδελφούς της στους πρίγκηπες της Βαττεμβέργης (συγγενείς της μητέρας της) στο Παλάτι Χαϊλίγκενμπεργκ στο Γιούγκενχαϊμ συνάντησε για πρώτη φορά τον Αλφρέδο, Δούκα του Εδιμβούργου, ο οποίος είχε επισκεφθεί την αδερφή του, Αλίκη, πλέον Μεγάλη Δούκισσα της Έσσης. Το 1871 συναντήθηκαν ξανά στο Γιούγκενχαϊμ και γρήγορα δημιουργήθηκε ειδύλλιο μεταξύ τους. Η πιθανότητα αυτής της ένωσης προκάλεσε τις αντιδράσεις του αυτοκράτορα Αλεξάνδρου λόγω της αδυναμίας του στην κόρη του και των αντι-βρετανικών συναισθημάτων που κυριαρχούσαν στη Ρωσία μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο, αλλά και της βασίλισσας Βικτωρίας, μητέρας του Αλφρέδου, που πίστευε ότι η διαφορά θρησκεύματος και πολιτισμών θα έφεραν δυσκολίες, ενώ γνώριζε και για τις βλέψεις της Ρωσίας για την Ινδία. Παρά τις προσπάθειες της αυτοκράτειρας Μαρίας και της βασίλισσας Βικτωρίας να βρουν άλλους μνηστήρες για τα παιδιά τους, το ζεύγος αρραβωνιάστηκε το 1873.
Η Μαρία παντρεύτηκε τον Αλφρέδο στις 23 Ιανουαρίου 1874 στα Χειμερινά Ανάκτορα σε διπλή τελετή, μια ορθόδοξη και μια αγγλικανική. Μετά από το μήνα του μέλιτος στο Τσάρσκογιε Σελό επέστρεψαν στην Αγγλία, παρά την πεποίθηση του πατέρα της ότι θα παρέμεναν στη Ρωσία. Έμειναν στην Οικία Κλάρενς στο Λονδίνο και στο Ήστγουελ Παρκ στο Κεντ.
Απέκτησε έξι παιδιά, εκ των οποίων επιβίωσαν τα πέντε. Αγαπούσε πολύ τα παιδιά της και απολάμβανε τη μητρότητα, ενώ δήλωσε ότι λυπόταν που δεν απέκτησε περισσότερα. Ήταν αυστηρή μαζί τους και σχεδίαζε προσεκτικά το μέλλον τους, αλλά έγινε σημαντική μορφή στη ζωή τους.
Ζωή στην Αγγλία
ΕπεξεργασίαΗ αρχικά καλή σχέση που είχε με την πεθερά της σύντομα επιδεινώθηκε. Η Μαρία έβρισκε την πεθερά της καταπιεστική και τις επισκέψεις στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ και το Ουίνδσορ πληκτικές. Δεν είχε καλή σχέση με τα αδέλφια και τις αδελφές του Αλφρέδου και τους/τις συζύγους τους, παρά με τα νεότερα, Λεοπόλδο και Βεατρίκη, ενώ θεωρούσε την Αλεξάνδρα, Πριγκίπισσα της Ουαλίας, ανόητη. Ως μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας, ήθελε να έχει καλύτερη θέση στη βρετανική Αυλή και συχνά επεδείκνυε τα πολυτελή της κοσμήματα προκαλώντας τη ζήλεια των πριγκιπισσών. Ακόμη, περιφρονούσε τα λιτά βρετανικά ανάκτορα και την πρωτεύουσα συγκρίνοντάς τα με τη μεγαλοπρέπεια της Αγίας Πετρούπολης. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των παιδιών της, νοσταλγούσε την πατρίδα της και προσπαθούσε να την επισκέπτεται με κάθε ευκαιρία. Έκανε, επίσης, πολλά ταξίδια στη Βόρεια και Νότια Ευρώπη.
Το 1880 επισκέφθηκε την οικογένειά της στη Ρωσία για τον εορτασμό των 25 ετών από τη στέψη του Αλεξάνδρου Β΄, όταν έγινε τρομοκρατική επίθεση με βόμβα που δεν τραυμάτισε κάποιον. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη και βρέθηκε στο πλευρό της μητέρας της, όταν εκείνη πέθανε. Παράλληλα, συγκρούστηκε με τον πατέρα της για τη μετακόμιση της ερωμένης του, Εκατερίνα Μιχαηλόβνα Ντολγκορούκοβα, και των τριών παιδιών τους στο παλάτι· ο Αυτοκράτορας παντρεύτηκε τη Ντολγκορούκοβα ενάμιση μήνα αργότερα. Το Μάρτιο του 1881 επέστρεψε στη Ρωσία λόγω της δολοφονίας του. Το 1884 ο αδελφός της, Σέργιος, παντρεύτηκε την ανιψιά της, Ελισάβετ της Έσσης και παρά τω Ρήνω, παρά τις αντιρρήσεις της βασίλισσας Βικτωρίας.
Το 1886 ο σύζυγός της ορίστηκε διοικητής του βρετανικού στόλου στη Μάλτα και η οικογένεια μετακόμισε εκεί. Η σχέση του ζεύγους είχε τελματώσει με το πέρας των χρόνων εξαιτίας της ασυμβατότητας των χαρακτήρων τους και άστατης ζωής του Αλφρέδου. Το 1887 ο Αλφρέδος άφησε τη θέση του στο ναυτικό και έφυγαν για το Κοβούργο. Η Μαρία ήταν υπεύθυνη για την ανατροφή και εκπαίδευση των παιδιών τους, ενώ το 1890 ο Αλφρέδος έφυγε για τη νέα του θέση στο Ντέβονπορτ.
Δούκισσα της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα
ΕπεξεργασίαΤο 1893 η μεγαλύτερη κόρη της, Μαρία, παντρεύτηκε το Φερδινάνδο του Χοεντσόλλερν. Λίγους μήνες μετά, ο Αλφρέδος διαδέχθηκε τον άτεκνο θείο του, Ερνέστο Β΄, ως δούκας της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα και η οικογένεια άλλαξε ξανά κατοικία για το Γκότα και το Κοβούργο, όπου η Μαρία βρήκε πολλά ενδιαφέροντα, σε αντίθεση με τον Αλφρέδο που προτιμούσε την προηγούμενη ζωή του στο ναυτικό.
Το 1894 βρέθηκε στο πλευρό του ετοιμοθάνατου αδελφού της, Αλεξάνδρου Γ΄ της Ρωσίας. Τον ίδιο μήνα παρέστη στο γάμο του ανιψιού της και νέου Αυτοκράτορα, Νικολάου Β΄, με την ανιψιά της, Αλίκη της Έσσης και παρά τω Ρήνω. Το 1896 η τρίτη κόρη της, Αλεξάνδρα, παντρεύτηκε τον Ερνέστο του Χοενλόε-Λάνγκενμπουργκ.
Έχοντας παντρέψει τρεις από τις κόρες της, η Μαρία ανησυχούσε για το μέλλον του μοναχογιού της, Αλφρέδου, ο οποίος είχε κληρονομήσει τις κακές συνήθειες του πατέρα του, δηλαδή το αλκοόλ, το τζόγο και τις γυναίκες. Τελικά, ο επί πολλά έτη ασθενής πρίγκιπας Αλφρέδος πέθανε το 1899 σε ηλικία 24 ετών από σύφιλη λίγο μετά τον εορτασμό της 25ης επετείου του γάμου των γονιών του· σύμφωνα με φήμες αυτοκτόνησε καταπονημένος από την αρρώστια και τον απόηχο ενός σκανδάλου. Η απώλειά του συνέτριψε τους γονείς του.
Χηρεία
ΕπεξεργασίαΤο 1900 ο σύζυγος της Μαρίας απεβίωσε από καρκίνο του λάρυγγα, με τη Μαρία και τρεις από τις κόρες τους στο πλευρό του. Τον διαδέχθηκε ο δεκαεξάχρονος ανιψιός τους, Κάρολος Εδουάρδος, Δούκας του Ώλμπανυ, με αντιβασιλέα τον γαμπρό της, Πρίγκιπα του Χοενλόε-Λάνγκενμπουργκ. Αρχικά, οι σχέσεις τους ήταν τεταμένες, αλλά σύντομα βελτιώθηκαν. Ούσα πλέον χήρα, κράτησε τις κατοικίες της στο Κοβούργο και το Γκότα, αλλά έμενε κυρίως στη Βαυαρία.
Τον Ιανουάριο του 1901 βρισκόταν στο πλευρό της βασίλισσας Βικτωρίας που πέθανε στην Οικία Όσμπορν σε ηλικία 81 ετών. Ακόμη, στήριξε τη δεύτερη κόρη της, Βικτωρία Μελίτα, κατά το διαζύγιο με τον ανιψιό της, Ερνέστο Λουδοβίκο της Έσσης και παρά τω Ρήνω (1901), το θάνατο της εγγονής της, Ελισάβετ (1903), και το δεύτερο -αλλά μη αποδεκτό από τους συγγενείς της- γάμο με τον ανιψιό της, Κύριλλο (1905), που προκάλεσε την οργή του αυτοκράτορα Νικολάου και κατέστρεψε τις ελπίδες της νεότερης κόρης της, Βεατρίκης, για γάμο με τον μικρότερο αδελφό του Αυτοκράτορα, Μιχαήλ Αλεξάνδροβιτς· τελικά, η Βεατρίκη παντρεύτηκε τον Αλφόνσο, Δούκα της Γκαλλιέρα τέσσερα χρόνια μετά. Τα επόμενα χρόνια έφεραν τους θανάτους τριών αδελφών της: ο Σέργιος δολοφονήθηκε κατά την Επανάσταση του 1905, ο Αλέξιος πέθανε το 1908 από πνευμονία και το 1909 ο Βλαδίμηρος πέθανε από εγκεφαλική αιμορραγία.
Τα τελευταία χρόνια
ΕπεξεργασίαΚατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, υποστήριξε τη Γερμανία και όχι την πατρίδα της, τη Ρωσία, ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Το 1916 ο Μίρτσεα, ο μικρότερος γιος της κόρης της, Μαρίας, πέθανε σε ηλικία 3 ετών κατά την υποχώρηση της οικογένειάς τους από το Βουκουρέστι. Μετά τον πόλεμο, όταν όλες οι γερμανικές κυριαρχίες έχασαν το κύρος τους, πήγε να ζήσει στην Ελβετία. Τα χρόνια αυτά ήταν τραγικά για τη Δούκισσα, που είδε 18 συγγενείς της να πεθαίνουν στη Ρωσική Επανάσταση, όπως ο τελευταίος επιζών αδελφός της, Παύλος, οι ανιψιοί της, Νικόλαος και Μιχαήλ, και η οικογένεια του Νικολάου. Αναγκάστηκε να πουλήσει τα κοσμήματά της, καθώς η οικονομική της κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη. Πριν το θάνατό της επανασυνδέθηκε με τις κόρες της, Μαρία και Βικτωρία Μελίτα, που βρίσκονταν σε αντίπαλες πλευρές κατά τον πόλεμο.
Πέθανε στις 24 Οκτωβρίου 1920 στη Ζυρίχη σε ηλικία 67 ετών από καρδιακή προσβολή και θάφτηκε στο Κοιμητήριο Γκλόκενμπεργκ του Κοβούργου. Τα σπίτια της στο Κοβούργο και τη Νίκαια τα κληροδότησε στη δεύτερη κόρη της, Βικτωρία Μελίτα.
Η αλληλογραφία της προς την τρίτη κόρη της, Αλεξάνδρα, φυλάσσεται στο Κεντρικό Αρχείο του Χοενλόε στο Κάστρο του Νόιενσταϊν στη Βάδη-Βυρτεβέργη.
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΗ Μαρία και ο Αλφρέδος απέκτησαν έξι παιδιά:
- Αλφρέδος (1874 - 1899), διάδοχος Πρίγκιπας της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα.
- Μαρία (1875 - 1938), παντρεύτηκε τον Φερδινάνδο της Ρουμανίας. Απέκτησαν έξι παιδιά.
- Βικτωρία Μελίτα (μετέπειτα Βικτωρία Φεοντόροβνα) (1876 - 1936), παντρεύτηκε (1) τον Ερνέστο Λουδοβίκο της Έσσης, απέκτησαν ένα παιδί· και (2) παντρεύτηκε τον Μεγάλο Δούκα Κύριλλο Βλαδιμήροβιτς της Ρωσίας, απέκτησαν τρία παιδιά.
- Αλεξάνδρα (1878 - 1942), παντρεύτηκε τον Ερνέστο Β΄ του Χόενλοε-Λάνγκενμπουργκ. Απέκτησαν πέντε παιδιά.
- θνησιγενής γιος (13 Οκτωβρίου 1879), γεννήθηκε πρόωρα.
- Βεατρίκη (1884 - 1966), παντρεύτηκε τον Αλφόνσο της Ορλεάνης, Δούκα της Γκαλλιέρα. Απέκτησαν τρία παιδιά.
Τίτλοι
Επεξεργασία- 17 Οκτωβρίου 1853 – 23 Ιανουαρίου 1874: Η Αυτοκρατορική Υψηλότητα Μεγάλη Δούκισσα Μαρία Αλεξάνδροβνα της Ρωσίας
- 23 Ιανουαρίου 1874 – 22 Αυγούστου 1893: Η Αυτοκρατορική & Βασιλική Υψηλότητα Η Δούκισσα του Εδιμβούργου
- 22 Αυγούστου 1893 – 11 Οκτωβρίου 1905: Η Αυτοκρατορική & Βασιλική Υψηλότητα Η Δούκισσα της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα, Δούκισσα του Εδιμβούργου
- 11 Οκτωβρίου 1905 – 24 Οκτωβρίου 1920: Η Αυτοκρατορική & Βασιλική Υψηλότητα Η Χήρα Δούκισσα της Σαξονίας-Κοβούργου & Γκότα, Δούκισσα του Εδιμβούργου
Τιμητικές διακρίσεις
Επεξεργασία
Ρωσική Αυτοκρατορία: Τάγμα της Αγίας Αικατερίνης
Ηνωμένο Βασίλειο: Λαίδη του Βασιλικού Τάγματος της Βικτώριας και του Αλβέρτου, Πρώτη τάξη- Ηνωμένο Βασίλειο: Αυτοκρατορικό Τάγμα του Στέμματος της Ινδίας
Ισπανία: Ντάμα του Τάγματος της Βασίλισσας Μαρίας Λουίζας
Πρόγονοι
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- Beéche, Arthur E. The Coburgs of Europe. Eurohistory.com, 2014. (ISBN 978-0-9854603-3-4)
- Cowles, Virginia. The Romanovs. Harper & Ross, 1971. (ISBN 978-0-06-010908-0)
- Gilbert, Paul. My Russia: The Children's Island, Alexander Park, Tsarkoye Selo. Published in Royal Russia: a Celebration of the Romanov Dynasty & Imperial Russia in Words & Photographs. No 4. Gilbert's Books, 2013. (ISBN 978-1-927604-04-5)
- Gilbert, Paul. Alexander II and Tsarkoe Selo. Published in Royal Russia Annual: a Celebration of the Romanov Dynasty & Imperial Russia in Words & Photographs. No 2. Gilbert's Books, 2012. (ISBN 978-0986531095)
- Gelardi, Julia P. From Splendor to Revolution: The Romanov Women 1847–1928. St Martin Press, 2011. (ISBN 978-1250001610)
- Korneva, Galina & Cheboksarova, Tatiana. Russia & Europe: Dynastic Ties . Eurohistory, 2013. (ISBN 978-0-9854603-2-7)
- Golden, Robert. Royal Ephemera - Part 2. Published in Royalty Digest Quarterly 2008 N 2. ISSN 1653-5219
- Mandache, Diana. Always Imperial. Published in Majesty Magazine. Vol 31 No 10
- Mandache, Diana. Dearest Missy. Rosvall Royal Books, 2011, (ISBN 978-91-975671-7-6)
- Nelipa, Margarita. Alexander III His Life and Reign. Gilbert's Books, 2014. (ISBN 978-1-927604-03-8)
- Pakula, Hannah. The Last Romantic: A Biography of Queen Marie of Roumania . Simon & Schuster, 1984 (ISBN 0-671-62246-3)
- Papi, Stefano. Jewels of the Romanovs: Family & Court . Thames & Hudson, 2013. (ISBN 978-0-500-51706-2)
- Perry, John and Pleshakov, Constantine. The Flight of the Romanovs. Basic Books, 1999, (ISBN 0-465-02462-9).
- Sullivan, Michael John. A Fatal Passion: The Story of the Uncrowned Last Empress of Russia, Random House, 1997, (ISBN 0-679-42400-8)
- Van der Kiste, John. Alfred: Queen Victoria's Second Son. Fonthill Media, 2015. (ISBN 978-1781553190).(Kindle ed.).
- Van der Kiste, John. The Romanovs 1818–1959. Sutton Publishing, 1999. (ISBN 0-7509-2275-3).
- Wimbles, John. The Daughter of Tsar Alexander II. Published in The Grand Duchesses. Eurohistory.com, 2014.
- Zeepvat, Charlotte. The Camera and the Tsars, Sutton Publishing, 2004. (ISBN 0-7509-3049-7).
- Zeepvat, Charlotte. Romanov Autumn: stories from the last century of Imperial Russia. Sutton Publishing, 2000. (ISBN 9780750923378)