Μελαντία
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Μελαντία ή Καρατάσι (τουρκικά: Karataş, οθωμανικά τουρκικά: قره طاش) είναι μια ιστορική συνοικία της Σμύρνης, μέσα στα όρια της κεντρικής μητροπολιτικής συνοικίας του Κονακίου. Η γειτονιά δεν υπάρχει πλέον με τη μορφή επίσημης διοικητικής περιφέρειας αλλά ορίζεται γενικά ως η περιοχή η οποία εκτείνεται κατά μήκος του μικρού όρμου με το ίδιο όνομα (Όρμος της Μελαντίας ή Καρατάσι) στον Κόλπο της Σμύρνης. Η περιοχή αντιστοιστοιχεί στον σύγχρονο μαχαλά του Τούργκουτ Ρέις. Παρόλα αυτά το όνομα της συνοικίας είναι ακόμα άτυπα σε χρήση από τους σύγχρονους Τούρκους κατοίκους της, οι οποίοι με περηφάνια δηλώνουν ότι μένουν στο Καρατάσι.
| Μελαντία | |
|---|---|
 | |
  Μελαντία | |
| Χώρα | Τουρκία |
| Διοικητική υπαγωγή | Κονάκι |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Μελαντία ήταν ιστορικά μία από τις πιο αριστοκρατικές περιοχές της Σμύρνης και η πλειοψηφία των κατοίκων της ήταν εύποροι Εβραίοι. Γι' αυτόν τον λόγο όποτε κάποια πηγή κάνει λόγο για την "Εβραϊκή συνοικία της Σμύρνης", στην πραγματικότητα αναφέρεται στην Μελαντία και ίσως και στη γειτονική περιοχή του Μπασμανέ η οποία είχε επίσης σημαντικό Εβραϊκό πληθυσμό. Μέχρι και σήμερα η πλειοψηφία των Εβραίων της Σμύρνης ζούν στην Μελαντία.
Στη Μελαντία βέβαια υπήρχε και η παρουσία -αν και μικρότερη- Ελλήνων αστών και μεγαλοαστών. Ο διασημότερος Έλληνας με καταγωγή από την Μελαντία ήταν ο εφοπλιστής και "κροίσος" Αριστοτέλης Ωνάσης.
Ιστορία Επεξεργασία
Όπως και οι περισσότεροι Εβραίοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Εβραίοι της Μελαντίας ήταν στη συντριπτική τους πλειοψηφία Σεφαραδίτες, αλλά υπήρχαν και κάποιοι Ρωμανιώτες και Ασκεναζί.
Από ιστορικές πηγές προκύπτει ότι ενώ η μετανάστευση των Εβραίων από την Ισπανία προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε ήδη ξεκινήσει από το 1492, πέρασαν αρκετά χρόνια μέχρι να διαμορφωθεί μια αξιοσημείωτη Εβραϊκή παρουσία στη Σμύρνη. Ο Αβραάμ Γκαλάντε, ένας τουρκοεβραίος λόγιος ο οποίος είναι και η σημαντικότερη πηγή της Εβραϊκής ιστορίας της Σμύρνης εξηγεί ότι οι περισσότεροι Εβραίοι για πολλούς αιώνες απέφευγαν τη Σμύρνη, την οποία και θεωρούσαν επικίνδυνο μέρος λόγω των συχνών λοιμών και πολέμων. Αντίθετα προτιμούσαν φορολογικούς παραδείσους της εποχής όπως την Θεσσαλονίκη και την Μανίσα ή άλλες μικρότερες πόλεις στην ενδοχώρα της Ανατολίας.
Εβραϊκή παρουσία στη Σμύρνη καταγράφεται για πρώτη φορά από τις δημογραφικές έρευνες των Οθωμανών (ταχίρ ντεφτέρ) το 1605. Ο πληθυσμός αυξάνεται ραγδιαία τα επόμενα χρόνια, φτάνοντας τα 7.000 το 1631 και τα 15.000 το 1675, την εποχή όπου ο Σαμπετάι Σεβί αυτοανακυρήχτηκε μεσσίας. Μέχρι τότε οι Εβραίοι ζούσαν κυρίως στη περιοχή γύρω από το Παζάρι Κεμεραλτί, αλλά οι πιο εύποροι προτίμησαν σταδιακά να μετακομίσουν στην παραθαλάσσια και εξοχική περιοχή της Μελαντίας, όταν αυτή μετατράπηκε επίσημα σε οικιστική περιοχή το 1865.
Η ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της Σμύρνης χαρακτηρίζεται γενικά από ηρεμία και σταθερότητα, παρά τις αναταραχές που εμφανίζονταν εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με μία βρετανική αναφορά προς τον γραμματέα πολέμου του 1856, εκείνη την εποχή υπήρχαν περίπου 17.000 Εβραίοι στην Σμύρνη και λόγω της σχετικής ελευθερίας και της ελάχιστης καταπίεσης από τις Οθωμανικές αρχές ο πληθυσμός τους αυξανόταν ραγδιαία. Η ίδια αναφορά εξηγεί ότι η εβραϊκή κοινότητα εκείνης της εποχής ζούσε ανενόχλητα, σε αντίθεση με τους Έλληνες, οι οποίοι μετά την Επανάσταση του 1821 και τη δημιουργία του Ελληνικού κράτους θεωρούνταν ακόμα και εθνική απειλή και τους Αρμένιους, οι οποίοι θεωρούνταν εγωϊστές, αναξιόπιστοι και καιροσκόποι. Σύμφωνα με τον Rolleston, οι Σμυρνιώτες Εβραίοι ήταν ψηλοί, ανοιχτομάλληδες, με πολύ συχνά γαλάζια μάτια, ίσια μύτη και ανοιχτόχρωμο δέρμα. Ωστόσο, οι ευνοϊκές συνθήκες με τις οποίες αντιμετωπίζονταν οι Εβραίοι καθώς και άλλες συγκυρίες όπως ο εμπορικός ανταγωνισμός είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν έντονα αντισημιτικά αισθήματα στο μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής κοινότητας της Σμύρνης. Η αναφορά συγκεκριμένα εξηγεί: "Ότι πάθαινε ο Έλληνας από το χέρι του Τούρκου το πάθαινε στη συνέχεια ο Εβραίος από το χέρι του Έλληνα". Ήταν μάλιστα ιδιαίτερα επικίνδυνο για έναν Εβραίο να κυκλοφορεί στις Ελληνικές συνοικίες σε περιόδους όπως το Ορθόδοξο Πάσχα, κατά τις οποίες επικρατούσε φανατισμός. [1]
Διάφορα άλλα φαινόμενα όπως οι "Συκοφαντίες αίματος", στις οποίες Εβραίοι κατηγορούνταν για αποτρόπαια εγκλήματα όπως παιδοκτονίες, κανιβαλισμό και μαύρη μαγεία, είχαν ως αποτέλεσμα τα αντισημιτικά αισθήματα των Ελλήνων να γίνονται όλο και πιο έντονα. Επεισόδια εναντίων των Εβραίων συνέβαιναν τακτικά μέχρι το 1921. Παρόλο που οι "Συκοφαντίες αίματος" ήταν σπάνιες στα περισσότερα μέρη της αυτοκρατορίας και καταδικαστέες από τους περισσότερους Οθωμανούς Σουλτάνους με πρώτο τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή, στη Σμύρνη ήταν αρκετά συχνά φαινόμενα. Η χειρότερη συκοφαντία αίματος έλαβε χώρα μεταξύ του Απριλίου και του Ιουνίου του 1872 και είναι καταγεγραμμένη από τον Χένρι Ναχούμ. Μετά την εξαφάνιση ενός Ελληνόπουλου, το οποίο αν και βρέθηκε αργότερα πνιγμένο με κάταγμα στο πίσω μέρος του κρανίου του καθώς και οι δολοφόνοι, επίσης Έλληνες, η συνοικία της Μελαντίας δεχόταν επιθέσεις σε καθημερινή βάση για τρείς μήνες και περίπου 60 εβραϊκές κατοικίες και μαγαζιά δέχτηκαν εμπρηστικές επιθέσεις στη Μελαντία καθώς και στο Παζάρι Κεμεραλτί.
Κατά τη Μεγάλη Πυρκαγιά της Σμύρνης η Μελαντία δεν υπέστη σημαντικές καταστροφές. Τα επόμενα χρόνια το εβραϊκό στοιχείο της περιοχής άρχισε να ελαττώνεται. Σήμερα σχεδόν όλοι οι κάτοικοί της είναι Τούρκοι.
Προς τιμήν αυτής της συνοικίας, ονομάστηκε οδός στη Νέα Σμύρνη (Μελανδίας).
Αξιοθέατα Επεξεργασία
Στη συνοικία μπορεί κάποιος να δεί την συναγωγή Μπεθ Ισραήλ καθώς και το Εβραϊκό Νοσοκομείο (επίσημα "Καρατάσι Χαστανέσι") Το κυριότερο αξιοθέατο όμως είναι αναμφίβολα το Ασανσέρ της Σμύρνης, το οποίο χτίστηκε το 1907 από τον Νισίμ Λεβί, έναν Εβραίο επιχειρηματία έτσι ώστε να μπορεί ο κόσμος να ανεβαίνει με ευκολία έναν απότομο γκρεμό ο οποίος βρίσκεται στην συνοικία. Σήμερα αυτή η περιοχή είναι γεμάτη με διάφορα εστιατόρια και καφενεία και είναι μία από τις ωραιότερες περιοχές της πόλης. Η οδός στην οποία βρίσκεται το Ασανσέρ ονομάζεται Νταρίο Μορένο από έναν διάσημο Τούρκο κιθαρίστα και συνθέτη ο οποίος είχε ζήσει εκεί σε μια περίοδο της ζωής του.
Γκαλερί Επεξεργασία
-
Η οδός Νταρίο Μορένο μαζί με το Ασανσέρ της Σμύρνης -
Το Ασανσέρ της Σμύρνης -
Η συναγωγή Μπεθ Ισραήλ στην οδό Μιθατπασά
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ George Rolleston. 1856 Report on Smyrna. presented to the Secretary of State for War.
(full text) Chapter on İzmir Jews
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Daniel Goffman (2000). İzmir and the Levantine world (1550-1650) (ISBN 0-295-96932-6). University of Washington Press.
- Histoire des Juifs de Turquie (Avram Galante)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- «The İzmir Jewry». Journey into the Jewish Heritage: The Avi Chai Foundation and the Zalman Shazar Center for Jewish History], Israel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουνίου 2007.
- «Walking tour of Jewish interest sites in Turkey». www.sephardicstudies.org. Sephardic Studies.
- «500 years journey of Turkey's Jews» (PDF). www.tusiad.org (στα Τουρκικά). Turkish Industrialists' and Businessmen's Association magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Σεπτεμβρίου 2007.
- «Samples of Sepharade music from İstanbul, İzmir and Selanik» (στα Τουρκικά). Atlas. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιανουαρίου 2007.