Μεταξάτα Κεφαλονιάς

Για την ιστορική οικογένεια, δείτε: Οικογένεια Μεταξά.

Τα Μεταξάτα είναι χωριό της νότιας Κεφαλονιάς, της άλλοτε επαρχίας Κραναίας. Αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Λειβαθούς και το 2001 είχε 493 κατοίκους. Βρίσκεται περίπου 10 χλμ. ΝΑ. από το Αργοστόλι, σε υψόμετρο 140 μ.

Μεταξάτα
Μεταξάτα Μεταξάτα
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Ιονίων Νήσων
Περιφερειακή Ενότητα	Κεφαλληνίας
Δήμος	Αργοστολίου
Δημοτική Ενότητα	Λειβαθούς
Γεωγραφία
Νομός	Κεφαλληνίας
Υψόμετρο	140
Πληθυσμός
Μόνιμος	439
Έτος απογραφής	2021
Σχετικά πολυμέσα

Ιστορία

Τα Μεταξάτα απέκτησαν το όνομά τους από τον Βυζαντινό Ευγενή, Υπασπιστή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, Μαρκαντώνιο Μεταξά, που εγκαταστάθηκε στην περιοχή (που έως τότε λεγόταν Φραντζάτα) μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Από το χωριό κατάγονται επιφανή μέλη της ιστορικής οικογένειας Μεταξά όπως τα αδέρφια Ανδρέας και Κωνσταντίνος Μεταξάς, που ηγήθηκαν δύναμης Κεφαλλήνων που συμμετείχε στην Επανάσταση του 1821 στην Πελοπόννησο.

Η περιοχή κατοικήθηκε ήδη από την αρχαιότητα όπως υποδηλώνουν οι Μυκηναϊκοί Τάφοι που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή "Χαλικερά" από τον αρχαιολόγο Σπύρο Μαρινάτο, με φτωχότερα όμως ευρήματα από αυτούς των Μαζαρακάτων και των Τάφων της Λακήθρας. Κατά το πέρασμά του από τον Κεφαλλονιά το 1777, ο Κοσμάς ο Αιτωλός δίδαξε στην περιοχή "Σταυρός" των Μεταξάτων. Μέχρι τους σεισμούς του 1953, ένα κουβούκλι με ξύλινο σταυρό μαρτυρούσε το ακριβές σημείο όπου έμεινε.

Τα Μεταξάτα στις αρχές του 20ου αιώνα. Διακρίνεται το προσεισμικό καμπαναριό της Αγίας Παρασκευής

Στο χωριό έζησε επίσης το 1823 επί τέσσερις μήνες ο Λόρδος Βύρων, προτού μεταβεί στο Μεσολόγγι, γράφοντας μάλιστα και αρκετά ποιήματα για την περιοχή και τις φυσικές ομορφιές της. Σήμερα στην κεντρική πλατεία του χωριού υπάρχει ο ανδριάντας του και σε κοντινή απόσταση το σπίτι που έζησε. Στην είσοδό του δεσπόζει αναμνηστική πλάκα που μνημονεύει τον μεγάλο φιλέλληνα ποιητή.

Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής, κλασικό δείγμα επτανησιακής αρχιτεκτονικής, που ανοικοδομήθηκε αμέσως μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1953. Στο καμπαναριό της εκκλησίας έχει τοποθετηθεί αναμνηστική πλάκα προς τιμήν του πλοιάρχου Γεράσιμου Β. Μεταξά και των πέντε ναυτικών από τα Μεταξάτα που έχασαν την ζωή τους στις 6 Οκτωβρίου 1925 κατά το ναυάγιο του ατμοπλοίου "Μαργαρίτα" στον Ινδικό Ωκεανό.

Μέχρι το 1953 στα Μεταξάτα υπήρχαν έξι εκκλησίες που ανήκαν ως επί το πλείστον στις μεγάλες οικογένειες του χωριού. Από αυτές σήμερα λειτουργούν τρεις: ο Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής, ο Ι.Ν. Παναγίας και ο Ι.Ν. Αγίου Νικολάου. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου Μεταξάτων αποτέλεσε τον 17ο αι. την έδρα της Επισκοπής Κεφαλληνίας και Ζακύνθου, γι' αυτό και σήμερα είναι γνωστή στους κατοίκους ως "Επισκοπή". Στον ίδιο χώρο λειτούργησε το πρώτο Τυπογραφείο της Ελλάδας όταν το μετέφερε από την Αγγλία στα Μεταξάτα ο Αρχιεπίσκοπος Κεφαλληνίας, Ζακύνθου και Ιθάκης (1628-1645) Νικόδημος Μεταξάς. Τα ερείπια του πρώτου Τυπογραφείου σώζονται μέχρι σήμερα στον προαύλιο χώρο του ναού.

Νεότερα χρόνια

Τα Μεταξάτα, όπως ολόκληρη η Κεφαλονιά, υπέστησαν ολοκληρωτική καταστροφή από τον μεγάλο σεισμό του Αυγούστου 1953 που κατέστρεψε όλα τα πετρόκτιστα σπίτια του χωριού. Η ανοικοδόμησή τους ολοκληρώθηκε περί τα τέλη της δεκαετίας του '50 με τα περισσότερα σπίτια να διατηρούν τον παραδοσιακό προσεισμικό τους χαρακτήρα. Παρ'όλα αυτά, οι οικονομικές ανακατατάξεις που έφεραν οι σεισμοί ανάγκασαν πολλούς κατοίκους να φύγουν για την Αθήνα ή άλλα αστικά κέντρα και ο πληθυσμός σημείωσε απότομη πτώση, η οποία όμως άρχισε να αντιστρέφεται τα τελευταία χρόνια, ιδίως από τα τέλη της δεκαετίας του '90. Σήμερα στα Μεταξάτα βρίσκεται η έδρα της Φιλαρμονικής του Δήμου Λειβαθούς καθώς και της Εθελοντικής Ομάδας Δασοπροστασίας του νησιού.

Γεωγραφία

Τα Μεταξάτα συνορεύουν ανατολικά με τις Κεραμειές, νότια με τα Κουρκουμελάτα και δυτικά με τη Λακήθρα. Στην περιοχή κυριαρχούν οι εύφορες πεδιάδες που ευνοούν τις γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες των κατοίκων ενώ το εξαιρετικά εύφορο κλίμα του χωριού οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην γειτνίασή του από βορρά και ανατολή με την οροσειρά του Αίνου. Τα Μεταξάτα διαμορφώνουν έναν κόμβο με δύο δρόμους, ο ένας οδηγώντας δυτικά στη Λακήθρα και στο Αργοστόλι και ο άλλος οδηγώντας βόρεια στα Τραυλιάτα και στον δρόμο Αργοστολίου-Πόρου και νότια στα Κουρκουμελάτα και το αεροδρόμιο.

Πληθυσμός

Έτος	Πληθυσμός
1981	367
1991	357
2001	493

Προσωπικότητες

• Βασίλης Κεκάτος, σκηνοθέτης

Πηγές

• Χαράλαμπου Χριστοφοράτου, "Μνήμες γύρω από τα Μεταξάτα", Κεφαλονιά, 2009