Μιχαΐλο Πέτροβιτς
Ο Μιχαΐλο Πέτροβιτς (σερβικά κυριλλικά: Михаило Петровић Алас; 6 Μαΐου 1868 - 8 Ιουνίου 1943), ήταν Σέρβος μαθηματικός και εφευρέτης. Υπήρξε επίσης διακεκριμένος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, ακαδημαϊκός, ψαράς, συγγραφέας, δημοσιογράφος, μουσικός, επιχειρηματίας, ταξιδιώτης και εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν μαθητής των Ανρί Πουανκαρέ, Πωλ Παϊνλεβέ, Σαρλ Ερμίτ και Εμίλ Πικάρ. Ο Πέτροβιτς συνέβαλε σημαντικά στη μελέτη των διαφορικών εξισώσεων και της φαινομενολογίας,[4] ίδρυσε τα μηχανικά μαθηματικά στη Σερβία,[5] και εφηύρε ένα από τα πρώτα πρωτότυπα ενός υδραυλικού αναλογικού υπολογιστή[6].
Βιογραφία Επεξεργασία
Ο Πέτροβιτς γεννήθηκε στις 6 Μαΐου 1868 στο Βελιγράδι, και ήταν το πρώτο παιδί του Νικοντίμ, καθηγητή θεολογίας, και της Μίλιτσα (το γένος Λαζάρεβιτς).[7]
Τελείωσε το Πρώτο Γυμνάσιο του Βελιγραδίου το 1885 και στη συνέχεια γράφτηκε στο τμήμα φυσικών επιστημών-μαθηματικών της Φιλοσοφικής Σχολής του Βελιγραδίου. Την εποχή που ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Σερβία το 1889, αρκετοί Σέρβοι μαθηματικοί που είχαν αποκτήσει το διδακτορικό τους στο εξωτερικό, όπως ο Δρ Dimitrije Nešić (στη Βιέννη και στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καρλσρούης), ο Δρ Dimitrije Danić (στην Ιένα, 1885) και ο Bogdan Gavrilović (στη Βουδαπέστη, 1887) ήταν ήδη φημισμένοι. Τον Σεπτέμβρη του 1889, πήγε κι αυτός στο εξωτερικό, στο Παρίσι για να μορφωθεί περαιτέρω και να προετοιμαστεί για τις εισαγωγικές εξετάσεις στην École Normale Supérieure. Έλαβε πτυχίο μαθηματικών επιστημών από το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης το 1891. Μελετούσε για την προετοιμασία της διδακτορικής του διατριβής και στις 21 Ιουνίου 1894 υποστήριξε το διδακτορικό του στη Σορβόννη και έλαβε τον τίτλο Docteur des sciences mathematiques (διδάκτωρ των μαθηματικών επιστημών). Το διδακτορικό του ήταν στον τομέα των διαφορικών εξισώσεων.[7]
Το 1894, ο Πέτροβιτς έγινε καθηγητής μαθηματικών στη Μεγάλη Σχολή του Βελιγραδίου (που αργότερα έγινε το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου). Εκείνη την εποχή, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ειδικούς για τις διαφορικές εξισώσεις. Διεξήγαγε διαλέξεις μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1938. Το 1897 έγινε αναπληρωματικό μέλος της Σερβικής Βασιλικής Ακαδημίας και αναπληρωματικό μέλος της Γιουγκοσλαβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών στο Ζάγκρεμπ. Έγινε πλήρες μέλος της Σερβικής Βασιλικής Ακαδημίας το 1899, όταν ήταν μόλις 31 ετών.
Το 1882 έγινε μαθητευόμενος ψαράς και το 1895 έδωσε εξετάσεις για να γίνει αρχιψαράς. Ο Μιχαΐλο Πέτροβιτς απέκτησε το παρατσούκλι "Alas" (ψαράς του ποταμού) λόγω του πάθους του για την αλιεία. Δεν ήταν μόνο λάτρης, αλλά και ειδικός. Συμμετείχε σε νομοθετικές συζητήσεις σχετικά με την αλιευτική σύμβαση με τη Ρουμανία και σε συζητήσεις με την Αυστροουγγαρία σχετικά με την προστασία της αλιείας στους ποταμούς Σάβα, Ντρίνα και Δούναβη[8]. Ο Πέτροβιτς δημοσίευσε άρθρα και εκθέσεις εμπειρογνωμόνων σχετικά με την ιχθυοπανίδα που βρέθηκε στις λίμνες της Βόρειας Μακεδονίας, όπως η λίμνη Skadar και η λίμνη Οχρίδα[9], έπαιζε βιολί και το 1896 ίδρυσε μια μουσική εταιρεία με το όνομα Suz.
Ο Μιχαΐλο Πέτροβιτς (Αλάς) κατασκεύασε επίσης έναν Υδροολοκληρωτή και κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στην Παγκόσμια έκθεση του Παρισιού το 1900. Όταν το 1905 η Grande école μετατράπηκε σε Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, ο Πέτροβιτς ήταν μεταξύ των πρώτων οκτώ τακτικών καθηγητών, οι οποίοι εξέλεγαν άλλους καθηγητές. Ἐλαβε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για συνολικά 10 εφευρέσεις, δημοσίευσε 300 επιστημονικές εργασίες, αρκετά βιβλία και περιοδικά από τις θαλάσσιες αποστολές του. Οι αποστολές αυτές περιλάμβαναν ταξίδια στις Αζόρες, στη Νέα Γη και το Λαμπραντόρ, στη διώρυγα του Σουέζ, στη Μαδαγασκάρη, στο Πράσινο Ακρωτήριο, στα Κανάρια Νησιά, στη Γροιλανδία, στην Ισλανδία, στο τρίγωνο των Βερμούδων, στην Καραϊβική κ.ά.[10] Ο Πέτροβιτς επισκέφθηκε επίσης τόσο το Βόρειο όσο και το Νότιο Πόλο, διερεύνησε τον πολιτισμό των Εσκιμώων και συμμετείχε σε αποστολές για το κυνήγι φαλαινών[11].
Έλαβε πολυάριθμα βραβεία και διακρίσεις και ήταν μέλος πολλών ξένων επιστημονικών ακαδημιών (Πράγα, Βουκουρέστι, Βαρσοβία, Κρακοβία) και επιστημονικών εταιρειών. Το 1927, όταν πέθανε ο Γιόβαν Τσβίγιτς, τα μέλη της σερβικής ακαδημίας πρότειναν τον Μιχαΐλο Πέτροβιτς ως νέο πρόεδρο της ακαδημίας, αλλά οι αρχές δεν αποδέχθηκαν την πρόταση αυτή. Πιθανός λόγος γι' αυτό ήταν το γεγονός ότι ο Μιχαΐλο Πέτροβιτς ήταν αρχικά ιδιωτικός δάσκαλος και μέντορας και αργότερα στενός φίλος του πρίγκιπα Đorđe P. Karađorđević, αδελφού του βασιλιά, ο οποίος συνελήφθη το 1925 και κρατήθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό.[7]
Το 1931, τα μέλη της ακαδημίας πρότειναν ομόφωνα τον Πέτροβιτς για πρόεδρο της ακαδημίας, αλλά οι αρχές απέρριψαν και πάλι την πρόταση αυτή. Αντ' αυτού προτάθηκε ο μαθηματικός και φυσικός Μπόγκνταν Γκαβρίλοβιτς, συνάδελφος καθηγητής. Το 1939 έγινε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου. Την ίδια χρονιά, έλαβε το παράσημο του Αγίου Σάββα, πρώτης τάξης. Ίδρυσε επίσης τη Σχολή Μαθηματικών του Βελιγραδίου, η οποία παρήγαγε αρκετούς μαθηματικούς που συνέχισαν το έργο του Πέτροβιτς. Όλες οι διδακτορικές διατριβές που υπερασπίστηκαν στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου από το 1912 έως τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν υπό την καθοδήγησή του.
Ο Μιχαΐλο Πέτροβιτς συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ως αξιωματικός, ενώ μετά τον πόλεμο υπηρέτησε ως έφεδρος αξιωματικός. Ασχολήθηκε με την κρυπτογραφία και τα κρυπτογραφικά συστήματα που χρησιμοποιήθηκαν από τον γιουγκοσλαβικό στρατό μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, κλήθηκε και πάλι στον στρατό και οι Γερμανοί τον συνέλαβαν. Μετά από λίγο καιρό, αφέθηκε ελεύθερος λόγω ασθένειας. Στις 8 Ιουνίου 1943, ο καθηγητής Πέτροβιτς πέθανε στην οικία του στην οδό Kosančićev Venac στο Βελιγράδι.[7]
Το 9ο Γυμνάσιο Βελιγραδίου " Μιχαΐλο Πέτροβιτς Αλάς" και το Δημοτικό Σχολείο στην οδό Ιωάννη είναι γυμνάσιο στο Βελιγράδι της Σερβίας που πήρε το όνομά του. Ο Μιχαΐλο Πέτροβιτς και ο συνάδελφός του Μιλούτιν Μιλάνκοβιτς ήταν στενοί φίλοι για αρκετές δεκαετίες[12].
Τιμητικές διακρίσεις Επεξεργασία
- Επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου.
- Μέλος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών.
- Μέλος της Γιουγκοσλαβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών.
- Μέλος της Τσεχοσλοβακικής Ακαδημίας Επιστημών.
- Τάγμα του Στέμματος (Ρουμανία).
- Βασιλικό Τάγμα του Αγίου Σάββα.
- Μέλος διαφόρων εταιρειών στο Παρίσι.
- Μέλος διαφόρων εταιρειών στη Γαλλία.
Ἀπαντα Επεξεργασία
Έκδοση του ολοκληρωµένου έργου σε 15 τόµους:
- Βιβλίο 1: Διαφορικές εξισώσεις 1
- Βιβλίο 2: Διαφορικές εξισώσεις 2
- Βιβλίο 3: Μαθηματική ανάλυση
- Βιβλίο 4: Άλγεβρα
- Βιβλίο 5: Μαθηματικά φάσματα
- Βιβλίο 6: Μαθηματική φαινομενολογία
- Βιβλίο 7: Στοιχεία Μαθηματικής Φαινομενολογίας
- Βιβλίο 8: Μαθηματικά του διαστήματος - διαφορικός αλγόριθμος
- Βιβλίο 9: Ελλειπτικές συναρτήσεις - ολοκλήρωση μέσω γραμμών
- Βιβλίο 10: Άρθρα - μελέτες
- Βιβλίο 11: Οδοιπορικά 1
- Βιβλίο 12: Οδοιπορικά 2
- Βιβλίο 13: Μεταφορές και αλληγορίες - άρθρα
- Βιβλίο 14: Αλιεία
- Βιβλίο 15: Επιστολές, βιβλιογραφία και χρονολογίες
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 CONOR.SI. 17684579.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb10111023f. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js2008439275. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ Мијајловић, Жарко (2018). Михаило Петровиh – Алас родоначелник српске математичке школе (PDF). Београд: САНУ.
- ↑ Kovačević, Branko (2012). Srpski matematičari. Belgrade: SANU. σελ. 14.
- ↑ «Istorija nauke: Mihajlo Petrović Alas». RTS. 20 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2012.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 «Mihailo Petrović - Biography». Maths History (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2023.
- ↑ «Ichthyologist – ALAS» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2020.
- ↑ «Ichthyologist – ALAS» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2020.
- ↑ Мијајловић, Жарко (2018). Михаило Петровиh – Алас родоначелник српске математичке школе (PDF). Београд: САНУ.
- ↑ С, Д. Ј. «Математичар заљубљен у мреже, удице и виолину». Politika Online. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2020.
- ↑ Мијајловић, Жарко (2018). Михаило Петровиh – Алас родоначелник српске математичке школе (PDF). Београд: САНУ.