Βικιπαίδεια

Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ

Γερμανίδα ζωγράφος

Η Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ (Bettina Heinen-Ayech), (Ζόλινγκεν, 3 Σεπτεμβρίου 1937 - Μόναχο, 7 Ιουνίου 2020[4]) ήταν Γερμανίδα ζωγράφος. Έγινε γνωστή για τα πολύχρωμα τοπία της Αλγερίας.

Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση3  Σεπτεμβρίου 1937[1][2]
Ζόλινγκεν
Θάνατος7  Ιουνίου 2020[3]
Μόναχο
Τόπος ταφήςMunich Waldfriedhof
Χώρα πολιτογράφησηςΓερμανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓερμανικά
Γαλλικά
Αγγλικά
ΣπουδέςKölner Werkschulen
Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου
Βασιλική Δανέζικη Ακαδημία Καλών Τεχνών
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος
εκδότρια
Οικογένεια
ΓονείςHanns Heinen
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Η Μπετίνα Χάινεν ήταν κόρη του γεννημένου στο Μπάουχεμ δημοσιογράφουΓιόχαν Γιάκομπ Γιόζεφ «Χάνς» Χάινεν (Johann Jakob Josef «Hanns» Heinen, 1895-1961), επί μακρόν αρχισυντάκτη της εφημερίδας Solinger Tageblatt (Σόλινγκερ Τάγκεμπλατ) και της εμπορικής εφημερίδας Eberswalder Offertenblatt (Έμπερσβαλντερ Όφτερτενμπλατ), ο οποίος δραστηριοποιήθηκε επίσης ως στιχουργός και θεατρικός συγγραφέας.[5] H μητέρα της, Έρνα, το γένος Στάινχοφ (Erna Steinhoff, 1898-1969), γεννήθηκε στο Ντίσελντορφ και καταγόταν από μια οικογένεια της Βεστφαλίας που κατοικούσε στο κτήμα Χάους Άσε κοντά στο Ζοστ. [6] [7] Η Μπετίνα Χάινεν είχε τρία αδέλφια, δύο αδελφούς και μια αδελφή. Τα παιδιά μεγάλωσαν σε ένα σπίτι στο Σόλινγκεν που το διέκρινε η τέχνη και η ανοιχτότητα. [8] Η οικογένεια έζησε σε ένα παλιό ξυλότοιχο σπίτι στην περιοχή Χόχσαϊντ, πρώην οίκημα ενός ορυχείου μολύβδου εκεί, στο οποίο η Χάινεν συνέχισε να μένει κατά τη διάρκεια της παραμονής της στη γενέτειρά της μέχρι τα βαθιά της γεράματα.[9] [10]

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Μπετίνα Χάινεν έζησε με τη μητέρα και την αδελφή της στο Κρόιτσταλ-Έιζενμπαχ στο Ίζνι στην περιοχή Άλγκαου από το 1942. Αργότερα, μαζί της εγκαταστάθηκε ο ζωγράφος και οικογενειακός φίλος, Έρβιν Μπόουεν (Erwin Bowien, 1899–1972), ο οποίος είχε επιστρέψει στη Γερμανία το 1942 μετά από δέκα χρόνια στην Ολλανδία και προσπαθούσε να ξεφύγει από τις ναζιστικές αρχές. Ο πατέρας της, Χάνς Χάινεν, ακολούθησε το 1944, αφού δημοσίευσε ένα άρθρο για την πραγματική κατάσταση στη Γερμανία. Στο Κρόιτσταλ έφτασαν εντάλματα σύλληψης εναντίον του ίδιου και του Μπόουεν, τα οποία «η ταχυδρόμος έσκισε», όπως δήλωσε αργότερα η Χάινεν. [11]

Από το 1948 έως το 1954, η νεαρή Μπετίνα Χάινεν φοίτησε στο γυμνάσιο August-Dicke-Mädchengymnasium (Γυμνάσιο Θηλέων Αουγκούστ-Ντίκε) στο Σόλινγκεν, όπου ένας δάσκαλος αναγνώρισε και ενθάρρυνε το ταλέντο της. Έλαβε την πρώτη της καλλιτεχνική εκπαίδευση από τον Μπόουεν, ο οποίος μετακόμισε στο λεγόμενο «Μαύρο Σπίτι» (Schwarzes Haus) με την οικογένεια Χάινεν το 1945 και παρέμεινε μέντοράς της μέχρι το θάνατό του. [6] Από το 1954 παρακολούθησε τις Σχολές Τέχνης και Χειροτεχνίας της ΚολωνίαςΣ (Kölner Werkschulen) του Ότο Γκέρστερ (Otto Gerster) για μνημειακή τοιχογραφία, όπου απαλλάχθηκε από τρία προκαταρκτικά μαθήματα. [12] Το 1955, έργα της Μπετίνα Χάινεν – 20 ακουαρέλες και σχέδια – παρουσιάστηκαν στο Κουρσάαλ (Kursaal) του Μπαντ Χόμπουργκ (Bad Homburg). Οι πίνακες της 18χρονης τότε Μπετίνα Χάινεν συμπεριλήφθηκαν από την γκαλερίστα της Φρανκφούρτης Χάνα Μπέκερ φομ Ραφ (Hanna Bekker vom Rath) στην ομαδική έκθεση «Γερμανική τέχνη της σύγχρονης εποχής» (Deutsche Kunst der Gegenwart, 1955/56), στην οποία παρουσιάστηκαν μαζί με έργα των Καρλ Σμιτ-Ρότλουφ, Πάουλ Κλέε, Μαξ Μπέκμαν, Μαξ Ερνστ, Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ και Κέτε Κόλβιτς σε μια περιοδεία στη Νότια Αμερική, την Αφρική και την Ασία. Ο Σμιτ-Ρότλουφ τη συμβούλευσε: «Μπετίνα, μείνε πιστή στον εαυτό σου!»

Στη συνέχεια,, σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου υπό την καθοδήγηση του Χέρμαν Κάσπαρ (Hermann Kaspar) και ταξίδεψε στο Τιτσίνο. Μετά το 1958 η Μπετίνα Χάινεν σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Δανία στην Κοπεγχάγη και πραγματοποίησε το πρώτο από τα πολλά ταξίδια της στη Νορβηγία, όπου αγόρασε μια καλύβα στους πρόποδες των Επτά Αδελφών. [12] Το 1959 και το 1962 η Μπετίνα Χάινεν έλαβε υποτροφίες από το Υπουργείο Πολιτισμού της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Ακολούθησαν διακοπές για ζωγραφική στο Συλτ, το Τιτσίνο και τη Νορβηγία, καθώς και στο Παρίσι. Η Μπετίνα Χάινεν πραγματοποίησε το πρώτο της ταξίδι στη Βόρεια Αφρική το 1962, όταν προσκλήθηκε στο Κάιρο από το Γερμανικό Πολιτιστικό Ινστιτούτο. [12]

Το 1960, η Χάινεν γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο, τον Αλγερινό Αμπντελχαμίντ Αγιέχ (Abdelhamid Ayech, 1926-2010), στο Παρίσι, στον Κήπο του Λουξεβούργου (Jardin du Luxembourg), όπου ζωγράφιζε με τον Μπόουεν. Δύο χρόνια μετά τη γέννηση της κόρης τους Ντιάνα, το 1961, η οικογένεια μετακόμισε στην Γκελμά, την πόλη καταγωγής του Αγιέχ στην Αλγερία, η οποία είχε εν τω μεταξύ ανεξαρτητοποιηθεί από τη Γαλλία. Ο γιος τους, Χαρούν, γεννήθηκε το 1969. [13] Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ πηγαινοερχόταν μεταξύ Σόλινγκεν και Αλγερίας, όπου έγινε μια γνωστή φιγούρα για τα μοτίβα που έψαχνε στο αυτοκίνητό της, «ένα όχημα που ονομάστηκε R4», «με την απαραίτητη πίπα τσιγάρου στη γωνία του στόματός της». [14]Η αγάπη της για την Αλγερία βασιζόταν επίσης στην αγάπη της για τον σύζυγό της, Χαμίντ, έναν «ελεύθερο και θαρραλέο άνδρα», σύμφωνα με τα λεγόμενα της Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ. [15]

Το 1968, τα πρώτα έργα της Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ αγοράστηκαν από το Εθνικό Μουσείο του Αλγερίου (Musée National des beaux-arts d'Alger) και το 1976 τιμήθηκε με το βραβείο Grand Prix de la ville d'Alger. Την ίδια χρονιά, έγινε πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Έρβιν Μπόουεν (Freundeskreises Erwin Bowien) (ο Μπόουεν είχε πεθάνει το 1972). Το 1992, μια αναδρομική έκθεση 120 έργων της παρουσιάστηκε στο Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Αλγερίας. Το 1993 της απονεμήθηκε το πολιτιστικό βραβείο του Solingen Bürgerstiftung Baden (Ίδρυμα Πολιτών Μπάντεν, Σόλινγκεν). Το 2004, μια δεύτερη μεγάλη αναδρομική έκθεση των έργων της παρουσιάστηκε στο Αλγέρι. H έκθεση τελούσε υπό την αιγίδα της τότε υπουργού Πολιτισμού της Αλγερίας, Xαλίντα Τουμί (Khalida Toumi), ενώ το 2006 τιμήθηκε και πάλι από την αλγερινή κυβέρνηση. Την ίδια χρονιά, το σπίτι της στο Σόλινγκεν διαρρήχθηκε κατά τη διάρκεια της απουσίας της και έξι πίνακες του Έρβιν Μπόουεν εκλάπησαν. [16]

Μέχρι το 2018 οι πίνακες της Χάινεν-Αγιέχ είχαν παρουσιαστεί σε περισσότερες από 100 ατομικές και πολυάριθμες ομαδικές εκθέσεις στην Ευρώπη, την Αμερική και την Αφρική. [17] Το μικρό της όνομα «Μπετίνα» καθιερώθηκε ως το καλλιτεχνικό της όνομα, ακόμη και στην αραβική γραφήe بتينا.[18][19][9] Η ζωή και το έργο της Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ έχουν απεικονιστεί σε βιβλία και ταινίες. Το 2012 επέστρεψε στο Κρόιτσταλ του Άλγκαου για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο και συνοδευόταν από τηλεοπτικό συνεργείο της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας (Bayerischer Rundfunk).[20]

Η Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ πέθανε στις 7 Ιουνίου 2020 στο Μόναχο σε ηλικία 82 ετών.

Έργο

Επεξεργασία
 
Καλοκαιρινή καταιγίδα στην Αλγερία (1974)

Η Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ έμαθε όλες τις τεχνικές στο πλαίσιο της εκπαίδευσής της, αλλά επικεντρώθηκε στη ζωγραφική με ακουαρέλα. Ως ζωγράφος σε εξωτερικούς χώρους, δημιούργησε πολυάριθμα τοπία και, σπανιότερα, πορτρέτα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Αλγερία, ανέπτυξε τη δική της τεχνική: λόγω του ξηρού αέρα στη Γκελμά, η ακουαρέλα εκεί δεν έλιωνε όπως στην Ευρώπη, αλλά στέγνωνε γρήγορα. Από αυτό, ανέπτυξε τη δική της προσέγγιση: «Συνδυάζω τα έντονα χρώματα σαν μωσαϊκό, πινελιά προς πινελιά» σχολίασε η Χάινεν-Αγιέχ. Με τον συνδυασμό τους, τα έντονα χρώματα δημιουργούν μια ζωντανή εικόνα των τοπίων και του φωτός της Αλγερίας.[21] Κατά τη διάρκεια των χρόνων της τρομοκρατίας στη δεκαετία του '90 και μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα, μπορούσε να ζωγραφίσει μόνο πορτρέτα, νεκρές φύσεις, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο στην Αλγερία, καθώς δεν μπορούσε να ταξιδέψει. [22]

Σύμφωνα με την Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ, δεν ήταν μόνο η τεχνική της που άλλαξε στην Αλγερία, αλλά και η προσωπικότητά της. Απέβαλε τις «ευρωπαϊκές προκαταλήψεις» της και «αφουγκράστηκε» την πανέμορφη φύση της Γκελμά: «Το νότιο όρος, Μαχούνα (Mahouna), τα χωράφια του, αιχμαλωτίζουν και γοητεύουν όλες μου τις αισθήσεις και διαφυλάσσουν τις φαντασιώσεις μου. Ζωγραφίζω αυτή την περιοχή την άνοιξη, όταν το πράσινο των χωραφιών είναι διάστικτο με κόκκινες κουκίδες – παπαρούνες – που λάμπουν σε όλους τους τόνους του, μακριά από το πυκνό πράσινο της Ευρώπης, το καλοκαίρι, όταν οι μπλε και μοβ κορυφές υψώνονται πάνω από το μαγευτικό χρυσό των σιτοβολών, και τον χειμώνα, όταν το κόκκινο της γης έχει μια απίστευτη δύναμη που είναι τόσο δύσκολο να απεικονιστεί!» [21]

Ήδη από το 1967, ο δημοσιογράφος Μαξ Μέτζκερ (Max Metzker) έγραψε για την Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ στην εφημερίδα Düsseldorfer Nachrichten  (Ντίσελντορφ Νάχριχτεν): «Είναι ικανή να κάνει ένα τοπίο προσιτό ακόμη και σε εκείνους που δεν το γνωρίζουν. Τα πορτρέτα της δεν είναι μόνο απεικονίσεις ανθρώπων, αλλά ταυτόχρονα και μια βαθιά απεικόνιση της ψυχής.» [23] .

Μουσεία, αρχεία, δημόσιες συλλογές

Επεξεργασία

Πίνακες και έγγραφα της καλλιτέχνιδας Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ βρίσκονται σε διάφορα μουσεία, αρχεία και δημόσιες συλλογές σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής. Στην Αλγερία, υπάρχει μια μεγάλη συλλογή πινάκων της Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ στο Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών του Αλγερίου (Musée National des Beaux Arts d'Alger), καθώς και στη δημοτική συλλογή τέχνης της πρωτεύουσας του Αλγερίου στην «Galerie Samson» και στη συλλογή του Προεδρικού Γραφείου στο Αλγέρι. Στη Νορβηγία, έργα της Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ παρουσιάζονται στη συλλογή έργων τέχνης του δήμου Αλσταχάουγκ (Alstahaug). Στη Γερμανία, πίνακες της καλλιτέχνιδας βρίσκονται στη συλλογή τέχνης του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, στο Μουσείο Τέχνης του Σόλινγκεν και στο Μουσείο στην περιοχή της Βόρειας Φριζίας. [24] Στην Ελβετία, περαιτέρω αρχειακό υλικό για την καλλιτέχνιδα φυλάσσεται στο αρχείο του SIK-ISEA: Ινστιτούτο για την επιστήμη της τέχνης σχετικά με την ιστορική και σύγχρονη τέχνη στην Ελβετία (Institut für Kunstwissenschaft zur historischen und Zeitgenössischen Kunst in der Schweiz) στη Ζυρίχη.

Αποικία καλλιτεχνών «Μαύρο Σπίτι»

Επεξεργασία
 
Λογότυπο της αποικίας καλλιτεχνών

Το 2020 τοποθετήθηκε αναμνηστική πινακίδα για την ίδια και τους φίλους της από την αποικία καλλιτεχνών στο πατρικό της, το λεγόμενο «Μαύρο Σπίτι» (Schwarzes Haus). Τον Ιανουάριο του 2022 ιδρύθηκε το μη κερδοσκοπικό Ίδρυμα Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ (Bettina Heinen-Ayech Foundation), Ίδρυμα για την Τέχνη, τον Πολιτισμό και τον Διεθνή Διάλογο. Το ίδρυμα διατηρεί την κληρονομιά της καλλιτέχνιδας [25] [26] [27] .

Μετά το θάνατο της Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ, ο γιος της, ο γιατρός Χαρούν Αγιέχ από το Μόναχο, ανέλαβε να διατηρήσει τη μνήμη της και των συναδέλφων της καλλιτεχνών. Η ίδια η καλλιτέχνιδα έζησε μέχρι το τέλος της ζωής της στο λεγόμενο «Μαύρο Σπίτι», το πρώην οίκημα του ορυχείου μολύβδου του Χόχσαϊντ, το οποίο είχε αποκτήσει ο πατέρας της το 1932. [28] Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Έρβιν Μπόουεν μετακόμισε στο γειτονικό σπίτι, το «Κόκκινο Σπίτι» (Rotes Haus). Ο Αγιέχ ίδρυσε το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα «Bettina Heinen-Ayech Foundation» - Ίδρυμα για την Τέχνη, τον Πολιτισμό και τον Διεθνή Διάλογο». Το ίδρυμα αυτό με τη σειρά του ξεκίνησε το έργο της αποικίας καλλιτεχνών «Μαύρο Σπίτι» στο Σόλινγκεν. [29]

Τον Φεβρουάριο του 2023, η αποικία καλλιτεχνών «Μαύρο Σπίτι» έγινε δεκτή στην European Federation of Artists´ Colonies (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Αποικιών Καλλιτεχνών) και λίγο αργότερα στις «Διαδρομές του Ιμπρεσιονισμού» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. [30]

Διακρίσεις

Επεξεργασία
  • Το 1976 η Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ λαμβάνει το βραβείο Grand Prix de la ville d’Alger
  • Το 1993 λαμβάνει το πολιτιστικό βραβείο του Solingen Bürgerstiftung Baden (Ίδρυμα Πολιτών Μπάντεν, Σόλινγκεν)
  • Το 1998 ο δήμος της επαρχίας Κωνσταντίνης στην Αλγερία τιμά τη ζωγράφο με το βραβείο Prix d’honneur
  • Το 2003 της απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο της Αλγερίας από την Υπουργό Πολιτισμού, κα Χαλίντα Τουμί, προς τιμήν του συνόλου του καλλιτεχνικού της έργου
  • Το 2006 έλαβε επίσημη τιμητική διάκριση από το Υπουργείο Πολιτισμού της Αλγερίας
  • Το 2023 συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των 50 σημαντικότερων ιστορικών γυναικείων προσωπικοτήτων της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Έργο FrauenOrte NRW. [31] [32]

Δημοσιεύσεις

Επεξεργασία
  • (ως εκδότρια) Hanns Heinen: Aus der Fülle des Lebens. Gedichte. U-Form, Σόλινγκεν.
  • (ως εκδότρια) Erwin Bowien: Das schöne Spiel zwischen Geist und Welt – Mein Malerleben. ISBN 3-88234-101-7 .
  • (ως εκδότρια) Erwin Bowien. Werkverzeichnis – Catalogue Raisonné – Werkoverzicht. U-Form, Σόλινγκεν 1999,ISBN 3-88234-103-3.

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Eduard Fallet-von Castelberg: Bettina Heinen. Kleiner, Bern 1967. (γερμανικά/γαλλικά)
  • Ali Elhadj-Tahar/Hans Karl Pesch: Bettina Heinen-Ayech. U-Form Verlag, Σόλινγκεν 1982.
  • Marianne Kopatz: Bettina Heinen-Ayech, Aquarelle und Zeichnungen aus Algerien. Εκδ.: Stadtsparkasse Solingen. 1985.
  • Malika Bouabdellah/Diana Millies/Bernard Zimmermann: Bettina Heinen-Ayech Retrospektive 1951–1992. Εκδ.: Stadtsparkasse Solingen. 1992.
  • Malika Bouabdellah: „Bettina“ Katalog zur Retrospektive im Musée National des Beaux-Arts. 1993.
  • Hans Karl Pesch: Bettina, Kollektion Klaus Wiens. 1999, ISBN 3-88234-106-8. 
  • Dalila Mahammed Orfali: „Bettina“. Katalog zur Retrospektive im Musée National des Beaux-Arts. 2005.
  • Taieb Larak: Bettina, la rencontre d’un peintre et d’un pays. Bettina Heinen-Ayech et l’Algérie. 2007.
  • Ali Elhadj-Tahar/Dr. Haroun Ayech: "Bettina". Galerie Dar El Kenz, Alger, 2016.
  • Taieb Larak, Bettina. Die Begegnung einer Malerin mit einer Landschaft. Bettina Heinen-Ayech und Algerien. En-Nakhla, Algier, 2018, ISBN 978-9947-0-5382-9.
  • Dr. Claudia Schöning-Kalender; Bettina Heinen-Ayech: Bewegung, Farbe, Licht. Das Künstlerische Vermächtnis einer Malerin. Art Profil, Magazin für Kunst, Heft-Nr. 144-2021
  • Cristina Streckfuss: Künstlerkolonie und Zeitzeuge zugleich. Das "Schwarze Haus" in Solingen. Στο περιοδικό τέχνης: Art Profil Kunstmagazin, σελ. 48–53, Αρ τεύχους 148-2022.

Ταινίες

Επεξεργασία
  • 1992: Bettina Heinen-Ayech, Lettre à Erwin Bowien, Künstler-Portrait (Hassan Bouabdellah, Visualis Production, Algier 1992. Γερμανική έκδοση: Bettina Heinen-Ayech, Brief an Erwin Bowien. Visualis Production σε συνεργασία με την Avalon Film+TV-Produktion, Σόλινγκεν 1992)
  • 2002: Bettina Heinen-Ayech, Hymne à la nature (Boualem Aissaoui, CYM Audiovisuel, Algier)
  • 2010: Die Kunst der Erinnerung (Ρεπορτάζ για την πρώτη επίσκεψη της Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ στο Κρόιτσταλ μετά τη λήξη του πολέμου «Zwischen Spessart und Karwendel»)
  • 2015: Fluchtpunkt im Allgäu – Die Kunst der Erinnerung: Erwin Bowien im Kreuzthal (Σκηνοθεσία: Georg Bayerle και Rudi Holzberger. Ίδρυμα Bayerle-Kümpfel-Holzberger)
  • 2017: Bettina Heinen-Ayech – Solinger Malerin in Algerien (Αφιέρωμα στα 80ά γενέθλια της καλλιτέχνιδας στην εκπομπή «Lokalzeit Bergisches Land» του ραδιοτηλεοπτικού καναλιού WDR)

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 (Ολλανδικά) RKDartists. 288838.
  2. ↑ 2,0 2,1 SIKART. 15926524. Ανακτήθηκε στις 18  Ιουνίου 2021.
  3. ↑ (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/288838. Ανακτήθηκε στις 3  Σεπτεμβρίου 2022.
  4. ↑ Vetter: Bettina Heynen-Ayech: Malerin Bettina Heinen-Ayech ist mit 82 Jahren gestorben. In: rp-online.de. 10. Juni 2020, abgerufen am 13. Juni 2020.
  5. ↑ Johann Jakob Josef („Hanns“) und Bettina Heinen. (Nicht mehr online verfügbar.) In: archive.nrw.de. 3. September 1937, archiviert vom Original am 6. November 2018; abgerufen am 2. November 2018.
  6. ↑ 6,0 6,1 Barbara & Detlef Rahlf: Bettina Heinen-Ayech – Vita I. Αρχειοθετήθηκε 2023-08-22 στο Wayback Machine. In: bettina-heinen-ayech.de. 10. Oktober 2008, abgerufen am 2. November 2018.
  7. ↑ Erwin Bowien: Verlorene Morgenstunden. Tagebuch eines Kunstmalers 9.IX.1944-10.V.1945. Hrsg.: Gabriele Richard. Gabriele Richard, Pulheim 2015, S. 278.
  8. ↑ Barbara & Detlef Rahlf, München: Bettina Heinen-Ayech. Αρχειοθετήθηκε 2023-08-22 στο Wayback Machine. In: bettina-heinen-ayech.de. 10. Oktober 2008, abgerufen am 3. November 2018.
  9. ↑ 9,0 9,1 Die Kunst muss neue Fenster öffnen. In: solinger-tageblatt.de. 3. September 1937, abgerufen am 9. November 2018.
  10. ↑ Philipp Müller: „Das Schwarze Haus“: Plakette würdigt kulturelles Erbe. In: Solinger Tageblatt. 12. November 2020, abgerufen am 12. November 2020.
  11. ↑ «Mitteilungen des Freundeskreises Erwin Bowien e. V. Dezember 2010» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2024. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Barbara & Detlef Rahlf: Bettina Heinen-Ayech – Vita II. Αρχειοθετήθηκε 2023-07-27 στο Wayback Machine. In: bettina-heinen-ayech.de. 10. Oktober 2008, abgerufen am 2. November 2018.
  13. ↑ Barbara & Detlef Rahlf: Bettina Heinen-Ayech – Vita III Αρχειοθετήθηκε 2023-07-27 στο Wayback Machine.. In: bettina-heinen-ayech.de. 10. Oktober 2008, abgerufen am 2. November 2018.
  14. ↑ Diana Millies: „Die Natur nicht zu einem Motiv erniedrigen“. Die Kosmogonie der Malerin Bettina Heinen-Ayech. In: Malika Bouabdellah/Diana Millies/Bernard Zimmermann (Hrsg.): Bettina Heinen-Ayech Retrospektive 1951–1992. Stadtsparkasse Solingen, Solingen 1992, S. 4.
  15. ↑ Farida Hamadou: Bettina Heinen-Ayech, 50ans à Guelma : l’amour, l’Algérie… In: mtissage.wordpress.com. 4. Februar 2013, abgerufen am 6. November 2018 (französisch).
  16. ↑ Solingen: Diebesgut Kunst. In: Rp Online. 2. Oktober 2006, abgerufen am 11. November 2018.
  17. ↑ Algerien als Inspirationsquelle für die Malerin Bettina Heinen-Ayech. In: Maghreb Magazin. 28. Dezember 2017, abgerufen am 3. November 2018.
  18. ↑ Bouabdellah, „Bettina“, Buchumschlag.
  19. ↑ بتينا.. فنانة ألمانية انصهر&. In: albayan.ae. 10. Oktober 2014, abgerufen am 15. November 2018 (arabisch).
  20. ↑ Johannes Rauenker: Bayerischer Rundfunk dreht im Kreuzthal einen Film. In: schwaebische.de. 11. Oktober 2012, abgerufen am 3. November 2018.
  21. ↑ 21,0 21,1 Bettina-Heinen-Ayech exposera à Dar El Kenz. Femme-lumière, femme-courage. (Nicht mehr online verfügbar.) In: dzairnews.com. 17. Mai 2011, archiviert vom Original am 6. November 2018; abgerufen am 3. November 2018.
  22. ↑ Blumen und Landschaften im Licht Algeriens. In: Bonner General-Anzeiger. 15. Januar 2016, abgerufen am 3. November 2018.
  23. ↑ Zitiert nach: Ali Elhadj-Tahar/Hans Karl Pesch: Bettina Heinen-Ayech. U-Form Verlag, Solingen 1982, S. 38.
  24. ↑ Larak, Taieb (Hrsg.): "Bettina, die Begegnung einer Malerin mit einer Landschaft. Bettina Heinen-Ayech und Algerien, Algier, 2016
  25. ↑ mdu: Vor den Nazis ins Kreuzthal geflohen. Stiftung erinnert an die Künstler Bowien und Heinen-Ayech in Allgäuer Zeitung vom 6. April 2022
  26. ↑ Philipp Müller: Stiftung strebt Museum im Schwarzen Haus an in Solinger Tageblatt vom 21. April 2022.
  27. ↑ Philipp Müller: Stiftung strebt Museum im Schwarzen Haus an in Rheinische Morgenpost vom 22. April 2022
  28. ↑ Philipp Müller: Das „Schwarze Haus“: Plakette würdigt kulturelles Erbe. In: Solinger Tageblatt. 12. November 2020.
  29. ↑ Die Stiftung: Bettina Heinen-Ayech Foundation. In: bettina-heinen-ayech-foundation.com. Abgerufen am 14. April 2023.
  30. ↑ Künstlerkolonie „Schwarzes Haus“ Solingen: Aufnahme in der Kulturroute des Europarats - Impressionisms Routes©. In: lifepr.de. 29. März 2023, abgerufen am 14. April 2023.
  31. ↑ FrauenOrte NRW.
  32. ↑ Haroun Ayech: Bettina Heinen-Ayech - in den exklusiven Kreis der wichtigsten historischen Frauenpersönlichkeiten in NRW aufgenommen.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  • Εικονογραφήσεις των έργων της Μπετίνα Χάινεν-Αγιέχ στον διαδικτυακό τόποwww.bettina-heinen-ayech.com .
  • Bettina Heinen-Ayech – Protagonistin der Künstlerkolonie «Schwarzes Haus» στον διαδικτυακό τόπο www.schwarzes-haus.com .
  • Barbara & Detlef Rahlf: Bettina Heinen-Ayech. Στον διαδικτυακό τόπο: bettina-heinen-ayech.com. 10 Οκτωβρίου 2008, ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2018.
  • Τοπικό περιοδικό «Lokalzeit Bergisches Land»:  Bettina Heinen-Ayech – die Algerien-Malerin aus Solingen. Στον διαδικτυακό τόπο: ardmediathek.de. 28 Δεκεμβρίου 2017, ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2018.


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μπετίνα_Χάινεν-Αγιέχ&oldid=10650297"