Μπισκέκ

Μπισκέκ
; Σημαία	; Έμβλημα
	Μπισκέκ 42°52′0″N 74°34′0″E
Χώρα	Κιργιζία
Διοικητική υπαγωγή	Κιργιζία
Ίδρυση	1825
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Aziz Surakmatov (από 2018)
Έκταση	127 km²
Υψόμετρο	750 μέτρα
Πληθυσμός	1.145.044 (2023)
Ταχ. κωδ.	720000–720085
Τηλ. κωδ.	312
Ζώνη ώρας	UTC+06:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα (π • σ • ε )

Η Μπισκέκ (κιργιζικά και ρωσικά: Бишкек), πρώην Πισπέκ και Φρούνζε, είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Κιργιζίας. Η πόλη αποτελεί επίσης το διοικητικό κέντρο της περιφέρειας Τσούι, η οποία περιβάλλει την πόλη Μπισκέκ, αν και η ίδια η πόλη δεν αποτελεί τμήμα αυτής της Περιφέρειας, αλλά φέρει ιδιότυπο καθεστώς (shaar), ισοδύναμο με αυτό της περιφέρεια. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, το Ος.

Η Μπισκέκ βρίσκεται κοντά στα Σύνορα Καζακστάν-Κιργιζίας και ο πληθυσμός εκτιμάται ότι ανέρχονταν στους 1.074.075 κατοίκους τον Ιανουάριο του 2023.^[4]

Η Μπισκέκ βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 750 μέτρων (2.600 πόδια), ακριβώς έξω από τις βόρειες παρυφές της οροσειράς Αλά-Του, μια επέκταση της οροσειράς Τιεν-Σαν. Αυτά τα βουνά υψώνονται σε ύψος 4.895 μέτρων (16.060 πόδια). Βόρεια της πόλης, μια εύφορη και ήπια κυματοειδής στέπα εκτείνεται μέχρι το γειτονικό Καζακστάν. Ο ποταμός Τσούι αποστραγγίζει το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής.

Η Μπισκέκ είναι περισσότερο γνωστή για τις φαρδιές της λεωφόρους, όπως και τα μαρμάρινα κτήριά της, καθώς και τις Σοβιετικού τύπου πολυκατοικίες της.

Ιστορία

Στην αρχαιότητα, η Μπισκέκ ήταν μία από τις στάσεις για τα καραβάνια, όπως και για τον Δρόμου του Μεταξιού. Το 1825, το Χανάτο της Κοκάνδης ίδρυσε το φρούριο Πισπέκ για να ελέγχει τις τοπικές διαδρομές των καραβανιών και να συλλέγει φόρο τιμής από τις Κιργίσιες φυλές. Στις 4 Σεπτεμβρίου 1860, κατόπιν έγκρισης των Κιργιζίων, οι ρωσικές δυνάμεις με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Απόλλωνα Ζίμερμαν κατέστρεψαν το φρούριο. Σήμερα, τα ερείπια του φρουρίου βρίσκονται ακριβώς βόρεια της οδού Jibek jolu, κοντά στο νέο κεντρικό τζαμί.^[5] Ένας θρύλος της Κιργιζίας αναφέρει πως σε αυτή την πόλη θάφτηκε ο ήρωας Μπισκέκ, που πολέμησε για την Ανεξαρτησία της χώρας τον 18ο αιώνα και, ίσως, προήλθε από αυτόν το όνομα της πόλης. Το 1862, η πόλη περιήλθε στα χέρια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Η πόλη έγινε αρχικά Ρωσικό φρούριο (1868) και λίγο αργότερα, στη θέση του φρουρίου, ιδρύθηκε ένας ρωσικός οικισμός με το αρχικό του όνομα, Πισπέκ. Ανήκε στη Γενική Κυβέρνηση του Ρωσικού Τουρκεστάν και της Περιφέρειας Σεμιρέτσιε.

Το 1925, η Αυτόνομη Περιφέρεια Καρα-Κιργκίζ ιδρύθηκε στο Ρωσικό Τουρκεστάν, προωθώντας το Πισπέκ ως πρωτεύουσά της. Το 1926, η Μπισκέκ έγινε πρωτεύουσα του νεοϊδρυθέντος Κιργίζιου Αυτόνομου Σοβιετικού Κράτους και μετονομάστηκε σε Φρούνζε, προς τιμή του Μιχαήλ Φρούνζε, ο οποίος ήταν ένας από τους πιο κοντινούς συνεργάτες του Λένιν, ο οποίος γεννήθηκε στην πόλη αυτή και έπαιξε σημαντικό ρόλο στη Ρωσική Επανάσταση. Η δεκαετία του 1990 ήταν γεμάτη με σημαντικά γεγονότα για την πόλη αλλά και για την Κιργιζία. Στις αρχές της δεκαετίας, η πόλη κηρύχθηκε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, ύστερα από διαδηλώσεις στα νότια της χώρας που κατευθύνονταν προς την πρωτεύουσα. Στις 5 Φεβρουαρίου 1991, η πόλη μετονομάστηκε σε Μπισκέκ και, λίγους μήνες αργότερα, η Κιργιζία έγινε ανεξάρτητη χώρα έπειτα από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Πριν από αυτό το συμβάν, το 20% του πληθυσμού της πόλης ήταν Ρώσοι. Το 2002, οι Αμερικανοί πήραν άδεια από το Κιργίζιο κράτος και εγκατέστησαν μια αεροπορική βάση στο Διεθνές Αεροδρόμιο Μανάς, (μέχρι το 2014) προκειμένου να λειτουργήσει για τις πολεμικές επιχειρήσεις στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν.

Με βάση στοιχεία DNA, η περιοχή κοντά στο Μπισκέκ θεωρείται μία από τις πιθανές περιοχές προελεύσης της Μαύρης πανώλης μεταξύ 1346 και 1353 μ.Χ.^[6]

Οικονομία

Η Μπισκέκ είναι η οικονομική καρδιά του Κιργιστάν, με τις 21 εμπορικές τράπεζες της χώρας να εδρεύουν εδώ. Κατά τη Σοβιετική εποχή, η πόλη ήταν το σπίτι πολλών βιομηχανικών εγκαταστάσεων, αλλά οι περισσότερες έχουν κλείσει από το 1991 ή τώρα λειτουργούν σε πολύ μειωμένη κλίμακα. Ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα απασχόλησης του Μπισκέκ σήμερα είναι η ανοιχτή αγορά, το φημισμένο Ντορνόι Μπαζάαρ, όπου πωλούνται πολλά από τα κινεζικά προϊόντα που εισάγονται στις χώρες της ΚΑΚ.