Νέδωνας

ποταμός της Μεσσηνίας

Ο Νέδωνας ή Νέδοντας [1] ή Δαφνώνας, είναι ποταμός της Μεσσηνίας. Πηγάζει από τον Ταΰγετο και εκβάλει στον Μεσσηνιακό κόλπο δυτικά της Καλαμάτας. Ο ποταμός έχει μήκος τριάντα χιλιόμετρα.

Νέδωνας ή Νέδοντας
37°1′28.2″N 22°6′3.6″E / 37.024500°N 22.101000°E / 37.024500; 22.101000Συντεταγμένες: 37°1′28.2″N 22°6′3.6″E / 37.024500°N 22.101000°E / 37.024500; 22.101000
Πηγέςδυτικές πλαγιές του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 1.100 μέτρων
Εκβολέςμεσσηνιακός κόλπος,
δυτικά της Καλαμάτας
Ελλάδα (Νομός Μεσσηνίας)Ελλάδα (Νομός Μεσσηνίας)
Μήκος30 χλμ.
Λεκάνη απορροήςδυτική πλευρά του βόρειου τμήματος του Ταϋγέτου
Παραπόταμοιτο Καρβελιώτικο Ρέμα, της Γριάς το Ρέμα, το Δαφνόρεμα και το Σκούρα Ρέμα

Ονοματολογία

Επεξεργασία
  • Νέδων, Νέδωνας, Νέδοντας: Η ονομασία είναι αρχαιότατη και αναφέρεται από τον Στράβωνα στα Γεωγραφικά του (Η’ 4.4.).[2] Και οι δυο ποταμοί, ο Νέδων (Καλαμάτας) και η Νέδα (Τριφυλίας), πήραν το όνομά τους από τη νύμφη Νέδα.[3]
  • Δαφνώνας: Το όνομα αυτό απέδωσε στον ποταμό Νέδοντα, το 1840, ο σχολάρχης Κυριακίδης, επειδή οι όχθες του «από τη θέση Λιθωμένο Φίδι μέχρι την παραλία Καλαμάτας, ήταν κατάφυτες από δάφνες».[4]

Γεωγραφικές πληροφορίες

Επεξεργασία

Ο ποταμός πηγάζει από τις δυτικές πλαγιές του Ταΰγετου σε υψόμετρο 1.100 μέτρων. Στην πορεία του συμβάλλει με τον χείμαρρο Νέδουσα που πηγάζει κοντά στο ομώνυμο χωριό. Στην συνέχεια ο ποταμός ακολουθεί τον εθνικό δρόμο Καλαμάτας - Σπάρτης.

Η λεκάνη απορροής του βρίσκεται στη δυτική πλευρά του βόρειου τμήματος του Ταϋγέτου. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό αυτής της περιοχής είναι η βαθιά στενή χαράδρα, μήκους εννιά χιλιομέτρων που βρίσκεται μεταξύ της περιοχής Χάνι Λαγού και το Λιθωμένο φίδι, πάνω από το στρατιωτικό πεδίο βολής, ακριβώς βόρεια της Καλαμάτας. Το αντιπροσωπευτικό τοπίο αυτής της περιοχής διαμορφώθηκε από ασβεστόλιθους με βαθιές διαβρώσεις, που απαντούν κατά μήκος της χαράδρας, καθώς επίσης και των παραποτάμων.

Περιγραφή

Επεξεργασία

Οι κυριότεροι παραπόταμοι είναι: το Καρβελιώτικο Ρέμα (το συναντάμε στην εθνική οδό Καλαμάτας Σπάρτης στη θέση διπόταμα), της Γριάς το Ρέμα (απέναντι από τις Γανιές), το Δαφνόρεμα (στο Λιδωμένο φίδι) και Σκούρα Ρέμα. Οι ασβεστόλιθοι ανήκουν στη γεωτεκτονική ζώνη Τριπόλεως και είναι έντονα καρστικοποιημένοι. Η σχετική τους αδιαπερατότητα εξασφαλίζει υψηλό ποσοστό επιφανειακής απορροής του νερού της βροχής που κινείται προς τη χαράδρα του Νέδωνα. Μεγάλο ποσοστό επιφανειακού νερού της κοίτης του Νέδωνα διηθείται μέσω των ασβεστόλιθων συμβάλλοντας έτσι στον εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων και διατηρώντας σχετικά χαμηλή απορροή προς την εκβολή του ποταμού. Η γεωμορφολογική εξέλιξη της χαράδρας του Νέδωνα, μήκους 9 χιλιομέτρων,[1] οφείλεται σε εκτεταμένη διάβρωση με αποτέλεσμα να παρατηρούνται πτώσεις βράχων και κατολισθήσεις στα πρανή. Αυτό οδήγησε σε περιοδικές εμφράξεις της κοίτης του ποταμού και τον σχηματισμό μικρών λιμνών, πίσω από τα φράγματα των υλικών κατολίσθησης. Αυτές οι επιμήκεις λίμνες δεν ήταν μόνιμες. Κατά κανόνα καταστρέφονταν μετά από μια πλημμύρα αφήνοντας στην περιοχή ιλυώδη ιζήματα, που αποτελούσαν ένα μαλακό υπόβαθρο για την ανάπτυξη φυτών. Σπηλιές παρατηρούνται σε πολλά σημεία κατά μήκος της χαράδρας. Αυτές καταδεικνύουν και θέσεις παλαιοπηγών, που λειτουργούσαν πριν από την εκβάθυνση της χαράδρας στο σημερινό της επίπεδο. Αυτές οι κοιλότητες είναι σημαντικοί βιότοποι για πολλά άγρια ζώα (νυχτερίδες, αλεπούδες, λαγοί, πουλιά, κ.λπ.), ως προς τη θέση, την πρόσβαση σε νερό, και το βαθμό ασφάλειας που προσφέρουν. Η βλάστηση έχει μεγάλη ανάπτυξη, είναι καλής ποιότητας και με ιδιαίτερη βιοποικιλότητα.

Καθεστώς προστασίας

Επεξεργασία
  • Εθνικό και Περιφερειακό επίπεδο: Περιβαλλοντικό Πάρκο Νέδοντα (ή Νέδωνα).
  • Διεθνές επίπεδο: Περιοχή Ταϋγέτου Natura.

Σύμφωνα με μελέτη του αρμόδιου υπουργείου: "Κατά διαστήματα εντός του πολεοδομικού ιστού της πόλης της Καλαμάτα, λόγω ανεπάρκειας της διατομής της κοίτης του ποταμού", παρουσιάζεται κίνδυνος πλημμύρας στην περιοχή "κατάντη της γέφυρας Σπάρτης έως την εκβολή του ποταμού στη θάλασσα".[5]

Σπουδαιότητα

Επεξεργασία

Η περιοχή είναι πολύ σημαντική και μπορεί να συγκριθεί σε ωραιότητα με τη χαράδρα της Λαγκάδας Ταΰγετου, στο ανατολικό τμήμα της διάβασης Καλαμάτας-Σπάρτης. Η Λαγκάδα είναι η φυσική συνέχεια του περάσματος Νέδωνα - Λαγκάδας ανάμεσα στην Καλαμάτα και στη Σπάρτη. Η σπουδαιότητα της περιοχής οφείλεται σε πολλούς παράγοντες όπως στο πολύ εντυπωσιακό τοπίο, στην πολύ καλή ποιότητα της βλάστησης που αποτελείται από πουρνάρι, αριά, σχίνο, αγριελιά, χαρουπιά, κουμαριά, φιλύκι, σφενδάμι, δάφνη κά. Ακόμη, στην ανάπτυξη αμιγούς παρόχθιας βλάστησης, στη συνεχή επιφανειακή ροή ύδατος για αρκετούς μήνες, ιδιαίτερα στο ΒΑ τμήμα της χαράδρας και τέλος στην ύπαρξη σπάνιων και φυτογεωγραφικά ενδιαφερόντων φυτών.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Ποταμός Νέδων[νεκρός σύνδεσμος], από την ιστοσελίδα: www.kalamata.gr του Δήμου Καλαμάτας.
  2. Στράβων, s:Γεωγραφικά/Η, Κεφάλαιο 4.4: [...] "παρὰ δὲ Φηρὰς Νέδων ἐκβάλλει ῥέων διὰ τῆς Λακωνικῆς, ἕτερος ὢν τῆς Νέδας• ἔχει δ᾽ ἱερὸν ἐπίσημον Ἀθηνᾶς Νεδουσίας. * καὶ ἐν Ποιαέσσηι δ᾽ ἐστὶν Ἀθηνᾶς Νεδουσίας ἱερόν, ἐπώνυμον τόπου τινὸς Νέδοντος, ἐξ οὗ φασιν οἰκίσαι Τήλεκλον Ποιάεσσαν καὶ Ἐχειὰς καὶ Τράγιον". [...]
  3. Αναστασία Μηλίτση-Νίκα, Χριστίνα Θεοφιλοπούλου-Στεφανούρη, Καλαμάτα 1830-1940: Οδοιπορικό σε πλατείες και δρόμους της πόλης μέσα από τα τεκμήρια δημοσίων και ιδιωτικών αρχείων, Έκδοση Υπουργείο Παιδείας, Γ.Α.Κ. Νομού Μεσσηνίας, Καλαμάτα 2010, σελ. 158 και σελ. 194 (υποσημειώσεις): Στράτος Κτεναβέας, Μεσσηνιακή Επετηρίς 1908, εν Αθήναις, εκ των Τυπογραφικών Εργοστασίων «Αυγής Αθηνών», Αποστολοπούλου, σελ. 39-40.
  4. Αναστασία Μηλίτση-Νίκα, Χριστίνα Θεοφιλοπούλου-Στεφανούρη, Καλαμάτα 1830-1940: Οδοιπορικό σε πλατείες και δρόμους της πόλης μέσα από τα τεκμήρια δημοσίων και ιδιωτικών αρχείων, Έκδοση Υπουργείο Παιδείας, Γ.Α.Κ. Νομού Μεσσηνίας, Καλαμάτα 2010, σελ. 158 και σελ. 194 (υποσημειώσεις): Δημ. Χ. Δουκάκης, "Μεσσηνιακά και ιδία περί Φαρών και Καλαμάτας, 1905.
  5. Εφαρμογή Οδηγίας 2007/60/ΕΚ - Προκαταρκτική Αξιολόγηση Κινδύνων Πλημμύρας Αρχειοθετήθηκε 2017-12-09 στο Wayback Machine.", έκδοση: Ειδική Γραμματεία Υδάτων - Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, Αθήνα, Δεκέμβριος 2012, σελ. 40.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία