Νήσος Ρόμπεν

νησί της Νότιας Αφρικής

Συντεταγμένες: 33°48′18″S 18°22′12″E / 33.80500°S 18.37000°E / -33.80500; 18.37000

H Νήσος Ρόμπεν (αφρικάανς: Robbeneiland) είναι ένα νησί στον Κόλπο του Τέιμπλ, 6,9 χλμ. δυτικά της ακτής του Μπλούμπεργκστραντ, στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής. Το όνομα του νησιού στα Ολλανδικά σημαίνει «νησί με φώκιες». Το νησί έχει σχεδόν ωοειδές σχήμα, με μήκος 3,3 χλμ. στον άξονα βορρά-νότου, πλάτος 1,9 χλμ, και έκταση 5,08 τ.χλμ. [3][4] Είναι επίπεδο και υψομετρικά βρίσκεται λίγα μόνο μέτρα από το επίπεδο της θάλασσας. Ήταν οχυρωμένο και χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή από τα τέλη του 17ου αιώνα μέχρι το 1996, που έληξε το απαρτχάιντ. Πολλοί από τους φυλακισμένους ήταν πολιτικοί κρατούμενοι.[5]

Νήσος Ρόμπεν
Η νήσος Ρόμπεν
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Νήσος Ρόμπεν
33°48′18″S 18°22′12″E
ΧώραΝότια Αφρική
Διοικητική υπαγωγήΠόλη του Κέιπ Τάουν
Έκταση5,18 km² και 475 εκτάριο
Υψόμετρο17 μέτρα
Πληθυσμός116
Ταχ. κωδ.7400[1][2]
Ζώνη ώραςUTC+02:00
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO
Νήσος Ρόμπεν
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χάρτης
Χώρα μέλοςΝότια Αφρική
ΚριτήριαΠολιτιστικά: iii, vi
Ταυτότητα916
Περιοχή475 εκτ.
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή1999 (23η συνεδρίαση)

Ο πολιτικός ακτιβιστής Νέλσον Μαντέλα που υποστήριξε το κίνημα κατά του απαρτχάιντ φυλακίστηκε για 27 χρόνια από το καθεστώς τον λευκών, από τα οποία τα 18 ήταν στη φυλακή της Νήσου Ρόμπεν. Το 1990, με την πτώση του απαρτχάιντ απελευθερώθηκε, το 1993 του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης και το 1994 έγινε ο πρώτος μαύρος Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, που διετέλεσε μία πενταετή θητεία μέχρι το 1999. Και άλλοι δύο πρώην κρατούμενοι της νήσου Ρόμπεν διετέλεσαν θητείες στην Προεδρεία της Νότιας Αφρικής: ο Καλέμα Μοτλάντε [6] και οΤζέικομπ Ζούμα.

Το νησί Ρόμπεν είναι ένας τόπος εθνικής κληρονομιάς της Νότιας Αφρικής, καθώς και ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.[7][8]

Ιστορία Επεξεργασία

Αρχικά το νησί ήταν ένα καταφύγιο της άγριας ζωής, με φώκιες, χελώνες, πιγκουίνους και πουλιά, από όπου πήρε και το όνομά του που σημαίνει «νησί με φώκιες». Επίσης, είχε πολλές πηγές και άφθονο φρέσκο νερό.[9] Το νησί ανακαλύφθηκε το 1488 από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Βαρθολομαίο Ντιάζ, που προσάραξε το πλοίο του στον Κόλπο του Τέιμπλ.[9]

Πριν από το 1652 τα πλοία έκαναν στάση στο νησί Ρόμπεν για να ανεφοδιαστούν με νερό και τρόφιμα. To 1652, η άφιξη του Ολλανδού θαλασσοπόρου Γιαν βαν Ρίμπεκ σηματοδότησε την αρχή της Ολλανδικής αποικιοκρατίας στο νησί. Οι άποικοι έχτισαν καταφύγια, κυνηγούσαν τις φώκιες και τα άλλα άγρια ζώα για τροφή και δέρματα και έκαναν εκτροφή ζώων, κυρίως πρόβατα και βοοειδή. Το νησί λειτούργησε, επίσης, ως ταχυδρομικός σταθμός για την αλληλογραφία.[10][9] Οι Ολλανδοί θεώρησαν ότι το νησί, λόγω απομόνωσης, ήταν κατάλληλο για χρήση ως φυλακή, και από το 1671 άρχισαν να στέλνουν εκεί τους καταδικασμένους εγκληματίες. Οι περισσότεροι από τους φυλακισμένους ήταν πολιτικοί κρατούμενοι, θρησκευτικοί ηγέτες, "ανεπιθύμητοι" άνθρωποι, βασιλιάδες και αριστοκράτες από τις Ανατολικές Ινδίες που αντιτάχθηκαν στην Ολλανδική κυριαρχία.[9]

To 1795-1802 το Κέιπ ήταν υπό Βρετανική κατοχή και στο νησί άρχισαν φαλαινοθηρικές δραστηριότητες. Το 1806 που οι Βρετανοί επέστρεψαν, προσάρτησαν το Κέιπ Τάουν και συνέχισαν αυτήν την πρακτική. To 1806 ο Σκωτσέζος Τζον Μάρεϊ άνοιξε έναν φαλαινοθηρικό σταθμό στη βορειοανατολική ακτή του νησιού, που ονομάστηκε Κόλπος του Μάρεϊ. Το 1820 ο σταθμός κλείστηκε επειδή ήταν μέσο απόδρασης για τους φυλακισμένους. [11] [12][9]

Το 1812 έγινε η πρώτη απόπειρα να χρησιμοποιηθεί το νησί ως άσυλο για τους διανοητικά διαταραγμένους.[9] Το 1819, μετά από μια αποτυχημένη εξέγερση στο Γκράχαμσταουν, τον πέμπτο από τους Πολέμους των Κάφρων, η Βρετανική αποικιακή κυβέρνηση καταδίκασε τον Αφρικανό ηγέτη Μακάντα σε ισόβια κάθειρξη στο νησί.[13] Αυτός απέδρασε από τη φυλακή και πνίγηκε στις όχθες του Κόλπου του Τέιμπλ. [14] [15] Το νησί χρησιμοποιήθηκε επίσης ως αποικία λεπρών και καραντίνα ζώων.[16] Το 1843 ο Γραμματέας της αποικίας, ο Τζον Μόνταγκιου, έθεσε σε εφαρμογή ένα σχέδιο για να χρησιμοποιηθεί το νησί ως αποικία για λεπρούς, άπορους, παράφρονες και χρόνιους ασθενείς.[17] Το 1845 το νησί έγινε ένα σπίτι για τους ανεπιθύμητους, για τους τρελούς, τους αλκοολικούς, τους άστεγους, τους γέρους και τους φορείς μεταδοτικών ασθενειών. Οι κακόμοιροι άνθρωποι υποβάλλονταν σε αγωγές που ήταν ανθυγιεινές και απάνθρωπες και η κατάσταση στο νησί συχνά προκάλεσε τις διαμαρτυρίες των κληρικών και του ιατρικού προσωπικού.[9]

 
Η φυλακή μεγίστης ασφαλείας
Βίντεο: Το 1998 ο Νέλσον Μαντέλα ξενάγησε τον Πρόεδρο Κλίντον στο νησί Ρόμπεν.

Ο φάρος της νήσου Ρόμπεν κατασκευάστηκε τον Ιανουάριο του 1865. Ο κυκλικός πύργος κατασκευάστηκε από τον μηχανικό της αποικίας, Τζον Σκοτ Τάκερ, με πέτρες από το τοπικό λατομείο και έχει ύψος 18 μ. Η απογραφή του 1875 έδειξε ότι το νησί είχε έναν πληθυσμό 552 ατόμων. Το 1891 ο πληθυσμός είχε ανέλθει στα 702 άτομα, και το 1904 ήταν 1460 άτομα.[9] Το 1892 ψηφίστηκε ο Νόμος για την Καταστολή της Λέπρας. Μέχρι τότε στο νησί στέλνονταν κατά μέσο όρο 25 λεπροί ετήσια, το 1892 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σε 338, και το 1893 εισάχθηκαν άλλοι 250. Το λοιμοκαθαρτήριο του νησιού έκλεισε το 1931 και οι άρρωστοι μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία του Κέιπ.

 
Πυροβολικά του Β' Παγκόσμιου πολέμου

Στον Β' Παγκόσμιο Πολέμο το νησί οχυρώθηκε και λειτούργησε ως στρατιωτικό φυλάκιο. Ως μέρος της άμυνας του Κέιπ Τάουν εγκαταστάθηκαν ναυτικά πυροβολικά BL 9.2 ιντσών και 6 ιντσών.[18] Η κυβέρνηση κατασκεύασε οπλοστάσιο, δρόμους, έναν σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ένα νέο δίκτυο ύδρευσης, σπίτια και λιμάνι.[9]

 
Λατομείο ασβεστολίθου

Tο 1961 το νησί Ρόμπεν άρχισε να χρησιμοποιείται και πάλι ως φυλακή για πολιτικούς κρατούμενους. Στο απαρτχάιντ πολλοί μαύροι άνθρωποι κρατήθηκαν στο νησί ως πολιτικοί κρατούμενοι, όπως ο πρώην Πρόεδρος Νέλσον Μαντέλα. Το 1969 κατασκευάστηκε το Μοτούρου Κράματ, ένα Μουσουλμανικό ιερό αφιερωμένο στη μνήμη του Μοτούρου, ο οποίος ήταν πρίγκιπας των Μαντούρα και ένας από τους πρώτους ιμάμηδες του Κέιπ Τάουν, που τον εξόρισαν στο νησί στα μέσα της δεκαετίας του 1740 και πέθανε εκεί το 1754.[19] Η φυλακή μέγιστης ασφαλείας για τους πολιτικούς κρατούμενους έκλεισε το 1991. Η φυλακή μέσης ασφαλείας για τους καταδικασμένους εγκληματίες έκλεισε πέντε χρόνια αργότερα.[20]

Με το τέλος του απαρτχάιντ, το νησί άνοιξε τις πόρτες του για το κοινό και είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός. Το Μουσείο της Νήσου Ρόμπεν έχει αναλάβει την διαχείριση της ιστορικής τοποθεσίας. Το 1999 το νησί συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο της ΟΥΝΕΣΚΟ ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, επειδή τα κτίρια του νησιού θυμίζουν τη θλιβερή του ιστορία αλλά είναι μάρτυρες του θρίαμβου του ανθρώπινου πνεύματος, της ελευθερίας και της δημοκρατίας κατά της καταπίεσης και του ρατσισμού.[21]

Πρόσβαση στο νησί Επεξεργασία

 
Το λιμάνι του Κόλπου του Μάρεϊ.
 
Στο νησί υπάρχουν πάνω από 700 κτίρια και ένας φάρος.

Το νησί είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες όλον τον χρόνο. Καθημερινά γίνονται 4 ξεναγήσεις των 3,5 ωρών. Η πρόσβαση στο νησί γίνεται με φέρι μποτ που αποβιβάζει τους επισκέπτες στο Λιμάνι του Κόλπου Μάρεϊ. Από εκεί, μετά από μια σύντομη διαδρομή με τα πόδια, επιβιβάζονται σε λεωφορεία. Στο δρόμο για τα λεωφορεία περνούν από το τείχος που χτίστηκε από τους φυλακισμένους τη δεκαετία του 1960. Οι ξεναγοί είναι πλήρως εξοικειωμένοι και καλοί γνώστες της μεγάλης ιστορίας του νησιού. Η διαδρομή περνά από το νεκροταφείο των λεπρών, το λατομείο, το σπίτι του Ρόμπερτ Σομπούκβε, τις εγκαταστάσεις του στρατού και την φυλακή μέγιστης ασφαλείας. Η περιοδεία ολοκληρώνεται με μία επίσκεψη στο κελί που κρατήθηκε ο Νέλσον Μαντέλα.[22]

 
Επικίνδυνα θραυόμενα κύματα στην ακτή του νησιού.

Θαλάσσιος κίνδυνος Επεξεργασία

Τα θαλασσοπόρα πλοία πρέπει να προσέχουν πολύ όταν προσεγγίζουν τον Βράχο Φάλαινα κοντά στο νησί Ρόμπεν. [23][24] Οι Ατλαντικές φουσκοθαλασσιές στους παράκτιους υφάλους και την οδοντωτή ακτογραμμή του νησιού είναι ένας κίνδυνος. Τα πλοία κινδυνεύουν, επίσης, από τα θραυόμενα κύματα που σπάνε πάνω τους και κατακλύζουν το κατάστρωμα. Τουλάχιστον 31 πλοία είναι γνωστό ότι έχουν καταστραφεί γύρω από το νησί. [25] Στον θαλάσσιο βυθό γύρω από το νησί Ρόμπεν έχουν βρεθεί 24 ναυαγισμένα πλοία, από τα οποία τα περισσότερα είναι σε βάθη μικρότερα των 10 μ. Φαίνεται πως αίτια των ναυαγίων ήταν η κακοκαιρία, το σκοτάδι και η ομίχλη. [25]

 
Πιγκουίνοι στο νησί Ρόμπεν

Βιότοπος Επεξεργασία

Η πανίδα του νησιού περιλαμβάνει φώκιες, πτηνά, Αφρικανικούς πιγκουίνους και λαγούς. Το 2004 υπήρχαν 16.000 Αφρικανικοί πιγκουίνοι, ενώ το 2015 ο πληθυσμός τους έπεσε στους 3.000. [26][27] Οι πιγκουίνοι που ζουν ελεύθεροι στο φυσικό τους περιβάλλον είναι δημοφιλές τουριστικό αξιοθέατο. Στις αρχές του 21ου αιώνα, παρατηρήθηκε υπερπληθυσμός κουνελιών (25.000 λαγοί), που έγιναν χωροκατακτητικό είδος που απειλούσε τα άλλα. Οι άνθρωποι κυνηγούν και σκοτώνουν τα κουνέλια για να αποκαταστήσουν την ισορροπία του οικοσυστήματος. [28]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. South African Post Office.
  2. www.postoffice.co.za/tools/pcodes.xls.
  3. «Avian Demography Unit: Robben Island». Department of Biological Sciences, University of Cape Town. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019. 
  4. «Census 2011: Main Place: Robben Island». census2011.adrianfrith.com. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019. 
  5. «Robben Island | South African History Online». www.sahistory.org.za. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019. 
  6. «New S. Africa president sworn in». BBC News. 25 September 2008. http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/7634845.stm. Ανακτήθηκε στις 22 November 2008. 
  7. «9/2/018/0004 - Robben Island, Table Bay». South African Heritage Resources Agency. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2013. 
  8. «Robben Island». UNESCO. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2011. 
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 9,7 9,8 «Robben Island | South African History Online». www.sahistory.org.za. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019. 
  10. History of South Africa, 1486 - 1691, G.M Theal, London 1888.
  11. Peires, Jeffrey B. (1989). The Dead Will Arise: Nongqawuse and the Great Xhosa Cattle Killing Movement of 1856–7. Indiana University Press. σελ. 301. ISBN 9780253205247. 
  12. Deacon, Harriet, επιμ. (1996). The Island: A History of Robben Island, 1488–1990. New Africa Books. σελίδες 4–5. ISBN 9780864862990. 
  13. Frederick Marryat. The Mission; or Scenes in Africa. London: Nick Hodson. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2008. 
  14. «Christianity in Africa South of the Sahara: 19th Century Xhosa Christianity». Bethel University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2008. 
  15. Edwin Diale (1979). «Makana». African National Congress. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2008. 
  16. Winston Churchill (1900). London to Ladysmith via Pretoria. London: Longmans, Green, and Co. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2008. 
  17. Newman, George (1895). Prize essays on leprosy. London: The Society. σελ. 194. 
  18. «BL 9.2-inch Gun "De Waal Battery" - Robben Island - TracesOfWar.com». www.tracesofwar.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2019. 
  19. «Moturu Kramat - Cape Town Heritage». www.cape-town-heritage.co.za. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2019. 
  20. «Robben Island | SASA». blogs.elon.edu. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2019. 
  21. Centre, UNESCO World Heritage. «Robben Island». UNESCO World Heritage Centre (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2019. 
  22. Corner, Jungle. «Robben Island Museum». Robben Island Museum. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2019. 
  23. James Horsburgh (1852). The India Directory, Or Directions for Sailing to and from the East Indies, China, Australia and the Interjacent Ports. W. H. Allen & Co. σελ. 71. 
  24. Gathitu, James (15 Σεπτεμβρίου 2018). «The Islands of Africa». African Explorer Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2019. 
  25. 25,0 25,1 Smith, Charlene (1997). Robben Island. Struik. σελίδες 30–32. ISBN 9781868720620. 
  26. Les Underhill. «Robben Island». Avian Demography Unit, University of Cape Town. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2008. 
  27. Weller, F.; Cecchini, L.A.; Shannon, L.; Sherley, R.B.; Crawford, R.J.; Altwegg, R.; Scott, L.; Stewart, T. και άλλοι. (2014). «A system dynamics approach to modelling multiple drivers of the African penguin population on Robben Island, South Africa». Ecological Modelling 277: 38–56. doi:10.1016/j.ecolmodel.2014.01.013. 
  28. BBC News. Robben Island is 'under threat'. 31 October 2009.