Ναύπλιος

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Ναύπλιος είναι γνωστός ο ιδρυτής και επώνυμος ήρωας της Ναυπλίας και κυρίως ο μετά 5 γενεές απόγονός του, που αποκαλείται και Ναύπλιος Β΄ ή Ναύπλιος ο Νεώτερος.

Ο πρώτος Ναύπλιος ήταν γιος του θεού Ποσειδώνα και της Αμυμώνης, που ήταν μια από τις Δαναΐδες. Ο Ναύπλιος γεννήθηκε πριν από την Αμυμώνη και οι αδελφές της παντρευόντουσαν τους γιους του Αιγύπτου. Ο Ναύπλιος είχε δύο γιους, τον Δαμάστορα και τον Προίτο.

Ωστόσο, όλες οι άλλες παραδόσεις αναφέρονται στον Ναύπλιο τον Νεώτερο (στο εξής απλώς «Ναύπλιο»). Κατ' αρχή αυτός έλαβε μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Γιος ο ίδιος του Κλυτονήου και εγγονός του Ναυβόλου, πήρε ως σύζυγό του τη Φιλύρα ή την Ησιόνη ή την Κλυμένη και απέκτησαν τρεις γιους: τον Παλαμήδη, τον Οίακα και τον Ναυσιμέδοντα. Ο Ναύπλιος ήταν πρώτιστα θαλασσοπόρος ήρωας και τον εκτιμούσαν πολύ για τις γνώσεις του. Σύμφωνα με τις κυριότερες παραδόσεις, ο Αλεός παρέδωσε στον Ναύπλιο την κόρη του Αύγη για να την πνίξει στη θάλασσα, επειδή αυτή είχε γεννήσει νόθο γιο, τον Τήλεφο, από τον Ηρακλή. Ο Ναύπλιος όμως λυπήθηκε την Αύγη και το νεογέννητο παιδί της και τους παρέδωσε σε κάποιους εμπόρους που έφευγαν προς τη Μυσία. Την ίδια θλιβερή εντολή είχε λάβει και από τον μέλλοντα πεθερό του, τον Κατρέα, ο οποίος του παρέδωσε τις κόρες του Αερόπη και Κλυμένη. Ο Ναύπλιος διέσωσε και αυτές, παντρεύοντας την Αερόπη με τον Ατρέα και, κατά μία εκδοχή, παίρνοντας την Κλύμενη για δική του σύζυγο.

Μετά τον λιθοβολισμό του γιου του Παλαμήδη (βλ.λ.), ο Ναύπλιος ορκίσθηκε να εκδικηθεί τους αρχηγούς της Τρωικής Εκστρατείας: Διέφθειρε τις συζύγους των Ελλήνων ηρώων όταν αυτοί έλειπαν στην Τροία, παρεμβάλλοντας εραστές στη ζωή τους. Οι εραστές αυτοί έφθασαν ακόμα και να σκοτώσουν τους νόμιμους συζύγους όταν αυτοί επέστρεψαν. Με αυτό τον τρόπο ο Ναύπλιος υπενόμευσε τον Αγαμέμνονα, τον Ιδομενέα και τον Διομήδη. Επίσης, όταν ο στόλος των νικητών του Τρωικού Πολέμου πλησίαζε στην επιστροφή του το ακρωτήριο Καφηρέας, ο Ναύπλιος άναψε φωτιές σε απόκρημνες ακτές, προσελκύοντας έτσι τα πλοία στα φοβερά εκείνα βραχώδη σημεία και προκαλώντας ναυάγια (κυριολεκτικά, ο πρώτος στα χρονικά ναυαγιστής). Για τον λόγο αυτό τον θεωρούσαν κατά την αρχαιότητα «δεινό πειρατή», ακόμα και δαιμονικό θαλάσσιο τέρας.

Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, ο Ναύπλιος δολοφονήθηκε ή αυτοκτόνησε όταν η μητέρα του Οδυσσέα Αντίκλεια του ανήγγειλε ψευδώς τον θάνατο του ενός από τους γιους του. Τους μύθους του Ναυπλίου χρησιμοποίησε ο Αισχύλος για την τραγωδία του «Παλαμήδης». Με τον ίδιο τίτλο αναφέρονται και τραγωδίες των Σοφοκλή και Ευριπίδη. Στην εποχή του Λουκιανού συνήθιζαν να αναπαριστούν την οργή του Ναυπλίου με τη μιμική τέχνη.

Δείτε επίσης

• Ο αστεροειδής 9712 Ναύπλιος (9712 Nauplius), που ανακαλύφθηκε το 1973 και ανήκει στην Τρωική Ομάδα, πήρε το όνομά του από τον Ναύπλιο τον «Νεώτερον».
• Το Ναύπλιο πήρε το όνομά του επίσης από τον ίδιο.

Πηγές

• Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969.
• Bibliotheca (Pseudo-Apollodorus), Apollodorus, The Library, with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921. Online version at the Perseus Digital Library.
• Apollonius of Rhodes, Apollonius Rhodius: the Argonautica, translated by Robert Cooper Seaton, W. Heinemann, 1912. Internet Archive.
• Aristophanes, Thesmophoriazusae in The Complete Greek Drama, vol. 2. Eugene O'Neill, Jr. New York. Random House. 1938. Online version at the Perseus Digital Library.
• Collard, Christopher and Martin Cropp (2008a), Euripides Fragments: Aegeus–Meleanger, Loeb Classical Library No. 504. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2008. (ISBN 978-0-674-99625-0). Online version at Harvard University Press.
• Collard, Christopher and Martin Cropp (2008b), Euripides Fragments: Oedipus-Chrysippus: Other Fragments, Loeb Classical Library No. 506. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2008. (ISBN 978-0-674-99631-1). Online version at Harvard University Press.
• Dictys Cretensis, Journal of the Trojan War in The Trojan War. The Chronicles of Dictys of Crete and Dares the Phrygian, R. M. Frazer, Indiana University Press, 1966.
• Diodorus Siculus, Diodorus Siculus: The Library of History. Translated by C. H. Oldfather. Twelve volumes. Loeb Classical Library. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. 1989. Online version by Bill Thayer
• Euripides, Helen (play), translated by E. P. Coleridge in The Complete Greek Drama, edited by Whitney J. Oates and Eugene O'Neill, Jr. Volume 2. New York. Random House. 1938. Online version at the Perseus Digital Library.
• Fowler, R. L. (2000), Early Greek Mythography: Volume 1: Text and Introduction, Oxford University Press, 2000. (ISBN 978-0198147404).
• Fowler, R. L. (2013), Early Greek Mythography: Volume 2: Commentary, Oxford University Press, 2013. (ISBN 978-0198147411).
• Gantz, Timothy, Early Greek Myth: A Guide to Literary and Artistic Sources, Johns Hopkins University Press, 1996, Two volumes: (ISBN 978-0-8018-5360-9) (Vol. 1), (ISBN 978-0-8018-5362-3) (Vol. 2).
• Garagin, M., P. Woodruff, Early Greek Political thought from Homer to the Sophists, Cambridge 1995. (ISBN 978-0-521-43768-4).
• Grimal, Pierre, The Dictionary of Classical Mythology, Wiley-Blackwell, 1996, (ISBN 9780631201021).
• Hard, Robin, The Routledge Handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's "Handbook of Greek Mythology", Psychology Press, 2004, (ISBN 9780415186360). Google Books.
• Homer, The Odyssey with an English Translation by A.T. Murray, PH.D. in two volumes. Cambridge, Massachusetts., Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1919. Online version at the Perseus Digital Library.
• Gaius Julius Hyginus, Fabulae in Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology, Translated, with Introductions by R. Scott Smith and Stephen M. Trzaskoma, Hackett Publishing Company, 2007. (ISBN 978-0-87220-821-6).
• Richard Claverhouse Jebb, W. G. Headlam, A. C. Pearson, The Fragments of Sophocles, Cambridge University Press, 2010, 3 Volumes. (ISBN 9781108009867) (Vol 1), (ISBN 978-1108009874) (Vol. 2), (ISBN 9781108009881) (Vol. 3).
• Hugh Lloyd-Jones, Sophocles: Fragments, Edited and translated by Hugh Lloyd-Jones, Loeb Classical Library No. 483. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1996. (ISBN 978-0-674-99532-1). Online version at Harvard University Press.
• Lycophron, Alexandra (or Cassandra) in Callimachus and Lycophron with an English translation by A. W. Mair ; Aratus, with an English translation by G. R. Mair, London: W. Heinemann, New York: G. P. Putnam 1921. Internet Archive
• March, Jennifer, Dictionary of Classical Mythology, Oxbow Books, 2014. (ISBN 9781782976356) Google Books.
• Mooney, George W., Commentary on Apollonius: Argonautica, London. Longmans, Green. 1912.
• Parada, Carlos, Genealogical Guide to Greek Mythology, Jonsered, Paul Åströms Förlag, 1993. (ISBN 978-91-7081-062-6).
• Pausanias (geographer), Pausanias Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918. Online version at the Perseus Digital Library.
• Plutarch, Moralia, Volume IV: Roman Questions. Greek Questions. Greek and Roman Parallel Stories. On the Fortune of the Romans. On the Fortune or the Virtue of Alexander. Were the Athenians More Famous in War or in Wisdom?. Translated by Frank Cole Babbitt. Loeb Classical Library No. 305. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1936. (ISBN 978-0-674-99336-5). Online version at Harvard University Press. Online version at the Perseus Digital Library.
• Rutherford, William G., Scholia Aristphanica, Volume 2, London, Macmillan and Co. and New York, 1896. Internet Archive
• Quintus Smyrnaeus, Quintus Smyrnaeus: The Fall of Troy, Translator: A.S. Way; Harvard University Press, Cambridge MA, 1913. Internet Archive
• Seneca the Younger, Agamemnon (Seneca) in Tragedies, Volume II: Oedipus. Agamemnon. Thyestes. Hercules on Oeta. Octavia. Edited and translated by John G. Fitch. Loeb Classical Library No. 78. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2004. (ISBN 978-0-674-99610-6). Online version at Harvard University Press.
• Seneca the Younger, Medea (Seneca) in Tragedies, Volume I: Hercules. Trojan Women. Phoenician Women. Medea. Phaedra. Edited and translated by John G. Fitch. Loeb Classical Library No. 62. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2002. (ISBN 978-0-674-99602-1). Online version at Harvard University Press.
• Smith, William; Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, London (1873). s.v. Nauplius 1., s.v. Nauplius 2., s.v. Nauplius 3..
• Sommerstein, Alan H., Aeschylus: Fragments. Edited and translated by Alan H. Sommerstein. Loeb Classical Library No. 505. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2009. (ISBN 978-0-674-99629-8). Online version at Harvard University Press.
• Sophocles, Ajax in Sophocles. Ajax. Electra. Oedipus Tyrannus. Edited and translated by Hugh Lloyd-Jones. Loeb Classical Library No. 20. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1994. (ISBN 978-0-674-99557-4). Online version at Harvard University Press.
• Sophocles, The Ajax of Sophocles. Edited with introduction and notes by Sir Richard Jebb, Richard Claverhouse Jebb. Cambridge. Cambridge University Press. 1893 Online version at the Perseus Digital Library.
• Strabo, Geography, translated by Horace Leonard Jones; Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; London: William Heinemann, Ltd. (1924). LacusCurtis, Online version at the Perseus Digital Library, Books 6–14
• Tripp, Edward, Crowell's Handbook of Classical Mythology, Thomas Y. Crowell Co; First edition (June 1970). (ISBN 069022608X).
• Trzaskoma, Stephen M., R. Scott Smith, and Stephen Brunet, Anthology of Classical Myth: Primary Sources in Translation, Hackett Publishing, 2004.(ISBN 0-87220-721-8). Google books:
• Valerius Flaccus, Gaius, Argonautica, translated by J. H. Mozley, Loeb Classical Library No. 286. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1928. Online version at Harvard University Press.
• Webster, Thomas Bertram Lonsdale, The Tragedies of Euripides, Methuen & Co, 1967 (ISBN 978-0-416-44310-3).
• Wright, Matthew, The Lost Plays of Greek Tragedy (Volume 1): Neglected Authors, Bloomsbury Publishing, 2016. (ISBN 9781472567789).