Ο Νικολά Φλαμέλ (γαλλικά: Nicolas Flamel, Ποντουάζ, π. 1330 – Παρίσι, 22 Μαρτίου 1418) ήταν Γάλλος γραμματικός, συγγραφέας, καθώς και έμπορος χειρογράφων και επίπλων. Αργότερα κυκλοφόρησε η φήμη ότι βρήκε τη φιλοσοφική λίθο και ότι παρασκεύασε το μαγικό φίλτρο της αιωνιότητας. Εργάστηκε σε συνεργασία με την επίσης αλχημίστρια σύζυγό του, Περνέλη.

Νικολά Φλαμέλ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Nicolas Flamel (Γαλλικά)
Γέννηση1340 (περίπου)[1]
Ποντουάζ
Θάνατος22  Μαρτίου 1418[2]
Παρίσι
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[3]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταγραφέας
γραφέας
donor
βιβλιοπώλης
αλχημιστής[4]
Οικογένεια
ΣύζυγοςΠερενέλ Φλαμέλ
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ένα αλχημικό βιβλίο, δημοσιευμένο στο Παρίσι το 1612 με τον τίτλο «Livre des figures hiéroglypiques» και στο Λονδίνο το 1624 με τον τίτλο «Exposition of the Hieroglyphicall Figures» αναφέρονταν στον Νικολά Φλαμέλ. Στην εισαγωγή του εκδότη περιγράφεται η έρευνα του Φλαμέλ για τη φιλοσοφική λίθο. Σύμφωνα στην εισαγωγή αυτή, ο Φλαμέλ είχε κάνει στόχο της ζωής του να αποκρυπτογραφήσει το κείμενο που αγόρασε.

Βιογραφία

Επεξεργασία
 
Auberge Nicolas Flamel, Rue de Montmorency 51. Το σπίτι που διέμεινε ο Φλαμέλ από το 1407 συνεχίζει να υπάρχει ακόμα και σήμερα και είναι από τα καλύτερα διατηρημένα οικοδομήματα του Παρισιού
 
Η επιτάφια στήλη του Φλαμέλ

Ο Φλαμέλ γεννήθηκε πιθανότατα στο Ποντουάζ. Προερχόταν από φτωχή οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν Εβραίος που είχε αναγκαστικά ασπασθεί την καθολική θρησκεία. Αυτός του δίδαξε την τέχνη της αντιγραφής χειρογράφων για να συνεχίσει τις σπουδές του σε μονή του τάγματος των Βενεδικτίνων. Σπούδασε Γαλλικά, Εβραϊκά και Λατινικά. Παντρεύτηκε το 1355 τη χήρα Περονέλη ή Περνέλη. Δούλεψε στο Παρίσι ως γραφέας, ενώ διατηρούσε μαζί με τη γυναίκα του ένα μικρό μαγαζί κοντά στην εκκλησία Saint-Jacques-de-la-Boucherie. Εκεί κοντά είχε και ένα εργαστήριο κατασκευής πολυτελών χειρόγραφων. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, εκείνος και η γυναίκα του έδιδαν στέγη και φαγητό στους άπορους, με αντάλλαγμα να προσεύχονται και να γίνονται ευσεβείς Ρωμαιοκαθολικοί. Αργότερα στη ζωή τους, επισημάνθηκαν για τα πλούτη τους και τη φιλανθρωπία τους. Έγιναν τόσο πλούσιοι που ίδρυσαν πολλά εκκλησιαστικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα, ενώ διοργάνωναν φιλόπτωχες συνεστιάσεις. Για αντάλλαγμα ο Φλαμέλ έδινε οδηγίες για αλληγορικές απεικονίσεις στους εξωτερικούς τοίχους των κτιρίων.

Ο Νάιτζελ Ουίλκινς (Nigel Wilkins), βιογράφος του Φλαμέλ, ισχυρίζεται ότι τα πλούτη του μάλλον δεν προέρχονται από τις επιτυχίες του στην αλχημεία. Αντίθετα, ότι προφανώς ήταν της γυναίκας του, η οποία προηγουμένως είχε χηρέψει δύο φορές και κληρονόμησε την περιουσία των πρώην συζύγων της. Μια άλλη πιθανή πηγή πλούτου μπορεί να ήταν συναλλαγές που έκανε ο Φλαμέλ την εποχή του Εκατονταετούς Πολέμου.

Το 1410 ο Φλαμέλ κατασκεύασε την επιτάφια στήλη του, η οποία σήμερα διατηρείται και εκτίθεται στο μουσείο Musée de Cluny στο Παρίσι. Η ταφόπλακα παρουσιάζει τους Απόστολους Πέτρο και Παύλο, μαζί με τον Ιησού ως παντοκράτορες, ενώ το σκήνο του Φλαμέλ κείτεται στα πόδια τους.[5]

Ο θάνατος του Νίκολας σημειώθηκε κατά το 1418, αλλά ο τάφος του βρέθηκε άδειος. Φήμες λένε ότι ο Νικολά Φλαμέλ πότε δεν πέθανε πραγματικά και ότι ζει ως σήμερα, δίνοντας έμφαση στον μύθο του περιπλανώμενου Ιουδαίου.

Αν και ο Νικολά εργάστηκε μαζί με τη σύζυγό του Περνέλη όλα τα έργα που παρήγαγε το ζευγάρι αποδώθηκαν αποκλειστικά σε εκείνον. Λόγω των κοινωνικών περιορισμών που τυπικά αντιμετώπιζαν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της ιστορίας ήταν συχνό φαινόμενο να υποτιμάται η σημασία του έργου των γυναικών ή να καρπώνεται τα εύσημα ένας άντρας. Δεν ήταν λίγες επίσης οι γυναίκες που συνέγραψαν με αντρικά ψευδώνυμα προκειμένου να γίνει αποδεκτό το έργο τους. Κατι τέτοιο συνέβηκε και στην περίπτωση του ζεύγους Φλαμέλ που, ενώ εργάστηκαν απο κοινού, κάθε κείμενο που αποδίδεται σε αυτούς αναφέρει μόνο το όνομα του Νικολά.

Το 1561 ο Ζακ Γκοορί (Jacques Gohorry), ο οποίος ήταν συγγραφέας αλχημιστής τύπωσε μια συλλογή τριών έργων περί Μεταστοιχείωσης των Μετάλλων. Ένα από αυτά, με τον τίτλο Sommaire Philosophique έφερε το όνομα του Φλαμέλ. Το έργο αυτό έγινε δημοφιλές, αφού στη συνέχεια εκτυπώθηκε αρκετές φορές και έγινε απόσπασμα πολλών ανθολογιών.

Στον Φλαμέλ αποδίδονται επίσης αποσπάσματα του βιβλίου αλχημείας Livre des figures hiéroglypiques που εκδόθηκε το 1612 στο Παρίσι, το 1624 στα αγγλικά στο Λονδίνο[6] και το 1681 στα γερμανικά στο Αμβούργο („Des berühmten Philosophi Nicolai Flamelli Chymische Werke“). Περιέχει καλλιτεχνικές διακοσμήσεις τις οποίες ο Φλαμέλ προόριζε για το νεκροταφείο Cimetière des Innocents. Ο πρόλογος του βιβλίου αυτού διηγείται την ιστορία του αλχημιστή Φλαμέλ. Η πατρότητα του κειμένου αυτού αμφισβητήθηκε τον 18ο αι. από τον Αββά Βιλλέν (Abbé Villain).[7] Επίσης, ο Ουίλκινς υποστηρίζει ότι το έργο είναι ολόκληρο από τον εκδότη, ο οποίος αντέγραψε κείμενα παλαιότερων αλχημιστών και γνωστών αποσπασμάτων της ζωής του Φλαμέλ τις οποίες ανέμιξε με διάφορες προφορικές παραδόσεις.

Αν και το βιβλίο φέρει τη χρονολογία 1399, ο Κλοντ Γκανιόν (Claude Gagnon) υποστηρίζει ότι το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί και οι θεωρίες που περιέχει αποδεικνύουν ότι δεν μπορεί να έχει γραφτεί πριν από το έτος 1590. Υποστηρίζει επίσης ότι όνομα Arnaud de la Chevalerie που αναφέρεται ως εκδότης ανήκει στον Φρανσουά Μπεροάλντ ντε Βερβίλ (François Béroalde de Verville).[8]

Θρύλοι γύρω από το πρόσωπό του

Επεξεργασία

Ένας θρύλος, σύμφωνα με τον πρόλογο του βιβλίου Livre des figures hiéroglyphiques, λέει ότι το 1357 παρουσιάστηκε ένας άγγελος στο όνειρο του Φλαμέλ και του έδειξε ένα βιβλίο μυστικού περιεχομένου, που μόνο ο Φλαμέλ θα μπορούσε να αποκρυπτογραφήσει. Πραγματικά, ο Φλαμέλ μετά από λίγο καιρό ανακάλυψε σε ένα βιβλιοπωλείο ένα φυλλάδιο που το αγόρασε πληρώνοντας δύο φιορίνια. Το περιεχόμενο στο φυλλάδιο αυτό είχε τρία κεφάλαια και συνολικά επτά σελίδες, και ήταν μια οδηγία χρήσης σε αλληγορική μορφή για την κατασκευή της Φιλοσοφικής Λίθου. Ο Νικολά και η Περνέλη χρειάστηκαν 21 χρόνια για να αποκρυπτογραφήσουν το κείμενο. Πήγε μάλιστα και στην Ισπανία όπου ζήτησε τα φώτα των εκεί αλχημιστών, αλλά ούτε και αυτοί μπόρεσαν να τον βοηθήσουν. Στον γυρισμό από την Ισπανία, ένας Εβραίος λόγιος συνοδοιπόρος, ο Μετρ Κανς (Maître Canches), του είπε ότι το φυλλάδιο αυτό πρόκειται περί του βιβλίου Habraham, Juif, Prince, Prêtre, Lévite, Astrologue & Philosophe; à la Nation des Juifs que l'ire de Dieu a dispersé dans les Gaules, etc και του έδωσε λίγες οδηγίες για την αποκρυπτογράφηση του περιεχομένου του. Ο Μετρ Κανς απεβίωσε όμως πριν προλάβει να του πει περισσότερα. Ο Φλαμέλ τελικά στις 17 Ιανουαρίου του 1382, μια καθαρά Δευτέρα, κατόρθωσε με τη βοήθεια της συζύγου του, Περνέλλη, να μετατρέψει για πρώτη φορά υδράργυρο σε ασήμι. Στις 25 Απριλίου του ίδιου έτους κατόρθωσε με τον ίδιο τρόπο να κάνει χρυσάφι[εκκρεμεί παραπομπή].

Αργότερα φημολογήθηκε ότι το βιβλίο που βρήκε ο Φλαμέλ ήταν ένας μυστικός χάρτης που έδειχνε πού ήταν κρυμμένοι οι θησαυροί των Εβραίων που είχαν εκδιωχθεί από τη Γαλλία. Το Μέγα Πλήρες Παγκόσμιο Επιστημονικό Λεξικό που εξέδωσε ο Γερμανός Γιόχαν Χάινριχ Γκέντλερ το 1735 λέει ότι ο Φλαμέλ διέδωσε τα περί κατασκευής της Φιλοσοφικής Λίθου μόνο και μόνο για να δικαιολογήσει τα πλούτη του, ενώ στην αλήθεια έκλεβε και κατάχρώταν δημόσιους πόρους.[9]

Ένας άλλος θρύλος θέλει τον Φλαμέλ και την Περνέλη να ανακαλύπτουν το φίλτρο της αιωνιότητας, γι' αυτό και οι τάφοι τους έχουν μείνει άδειοι, ενώ ακόμη και πολύ μετά τον θάνατό τους κατά διαστήματα παρουσιάζονταν εκδόσεις εντύπων αλχημείας που έφεραν το όνομα του Φλαμέλ. Ο Γάλλος έμπορος Paul Lucas (1664–1737) διέδωσε στην αρχή του 18ου αιώνα τη φήμη ότι ο Φλαμέλ ζει αιώνια και βρίσκεται στην Ινδία, όπως του είπαν Τούρκοι που τον είχαν συναντήσει εκεί. Ο θρύλος αυτός θυμίζει έναν άλλο μύθο του περιπλανώμενου Ιουδαίου. Αργότερα και με την πάροδο των αιώνων ο μύθος αυτός αναπλάστηκε με κεντρικό ήρωα τον Κόμη του Σαιν Ζερμαίν.

Αναφορές σε βιβλία

Επεξεργασία

Ο Φλαμέλ αναφέρεται σε πολλά έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Nigel Wilkins: «Nicolas Flamel» (Γαλλικά) Imago. 1  Απριλίου 1993.
  2. Agence bibliographique de l'enseignement supérieur: «Système universitaire de documentation» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. Μονπελιέ. Ανακτήθηκε στις 22  Μαρτίου 2017.
  3. LIBRIS. Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας. 21  Ιανουαρίου 2013. c9pszkrw4jqf6c1. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  4. www.levity.com/alchemy/testament_russian.html.
  5. «Η επιτάφια πλάκα του Φλαμέλ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 2 Απριλίου 2009. 
  6. Laurinda Dixon, ed.: Nicolas Flamel, His Exposition of the Hieroglyphicall Figures (1624), New York, Garland, 1994.
  7. Abbé Villain: Histoire critique de Nicolas Flamel et de sa femme Pernelle. Recueillie d'anciens actes anciens qui justifient l'origine et la médiocrité de leur fortune, contre les imputations des alchimistes, Paris 1761. [1][νεκρός σύνδεσμος]
  8. Claude Gagnon, Description du Livre des figures hiéroglyphiques attribué à Nicolas Flamel, Montréal (Canada), L'aurore, 1977; Nicolas Flamel sous investigation, S. 135–137, Éditions du Loup de Gouttière, 1994.
  9. Hans Biedermann: Lexikon der magischen Künste, Lizenzausgabe der 3., verbesserten und erweiterten Auflage, VMA-Verlag, Wiesbaden, 1998. ISBN 3-928127-59-4.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία