Ντεοντάτ φαν ντερ Μοντ

Φλαμανδός ζωγράφος

Ο Ντεοντάτ φαν ντερ Μοντ (ολλανδικά: Deodat van der Mont,[6], Σιντ-Τρουίντεν, 15 Μαρτίου 1582 - 24 Νοεμβρίου 1644, Αμβέρσα) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, αρχιτέκτονας, αστρονόμος, μηχανικός και έμπορος έργων τέχνης. Ήταν ένα από τα μέλη του στενού κύκλου του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, του οποίου διετέλεσε μαθητής.

Ντεοντάτ φαν ντερ Μοντ
Γέννηση1582[1][2][3]
Σιντ-Τρέιντεν
Θάνατος24  Νοεμβρίου 1644[4][2][5]
Αμβέρσα
Χώρα πολιτογράφησηςΝότιες Κάτω Χώρες
Ιδιότητααστρονόμος, ζωγράφος, αρχιτέκτονας και μηχανικός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο φαν ντερ Μοντ γεννήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 1582 (ή λίγο ενωρίτερα, αυτή είναι η ημερομηνία βάπτισής του) στο Σιντ-Τρουίντεν. Γονείς του ήταν ο Γκουίλλιαμ φαν ντερ Μοντ (Ghuilliam van der Mont), χρυσοχόος, και η Μαρχρίτ Πρόινεν (Margriet Pruynen). Η οικογένειά του είχε επιρροή στην τοπική κοινότητα, αλλά δεν ανήκε στην αριστοκρατία, όπως έχει αναφερθεί σε ορισμένες πηγές. Ο πατέρας του μετοίκησε στην Αμβέρσα το 1590, όταν αναγκάστηκε να φύγει από την Ρωμαιοκαθολική Επισκοπή της Λιέγης ύστερα από κατηγορίες περί πλαστογράφησης νομισμάτων[7]

 
Η Προσκύνηση των Μάγων

Ο βίος του ντερ Μοντ συνδέεται στενά με τον Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, ο ντερ Μοντ και ο Ρούμπενς ήταν στενοί φίλοι από μικρή ηλικία.[8] Ο ντερ Μοντ ήταν ο πρώτος μαθητής του, τουλάχιστον στη ζωγραφική. Πιστεύεται ότι διετέλεσε μαθητής του Ρούμπενς κατά την περίοδο 1598 (έτος κατά το οποίο έγινε Δάσκαλος ο Ρούμπενς) και 1600. Είναι πιθανόν να σπούδασε ζωγραφική με άλλο Δάσκαλο, πριν γίνει μαθητής του Ρούμπενς.[7]

Με τον Ρούμπενς ταξίδεψαν στην Ιταλία το 1600 (μερικές πηγές αναφέρουν ότι ήταν ακόλουθος - υπηρέτης του Δασκάλου, άλλες αναφέρουν ότι ήταν πολύ στενοί φίλοι).[8][9] Οι δυό τους παρέμειναν μαζί κατά το μεγαλύτερο διάστημα της οκταετίας της εκεί παραμονής τους. Αυτό αποδεικνύεται από τη μαρτυρία του ντερ Μοντ σχετικά με ένα συμβόλαιο μεταξύ Ρούμπενς και των Ορατοριανών (Congregation of the Oratory of Saint Philip Neri) για τη δημιουργία ενός πίνακα για την Αγία Τράπεζα για την εκκλησία του Αγίου Φίλιππο Νέρι στο Φέρρο της Ιταλίας.[9]

Το 1608 επέστρεψαν με τον Ρούμπενς στην Αμβέρσα και ο ντερ Μοντ καταγράφηκε σχεδόν αμέσως ως "wijnmeester" στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της πόλης.[10] Αυτός ο τίτλος για τα μέλη της Συντεχνίας αποδιδόταν μόνον όταν το μέλος ήταν γιος κάποιου ενεργού μέλους της Συντεχνίας, μπορεί συνεπώς να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι ο πατέρας του ήταν - ή είχε διατελέσει - μέλος σε αυτήν. Ο ντερ Μοντ το επόμενο έτος έγινε μέλος της αδελφότητας "sodaliteit of bejaerde jongmans", δηλαδή της αδελφότητας των ανύμφευτων, που είχε δημιουργήσει το Τάγμα των Ιησουϊτών. Υπηρέτησε ως "σύμβουλος" (consulteur) της αδελφότητας κατά τα έτη 1609 (Δεκέμβριος), 1610 και 1614.[7] Εργάστηκε ως ζωγράφος και καταγράφεται ότι διέθετε εργαστήριο με δύο μαθητές το 1610.[8] Η πρώτη του παραγγελία ήταν ένα τρίπτυχο για τη μεγάλη Αγία Τράπεζα του Ιερού Ναού του Αγίου Βενεδίκτου στο Μόρτσελ. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1612 αλλά αργότερα αντικαταστάθηκε από έργο του Άντον Χουμπάου (Anton Goebouw) και σήμερα θεωρείται χαμένο.[7]

 
Πορτρέτο του έφιππου Βόλφγκανγκ Βίλχελμ φον Πφαλτς-Νόιμπουργκ

Στις 26 Οκτωβρίου 1614 ο ντερ Μοντ νυμφεύτηκε την Χεερτρόιτ φαν ντεν Μπέργκε. Το ζεύγος απέκτησε τρις γιους. Ο πρώιμος βιογράφος Κορνέλις ντε Μπι αναγράφει στο έργο του Het Gulden Cabinet του 1662 ότι ο ντερ Μοντ ήταν στην υπηρεσία του Κόμητα - Παλατίνου Βίλχελμ φον Πφαλτς-Νόιμπουργκ για κάποιο διάστημα. Ορισμένοι ιστορικοί τοποθετούν αυτό το διάστημα κατά τη δεκαετία του 1610, αλλά αυτό δεν φαίνεται ιδιαίτερα πιθανόν, καθώς υπάρχουν πολυάριθμες καταγραφές για την παρουσία του καλλιτέχνη στην Αμβέρσα κατά το διάστημα αυτό Είναι, όμως, πιθανόν ο ντερ Μοντ να ήταν στην υπηρεσία του Κόμητος, όταν αυτός τον έχρισε Ιππότη το 1626 και του επέτρεψε να έχει οικόσημο.[7]

Επιπλέον, επικρατεί η αντίληψη ότι τέθηκε στην υπηρεσία των τότε Κυβερνητών της Φλάνδρας, των Αρχιδουκών Αλβέρτου και Ισαβέλλας Κλάρας Ευγενίας της Αυστρίας.[8]

Εργάστηκε, επίσης, ως αρχιτέκτονας και στρατιωτικός μηχανικός για λογαριασμό του Φιλίππου Γ΄ της Ισπανίας. Ο βασιλέας του παραχώρησε ορισμένα προνόμια, τα οποία απειλήθηκαν με κατάργηση αργότερα. Ο Κορνέλις ντε Μπι αναφέρει ότι ο γιος του Βασιλέα, Φϊλιππος Δ΄ της Ισπανίας μεσολάβησε για λογαριασμό του ντερ Μοντ στον Ινφάντη-Καρδινάλιο Φερδινάνδο της Αυστρίας, τότε Κυβερνήτη των Αυστριακών Κάτω Χωρών (Αψβουργικές Κάτω Χώρες) και τα προνόμια του καλλιτέχνη επανήλθαν.[7]

Προς το τέλος του βίου του, η οικονομική του κατάσταση ήταν πολύ κακή, πιθανόν επειδή δεν ήταν πλέον σε θέση να εργαστεί, λόγω ασθενείας.[7] Απεβίωσε το 1644 σε ημερομηνία που, όπως αναφέρει ο ντε Μπι, ο ντερ Μοντ είχε προβλέψει αστρολογικά.[11]

Ανάμεσα στους μαθητές του συγκαταλέγονται οι Μπαουντεβάιν Κλέσσεν (Boudewyn Claessen, 1610), Τόμας Μόρρεν (Thomas Morren, 1610), Τόμας φαν Μπέμελεν (Thomas van Bemelen, 1621–22), Γιάκους Άντριενσσεν (Jakus Adriaenssen, 1622–23), φαν ντεν Μπερχ (van den Berch, 1623-24) και Μάρτιν Χους (Martin Goes, 1625–26).[10]

Έργο Επεξεργασία

Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες σχετικά με το έργο του ντερ Μοντ στη ζωγραφική, καθώς έχουν διασωθεί λίγα μόνον υπογεγραμμένα έργα του. Οι τομείς με τους οποίους ασχολήθηκε ήταν οι ιστορικοί πίνακες και τα πορτρέτα.[10] Εκτός από τον πίνακα του 1610 που προαναφέρθηκε (και σήμερα θεωρείται χαμένος), το 1614 ζωγράφισε τη Μεταμόρφωση για λογαριασμό του Καθεδρικού Ναού της Αμβέρσας (σήμερα βρίσκεται στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Αμβέρσας). Υπάρχει επίσης ο υπογεγραμμένος πίνακάς του Η αποκαθήλωση του 1623 στην εκκλησία "Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart" του Μουνστερμπίλζεν (Munsterbilzen).[12] Στα έργα αυτά είναι εμφανής η κλασική πλαστικότητα που χαρακτήριζε και τα έργα που ζωγράφισε ο Ρούμπενς μεταξύ 1612 και 1618.[9]

 
Τα τέσσερα στοιχεία

Στο Βασιλικό Μουσείο της Αμβέρσας υπάρχει επίσης και ο πίνακαςΗ προσκύνηση των Μάγων που αποδίδεται στον ντερ Μοντ. Το έργο αυτό είναι πολύ υψηλότερης ποιότητας σε σχέση με τα άλλα, υπογεγραμμένα έργα του καλλιτέχνη. Αυτό βοηθά στην εξήγηση του γιατί έχαιρε υψηλής εκτίμησης στην εποχή του και γιατί ο Κορνέλις ντε Μπι αφιερώνει στο έργο του περισσότερο χώρο για τον ντερ Μοντ παρά για τους Γιάκομπ Γιόρντενς και Άντονι βαν Ντάικ.[7]

Άλλες αποδόσεις έργων στον ντερ Μοντ περιλαμβάνουν τον πίνακα Τα τέσσερα στοιχεία, χρονολογούμενον από το 1644 (δημοπρατήθηκε από τον οίκο Ζαν Μουστ), ο οποίος πρέπει να δημιουργήθηκε την εποχή που ο καλλιτέχνης ήταν άρρωστος και πέθαινε.[13] Η νεκρή φύση που περιλαμβάνει αυτός ο πίνακας αποδίδεται στον Οσίας Μπέερτ τον νεότερο.[14]

Ο πίνακας Ο Θρίαμβος του Βάκχου στην Ινδία είχε αποδοθεί στον ντερ Μοντ όταν πωλήθηκε το 2000, αλλά όταν ο ίδιος οίκος δημοπρασιών (Dorotheum) τον επαναδημοπράτησε το 2002, τον απέδωσε στον Σίμον ντε Φος.[15]

Ένα σχεδίασμα με τίτλο Η Χρίση του Νεκρού Χριστού, στο Μουσείο Φογκ, αποδίδεται στον ντερ Μοντ. Πρόκειται για προπαρασκευαστικό σχεδίασμα του πίνακα για λογαριασμό του ναού "Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart" στο Μουνστερμπίλζεν.[16]

Έχει εκφραστεί η υπόθεση ότι ο ντερ Μοντ βοηθούσε τον Ρούμπενς στα αρχιτεκτονικά του σχέδια.[8]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 123097711. Ανακτήθηκε στις 14  Αυγούστου 2015.
  2. 2,0 2,1 «Deodat van der Mont». Biografisch Portaal. 06625310.
  3. «Deodat Delmont». (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500028433.
  4. (Ολλανδικά) RKDartists. rkd.nl/explore/artists/57351. Ανακτήθηκε στις 27  Αυγούστου 2017.
  5. «Deodat Delmont». (Αγγλικά) Delmont, Deodat. 15  Δεκεμβρίου 2017.
  6. Το όνομά του αναγράφεται, επίσης, και ως Deodat del Monte, Deodatus Delmont, Dieudonné Delmont, Deodati del Monte, Deodaat del Monte, Dieudonne van der Monte, Deodati del Mont, Deodati Dermond
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 G. Baeck, " MONT, Deodatus van der (1582-1644), schilder en architect ", in Nationaal biografisch woordenboek, (1970), VII 603-605 (Ολλανδικά)
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Rutger Tijs, Rubens en Delmonte, een onmisbaar Italiaans interludium, in Renaissance- en barokarchitectuur in België, Lannoo Uitgeverij, 1999, p. 115-122 (Ολλανδικά)
  9. 9,0 9,1 9,2 Hans Vlieghe. "Monte, Deodaat del." Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford University Press. Web. 3 Dec. 2013.
  10. 10,0 10,1 10,2 Deodat van der Mont[νεκρός σύνδεσμος] at the Netherlands Institute for Art History (Ολλανδικά)
  11. Deodatus del Mont in Het Gulden Cabinet (Ολλανδικά)
  12. The Descent from the Cross in Munsterbilzen.
  13. Deodat Delmonte, The four elements at Jean Moust
  14. Attributed to Deodat van der Mont and Osias Beert (II), The four elements at the Netherlands Institute for Art History (Ολλανδικά)
  15. Attributed to Deodat van der Mont, The Triumph of Bacchus at the Netherlands Institute for Art History (Ολλανδικά)
  16. Deodat van der Mont (1582-1644), Anointing the Dead Christ at Harvard Art Museum

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Deodat van der Mont στο Wikimedia Commons