Οικογένεια Φραντζιπάνι

ρωμαϊκή οικογένεια του Μεσαίωνα

Η Οικογένεια Φραντζιπάνι (ιταλ. Frangipani) ήταν ένα ισχυρό γένος της Ρώμης κατά την εποχή του Μεσαίωνα, σταθερά υποστηρικτικό των Γουέλφων[1]. Το όνομα έχει αρκετές διαφορετικές παραλλαγές, όπως Φραντζιπάνε (Frangipane), Φρεϊαπάνε (Freiapane), Φρικαπάνε (Fricapane) και Φρεζαπάνε (Fresapane).[1] Ο Βοκάκιος στο έργο του Trattatello in laude di Dante γράφει ότι ο μέγιστος Ιταλός ποιητής Δάντης καταγόταν από την Οικογένεια Φραντζιπάνι.[1]

Ο θυρεός των Φραντζιπάνι σε εικονογράφηση χειρογράφου του 1700 περίπου (Βιβλιοθήκη Εστένσε, Μοδένα)

Ιστορία Επεξεργασία

 
Ταντέο Τσουκκάρι: «Ο αποκεφαλισμός του Αγίου Παύλου» (1558-1559) στο Παρεκκλήσιο των Φραντζιπάνι στον Σαν Μαρτσέλλο αλ Κόρσο της Ρώμης

Η Οικογένεια ισχυριζόταν ότι είλκε την καταγωγή της από την Αρχαία Ρώμη και συγκεκριμένα από την πληβεία οικογένεια των Ανικίων. Ωστόσο, η παλαιότερη γνωστή αναφορά των Φραντζιπάνι χρονολογείται όχι νωρίτερα από το 1014: είναι ένα έγγραφο σχετικό με το Αββαείο της Φάρφα.[2] Το παλαιότερο χρονολογημένο τεκμήριο στα αρχεία της Οκογένειας Φραντζιπάνι στο Κάστρο του Πορπέττο, στην Επαρχία του Ούντινε, είναι μία περγαμηνή με δίπλωμα του Αυτοκράτορα Όθωνος Α΄, που φέρει ημερομηνία 10 Ιανουαρίου 973 μ.Χ..[3]: 11 

Η Οικογένεια διεδραμάτισε έναν σημαντικό ρόλο στη διαμάχη μεταξύ του Πάπα Γρηγορίου Ζ΄ και του Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ερρίκου Δ΄, και κυβέρνησε για λίγο καιρό τη Ρώμη, το 1107 και το 1108. Στη μακρά έριδα μεταξύ των Οικογενειών Ορσίνι και Κολόννα, οι Φραντζιπάνι υπεστήριζαν τους Ορσίνι. Η δύναμη της Οικογένειας Φραντζιπάνι έφθασε στο απόγειό της το 1124, όταν πέτυχε την εκλογή του Πάπα Ονώριου Β΄.[1] Από το 1130 ήδη οι Φραντζιπάνι κατείχαν το Κολοσσαίο της Ρώμης, το οποίο είχαν οχυρώσει και το χρησιμοποιούσαν ως φρούριο. Το Κολοσσαίο τους εξασφάλιζε τον έλεγχο των προσβάσεων στο Ανάκτορο του Λατερανού, την κατοικία του Πάπα, από τα βόρεια και τα δυτικά. Η οικογένεια έχασε τον έλεγχο του Κολοσσαίου από την Οικογένεια Αννιμπάλντι στα μέσα του 13ου αιώνα.[4]: 222 

Το 1268 ο Τζοβάννι Φραντζιπάνι του Πύργου του Αστούρα πρόδωσε τον Κορραδίνο, τον έφηβο δούκα της Σουαβίας και τελευταίο μέλος της δυναστείας των Χοενστάουφεν, που είχε καταφύγει στον πύργο μετά την ήττα του στη Μάχη του Ταλιακότσο. Ο Φραντζιπάνι παρέδωσε τον Κορραδίνο στον Κάρολο τον Ανδεγαυό, ο οποίος τον αποκεφάλισε.[5]

Η οικογένεια είχε φέουδα στη Ρωμαϊκή Καμπανία, νοτίως της Ρώμης. Μεταξύ των φέουδων ήταν τα Αστούρα, Τσιστέρνα, Μαρίνο, Νίνφα και Τερρατσίνα, και αργότερα το Νέμι.[2] Κλάδος της οικογένειας είχε μεγάλα κτήματα στο Φρίουλι, συγκεκριμένα στο Ταρτσέντο και στο Πορπέττο.[2]

Αργότερα, στις αρχές του 15ου αιώνα, οι κόμητες της νήσου Βέλια (της σημερινής Κρκ της Κροατίας) ισχυρίσθηκαν ότι σχετίζονταν με τους Φραντζιπάνι και πήραν το όνομά τους με την παραλλαγή Φρανκοπάν, η οποία εγκρίθηκε από τους Φραντζιπάνι και επικυρώθηκε από τον Πάπα Μαρτίνο Ε΄[6] το 1430.

Οι Φραντζιπάνι είχαν το προνόμιο της ταφής στον ναό Σαν Μαρτσέλλο αλ Κόρσο της Ρώμης.[2] Το παρεκκλήσιό τους στον ναό αυτόν είναι αφιερωμένο στον Απόστολο Παύλο. Από το 1558 ή το 1559 μέχρι τον θάνατό του το 1566, ο Ταντέο Τσουκκάρι φιλοτέχνησε στο παρεκκλήσιο των Φραντζιπάνι μια σειρά νωπογραφιών με θέμα τον βίο του Αποστόλου. Οι ζωγραφιές αυτές ολοκληρώθηκαν από τον αδελφό του, τον Φεντερίκο.[7]

Αξιοσημείωτα μέλη της οικογένειας Επεξεργασία

  • Τσέντσιο Α΄ Φραντζιπάνε, ύπατος της Ρώμης
  • Τσέντσιο Β΄ Φραντζιπάνε
  • Οντόνε Φραντζιπάνε, στρατιωτικός ηγέτης στην υπηρεσία του Πάπα
  • Οττόνε (Όθων) Φραντζιπάνε, μοναχός που αργότερα ανακηρύχθηκε άγιος.[8]


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Francesco Frascarelli (1970). Το λήμμα «Frangipani» (στην ιταλική) στην Enciclopedia Dantesca
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Eugenio Dupré Theseider (1932). Το λήμμα «Frangipane» (στην ιταλική) στην Enciclopedia Italiana. Istituto dell'Enciclopedia Italiana, Ρώμη. Ανακτήθηκε τον Μάιο του 2015.
  3. Giuseppe Mazzatinti (1988 [1899–1900]): Gli Archivi della Storia d'Ítalia (ομοιότυπο, στην ιταλική), Georg Olms Verlag, ISBN 3487090449
  4. David Lee Bomgardner: The Story of the Roman Amphitheatre, Routledge, Λονδίνο 2000, ISBN 9780415165938
  5. Το λήμμα «Giovanni Frangipane» (στην ιταλική) στην Enciclopedie on line, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, Ρώμη. Ανακτήθηκε τον Απρίλιο του 2015.
  6. Το λήμμα «Frankapan» (στην κροατική) στη Hrvatska enciklopedija. Ανακτήθηκε τον Φεβρουάριο του 2019.
  7. 10 - Cappella di San Paolo (στην ιταλική). Ministero dei Beni e delle Attività Culturali e del Turismo; Soprintendenza Speciale per il Patrimonio Storico-Artistico ed Etnoantropologico e per il Polo Museale della Città di Roma. Ανακτήθηκε τον Ιούνιο του 2017.
  8. Το λήμμα «Frangipane» (στην ιταλική) στην Enciclopedie on line. Istituto dell'Enciclopedia Italiana, Ρώμη. Ανακτήθηκε τον Μάιο του 2015.

Βιβλιογραφία Επεξεργασία