Οικογένεια νταλλε Κάρτσερι
Η Οικογένεια νταλλε Κάρτσερι ή Δαλλεκάρτσερι[1][2] ή Δαλεκάτσερι[3] (dalle Carceri) ήταν οικογένεια ευγενών με καταγωγή από τη Βερόνα της Ιταλίας μέλη της οποίας ήταν γνωστά για τη δραστηριότητά τους από το 1171 στη Βερόνα, αλλά ιδιαίτερα μετά το 1204 και μέχρι το 1470 στην λατινοκρατούμενη Ελλάδα στην Εύβοια, γιατί αρκετά μέλη της οικογένειας ήταν τριτημόριοι της Εύβοιας.
Μέλη της οικογένειας ήταν οι[4]:
- Γκιμπερτίνο νταλε Κάρτσερι (Gibertino dalle Carceri) διοικητής (podestà) της Βερόνα από το 1171 μέχρι το 1173 και το 1179[5]. Δεν είναι γνωστή η σχέση του με τα τρία αδέλφια που παρουσιάζονται παρακάτω.
Τα τρία αδέλφια
ΕπεξεργασίαΜας είναι γνωστά τρία αδέλφια της οικογένειας: Ο Ραβάνο (τριτημόριος της Εύβοιας), ο Ενρίκο (επίσκοπος της Μάντοβα) και ο Ριοντέλλο (διοικητής της Βερόνα):
- Ραβάνο νταλλε Κάρτσερι Rabano dalle Carceri ή Ravain ή Raban ή Ravin Carcerio (πέθανε το 1216), τριτημόριος της Εύβοιας (των Ωρεών) [6] (1205-1209) και έπειτα κύριος της Εύβοιας (1209-1216). Σύζυγός του ήταν η Ισαβέλα[7][8] και παιδιά τους η Μπέρτα[7] και η μικρότερη Φελίζα[9][10][7].
- Μπέρτα νταλε Κάρτσερι (Berta dalle Carceri) κυρία του ημίσεως της Καρύστου[8][7], σύζυγος του Μικέλε Μοροζίνι (Michele Morosini) (ο καθένας είχε από ένα έκτο της Εύβοιας το 1261)
- Φελίζα νταλε Κάρτσερι (Felisa dalle Carceri), Κυρά της Καρύστου 1250 - 76, σύζυγος του Όθωνα ντε Τσικόν (Othon de Cicon), Κυρίου της Καρύστου[9] με τέκνα το Σιβίνο και τον Γκουίντο:
- Σιβίνο ντε Τσικόν (Sivino de Cicon), πέθανε το 1262
- Γκουίντο ντε Τσικόν (Guido de Cicon), Κύριος της Καρύστου 1284, παιδί του οποίου ήταν η:
- Ανιέζ ντε Τσικόν (Agnese de Cicon), Δέσποινα της Καρύστου, που παντρεύτηκε το 1294 με τον Βονιφάτιο της Βερόνα (Bonifacio da Verona). (Αλλού αναφέρεται ως σύζυγος του Βονιφάτιου η Ανιέζ ντα Βερόνα (Agnese), κόρη του Γουλιέλμου ντα Βερόνα και της Ελένης του Μοντφερά).
- Ενρίκο νταλε Κάρτσερι (Enrico dalle Carceri, αναφέρεται και ως Arrigo) επίσκοπος της Μάντουα (Μάντοβα) από το 1193 μέχρι το 1225 (αδελφός του Ραβάνο)[6]
- Ριοντέλλο νταλε Κάρτσερι (Riondello dalle Carceri) ή Ρεντοντέλλο[6] ή Ροτοντέλλο (Rotondello)[11] ή και Ρεάλντο Καρτσέριο (Realdo Carcerio)[11][12][13] ή Ρεάλντο νταλε Κάρτσερι Βερονέζε (Realdo dalle Carceri Veronese)[14] ποντεστά (διοικητής) της Βερόνα το 1210[12][13][14], παιδιά του ο Νικόλαος, ο Μερίνο Α' και ο Ριτσάρντο (ή Ρικάρντο):
- Νικόλαος ντε Κάρτσερε (Nicolao de Carcere), αδελφός του Μερίνο Α΄ νταλε Κάρτσερι
- Μερίνο ντε Κάρτσερε (Merino de Carcere), γιος του Νικόλαου ντε Κάρτσερε
- Μερίνο Α΄ νταλε Κάρτσερι (Merino I dalle Carceri, αναφέρεται και Marino), (πέθανε το 1247), εκτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωρεών, με σύζυγο τη Μαργαρίτα ντε Πεκοράρο (Margherita de Pecoraro) -κόρη του Πεκοράρο ντε Μερκανουόβο τριτημόριου της Εύβοιας- και παιδί τον Ναρτσότο:
- Ναρτσότο νταλε Κάρτσερι (Narzotto delle Carceri - Narcotus de Carceribus), (πέθανε το 1264), εκτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωρεών με παιδιά από τη Φελίζα ντα Βερόνα (Felisa da Verona) τον Μερινέτο, την Αλίξ και μια ακόμη κόρη
- Μερινέτο νταλε Κάρτσερι (Merineto dalle Carceri, σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρεται ως Marino II) (πέθανε το 1278), εκτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωρεών με παιδί τον Γκραπότσο:
- Γκραπότσο νταλε Κάρτσερι (Grapozzo dalle Carceri), εκτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωρεών, με σύζυγο την Βεατρίκη ντα Βερόνα και παιδί τον Πιέτρο
- Πιέτρο νταλλε Κάρτσερι (απεβ. το 1340), τριτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωραιών, με σύζυγο αρχικά τη Ν. Γκίζι, κυρά της Χαλανδρίτσας και στη συνέχεια με την Μπαλτζάνα Γκοτσαντίνι (Balzana Gozzadini)[15] με την οποία έκαναν τον Τζιοβάνι:
- Τζοβάννι νταλλε Κάρτσερι (Giovanni dalle Carceri), (πέθανε το 1358), τριτημόριος της Εύβοιας, παιδί από το δεύτερο γάμου του Πέτρου. Νυμφεύτηκε τη Φιορέντσα Σανούντο, δούκισσα της Νάξου με την οποία έκαναν τον Νικολό (για τη Φιορέντσα ήταν ο πρώτος γάμος, ο δεύτερος ήταν με τον Νικολό Σανούδο Σπετσαμπάντα). Από άλλη πηγή, αναφέρεται ότι πρώτος σύζυγος της Φιορέντσα ήταν ο Φραγκίσκος νταλε Κάρτσερι (δες παραπάνω) [16]
- Νικκολό νταλλε Κάρτσερι (Niccolo dalle Carceri), (δολοφονήθηκε το 1383[17]), Δούκας της Νάξου 1371-83[18], με σύζυγο την Πετρονέλλα Τόκκο (κόρη του Λεονάρδου Α' Τόκκο και της Μανταλένα- Maddalena dei Buondelmonti Acciajuoli)[19]
- Τζοβάννι νταλλε Κάρτσερι (Giovanni dalle Carceri), (πέθανε το 1358), τριτημόριος της Εύβοιας, παιδί από το δεύτερο γάμου του Πέτρου. Νυμφεύτηκε τη Φιορέντσα Σανούντο, δούκισσα της Νάξου με την οποία έκαναν τον Νικολό (για τη Φιορέντσα ήταν ο πρώτος γάμος, ο δεύτερος ήταν με τον Νικολό Σανούδο Σπετσαμπάντα). Από άλλη πηγή, αναφέρεται ότι πρώτος σύζυγος της Φιορέντσα ήταν ο Φραγκίσκος νταλε Κάρτσερι (δες παραπάνω) [16]
- Πιέτρο νταλλε Κάρτσερι (απεβ. το 1340), τριτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωραιών, με σύζυγο αρχικά τη Ν. Γκίζι, κυρά της Χαλανδρίτσας και στη συνέχεια με την Μπαλτζάνα Γκοτσαντίνι (Balzana Gozzadini)[15] με την οποία έκαναν τον Τζιοβάνι:
- Γκραπότσο νταλε Κάρτσερι (Grapozzo dalle Carceri), εκτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωρεών, με σύζυγο την Βεατρίκη ντα Βερόνα και παιδί τον Πιέτρο
- Αλίξ νταλε Κάρτσερι (Alix dalle Carceri) κυρία του ημίσεως των Ωρεών, σύζυγος του Γεωργίου Α΄ Γκίζι, κυρίου της Τήνου και της Μυκόνου (αναφέρεται το 1313 ως Αλίξ Γκίζι, ως τριτημόριος της Εύβοιας μαζί με τους Βονιφάτιο νταλε Κάρτσερι, τον Ζαν ντε Μασί και τη μαρκησία της Βοδονίτσας[20]
- άλλη κόρη του Ναρτσότο και της Φελίζα (δεν είναι γνωστό το όνομά της), σύζυγος του Γκαλεράν ντ' Ιβρύ (Galeran d'Ivry), βάιλου του Μορέα (του Πριγκιπάτου της Αχαΐας)
- Μερινέτο νταλε Κάρτσερι (Merineto dalle Carceri, σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρεται ως Marino II) (πέθανε το 1278), εκτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωρεών με παιδί τον Γκραπότσο:
- Ναρτσότο νταλε Κάρτσερι (Narzotto delle Carceri - Narcotus de Carceribus), (πέθανε το 1264), εκτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωρεών με παιδιά από τη Φελίζα ντα Βερόνα (Felisa da Verona) τον Μερινέτο, την Αλίξ και μια ακόμη κόρη
- Ριτσάρντο νταλε Κάρτσερι (Rizzardo dalle Carceri) (πέθανε το 1220), εκτημόριος της Εύβοιας ως κύριος του ημίσεως των Ωρεών. Παιδί του ήταν η Καριντάνα:
- Καριντάνα νταλλε Κάρτσερι (Carintana dalle Carceri) (πέθανε το 1255[21]), εκτημόρια της Εύβοιας ως κυρία του ημίσεως των Ωρεών, παντρεύτηκε το 1246 με τον Γουλιέλμο Βιλλεαρδουίνο, Πρίγκιπα της Αχαΐας. Πέθανε άτεκνη.
- Νικόλαος ντε Κάρτσερε (Nicolao de Carcere), αδελφός του Μερίνο Α΄ νταλε Κάρτσερι
Γενεαλογία Οίκου νταλε Κάρτσερι
ΕπεξεργασίαΟΙΚΟΣ ΚΑΡΤΣΕΡΙ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ραβάνο τριτημόριος Ωρεών σύζ Ισαβέλλα | Ενρίκο επίσκοπος της Μαντοβα | Ριοντέλλο ποντεστά της Βερόνα | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Νικόλαος | Μερίνο Α΄ κυριος 1/2 Ωρεών σύζ. Μαργαρίτα ντε Πεκοράρο | Ριτσάρντο κύριος 1/2 Ωρεών | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Μερίνο | Ναρτσότο κύριος 1/2 Ωρεών σύζ. Φελίζα | Καριντάνα κυρία 1/2 Ωρεών | Γουλιέλμος Β΄ πρίγκιπας της Αχαΐας ΟΙΚΟΣ ΒΙΛΛΕΑΡΔΟΥΙΝΩΝ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Μερινέτο κύριος 1/2 Ωρεών | Αλίξ | Γεώργιος Α΄ κύριος Τήνου & Μυκόνου ΟΙΚΟΣ ΓΚΙΖΙ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Γκραπότσο κύριος 1/2 Ωρεών σύζ. Βεατρίκη | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Πιέτρο κύριος 1/2 Ωρεών σύζ.1.Γκίζι κυρία της Χαλανδρίτσας 2.Μπαλτζάνα Γκοτσαντίνι | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2) Τζιοβάνι κύριος 1/2 Ωρεών | Φιορέντσα δούκισσα της Νάξου ΟΙΚΟΣ ΣΑΝΟΥΔΩΝ | Νικολό Β΄ Σανούδο Σπετσαμπάντα | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Νικολό δούκας της Νάξου | Πετρονέλλα (κόρη Λεονάρδου Α΄) ΟΙΚΟΣ ΤΟΚΚΩΝ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Άλλα μέλη
ΕπεξεργασίαΆλλα μέλη της οικογένειας ήταν:
- Λεόνε νταλε Κάρτσερι (Εύβοια), αλλού αναφέρεται ως μικρότερος αδελφός του Γκραπέλα νταλε Κάρτσερι και αλλού ως πατέρας του
- Γκραπέλα νταλε Κάρτσερι (Grapella dalle Carceri), πέθανε το 1264, γαμπρός του Γουλιέλμου Α΄ της Βερόνα (εμφανίζεται ως τριτημόριος μαζί με τους Guglielmo I dalle Carceri και Narzoto dalle Carceri)· κάποτε αναφέρεται ως γιος του Αλμπέρτο της Βερόνα, αλλού αναφέρεται ως μεγαλύτερος αδελφός του Λεόνε νταλε Κάρτσερι (Leone dalle Carceri) και αλλού ως γιος του. Ήταν νυμφευμένος με την Μαργαρίτα ντα Βερόνα (Margherita da Verona), κόρη του Γουλιέλμου Α΄ ντα Βερόνα
- Λεόνε νταλε Κάρτσερι (Βερόνα) τέλος 12ου αιώνα - 13ος αιώνας, Βερόνα [22][23]
- Αδελφός του Γκραπέλλα με παιδιά τον Γκαετάνο, τον Λεόνε και τον Γκραπόλλα(;)
- Γκαετάνο νταλε Κάρτσερι (Gaetano dalle Carceri), τριτημόριος της Καρύστου, νυμφευμένος με την Ανιέζ Ναβιγκαγιόζο (Agnese Navigajoso), Μεγάλη Δούκισσα της Λήμνου (1276 - 78) με κόρη τη Μαρία:
- Μαρία νταλλε Κάρτσερι (Maria dalle Carceri) Μαρκησία της Βοδονίτσας από το 1311 έως τον θάνατό της το 1323 και Τριτημόρια της Καρύστου, σύζυγος του Αλβέρτου Παλαβιτσίνι με κόρη τη Γουλιέλμα:
- Γουλιέλμα Παλαβιτσίνι Μαρκησία της Βοδονίτσας και εκτημόρια της Εύβοιας ως κυρίας του ημίσεως της Καρύστου μέχρι το θάνατό της το 1358
- Μαρία νταλλε Κάρτσερι (Maria dalle Carceri) Μαρκησία της Βοδονίτσας από το 1311 έως τον θάνατό της το 1323 και Τριτημόρια της Καρύστου, σύζυγος του Αλβέρτου Παλαβιτσίνι με κόρη τη Γουλιέλμα:
- Λεόνε
- Γκραππόλα, με σύζυγο την Βεατρίκη της Βερόνα και παιδί τον
- Πιέτρο, γιος του Γκραππόλα
- Τζιοβάννι, γιος του Πιέτρο
- Νικόλα, γιος του Τζιοβάνι
- Τζιοβάννι, γιος του Πιέτρο
- Πιέτρο, γιος του Γκραππόλα
- Γκαετάνο νταλε Κάρτσερι (Gaetano dalle Carceri), τριτημόριος της Καρύστου, νυμφευμένος με την Ανιέζ Ναβιγκαγιόζο (Agnese Navigajoso), Μεγάλη Δούκισσα της Λήμνου (1276 - 78) με κόρη τη Μαρία:
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠηγές
ΕπεξεργασίαΜεγάλο μέρος του παρόντος είναι βασισμένο στο έργο:
- Byzantina et Franco-Graeca: series altera : articles parus de 1935 à 1969, Raymundo J. Loenertz O. P., Casa de Velázquez, 1978, σελ. 181
Άλλες πηγές:
- DALLE CARCERI, Enciclopedia Italiana (1931)
Παρωχημένες πηγές: Μια ιδιαίτερα σημαντική πηγή (η οποία θεωρείται παρωχημένη) για την οικογένεια νταλε Κάρτσερι, που προώθησε σημαντικά στην εποχή της τη γνώση για τη γενεαλογία των νταλε Κάρτσερι αλλά και άλλων οικογενειών κατά τη Φραγκοκρατία ήταν το έργο:
- Hopf, Carl. Chroniques Gréco-Romanes inédites ou peu connues publiées avec notes et tables généalogiques, Paris/Berlin, 1873
Αυτό το έργο σήμερα θεωρείται παρωχημένο, δεδομένου ότι περιέχει λάθη. Το ίδιο ισχύει και για έργα που βασίζονται σε αυτό όπως το:
- "Libro d'Oro della Nobility di Mediterranean", dalle Carceri family Αρχειοθετήθηκε 2012-06-15 στο Wayback Machine., όπου αναφέρεται ως πηγή: Hopf, Carl. Chroniques Gréco-Romanes inédites ou peu connues publiées avec notes et tables généalogiques, Paris/Berlin, 1873
Αναφορές
Επεξεργασία- ↑ «Κάρυστος, Ιστορία, Κατά την περίοδο Φραγκοκρατίας μερος 2ο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2013.
- ↑ «Ιστορία του Δήμου Σκύρου». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2013.
- ↑ Δαλεκάτσερι, Υγεία on Line
- ↑ "Libro d'Oro della Nobility di Mediterranean", dalle Carceri family Αρχειοθετήθηκε 2012-06-15 στο Wayback Machine., όπου αναφέρεται ως πηγή: Hopf, Carl. Chroniques Gréco-Romanes inédites ou peu connues publiées avec notes et tables généalogiques, Paris/Berlin, 1873
- ↑ Ivano dalle Carceri, Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 32 (1986), ανακτήθηκε στις 26 Απρ. 2013 (το λήμμα αναφέρεται στον Ραβάνο - αντί για Ιβάνο)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Byzantina et Franco-Graeca: series altera: articles parus de 1935 à 1969, Raymundo J. Loenertz, σελ. 145-146 "1209, Pietro Zianni, doge, entendue la supplique d'Enrico (dalle Carceri), evéque de Mantoue, et d'autres nobles personnes, vu l'instrument consistuant Redondello dalle Carceri procureur de Ravano dalle Carceri, frère d'Enrico et de Redondello, concède à Ravano l'ile de Negrepont sous certaines conditions (répétées dans le document suivant)"
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Karystos: City-state and Country Town, σελ. 111 [books.google.com/books?id=zktoAAAAMAAJ] William Philip Chapman, R. M. H. Schneider, 1993 "Ravano's widow Isabella and one of his two daughters received the southern third; Marino and Rizzardo dalle Carceri, nephews of Ravano, the central ... Matters were further complicated in the southern third when Ravano's second daughter Felisa married Othon de Cicon of ... Ravano's elder daughter Berta, heiress of her father's triarchy, granted Karystos as a separate fief to her sister, about 1220 AD"
- ↑ 8,0 8,1 Numismatique de l'Orient latin - Volume 1, σελ. 353 [books.google.com/books?id=_0UZAAAAIAAJ] Gustave Léon Schlumberger, 1954 [1] "Le tiers méridional de l'île, avec Carystos, fut donné à Isabelle et à sa fille Berta, le tiers du nord, avec Oréos, aux deux frères Marino et Riccardo, le tiers central avec la capitale, Negrepont, ou Egripos, à Guillaume et Albert les deux autres frères. Chaque prince en particulier, prit le nom de sextier"
- ↑ 9,0 9,1 The Journal of Hellenic Studies - Volume 7 - σελ. 323 [books.google.com/books?id=bl08AAAAMAAJ] 1971 "Three persons would naturally put in a claim ; Felisa dalle Carceri, Berta's younger sister, who had married Otho de Cicon, lord of Karystos ; Carintana, Marino's niece, and daughter of the former hexarch Rizzardo ; Grapella, Guglielmo's..."
- ↑ The Princes of Achaia and the Chronicles of Morea: A Study of Greece in the Middle Ages, Volume 1, σελ. 189 [books.google.com/books?id=-ubQAAAAMAAJ] Rennell Rodd, 1907 "It is also possible that on the death of Berta without any direct heir, Carintana claimed the other half of the southern ... A Felisa dalle Carceri, a younger daughter of Ravano, married to Otho de Cicon, had received the castle of Carystos and .."
- ↑ 11,0 11,1 Serie cronologica dei vescovi e governatori di Verona, Giambatista Biancolini, D. Ramanzini 1760, σελ. 23 "Realdo dalle Carceri ló dicono gli Scrittori noftri....Presso il Sig. P. Brunacci conservasi monumento in cui questo Podestà Rotondello è nominate.... Rotondello Potestate Verone..."
- ↑ 12,0 12,1 Istoria della città di Verona sina all'anno MDXVII: divisa in undici epoche, Volume 3, conte Alessandro Carli, Stamperia Giuliari, 1796, Verona, σελ. 143 ("Fu nel'anno del Rettorato di Realdo o Rotondello Carcerio")
- ↑ 13,0 13,1 Verona Iscriptionss[νεκρός σύνδεσμος], "QUESTA CASA DEI MERCANTI CHE A SEDE DEL LORO MAGISTRATO IL PODESTÀ DEL COMUNE REALDO DALLE CARCERI NEL 1210 AVEVA FABBRICATO IN LEGNO..."
- ↑ 14,0 14,1 Dei Vescovi E Governatori Di Verona. Dissertazioni Due, Giambattista Biancolini, Dionigi Ramanzini, 1757, σελ. 95
- ↑ The Papacy and the Levant, 1204-1571: The Thirteenth and Fourteenth Centuries, σελ 490, American Philosophical Society, 1976
- ↑ Récherches et matériaux pour servir à une histoire de la domination française au XIIIe., XIVe et XVe siècles dans les provinces démembrées de l'empire Grec à la suite de la quatrième croisade: Éclaircissemens historiques..., Jean Alexandre C. Buchon, σελ. 355, Desrez, 1840
- ↑ The world in the Middle Ages, Adolphus Louis Koeppen, 1856, Appleton, σελ. 424
- ↑ «"Libro d'Oro della Nobility di Mediterranean" Sanudo family». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2013.
- ↑ The Despotate of Epiros, 1267-1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages, Donald MacGillivray Nicol, Cambridge University Press, 1984, σελ. 166,
- ↑ Revue de l'orient Latin - Τόμος 1, [2] Melchior marquis de Vogüé, Charles Henri Auguste Schefer, 1893, σελ. 425, «Elle est mentionnée dans une pièce de 1313 sous le nom d'Alix Ghisi. comme dame tiercière de Négrepont, avec Boniface dalle Carceri, Jean de Masi et la marquise de Bodonitza, également seigneurs de Négrepont» «Alix dalle Carceri, fille de Narçot et de Félisa dalle Carceri. Succéda, à une époque incertaine, à son frère Mérinetto et mourut en 1313 ou 1314»
- ↑ War and Peace: War and Peace: Critical Issues in European Societies and Literature 800-1800, σελ. 294, isbn:3110268221 Albrecht Classen, Nadia Margolis, 2011 «Carintana dalle Carceri, the second wife of Guillaume, Prince of Achaia (1246-1278), and baroness in her own right of the northern third of the nearby island of Euboea, died without male issue»[3]
- ↑ DALLE CARCERI, Leone Dizionario Biografico degli Italiani - Volume 32 (1986)
- ↑ Studi sulle colonie veneziane in Romania nel XIII secolo - Page 58 books.google.com/books?id=c2ygAAAAMAAJ Silvano Borsari - 1966«questo Leone come figlio di Alberto da Verona e fratello del terziero Grapella; ipotesi sostanzialmente accettabile»